Luận văn thạc sĩ: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam

• Tác giả: Hồ Thị Vân Anh
• Người hướng dẫn: TS. Vũ Thị Thúy Nga
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kinh Tế Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Nâng Cao Năng Lực Cạnh Tranh Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• TÓM TẮT
• MỤC LỤC
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu
• 1.4. Kế hoạch và phƣơng pháp nghiên cứu
• 1.5. Ý nghĩa khoa học và tính thực tiễn của đề tài
• 1.6. Những điểm mới của luận văn
• 1.7. Kết cấu đề tài
• 1. CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ MÔ HÌNH ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NHTM
• 1.1.1. Lý luận chung về cạnh tranh
• 1.1.1.1. Khái niệm về cạnh tranh
• 1.1.1.2. Các loại cạnh tranh
• 1.1.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thƣơng mại
• 1.1.3. Đặc trƣng về năng lực cạnh tranh của NHTM
• 1.1.4. Các chỉ tiêu phản ánh năng lực cạnh tranh của ngân hàng thƣơng mại
• 1.1.4.1. Năng lực tài chính
• 1.1.4.2. Năng lực hoạt động
• 1.1.4.3. Khả năng ứng dụng công nghệ
• 1.1.4.4. Nguồn nhân lực
• 1.1.4.5. Năng lực quản trị
• 1.1.4.6. Mạng lưới chi nhánh và quan hệ ngân hàng đại lý
• 1.1.4.7. Danh tiếng, uy tín và khả năng hợp tác với các NHTM khác
• 1.2. MỘT SỐ MÔ HÌNH ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NHTM
• 1.2.1. Mô hình 5 lực lƣợng cạnh tranh của M
• 1.2.2. Chấm điểm theo ma trận EFE:
• 1.2.3. Mô hình CAMEL
• 1.2.4. Mô hình hồi quy bằng phần mềm SPSS
• 1.2.5. Mẫu nghiên cứu
• 1.3. BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO NHTM VIỆT NAM VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
• 1.3.1. Bài học kinh nghiệm từ ngân hàng HSBC
• 1.3.2. Bài học kinh nghiệm từ ngân hàng Bank of American
• 1.3.3. Bài học kinh nghiệm từ tập đoàn CitiGroup
• 1.4. KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
• 2. CHƢƠNG 2: ỨNG DỤNG CÁC MÔ HÌNH VÀO ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA VIETCOMBANK
• 2.1. Tổng quan về Vietcombank
• 2.1.1. Giới thiệu khái quát về Vietcombank
• 2.1.1.1. Giới thiệu chung
• 2.1.1.2. Đối tác chiến lược Vietcombank
• 2.1.2. Năng lực nội tại của Vietcombank
• 2.1.2.1. Năng lực tài chính Vietcombank
• 2.1.2.2. Năng lực hoạt động Vietcombank
• 2.1.2.3. Khả năng ứng dụng công nghệ Vietcombank
• 2.1.2.4. Năng lực quản trị
• 2.1.2.5. Mạng lưới và các mối quan hệ Vietcombank
• 2.2. Đánh giá năng lực cạnh tranh của Vietcombank theo phƣơng pháp phân tích thống kê so sánh
• 2.3. Đánh giá năng lực cạnh tranh của Vietcombank theo ma trận EFE
• 2.4. Đánh giá năng lực cạnh tranh của Vietcombank theo mô hình Camel
• 2.4.1. Ứng dụng mô hình CAMEL vào đánh giá năng lực cạnh tranh của VCB
• 2.4.2. Kết quả ứng dụng mô hình CAMEL vào đánh giá năng lực cạnh tranh của VCB
• 2.5. Phân tích hồi quy bằng SPSS đo lƣờng năng lực cạnh tranh của Vietcombank
• 2.5.1. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach Alpha
• 2.5.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 2.5.3. Phân tích hồi quy
• 2.5.4. Kết quả đạt đƣợc
• 2.6. Những tồn tại hạn chế và nguyên nhân
• 2.6.1. Những tồn tại hạn chế
• 2.6.2. Nguyên nhân chủ quan
• 2.6.3. Nguyên nhân khách quan
• 2.7. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2
• 3. CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA VIETCOMBANK
• 3.1. Định hƣớng nâng cao năng lực cạnh tranh của Vietcombank đến 2020
• 3.1.1. Chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội tới 2020
• 3.1.2. Mục tiêu tổng quát nâng cao năng lực cạnh tranh của VCB đến 2020:
• 3.1.3. Định hƣớng nâng cao năng lực cạnh tranh của VCB
• 3.1.3.1. Định hướng chung
• 3.1.3.2. Các định hướng cụ thể
• 3.2. Giải pháp về nâng cao năng lực cạnh tranh của Vietcombank
• 3.2.1. Tăng cƣờng năng lực tài chính
• 3.2.2. Nâng cao năng lực hoạt động:
• 3.2.3. Nâng cao năng lực quản trị điều hành
• 3.2.4. Phát triển công nghệ
• 3.2.5. Mở rộng, phát triển mạng lƣới kênh phân phối chi nhánh, phòng giao dịch; chất lƣợng kênh phân phối:
• 3.3. KẾT LUẬN CHƢƠNG 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC PHỤ LỤC
• 1. PHỤ LỤC 1: BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN 2007 – 2011
• 2. PHỤ LỤC 2: TỶ LỆ DƢ NỢ/ TIỀN GỬI KHÁCH HÀNG
• 3. PHỤ LỤC 3: MỘT SỐ CHỈ TIÊU AN TOÀN VÀ HIỆU QUẢ CỦA VCB
• 4. PHỤ LỤC 4: HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƢ GÓP VỐN VIETCOMBANK
• 5. PHỤ LỤC 5: MÔ HÌNH TỔ CHỨC VIETCOMBANK
• 6. PHỤ LỤC 6: MÔ HÌNH VIETCOMBANK MẸ - CON
• 7. PHỤ LỤC 7: CÁCH XÁC ĐỊNH HỆ SỐ AN TOÀN VỐN TỐI THIỂU
• 8. PHỤ LỤC 8: MẪU BẢNG PHÂN TÍCH TÀI SẢN “CÓ” CÓ THỂ THANH TOÁN NGAY VÀ CÁC TÀI SẢN “NỢ” PHẢI THANH TOÁN

