I. Tổng quan về quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước
Chương này cung cấp cái nhìn tổng quan về quản lý kinh tế của cơ quan nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Tác giả phân tích khái niệm DNNN, các loại hình DNNN, và vai trò của DNNN trong nền kinh tế Việt Nam. Quản lý nhà nước đối với DNNN được xem xét qua các chính sách, công cụ, và phương pháp nhằm đạt mục tiêu đề ra. Tác giả cũng phân biệt giữa quản lý kinh tế và quản trị DNNN, đồng thời làm rõ chức năng quản lý kinh tế của Nhà nước và quyền của chủ sở hữu đối với DNNN.
1.1. Khái niệm và loại hình DNNN
Tác giả định nghĩa doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu toàn bộ vốn điều lệ, được thành lập và quản lý theo quy định của pháp luật. Các loại hình DNNN bao gồm doanh nghiệp công ích, doanh nghiệp thương mại, và doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực then chốt. Vai trò của DNNN trong nền kinh tế Việt Nam là giữ vị trí chủ đạo, đóng góp vào sự phát triển kinh tế và ổn định xã hội.
1.2. Quản lý kinh tế của Nhà nước đối với DNNN
Quản lý kinh tế của Nhà nước đối với DNNN được thực hiện thông qua các chính sách, công cụ, và phương pháp quản lý. Mục tiêu chính là đảm bảo hiệu quả kinh doanh, tăng cường vai trò chủ đạo của DNNN trong nền kinh tế. Tác giả nhấn mạnh sự cần thiết phân biệt giữa quản lý kinh tế và quản trị DNNN, trong đó quản lý kinh tế tập trung vào việc định hướng và điều tiết vĩ mô, còn quản trị DNNN liên quan đến hoạt động nội bộ của doanh nghiệp.
II. Thực trạng quản lý nhà nước đối với DNNN
Chương này phân tích thực trạng quản lý của Nhà nước đối với DNNN thông qua các chế định pháp luật hiện hành. Tác giả đánh giá cách thức Nhà nước thực hiện quyền sở hữu đối với DNNN, đồng thời chỉ ra những bất cập trong quản lý. Quản lý tài chính, đầu tư công, và phát triển doanh nghiệp là những vấn đề trọng tâm được đề cập. Tác giả cũng so sánh DNNN với các loại hình doanh nghiệp khác để làm nổi bật thực trạng quản lý hiện nay.
2.1. Quyền sở hữu của Nhà nước đối với DNNN
Nhà nước thực hiện quyền sở hữu đối với DNNN thông qua các cơ quan chủ quản và cơ chế quản lý tài chính. Tuy nhiên, việc phân định rõ ràng giữa chức năng quản lý nhà nước và chức năng chủ sở hữu vẫn còn nhiều hạn chế. Điều này dẫn đến tình trạng can thiệp quá sâu vào hoạt động kinh doanh của DNNN, làm giảm hiệu quả quản lý.
2.2. Bất cập trong quản lý DNNN
Thực trạng quản lý DNNN hiện nay bộc lộ nhiều bất cập, bao gồm sự chồng chéo trong quản lý, thiếu cơ chế giám sát hiệu quả, và tình trạng bao cấp từ phía Nhà nước. Những vấn đề này khiến DNNN khó cạnh tranh trong môi trường kinh tế thị trường, đồng thời làm giảm hiệu quả sử dụng vốn nhà nước.
III. Giải pháp và kiến nghị cải cách
Chương này đề xuất các giải pháp và kiến nghị cải cách nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý của Nhà nước đối với DNNN. Tác giả nhấn mạnh sự cần thiết của việc phân công, phân cấp quản lý, tăng cường tính tự chủ của DNNN, và áp dụng các biện pháp lành mạnh hóa tài chính. Cổ phần hóa, đa dạng hóa sở hữu, và xây dựng chiến lược phát triển là những giải pháp trọng tâm được đề cập.
3.1. Phân công và phân cấp quản lý
Tác giả đề xuất việc phân công, phân cấp rõ ràng trong quản lý DNNN để tránh tình trạng chồng chéo và can thiệp quá sâu từ phía Nhà nước. Điều này giúp tăng cường tính tự chủ của DNNN, đồng thời đảm bảo hiệu quả quản lý.
3.2. Cổ phần hóa và đa dạng hóa sở hữu
Cổ phần hóa và đa dạng hóa sở hữu là những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN. Tác giả nhấn mạnh sự cần thiết của việc thực hiện các biện pháp này một cách bài bản, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình thực hiện.
