Quản lý đổi mới phương pháp dạy học ngữ văn tại trường THCS Hải Hà, Quảng Ninh

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN Ở TRƯỜNG THCS THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu

1.2. Một số khái niệm cơ bản

1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục

1.2.2. Phương pháp, PPDH, đổi mới PPDH, đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực, quản lý đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực

1.3. Sự cần thiết quản lý đổi mới PPDH môn Ngữ văn THCS theo hướng phát triển năng lực người học

1.4. Nội dung quản lý đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo hướng phát triển năng lực người học

1.4.1. Đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực

1.4.2. Quản lý đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực người học

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo hướng phát triển năng lực người học

1.5.1. Các yếu tố chủ quan

1.5.2. Các yếu tố khách quan

1.6. Kinh nghiệm của một số trường trong nước và quốc tế trong quản lý đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo hướng phát triển năng lực người học

1.6.1. Ở các trường THCS Việt Nam

1.6.2. Ở trường THCS các nước

1.7. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN HẢI HÀ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC

2.1. Khái quát về giáo dục đào tạo và giáo dục THCS huyện Hải Hà tỉnh Quảng Ninh

2.1.1. Khái quát về giáo dục đào tạo ở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh

2.1.2. Khái quát về giáo dục THCS huyện Hải Hà

2.2. Tổ chức điều tra khảo sát về đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn

2.2.1. Mục đích, nội dung khảo sát

2.2.2. Đối tượng khảo sát

2.2.3. Phương pháp khảo sát

2.2.4. Quy trình và kết quả khảo sát

2.3. Thực trạng đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực người học ở các trường THCS huyện Hải Hà

2.3.1. Nhận thức của CBQL, giáo viên về sự cần thiết phải đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo hướng phát triển năng lực

2.3.2. Công tác chỉ đạo đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực học sinh

2.3.3. Công tác kiểm tra, đánh giá dạy học môn Ngữ văn theo hướng phát triển năng lực người học

2.3.4. Thực trạng về quản lý đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực người học ở các trường THCS huyện Hải Hà

2.3.4.1. Thực trạng quản lý việc xây dựng kế hoạch đổi mới PPDH Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực người học

2.3.4.2. Thực trạng quản lý tổ chức thực hiện đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực người học

2.3.4.3. Thực trạng quản lý phân công giảng dạy cho giáo viên

2.3.4.4. Thực trạng về quản lý bồi dưỡng đội ngũ giáo viên môn Ngữ Văn

2.3.4.5. Thực trạng về quản lý giờ dạy trên lớp của giáo viên

2.3.4.6. Thực trạng về quản lý đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn Ngữ văn theo định hướng tiếp cận năng lực người học

2.3.4.7. Thực trạng về quản lý giáo viên soạn bài, chuẩn bị giờ lên lớp

2.3.4.8. Thực trạng về quản lý CSVC, thiết bị dạy học môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực người học ở các trường THCS huyện Hải Hà

2.3.4.9. Thực trạng về kiểm tra đánh giá kết quả dạy học môn Ngữ Văn theo định hướng phát triển năng lực người học

2.3.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý đổi mới PPDH môn Ngữ văn ở các trường THCS huyện Hải Hà

2.3.6. Những tồn tại, hạn chế

2.4. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN HẢI HÀ, TỈNH QUẢNG NINH

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi

3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo hướng phát triển năng lực người học tại các trường THCS huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh

3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho CBQL, giáo viên về sự cần thiết phải đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo hướng phát triển năng lực người học

3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch quản lý giáo viên đổi mới PPDH môn Ngữ văn theo hướng phát triển năng lực

3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng giáo viên đổi mới PPDH môn Ngữ văn THCS theo hướng phát triển năng lực

3.2.4. Biện pháp 4: Quản lý khai thác, sử dụng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học phục vụ đổi mới PPDH môn Ngữ văn THCS

3.2.5. Biện pháp 5: Động viên, khen thưởng và tạo điều kiện cho giáo viên đổi mới PPDH theo hướng phát triển năng lực người học

3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc đổi mới PPDH môn Ngữ văn THCS theo hướng phát triển năng lực người học

3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các giải pháp đề xuất

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm

3.4.2. Nội dung khảo nghiệm

3.4.3. Kết quả khảo nghiệm nhận thức về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp

3.5. Kết luận chương 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Quản Lý Đổi Mới Dạy Ngữ Văn THCS Hải Hà

Quản lý đổi mới phương pháp dạy học ngữ văn tại trường THCS Hải Hà, Quảng Ninh là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh giáo dục hiện nay. Việc đổi mới này nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển năng lực người học, đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại. Trường THCS Hải Hà cần có những giải pháp quản lý hiệu quả để thúc đẩy quá trình này. Theo Nghị quyết số 29-NQ/TW, đổi mới giáo dục là yêu cầu khách quan, cấp bách để đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Điều này đòi hỏi sự thay đổi từ tư duy đến hành động trong quản lý và giảng dạy.

Việc quản lý đổi mới sáng tạo trong dạy học không chỉ là nhiệm vụ của cán bộ quản lý mà còn là trách nhiệm của mỗi giáo viên. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp, đưa quá trình đổi mới đạt hiệu quả cao nhất. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một môi trường học tập tích cực, sáng tạo, nơi học sinh được phát triển toàn diện về nhân cách, trí tuệ và kỹ năng.

1.1. Bối Cảnh Đổi Mới Giáo Dục Ngữ Văn Tại Quảng Ninh

Tỉnh Quảng Ninh đang đẩy mạnh đổi mới giáo dục, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục ngữ văn. Điều này xuất phát từ yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Việc đổi mới phương pháp dạy học ngữ văn THCS cần gắn liền với thực tiễn địa phương, phát huy bản sắc văn hóa của vùng đất mỏ. Theo Đại hội Đảng bộ huyện Hải Hà lần thứ XX, nâng cao chất lượng giáo dục là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của ngành giáo dục và đào tạo huyện.

1.2. Vai Trò Của Quản Lý Trong Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học

Quản lý đóng vai trò then chốt trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học. Quản lý hiệu quả sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên sáng tạo, đổi mới, đồng thời đảm bảo chất lượng giáo dục. Cán bộ quản lý cần có tầm nhìn chiến lược, khả năng điều hành, phối hợp để thúc đẩy quá trình đổi mới. Theo Phạm Thị Thu Hà, yếu tố đầu tiên quyết định chất lượng dạy và học văn trong nhà trường THCS là người thầy với những phương pháp giảng dạy phù hợp.

II. Thách Thức Đổi Mới Dạy Ngữ Văn Tại THCS Hải Hà Hiện Nay

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, việc đổi mới phương pháp dạy học ngữ văn tại THCS Hải Hà vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Đội ngũ giáo viên còn hạn chế về năng lực, kinh nghiệm trong việc áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại. Bên cạnh đó, nhận thức của phụ huynh, học sinh về tầm quan trọng của môn Ngữ văn chưa cao, ảnh hưởng đến quá trình dạy và học.

Theo kết quả khảo sát, nhiều giáo viên vẫn quen với phương pháp giảng dạy truyền thụ một chiều. Số giáo viên thường xuyên chủ động, sáng tạo trong việc kết hợp sử dụng các PPDH truyền thống với PPDH tích cực còn ít. Việc ứng dụng công nghệ thông tin – truyền thông và sử dụng các phương tiện dạy học ở các trường THCS trên địa bàn chưa được rộng rãi và hiệu quả chưa cao.

2.1. Hạn Chế Về Cơ Sở Vật Chất Và Thiết Bị Dạy Học

Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học ngữ văn. Tuy nhiên, tại nhiều trường THCS ở Hải Hà, cơ sở vật chất còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Phòng học bộ môn, thiết bị nghe nhìn, sách tham khảo còn hạn chế, ảnh hưởng đến việc áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại. Điều này đòi hỏi sự quan tâm đầu tư hơn nữa từ các cấp quản lý.

2.2. Năng Lực Đội Ngũ Giáo Viên Ngữ Văn Cần Nâng Cao

Đội ngũ giáo viên là yếu tố quyết định sự thành công của quá trình đổi mới phương pháp dạy học. Tuy nhiên, một bộ phận giáo viên còn hạn chế về năng lực, kinh nghiệm trong việc áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại. Việc bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên là yêu cầu cấp thiết. Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các khóa tập huấn, hội thảo, trao đổi kinh nghiệm để nâng cao năng lực.

2.3. Nhận Thức Về Tầm Quan Trọng Của Môn Ngữ Văn

Nhận thức của phụ huynh, học sinh về tầm quan trọng của môn Ngữ văn chưa cao, ảnh hưởng đến quá trình dạy và học. Nhiều người cho rằng môn Ngữ văn là môn học phụ, không quan trọng bằng các môn khoa học tự nhiên. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò của môn Ngữ văn trong việc phát triển nhân cách, trí tuệ cho học sinh.

III. Giải Pháp Quản Lý Đổi Mới Phương Pháp Dạy Ngữ Văn THCS

Để vượt qua những thách thức trên, cần có những giải pháp quản lý đồng bộ, hiệu quả. Các giải pháp này cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, năng lực cho đội ngũ giáo viên, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, đồng thời tạo môi trường học tập tích cực, sáng tạo cho học sinh. Theo Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại. Điều này đòi hỏi sự thay đổi từ tư duy đến hành động trong quản lý và giảng dạy.