I. Khái niệm và Lý thuyết về Năng lực cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần

Phần này định nghĩa năng lực cạnh tranh ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP). Nó phân tích các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh, bao gồm năng lực tài chính, năng lực hoạt động, khả năng ứng dụng công nghệ, nguồn nhân lực, và năng lực quản trị. Luận văn khảo sát các lý thuyết cạnh tranh, bao gồm cạnh tranh hoàn hảo và cạnh tranh không hoàn hảo, để thiết lập khung lý thuyết cho việc đánh giá ngân hàng ngoại thương Việt Nam. Các mô hình như mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của M. Porter được đề cập đến như công cụ phân tích. Thị trường ngân hàng Việt Nam và xu hướng ngân hàng Việt Nam cũng được xem xét như bối cảnh tổng quan.

1.1 Khái niệm Cạnh tranh Ngân hàng

Luận văn làm rõ khái niệm cạnh tranh ngân hàng. Cạnh tranh ngân hàng được hiểu là cuộc đua giữa các ngân hàng thương mại cổ phần, bao gồm cả ngân hàng ngoại thương Việt Nam, để giành thị phần, khách hàng và lợi nhuận. Các hình thức cạnh tranh được phân tích, bao gồm cạnh tranh về giá, sản phẩm, dịch vụ, và công nghệ. Chiến lược cạnh tranh ngân hàng được xem xét như cách thức các ngân hàng số (digital banking) và ngân hàng mở (open banking) cạnh tranh trong thị trường tài chính Việt Nam. Fintech cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cạnh tranh ngân hàng. Việc phân tích lợi suất ngân hàng và vốn ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá năng lực cạnh tranh. Quản trị rủi ro ngân hàng là yếu tố quyết định cho sự bền vững trong cạnh tranh ngân hàng.

1.2 Mô hình đánh giá Năng lực cạnh tranh Ngân hàng

Phần này giới thiệu các mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh ngân hàng, tập trung vào mô hình CAMEL, ma trận EFE, và phân tích hồi quy. Mô hình CAMEL (Capital Adequacy, Asset Quality, Management Quality, Earnings, Liquidity) được sử dụng để đánh giá các khía cạnh quan trọng của ngân hàng thương mại cổ phần. Ma trận EFE (External Factor Evaluation) giúp phân tích các yếu tố bên ngoài tác động đến năng lực cạnh tranh ngân hàng. Phân tích hồi quy được áp dụng để xác định mối quan hệ giữa các yếu tố và năng lực cạnh tranh ngân hàng. Benchmarking ngân hàng và best practice ngân hàng được đề cập để so sánh với các chuẩn mực quốc tế. Phát triển ngân hàng Việt Nam được nhìn nhận qua lăng kính của các mô hình này. Quản lý nhân sự ngân hàng và đào tạo nhân lực ngân hàng được xem xét như các yếu tố quan trọng.

