Luận án tiến sĩ: Cảnh báo nguy cơ trượt lở đất tại hồ thủy điện Sơn La bằng viễn thám và GIS

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CÁM ƠN

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP CẢNH BÁO NGUY CƠ TRƯỢT LỞ ĐẤT BẰNG PHÂN TÍCH ẢNH VIỄN THÁM VÀ ỨNG DỤNG GIS

1.1. Tổng quan nghiên cứu cảnh báo nguy cơ trượt lở đất

1.2. Phân tích ảnh viễn thám và ứng dụng GIS phục vụ cảnh báo nguy cơ trượt lở đất

1.3. Phương pháp nghiên cứu

1.4. Tiểu kết chương

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ DỮ LIỆU PHỤC VỤ ĐÁNH GIÁ TAI BIẾN TRƯỢT LỞ ĐẤT KHU VỰC HỒ THỦY ĐIỆN SƠN LA

2.1. Thông tin chung về cơ sở dữ liệu

2.2. Nhóm các lớp thông tin được xây dựng kế thừa từ các nghiên cứu khác

2.3. Lớp thông tin về đặc điểm địa chất - thạch học

2.4. Lớp thông tin về vỏ phong hóa

2.5. Lớp thông tin về địa chất thủy văn

2.6. Lớp thông tin về mật độ đứt gãy

2.7. Lớp thông tin về đới động lực

2.8. Lớp thông tin về lượng mưa

2.9. Nhóm các lớp thông tin được thành lập trực tiếp từ phân tích ảnh viễn thám quang học và ứng dụng công nghệ GIS

2.10. Lớp thông tin về mô hình số độ cao địa hình

2.11. Lớp thông tin về độ dốc địa hình

2.12. Lớp thông tin về độ chia cắt ngang địa hình

2.13. Lớp thông tin về độ chia cắt sâu địa hình

2.14. Lớp thông tin về hướng sườn dốc địa hình

2.15. Lớp thông tin về thực phủ

2.16. Lớp thông tin về các điểm trượt lở đất hiện trạng trượt lở đất

2.17. Nhóm dữ liệu bổ trợ

2.18. Hoạt động sản xuất nông - lâm nghiệp. Phát triển thủy điện

2.19. Xây dựng cơ sở hạ tầng

2.20. Tiểu kết chương

3. CHƯƠNG 3: CẢNH BÁO NGUY CƠ TRƯỢT LỞ ĐẤT KHU VỰC HỒ THỦY ĐIỆN SƠN LA

3.1. Đánh giá hiện trạng trượt lở đất khu vực hồ thủy điện Sơn La

3.2. Đánh giá biến động thực phủ giai đoạn 1999-2019 và trượt lở đất

3.3. Phân loại thực phủ dựa trên quy luật vật hậu học và phân vùng tác động

3.4. Mối quan hệ giữa biến động thực phủ và trượt lở đất

3.5. Đánh giá độ nhạy cảm trượt lở đất khu vực hồ thủy điện Sơn La

3.6. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát sinh trượt lở đất

3.7. Đánh giá độ nhạy cảm trượt lở đất và kiểm chứng mô hình

3.8. Đánh giá nguy cơ tai biến trượt lở đất khu vực hồ thủy điện Sơn La

3.9. Nguyên tắc chung đánh giá nguy cơ tai biến trượt lở đất

3.10. Xác định các khu vực có nguy cơ trượt lở cao

3.11. Tiểu kết chương

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

I. Cảnh báo trượt lở đất tại hồ thủy điện Sơn La

Luận án tập trung vào việc cảnh báo trượt lở đất tại khu vực hồ thủy điện Sơn La, một khu vực có địa hình phức tạp và thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai. Nghiên cứu sử dụng viễn thám và GIS để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ trượt lở, bao gồm địa hình, độ dốc, lượng mưa, và thực phủ. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp xác định các khu vực có nguy cơ cao mà còn hỗ trợ công tác quản lý thiên tai hiệu quả hơn.

1.1. Phân tích dữ liệu viễn thám

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu viễn thám từ các vệ tinh Landsat và Sentinel để phân tích biến động thực phủ và xác định các điểm trượt lở. Phương pháp này cho phép thu thập dữ liệu trên diện rộng, đặc biệt ở những khu vực khó tiếp cận. Kết quả phân tích chỉ ra mối quan hệ giữa biến động thực phủ và nguy cơ trượt lở, từ đó hỗ trợ việc dự báo và cảnh báo sớm.

1.2. Ứng dụng GIS trong đánh giá nguy cơ

Hệ thống GIS được sử dụng để tích hợp và phân tích các lớp thông tin địa lý, bao gồm địa hình, độ dốc, và lượng mưa. Qua đó, nghiên cứu xây dựng bản đồ đánh giá nguy cơ trượt lở với độ chính xác cao. Công nghệ này giúp xác định các khu vực có nguy cơ cao và đề xuất các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

II. Mô hình hóa trượt lở đất

Luận án đề xuất mô hình hóa trượt lở dựa trên các yếu tố địa chất, khí hậu, và hoạt động nhân sinh. Mô hình này kết hợp các phương pháp học máy như Adaboot và Bagging để tăng độ chính xác trong dự báo. Kết quả cho thấy mô hình này phù hợp với điều kiện địa hình và khí hậu của khu vực hồ thủy điện Sơn La, giúp cải thiện hiệu quả trong công tác giám sát thiên tai.

2.1. Yếu tố địa chất và khí hậu

Nghiên cứu phân tích các yếu tố địa chất như vỏ phong hóa, mật độ đứt gãy, và biến đổi khí hậu như lượng mưa trung bình. Các yếu tố này được xem là nguyên nhân chính dẫn đến nguy cơ trượt lở. Kết quả chỉ ra rằng lượng mưa lớn và địa hình dốc là hai yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hiện tượng này.

2.2. Tác động của hoạt động nhân sinh

Hoạt động nhân sinh như xây dựng cơ sở hạ tầng và khai thác tài nguyên cũng được nghiên cứu. Các hoạt động này làm thay đổi cân bằng tự nhiên, tăng nguy cơ trượt lở. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý và giám sát để giảm thiểu tác động tiêu cực.

III. Ý nghĩa và ứng dụng thực tiễn

Luận án không chỉ có giá trị khoa học mà còn mang lại nhiều ứng dụng thực tiễn. Kết quả nghiên cứu giúp các nhà quản lý đưa ra các quyết định chính xác trong việc quản lý thiên tai và phát triển bền vững. Đồng thời, nghiên cứu cũng góp phần làm phong phú cơ sở lý luận về nghiên cứu môi trường và tác động môi trường tại các khu vực có địa hình phức tạp.

3.1. Giá trị khoa học

Luận án đã xây dựng được quy trình ứng dụng viễn thám và GIS trong đánh giá và cảnh báo nguy cơ trượt lở. Phương pháp này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời nâng cao độ chính xác trong dự báo. Nghiên cứu cũng góp phần làm phong phú cơ sở lý luận về nghiên cứu môi trường.

3.2. Ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu được ứng dụng trong việc xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ trượt lở và đề xuất các biện pháp phòng ngừa. Điều này giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản, đồng thời hỗ trợ công tác quản lý thiên tai tại khu vực hồ thủy điện Sơn La.

Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu cảnh báo nguy cơ trượt lở đất khu vực hồ thủy điện Sơn La sử dụng ảnh viễn thám và hệ thông tin địa lý