I. Lý luận cơ bản về chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Chương này trình bày các khái niệm cơ bản về cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Cơ cấu kinh tế được hiểu là sự phân bổ các nguồn lực kinh tế giữa các ngành, lĩnh vực và vùng lãnh thổ. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là quá trình thay đổi cơ cấu này để đạt được sự phát triển bền vững và hiệu quả hơn. Các nội dung chuyển dịch bao gồm chuyển dịch theo ngành kinh tế, thành phần kinh tế và vùng lãnh thổ. Các chỉ tiêu đánh giá chuyển dịch cơ cấu kinh tế như tỷ trọng đóng góp của các ngành trong GDP, hệ số dịch chuyển Cosφ cũng được đề cập. Các nhân tố tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế được chia thành nhóm nhân tố trong nước và yếu tố nước ngoài.
1.1. Khái niệm cơ cấu kinh tế
Cơ cấu kinh tế là sự sắp xếp các ngành, lĩnh vực kinh tế trong một nền kinh tế. Nó phản ánh mối quan hệ giữa các ngành và sự phân bổ nguồn lực. Một cơ cấu kinh tế hợp lý giúp tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn lực và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
1.2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là quá trình thay đổi cơ cấu kinh tế từ trạng thái này sang trạng thái khác, thường hướng đến sự hiện đại hóa và bền vững. Quá trình này bao gồm sự dịch chuyển từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, cũng như sự thay đổi trong cơ cấu thành phần kinh tế.
II. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại huyện Đại Lộc
Chương này phân tích thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2012-2016. Huyện Đại Lộc có vị trí địa lý thuận lợi, nằm gần thành phố Đà Nẵng, với điều kiện tự nhiên và kinh tế-xã hội phù hợp cho phát triển kinh tế. Trong giai đoạn này, cơ cấu kinh tế của huyện đã có sự chuyển dịch rõ rệt, với tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ tăng lên, trong khi tỷ trọng nông nghiệp giảm. Tuy nhiên, quá trình chuyển dịch vẫn còn nhiều hạn chế, như sự phụ thuộc vào các cụm công nghiệp và thiếu tính bền vững.
2.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội
Huyện Đại Lộc có vị trí địa lý thuận lợi, cách thành phố Đà Nẵng 25 km về phía Tây Nam. Điều kiện tự nhiên với đất đai màu mỡ và tài nguyên thiên nhiên phong phú tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp và công nghiệp. Kinh tế-xã hội của huyện cũng có nhiều tiềm năng phát triển, với dân số đông và lao động dồi dào.
2.2. Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
Trong giai đoạn 2012-2016, cơ cấu kinh tế của huyện Đại Lộc đã có sự chuyển dịch rõ rệt. Tỷ trọng ngành công nghiệp tăng từ 30% lên 40%, trong khi tỷ trọng nông nghiệp giảm từ 45% xuống còn 35%. Dịch vụ cũng có sự tăng trưởng đáng kể, đóng góp 25% vào GDP của huyện.
III. Giải pháp thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Chương này đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại huyện Đại Lộc. Các giải pháp bao gồm nâng cao nhận thức về sự cần thiết của chuyển dịch cơ cấu kinh tế, huy động và sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, và áp dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào sản xuất. Đồng thời, cần đẩy mạnh sự hình thành và phát triển thị trường, đổi mới công tác quy hoạch, và thực hiện các chính sách khuyến khích chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp.
3.1. Nâng cao nhận thức và huy động nguồn lực
Để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cần nâng cao nhận thức của người dân và các nhà quản lý về tầm quan trọng của quá trình này. Đồng thời, cần huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư, đặc biệt là vốn từ các doanh nghiệp và nhà đầu tư nước ngoài.
3.2. Phát triển nguồn nhân lực và ứng dụng công nghệ
Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Cần đào tạo và nâng cao kỹ năng cho lao động, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp và dịch vụ. Bên cạnh đó, việc áp dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào sản xuất sẽ giúp nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế.