II. Đánh giá Năng lực cạnh tranh Vietcombank

Phần này áp dụng các mô hình và phương pháp đã nêu ở chương 1 để đánh giá cụ thể năng lực cạnh tranh Vietcombank (VCB). Vietcombank là ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam, một trong những ngân hàng lớn nhất Việt Nam. Việc đánh giá bao gồm phân tích tài chính ngân hàng, hoạt động kinh doanh ngân hàng, công nghệ ngân hàng, và quản lý ngân hàng. Kết quả đánh giá sẽ chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, và thách thức của VCB trong thị trường ngân hàng Việt Nam. Khách hàng ngân hàng và dịch vụ ngân hàng được xem xét như các yếu tố then chốt.

2.1 Phân tích Tài chính Vietcombank

Phân tích tài chính Vietcombank tập trung vào các chỉ tiêu quan trọng như vốn chủ sở hữu, tổng tài sản, huy động vốn, tín dụng, lợi nhuận, và tỷ lệ nợ xấu. Phát triển ngân hàng được đánh giá qua sự biến động của các chỉ tiêu này trong giai đoạn nghiên cứu. Chỉ số ROA và ROE phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh. An ninh mạng ngân hàng được xem xét như rủi ro tiềm tàng. Quy định ngân hàng và giám sát ngân hàng cũng được tính đến trong phân tích. Thị phần ngân hàng của VCB được so sánh với các đối thủ cạnh tranh. Cơ cấu tài sản ngân hàng và cơ cấu nợ ngân hàng sẽ được phân tích chi tiết.

2.2 Đánh giá các khía cạnh khác của Vietcombank

Ngoài tài chính Vietcombank, luận văn đánh giá các khía cạnh khác ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh Vietcombank. Hoạt động kinh doanh Vietcombank bao gồm các lĩnh vực như thanh toán quốc tế, kinh doanh ngoại hối, và dịch vụ thẻ. Công nghệ Vietcombank được đánh giá dựa trên mức độ ứng dụng công nghệ hiện đại, bao gồm cả digital banking. Quản trị Vietcombank được đánh giá dựa trên hiệu quả quản lý, năng lực lãnh đạo, và văn hóa doanh nghiệp. Mạng lưới chi nhánh Vietcombank đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp cận khách hàng. Thu hút khách hàng ngân hàng và giữ chân khách hàng ngân hàng là những yếu tố then chốt. Customer experience ngân hàng cũng được xem xét. Phân tích dữ liệu ngân hàng giúp định hướng chiến lược phát triển.

III. Giải pháp nâng cao Năng lực cạnh tranh Vietcombank

Dựa trên kết quả đánh giá, phần này đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh Vietcombank. Các giải pháp tập trung vào việc cải thiện các điểm yếu và tận dụng các cơ hội. Phục hồi kinh tế và khắc phục khó khăn ngân hàng cũng được xem xét. Đầu tư ngân hàng và phát triển ngân hàng được định hướng sao cho phù hợp với kinh tế vĩ mô Việt Nam và thị trường tài chính Việt Nam. ESG ngân hàng cũng là một hướng đi quan trọng.

3.1 Giải pháp về Tài chính và Hoạt động

Giải pháp về tài chính ngân hàng tập trung vào việc tối ưu hóa cơ cấu vốn, quản lý rủi ro hiệu quả, và tăng cường hiệu quả hoạt động ngân hàng. Giải pháp về hoạt động kinh doanh ngân hàng bao gồm việc đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, cải thiện chất lượng dịch vụ, và tăng cường khả năng cạnh tranh ngân hàng. Phục vụ khách hàng ngân hàng được đặt lên hàng đầu. Trí tuệ nhân tạo trong ngân hàng có thể hỗ trợ trong việc này. Dữ liệu lớn trong ngân hàng (big data) được khai thác để hiểu rõ hơn nhu cầu khách hàng và cải tiến dịch vụ. Thị phần ngân hàng cần được mở rộng thông qua chiến lược kinh doanh phù hợp.

3.2 Giải pháp về Công nghệ và Quản trị

Giải pháp về công nghệ ngân hàng tập trung vào việc đầu tư vào công nghệ hiện đại, đặc biệt là digital banking và open banking, để nâng cao trải nghiệm khách hàng và hiệu quả hoạt động. Giải pháp về quản trị ngân hàng bao gồm việc cải thiện quản lý rủi ro ngân hàng, nâng cao năng lực lãnh đạo, và xây dựng một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ. Đào tạo nhân lực ngân hàng là yếu tố then chốt. Quản lý nhân sự ngân hàng cần được tối ưu hóa để thu hút và giữ chân nhân tài. An ninh mạng ngân hàng cần được tăng cường để bảo vệ dữ liệu khách hàng và hoạt động kinh doanh. Tăng trưởng tín dụng cần được quản lý một cách thận trọng và bền vững.