Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra mạnh mẽ, phát triển nguồn nhân lực (NNL) chất lượng cao trở thành yếu tố then chốt để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Công ty cổ phần Tiên Sơn Thanh Hóa (TSTH) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành may xuất khẩu tại Việt Nam, với quy mô gần 5 nghìn lao động và thị trường xuất khẩu chủ yếu sang Mỹ (chiếm khoảng 60%) và Hàn Quốc (khoảng 30%). Giai đoạn nghiên cứu từ năm 2017 đến 2021 cho thấy công ty đã mở rộng quy mô sản xuất với 9 nhà máy may gia công, đồng thời đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển nguồn nhân lực về số lượng, chất lượng và cơ cấu.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực tại TSTH, xác định những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực phù hợp đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại các nhà máy của TSTH trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, với dữ liệu thu thập từ 135 phiếu khảo sát hợp lệ và các báo cáo tài chính, hồ sơ nhân sự của công ty.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực tại TSTH, góp phần tăng năng suất lao động, cải thiện chất lượng sản phẩm và giữ chân nhân tài trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt của ngành may mặc Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết phát triển nguồn nhân lực và mô hình quản trị nguồn nhân lực hiện đại.

  1. Lý thuyết phát triển nguồn nhân lực tập trung vào ba khía cạnh: phát triển về số lượng, chất lượng và cơ cấu nguồn nhân lực. Phát triển số lượng nhằm đảm bảo quy mô nhân lực phù hợp với chiến lược sản xuất kinh doanh; phát triển chất lượng bao gồm nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng mềm, thể lực và tâm lực; phát triển cơ cấu nhằm tối ưu hóa phân bổ nhân lực theo giới tính, độ tuổi, trình độ và chuyên môn.

  2. Mô hình quản trị nguồn nhân lực hiện đại nhấn mạnh vai trò của hoạch định nguồn nhân lực, tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và đãi ngộ trong việc phát triển nguồn nhân lực bền vững. Mô hình này cũng đề cập đến ảnh hưởng của các nhân tố bên trong (chính sách công ty, văn hóa doanh nghiệp, khả năng tài chính) và bên ngoài (bối cảnh kinh tế, luật pháp, cạnh tranh thị trường) đến hiệu quả phát triển nguồn nhân lực.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: nguồn nhân lực, phát triển nguồn nhân lực, cơ cấu nguồn nhân lực, đào tạo và phát triển, đánh giá nguồn nhân lực, kỹ năng mềm, thể lực và tâm lực.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp thu thập số liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Nguồn dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát bằng phiếu hỏi với 150 phiếu phát ra, thu về 142 phiếu, trong đó 135 phiếu hợp lệ, phỏng vấn trực tiếp cán bộ công nhân viên tại các nhà máy của TSTH. Các câu hỏi bao gồm cả dạng đóng và mở tập trung vào đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực.

  • Nguồn dữ liệu thứ cấp: Bao gồm báo cáo tài chính hàng năm, hồ sơ nhân sự, các bảng biểu về cơ cấu lao động, đào tạo, đánh giá sức khỏe và các tài liệu liên quan do công ty cung cấp.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để tổng hợp số liệu, phân tích tỷ lệ phần trăm đánh giá các tiêu chí phát triển nguồn nhân lực. Phương pháp so sánh được áp dụng để đối chiếu kết quả với các tiêu chuẩn ngành và các nghiên cứu tương tự. Phân tích nhân tố được sử dụng để xác định các yếu tố ảnh hưởng chính.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2017-2021, với đề xuất giải pháp phát triển nguồn nhân lực đến năm 2025.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, khoa học và phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp may mặc trong bối cảnh hội nhập và phát triển công nghiệp hiện nay.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phát triển về số lượng nguồn nhân lực: TSTH duy trì quy mô gần 5 nghìn lao động trong giai đoạn 2017-2021, với tỷ lệ lao động nữ chiếm khoảng 70%, phù hợp với đặc thù ngành may mặc. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhân lực có xu hướng chậm lại do áp lực cạnh tranh và chi phí lao động tăng. Cơ cấu lao động theo độ tuổi chủ yếu tập trung ở nhóm 25-40 tuổi chiếm 65%, đảm bảo sức khỏe và kinh nghiệm làm việc.

  2. Cơ cấu nguồn nhân lực: Cơ cấu lao động theo trình độ học vấn cho thấy 40% công nhân có trình độ trung cấp nghề, 15% có trình độ cao đẳng và đại học, còn lại là lao động phổ thông. Cơ cấu này chưa tối ưu, gây khó khăn trong việc áp dụng công nghệ mới và nâng cao năng suất lao động. Cơ cấu lao động theo chuyên môn phân bổ chưa đồng đều, với tỷ lệ lao động trực tiếp chiếm 75%, lao động quản lý 15%, lao động gián tiếp 10%.

  3. Chất lượng nguồn nhân lực: Đánh giá kỹ năng làm việc theo nhóm cho thấy 60% nhân viên có kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm ở mức khá, nhưng chỉ 35% có kỹ năng quản lý thời gian và giải quyết vấn đề hiệu quả. Thể lực người lao động được đánh giá tốt với 85% đạt tiêu chuẩn sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, tâm lực và thái độ làm việc còn hạn chế, với 20% nhân viên có biểu hiện nghỉ việc không phép hoặc đi muộn thường xuyên.

  4. Đào tạo và phát triển: Kinh phí đào tạo chiếm khoảng 2% tổng doanh thu hàng năm, tập trung chủ yếu vào đào tạo kỹ thuật và an toàn lao động. Các chương trình đào tạo kỹ năng mềm và quản lý còn hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc hoạch định nguồn nhân lực chưa sát với chiến lược phát triển công ty, dẫn đến cơ cấu nhân lực chưa hợp lý và thiếu hụt nhân lực chất lượng cao. So với các doanh nghiệp cùng ngành như Tổng công ty May 10 và Hanosimex, TSTH còn hạn chế trong việc đa dạng hóa hình thức đào tạo và chính sách đãi ngộ nhân viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu lao động theo độ tuổi, trình độ học vấn và kỹ năng mềm để minh họa rõ nét hơn thực trạng. Bảng tổng hợp kết quả đánh giá sức khỏe và thái độ làm việc cũng giúp làm rõ các vấn đề về tâm lực của người lao động.

Kết quả nghiên cứu khẳng định tầm quan trọng của việc phát triển đồng bộ cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu nguồn nhân lực để nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất kinh doanh. Việc áp dụng các mô hình quản trị nguồn nhân lực hiện đại và học hỏi kinh nghiệm từ các doanh nghiệp thành công sẽ giúp TSTH cải thiện hiệu quả phát triển nguồn nhân lực.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoạch định nguồn nhân lực chiến lược: Xây dựng kế hoạch phát triển nguồn nhân lực dài hạn đến năm 2025, dự báo nhu cầu nhân lực theo từng giai đoạn, tập trung vào phát triển nhân lực chất lượng cao. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp phòng nhân sự. Thời gian: ngay trong năm 2023.

  2. Đa dạng hóa hình thức đào tạo: Tăng cường đào tạo kỹ năng mềm, quản lý, ngoại ngữ và công nghệ thông tin thông qua các khóa học trực tuyến, đào tạo tại chỗ và cử nhân viên đi đào tạo bên ngoài. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân viên có kỹ năng mềm đạt chuẩn lên 70% vào năm 2025. Chủ thể: Phòng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Thời gian: 2023-2025.

  3. Cải thiện chính sách đãi ngộ và phúc lợi: Xây dựng hệ thống lương thưởng gắn với hiệu quả công việc, áp dụng chế độ đãi ngộ đặc thù cho nhân viên có năng lực cao nhằm thu hút và giữ chân nhân tài. Mục tiêu giảm tỷ lệ nghỉ việc không phép xuống dưới 5% trong 2 năm tới. Chủ thể: Phòng nhân sự và Ban lãnh đạo. Thời gian: 2023-2024.

  4. Tối ưu hóa cơ cấu nguồn nhân lực: Thực hiện rà soát, điều chỉnh cơ cấu lao động theo hướng tăng tỷ lệ lao động có trình độ cao, giảm lao động phổ thông không phù hợp, đồng thời tăng cường luân chuyển và thuyên chuyển nhân sự để phát triển kỹ năng đa dạng. Chủ thể: Phòng nhân sự phối hợp các phòng ban. Thời gian: 2023-2025.

  5. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực: Tạo môi trường làm việc thân thiện, khuyến khích sự hợp tác, sáng tạo và trách nhiệm trong công việc, nâng cao ý thức kỷ luật và tinh thần đồng đội. Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự. Thời gian: liên tục từ 2023.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực, từ đó xây dựng chiến lược nhân sự phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

  2. Phòng nhân sự và đào tạo: Áp dụng các phương pháp đánh giá, hoạch định và phát triển nguồn nhân lực, thiết kế chương trình đào tạo phù hợp với đặc thù ngành may mặc.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Quản trị nguồn nhân lực: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Các doanh nghiệp ngành dệt may và sản xuất công nghiệp: Học hỏi kinh nghiệm và giải pháp phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập và áp dụng công nghệ mới.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phát triển nguồn nhân lực gồm những nội dung chính nào?
    Phát triển nguồn nhân lực bao gồm phát triển về số lượng, chất lượng và cơ cấu nhân lực. Điều này đảm bảo doanh nghiệp có đủ nhân lực phù hợp về quy mô, trình độ và kỹ năng để đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh.

  2. Tại sao đào tạo kỹ năng mềm lại quan trọng trong phát triển nguồn nhân lực?
    Kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, quản lý thời gian giúp nhân viên làm việc hiệu quả hơn, thích ứng nhanh với thay đổi và tăng cường sự gắn bó với doanh nghiệp, từ đó nâng cao năng suất lao động.

  3. Các yếu tố bên trong nào ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực tại doanh nghiệp?
    Bao gồm chính sách thu hút nhân lực, đào tạo và phát triển, chế độ đãi ngộ, văn hóa doanh nghiệp, khả năng tài chính và công nghệ áp dụng trong sản xuất.

  4. Làm thế nào để tối ưu hóa cơ cấu nguồn nhân lực?
    Doanh nghiệp cần rà soát và điều chỉnh tỷ lệ lao động theo giới tính, độ tuổi, trình độ và chuyên môn phù hợp với chiến lược phát triển, đồng thời thực hiện luân chuyển, thuyên chuyển để phát triển kỹ năng đa dạng.

  5. Tại sao văn hóa doanh nghiệp lại quan trọng trong phát triển nguồn nhân lực?
    Văn hóa doanh nghiệp tạo môi trường làm việc tích cực, thúc đẩy sự hợp tác, sáng tạo và trách nhiệm, giúp giữ chân nhân viên và nâng cao hiệu quả công việc, góp phần phát triển bền vững nguồn nhân lực.

Kết luận

  • Phát triển nguồn nhân lực tại Công ty cổ phần Tiên Sơn Thanh Hóa là yếu tố sống còn, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
  • Thực trạng phát triển nguồn nhân lực còn tồn tại hạn chế về cơ cấu, chất lượng kỹ năng mềm và chính sách đãi ngộ chưa đồng bộ.
  • Đề xuất các giải pháp chiến lược bao gồm hoạch định nguồn nhân lực, đa dạng hóa đào tạo, cải thiện chính sách đãi ngộ, tối ưu hóa cơ cấu và xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực.
  • Nghiên cứu có thể được áp dụng làm cơ sở cho các doanh nghiệp ngành may mặc và các lĩnh vực sản xuất công nghiệp khác trong việc phát triển nguồn nhân lực.
  • Các bước tiếp theo cần triển khai ngay từ năm 2023 nhằm thực hiện các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh phù hợp.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong tương lai!