I. Cơ sở lý luận về quản lý ngân sách nhà nước cấp xã
Luận văn thạc sĩ này tập trung vào việc phân tích cơ sở lý luận về quản lý ngân sách nhà nước cấp xã, đặc biệt là tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Ngân sách nhà nước (NSNN) là một phạm trù kinh tế-lịch sử, gắn liền với sự phát triển của kinh tế hàng hóa - tiền tệ. NSNN được xem là quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước, được sử dụng để đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước. Quản lý ngân sách cấp xã đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định tài chính địa phương, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Luận văn cũng nhấn mạnh các yếu tố ảnh hưởng đến ngân sách địa phương, bao gồm cả yếu tố khách quan và chủ quan.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của ngân sách nhà nước
Ngân sách nhà nước được định nghĩa là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định. NSNN có ba đặc tính cơ bản: tính pháp lý, tính kinh tế và tính niên độ. Tính pháp lý thể hiện qua việc NSNN được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định. Tính kinh tế phản ánh các khoản thu và chi, trong khi tính niên độ chỉ ra thời gian thực hiện NSNN. Quản lý ngân sách cấp xã đòi hỏi sự chặt chẽ trong việc lập dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách, đảm bảo hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính.
1.2. Vai trò của quản lý ngân sách cấp xã
Quản lý ngân sách cấp xã có vai trò quan trọng trong việc ổn định tài chính địa phương và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Việc quản lý hiệu quả NSNN cấp xã giúp hạn chế lãng phí, tăng cường minh bạch và công khai trong sử dụng ngân sách. Đặc biệt, tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, quản lý ngân sách cấp xã góp phần vào việc xây dựng nông thôn mới, cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao đời sống người dân. Luận văn cũng chỉ ra các thách thức trong quản lý ngân sách cấp xã, bao gồm việc lập dự toán chưa chính xác và công tác thanh tra, kiểm tra còn hạn chế.
II. Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Lục Ngạn
Luận văn thạc sĩ này phân tích thực trạng quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn 2017-2019. Kết quả nghiên cứu cho thấy, mặc dù có những tiến bộ đáng kể trong công tác quản lý ngân sách, vẫn còn nhiều hạn chế như việc lập dự toán chưa chính xác, công tác thanh tra, kiểm tra còn mang tính hình thức. Ngân sách địa phương tại huyện Lục Ngạn chủ yếu dựa vào nguồn thu từ thuế và các khoản đóng góp của người dân. Tuy nhiên, việc quản lý thu chi ngân sách còn nhiều bất cập, dẫn đến tình trạng lãng phí và thiếu hiệu quả.
2.1. Đặc điểm kinh tế xã hội của huyện Lục Ngạn
Huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang là một địa phương có nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với sản xuất nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong GDP địa phương. Trong giai đoạn 2017-2019, huyện đã đạt được nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội, với tốc độ tăng trưởng GDP đạt 15,95%. Tuy nhiên, việc quản lý ngân sách địa phương vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc huy động và sử dụng hiệu quả nguồn thu từ thuế và các khoản đóng góp của người dân.
2.2. Thực trạng quản lý ngân sách cấp xã
Thực trạng quản lý ngân sách cấp xã tại huyện Lục Ngạn cho thấy, mặc dù đã có những cải thiện đáng kể, vẫn còn nhiều hạn chế. Công tác lập dự toán ngân sách còn yếu kém, dẫn đến việc phải điều chỉnh nhiều lần trong quá trình thực hiện. Công tác thanh tra, kiểm tra ngân sách còn mang tính hình thức, chưa đảm bảo tính minh bạch và công khai. Quản lý ngân sách nhà nước cấp xã cần được tăng cường để đảm bảo hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
III. Giải pháp tăng cường quản lý ngân sách nhà nước cấp xã
Luận văn thạc sĩ đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Các giải pháp bao gồm tăng cường chất lượng công tác lập dự toán ngân sách, đổi mới công tác quản lý thu chi, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, và nâng cao tính minh bạch trong quản lý ngân sách. Quản lý tài chính công cần được cải thiện để đảm bảo hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
3.1. Đổi mới công tác lập dự toán ngân sách
Một trong những giải pháp quan trọng là đổi mới công tác lập dự toán ngân sách. Quản lý ngân sách cấp xã cần được thực hiện một cách chính xác và khoa học, đảm bảo tính khả thi trong quá trình thực hiện. Việc lập dự toán cần dựa trên cơ sở dữ liệu chính xác và được cập nhật thường xuyên, tránh tình trạng phải điều chỉnh nhiều lần. Ngân sách địa phương cần được quản lý chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính.
3.2. Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra
Công tác thanh tra, kiểm tra cần được tăng cường để đảm bảo tính minh bạch và công khai trong quản lý ngân sách nhà nước. Việc kiểm tra cần được thực hiện thường xuyên và có hệ thống, đảm bảo phát hiện kịp thời các sai phạm trong quản lý ngân sách. Quản lý tài chính công cần được cải thiện để đảm bảo hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