3.1. Nâng Cao Nhận Thức Về Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học

Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh, học sinh về tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học. Tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn, diễn đàn để trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ những mô hình dạy học hiệu quả. Xây dựng các kênh thông tin để cập nhật những kiến thức mới về phương pháp dạy học.

3.2. Bồi Dưỡng Nâng Cao Năng Lực Cho Giáo Viên Ngữ Văn

Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên Ngữ văn. Mời các chuyên gia, giảng viên có kinh nghiệm để chia sẻ kiến thức, kỹ năng về các phương pháp dạy học hiện đại. Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp học nâng cao trình độ, các khóa học về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Khuyến khích giáo viên tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực.

3.3. Tăng Cường Đầu Tư Cơ Sở Vật Chất Thiết Bị Dạy Học

Đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cho các trường THCS. Trang bị đầy đủ phòng học bộ môn, thiết bị nghe nhìn, sách tham khảo, tài liệu học tập. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành và dạy học. Xây dựng thư viện điện tử, tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận nguồn tài liệu phong phú.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Đổi Mới Tại Trường THCS Hải Hà QN

Việc ứng dụng các giải pháp đổi mới phương pháp dạy học tại trường THCS Hải Hà cần được thực hiện một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận, tổ chức trong nhà trường để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả. Theo kinh nghiệm của một số trường trong nước, việc đổi mới cần được thực hiện từng bước, có lộ trình rõ ràng, tránh tình trạng nóng vội, hình thức.

4.1. Xây Dựng Kế Hoạch Đổi Mới Chi Tiết Khả Thi

Xây dựng kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học chi tiết, cụ thể, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường. Xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, thời gian thực hiện, nguồn lực và các biện pháp kiểm tra, đánh giá. Kế hoạch cần được thông qua tập thể sư phạm nhà trường và được phê duyệt bởi cấp quản lý.

4.2. Tổ Chức Các Hoạt Động Dạy Học Theo Hướng Mới

Tổ chức các hoạt động dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại như dạy học theo dự án, dạy học hợp tác, dạy học khám phá. Sử dụng các phương tiện dạy học trực quan, sinh động để thu hút sự chú ý của học sinh. Tạo điều kiện cho học sinh tham gia các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm thực tế.

4.3. Đánh Giá Hiệu Quả Đổi Mới Dạy Học Ngữ Văn

Thực hiện kiểm tra, đánh giá thường xuyên, định kỳ để nắm bắt tình hình thực hiện kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học. Sử dụng các công cụ đánh giá đa dạng như bài kiểm tra, bài luận, bài thuyết trình, sản phẩm dự án. Phân tích kết quả đánh giá để điều chỉnh, bổ sung kế hoạch cho phù hợp. Khen thưởng, động viên những giáo viên, học sinh có thành tích xuất sắc trong quá trình đổi mới.

V. Đánh Giá Hiệu Quả Và Phát Triển Quản Lý Đổi Mới Dạy Học

Việc đánh giá hiệu quả của quá trình đổi mới phương pháp dạy học là rất quan trọng để có những điều chỉnh phù hợp, đảm bảo đạt được mục tiêu đề ra. Cần có những tiêu chí đánh giá cụ thể, khách quan, dựa trên kết quả học tập của học sinh, sự tiến bộ của giáo viên và sự hài lòng của phụ huynh. Theo Phạm Thị Thu Hà, trong quá trình nghiên cứu luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được sự chỉ dẫn và góp ý của của các thầy, cô giáo và các bạn đồng môn để luận văn được hoàn thiện hơn và có thể áp dụng trong thực tiễn.

5.1. Tiêu Chí Đánh Giá Hiệu Quả Đổi Mới Dạy Học

Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học một cách khoa học, khách quan. Các tiêu chí cần tập trung vào các yếu tố như: kết quả học tập của học sinh, sự tiến bộ của giáo viên, sự hài lòng của phụ huynh, mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, mức độ phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh.

5.2. Phát Triển Quản Lý Đổi Mới Dạy Học Ngữ Văn

Tiếp tục nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm từ các đơn vị, địa phương khác để hoàn thiện mô hình quản lý đổi mới phương pháp dạy học. Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý có năng lực, tâm huyết, sẵn sàng đổi mới, sáng tạo. Tạo môi trường làm việc cởi mở, dân chủ, khuyến khích sự tham gia của tất cả các thành viên trong nhà trường vào quá trình đổi mới.

Luận văn thạc sĩ về quản lý đổi mới phương pháp dạy học môn ngữ văn tại các trường THCS huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh