Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, các doanh nghiệp trong nước phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ cả trong và ngoài nước. Một trong những yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh là hiệu quả sử dụng lao động. Tại Công ty cổ phần Vissai Ninh Bình, ngành công nghiệp vật liệu xây dựng với quy mô lao động khoảng 2.000 người, việc nâng cao hiệu quả sử dụng lao động không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn cải thiện năng suất và lợi nhuận doanh nghiệp. Giai đoạn nghiên cứu từ 2019 đến 2021 cho thấy doanh thu của công ty tăng trưởng 21% năm 2020 so với năm 2019, tuy nhiên lợi nhuận trước thuế chỉ đạt khoảng 10-12 tỷ đồng mỗi năm, phản ánh thách thức trong quản lý chi phí và sử dụng lao động hiệu quả.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng hiệu quả sử dụng lao động tại Công ty cổ phần Vissai Ninh Bình trong giai đoạn 2019-2021, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng lao động phù hợp với đặc thù sản xuất và quản lý của công ty. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động, cơ cấu lao động, trình độ và kỹ năng của người lao động, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng lao động tại công ty. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành xi măng và vật liệu xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính về lao động và hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp. Thứ nhất, lý thuyết về lao động của Marx-Lênin nhấn mạnh hiệu quả sử dụng lao động là sự tiết kiệm thời gian và chi phí lao động để đạt kết quả cao hơn. Thứ hai, lý thuyết quản lý lao động của F.Taylor tập trung vào việc phân công lao động khoa học, giám sát chặt chẽ và khuyến khích lao động bằng tiền lương để tăng năng suất. Ngoài ra, quan điểm của Nayo về con người là thành viên trong tập thể, cần được tạo động lực tinh thần và môi trường làm việc tích cực cũng được áp dụng để đánh giá thái độ nghề nghiệp và động lực lao động.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Hiệu quả sử dụng lao động: Tỷ lệ giữa kết quả đạt được và chi phí lao động bỏ ra.
  • Năng suất lao động bình quân: Doanh thu thuần trên một lao động trong kỳ.
  • Tỷ suất lợi nhuận lao động: Lợi nhuận trước thuế trên một lao động.
  • Hiệu quả sử dụng chi phí tiền lương: Doanh thu thuần trên một đồng chi phí tiền lương.
  • Các yếu tố ảnh hưởng: Bao gồm yếu tố bên ngoài (chính trị, kinh tế, môi trường) và bên trong (cơ cấu tổ chức, chất lượng lao động, thái độ nghề nghiệp).

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ các báo cáo nội bộ của Công ty cổ phần Vissai Ninh Bình giai đoạn 2019-2021, bao gồm số liệu về lao động, kết quả sản xuất kinh doanh, các chính sách quản lý lao động và kết quả khảo sát đánh giá năng lực người lao động. Ngoài ra, các tài liệu chuyên ngành, báo cáo ngành và các nghiên cứu liên quan cũng được tham khảo để xây dựng cơ sở lý luận và so sánh.

Phương pháp phân tích sử dụng các kỹ thuật thống kê mô tả, so sánh và tổng hợp để đánh giá thực trạng hiệu quả sử dụng lao động. Cỡ mẫu khảo sát gồm 20 quản lý các cấp trong công ty nhằm đánh giá khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của người lao động. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phi xác suất theo chuyên gia để đảm bảo tính đại diện cho các cấp quản lý. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021 với mục tiêu phân tích xu hướng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Số lượng và cơ cấu lao động:

    • Số lao động tăng từ 1.890 người năm 2019 lên 2.010 người năm 2021, tăng khoảng 6,3%.
    • Lao động nam chiếm tỷ lệ cao, khoảng 66-68%, phù hợp với đặc thù ngành sản xuất xi măng.
    • Độ tuổi trung bình lao động trẻ, khoảng 35-36 tuổi, với hơn 80% lao động dưới 40 tuổi, tạo điều kiện thuận lợi cho năng suất lao động cao.

  2. Trình độ và kỹ năng lao động:

    • Tỷ lệ lao động có trình độ đại học và trên đại học tăng từ 20,6% năm 2019 lên 22,1% năm 2021.
    • Lao động có kỹ năng tiếng Anh và tin học văn phòng đáp ứng yêu cầu công việc còn thấp, lần lượt khoảng 13% và 37% năm 2021.
    • Đào tạo kỹ năng quản lý, lãnh đạo và kỹ năng chuyên môn có xu hướng tăng nhưng vẫn chiếm tỷ lệ thấp, dưới 15%.

  3. Hiệu quả sử dụng lao động:

    • Năng suất lao động bình quân theo doanh thu tăng nhẹ qua các năm, tuy nhiên tỷ suất lợi nhuận lao động giảm do chi phí tài chính tăng cao, đặc biệt chi phí lãi vay lên tới gần 500 tỷ đồng mỗi năm.
    • Hiệu quả sử dụng chi phí tiền lương chưa tối ưu, phản ánh qua doanh thu thuần trên một đồng tiền lương còn thấp so với tiềm năng.

  4. Tổ chức kỷ luật và thái độ nghề nghiệp:

    • Số lao động bị kỷ luật khiển trách tăng từ 24 người năm 2019 lên 29 người năm 2021, chủ yếu do vi phạm giờ giấc và nội quy công việc.
    • Khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của người lao động còn hạn chế, với khoảng 20-30% không đáp ứng về kỹ năng xử lý tình huống, làm việc độc lập và tiếp thu công việc.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Công ty cổ phần Vissai Ninh Bình đã có sự phát triển tích cực về số lượng và chất lượng lao động, đặc biệt là trong việc nâng cao trình độ chuyên môn và trẻ hóa đội ngũ lao động. Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng lao động chưa đạt mức tối ưu do một số nguyên nhân chính: chi phí tài chính cao làm giảm lợi nhuận, kỹ năng mềm và ngoại ngữ của lao động còn hạn chế, tổ chức kỷ luật chưa nghiêm túc và khả năng đáp ứng công việc chưa đồng đều.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, việc tăng cường đào tạo kỹ năng và cải thiện môi trường làm việc được xem là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả sử dụng lao động. Việc áp dụng công nghệ tự động hóa hiện đại tại công ty cũng góp phần giảm bớt lao động gián tiếp, tập trung vào lao động trực tiếp có trình độ cao hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng lao động, bảng phân tích cơ cấu trình độ và biểu đồ tỷ lệ lao động bị kỷ luật để minh họa rõ nét các xu hướng và vấn đề tồn tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác bố trí và phân công lao động

    • Đánh giá lại vị trí công việc, phân bổ lao động phù hợp với trình độ và năng lực nhằm tối ưu hóa năng suất lao động.
    • Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Phòng tổ chức lao động phối hợp phòng nhân sự.

  2. Tăng cường đào tạo kỹ năng mềm và ngoại ngữ

    • Tổ chức các khóa đào tạo tiếng Anh, tin học văn phòng và kỹ năng quản lý, lãnh đạo cho cán bộ công nhân viên.
    • Mục tiêu nâng tỷ lệ lao động đáp ứng kỹ năng lên trên 50% trong 2 năm; Chủ thể: Phòng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

  3. Cải thiện công tác kỷ luật lao động và nâng cao ý thức nghề nghiệp

    • Rà soát, cập nhật nội quy lao động, tăng cường giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm để giảm tỷ lệ kỷ luật khiển trách xuống dưới 1% tổng số lao động.
    • Thời gian: 1 năm; Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng hành chính nhân sự.

  4. Nâng cao hiệu quả sử dụng chi phí lao động

    • Xây dựng chính sách tiền lương, thưởng linh hoạt theo năng suất và chất lượng công việc để khuyến khích lao động làm việc hiệu quả.
    • Thời gian: 1 năm; Chủ thể: Phòng kế toán và phòng nhân sự.

  5. Cải thiện môi trường làm việc và chăm sóc sức khỏe lao động

    • Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, đảm bảo an toàn lao động và tổ chức khám sức khỏe định kỳ nâng cao sức khỏe người lao động.
    • Chủ thể: Ban kỹ thuật an toàn và phòng y tế; Thời gian: liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng lao động, từ đó xây dựng chính sách quản lý phù hợp.
    • Use case: Áp dụng các giải pháp bố trí lao động và đào tạo nhân sự.

  2. Phòng nhân sự và đào tạo

    • Lợi ích: Có cơ sở để thiết kế chương trình đào tạo kỹ năng và phát triển nguồn nhân lực hiệu quả.
    • Use case: Lập kế hoạch đào tạo tiếng Anh, tin học và kỹ năng mềm.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản lý nguồn nhân lực

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp phân tích và đề xuất giải pháp trong lĩnh vực quản lý lao động.
    • Use case: Nghiên cứu chuyên sâu về hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp sản xuất.

  4. Các doanh nghiệp trong ngành vật liệu xây dựng và sản xuất công nghiệp

    • Lợi ích: Áp dụng các bài học kinh nghiệm và giải pháp nâng cao năng suất lao động, cải thiện hiệu quả kinh doanh.
    • Use case: Điều chỉnh cơ cấu lao động và chính sách đãi ngộ phù hợp với đặc thù ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả sử dụng lao động được đánh giá bằng những chỉ tiêu nào?
    Hiệu quả sử dụng lao động được đánh giá qua năng suất lao động bình quân, tỷ suất lợi nhuận lao động và hiệu quả sử dụng chi phí tiền lương. Ví dụ, năng suất lao động bình quân được tính bằng doanh thu thuần chia cho số lao động bình quân trong kỳ.

  2. Tại sao hiệu quả sử dụng lao động tại Công ty cổ phần Vissai Ninh Bình chưa cao?
    Nguyên nhân chính là chi phí tài chính cao, đặc biệt chi phí lãi vay lớn, kỹ năng mềm và ngoại ngữ của lao động còn hạn chế, tổ chức kỷ luật chưa nghiêm và khả năng đáp ứng công việc chưa đồng đều.

  3. Làm thế nào để nâng cao kỹ năng lao động trong doanh nghiệp?
    Doanh nghiệp cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, kỹ năng mềm, tiếng Anh và tin học văn phòng thường xuyên, đồng thời xây dựng chính sách khuyến khích học tập và phát triển nghề nghiệp.

  4. Vai trò của môi trường làm việc trong hiệu quả sử dụng lao động là gì?
    Môi trường làm việc tốt, an toàn và thân thiện giúp người lao động duy trì sức khỏe, tăng tinh thần làm việc và sáng tạo, từ đó nâng cao năng suất và hiệu quả lao động.

  5. Chính sách tiền lương ảnh hưởng thế nào đến hiệu quả sử dụng lao động?
    Chính sách tiền lương công bằng, linh hoạt theo năng suất và chất lượng công việc tạo động lực cho người lao động làm việc tích cực, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng hiệu quả sử dụng lao động.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích chi tiết thực trạng hiệu quả sử dụng lao động tại Công ty cổ phần Vissai Ninh Bình giai đoạn 2019-2021, chỉ ra các điểm mạnh như trẻ hóa đội ngũ lao động, nâng cao trình độ chuyên môn và các hạn chế về kỹ năng mềm, tổ chức kỷ luật và chi phí tài chính.
  • Đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về lao động và hiệu quả sử dụng lao động, áp dụng các lý thuyết quản lý hiện đại phù hợp với đặc thù doanh nghiệp sản xuất xi măng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng lao động, bao gồm cải thiện bố trí lao động, đào tạo kỹ năng, nâng cao kỷ luật lao động và chính sách tiền lương.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao năng suất lao động và khả năng cạnh tranh của Công ty trong ngành vật liệu xây dựng.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2022-2025, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp.

Call-to-action: Các nhà quản lý và chuyên gia nhân sự trong ngành vật liệu xây dựng nên áp dụng các kết quả và giải pháp nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả sử dụng lao động, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp.