I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu
Luận án tiến sĩ này tập trung vào việc xây dựng bộ chỉ thị để đánh giá tính bền vững trong sử dụng đất nông nghiệp tại Tây Ninh. Nghiên cứu nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết trong việc quy hoạch và quản lý đất đai, đặc biệt là trong bối cảnh phát triển bền vững nông nghiệp. Tây Ninh là một tỉnh có diện tích đất nông nghiệp lớn, chiếm hơn 85% tổng diện tích, với các loại cây trồng chính như lúa, cao su, khoai mì, và mía. Việc đánh giá tính bền vững sẽ giúp định hướng quy hoạch sử dụng đất hiệu quả hơn.
1.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của luận án tiến sĩ là xây dựng bộ chỉ thị đánh giá tính bền vững trong sử dụng đất nông nghiệp, áp dụng cụ thể cho tỉnh Tây Ninh. Bộ chỉ thị này sẽ dựa trên các tiêu chuẩn như tính thực tiễn, khả năng tính toán, liên quan đến chính sách, tính đặc trưng, và dễ thu thập thông tin. Nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao tính bền vững trong sử dụng đất nông nghiệp.
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các loại hình sử dụng đất nông nghiệp chính tại Tây Ninh, bao gồm lúa, cao su, khoai mì, và mía. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2019, với việc áp dụng các phương pháp đánh giá như mô hình nhận biết thuộc tính (ARM) và phương pháp đánh giá đất đai FAO.
II. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích thứ bậc (AHP) để xác định tầm quan trọng của các tiêu chuẩn trong bộ chỉ thị. Các chỉ thị được xây dựng dựa trên 5 tiêu chuẩn chính: tính thực tiễn, khả năng tính toán, liên quan đến chính sách, tính đặc trưng, và dễ thu thập thông tin. Bộ chỉ thị cuối cùng bao gồm 13 chỉ thị, chia thành 3 nhóm: hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội, và hiệu quả tài nguyên và môi trường.
2.1. Xây dựng bộ chỉ thị
Quá trình xây dựng bộ chỉ thị bao gồm việc tổng hợp các chỉ thị sơ bộ, lựa chọn và sàng lọc các chỉ thị phù hợp, và so sánh tầm quan trọng giữa các chỉ thị. Kết quả là một bộ chỉ thị gồm 13 chỉ thị, trong đó 3 chỉ thị về hiệu quả kinh tế, 5 chỉ thị về hiệu quả xã hội, và 5 chỉ thị về hiệu quả tài nguyên và môi trường.
2.2. Áp dụng bộ chỉ thị
Bộ chỉ thị được áp dụng để đánh giá tính bền vững trong sử dụng đất nông nghiệp tại Tây Ninh giai đoạn 2015-2019. Kết quả cho thấy hầu hết các loại hình sử dụng đất đều đạt mức bền vững từ trung bình đến rất bền vững. Tuy nhiên, một số loại hình như khoai mì cần được điều chỉnh để đạt hiệu quả cao hơn.
III. Kết quả và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy việc áp dụng bộ chỉ thị đánh giá tính bền vững đã mang lại những hiểu biết sâu sắc về hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp tại Tây Ninh. Các loại hình sử dụng đất như lúa, cao su, và mía đều đạt mức bền vững cao, trong khi khoai mì cần được cải thiện. Nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao tính bền vững, đặc biệt là trong việc quản lý sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón.
3.1. Đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội và môi trường
Kết quả đánh giá cho thấy các loại hình sử dụng đất như lúa và cao su đạt hiệu quả kinh tế và xã hội cao, trong khi khoai mì cần được cải thiện về mặt môi trường. Việc sử dụng quá nhiều phân bón và thuốc bảo vệ thực vật đã ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đất và nước.
3.2. Đề xuất giải pháp
Nghiên cứu đề xuất các giải pháp như tăng cường quản lý sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, cải thiện hệ thống canh tác, và nâng cao nhận thức của người dân về nông nghiệp bền vững. Các giải pháp này nhằm mục tiêu nâng cao tính bền vững trong sử dụng đất nông nghiệp tại Tây Ninh.
IV. Kết luận và kiến nghị
Luận án tiến sĩ đã thành công trong việc xây dựng bộ chỉ thị đánh giá tính bền vững trong sử dụng đất nông nghiệp tại Tây Ninh. Bộ chỉ thị này không chỉ có giá trị học thuật mà còn có ý nghĩa thực tiễn cao, giúp định hướng quy hoạch và quản lý đất đai hiệu quả hơn. Nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao tính bền vững, góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp tại Tây Ninh.
4.1. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu đã đóng góp vào việc phát triển các phương pháp đánh giá tính bền vững trong sử dụng đất nông nghiệp, đồng thời cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng cho việc quy hoạch và quản lý đất đai tại Tây Ninh.
4.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
Cần tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện bộ chỉ thị và áp dụng rộng rãi hơn trong các khu vực khác. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu sâu hơn về tác động của biến đổi khí hậu đến tính bền vững trong sử dụng đất nông nghiệp.
