Luận án tiến sĩ về mô hình toán kinh tế trong ước lượng chi phí khám chữa bệnh do bảo hiểm y tế chi trả ở Việt Nam

• Tác giả: Phạm Thị Hồng Thắm
• Người hướng dẫn: PGS. Giang Thanh Long
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Toán Kinh Tế
• Đề tài: Mô Hình Toán Kinh Tế Trong Ước Lượng Chi Phí Khám Chữa Bệnh Bảo Hiểm Y Tế Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM KẾT
• CÁC THUẬT NGỮ
• CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Các khái niệm và lịch sử phát triển của bảo hiểm
• 1.2. Các loại hình bảo hiểm
• 1.3. Các đặc trưng của bảo hiểm
• 1.4. Định phí và dự phòng bảo hiểm
• 1.5. Bảo hiểm y tế
• 1.6. Tổng quan các mô hình ước lượng, dự báo chi phí KCB
• 1.7. Các mô hình dự báo chi phí khám, chữa bệnh
• 1.8. Các mô hình hồi quy ước lượng chi phí khám, chữa bệnh
• 1.9. Các mô hình tổn thất ước lượng chi phí khám, chữa bệnh
• 1.10. Các mô hình ước lượng chi phí khám chữa bệnh được áp dụng ở Việt Nam
• 1.11. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Mô hình rủi ro nhóm trong ước lượng chi phí khám chữa bệnh
• 2.2. Mô hình hóa số lượt KCB
• 2.3. Mô hình hóa chi phí KCB theo lượt
• 2.4. Phương pháp ước lượng
• 2.5. Phương pháp tần suất
• 2.6. Phương pháp Bayes
• 2.7. Phương pháp kiểm định lựa chọn mô hình
• 2.8. Kiểm định Kolmogorov – Smirnov
• 2.9. Kiểm định Anderson – Darling
• 2.10. Kiểm định Khi bình phương
• 2.11. Các tiêu chí so sánh
• 2.12. Phương pháp mô phỏng ngẫu nhiên
• 2.13. Mô phỏng biến ngẫu nhiên rời rạc
• 2.14. Mô phỏng biến ngẫu nhiên liên tục
• 2.15. Mô phỏng tổng chi phí theo mô hình rủi ro nhóm
• 2.16. Độ đo rủi ro và ứng dụng
• 2.17. Độ đo rủi ro dùng để tính phí (Premium – based risque measures)
• 2.18. Độ đo rủi ro dùng để tính vốn kinh tế (Capital – based risque measure)
• 2.19. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VỀ THAM GIA VÀ SỬ DỤNG DỊCH VỤ KHÁM, CHỮA BỆNH BẰNG BẢO HIỂM Y TẾ Ở VIỆT NAM
• 3.1. Bảo hiểm Y tế ở Việt Nam
• 3.2. Một số khái niệm
• 3.3. Quá trình ra đời và phát triển của Bảo hiểm Y tế ở Việt Nam
• 3.4. Quỹ Bảo hiểm Y tế
• 3.5. Thực trạng tham gia Bảo hiểm Y tế
• 3.6. Thực trạng sử dụng Bảo hiểm Y tế trong khám, chữa bệnh
• 3.7. Tình hình KCB BHYT TP HCM giai đoạn 2014 - 2016
• 3.8. Số lượt khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế. Chi phí khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế
• 3.9. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: SỬ DỤNG MÔ HÌNH RỦI RO NHÓM ƯỚC LƯỢNG CHI PHÍ KHÁM CHỮA BỆNH BẢO HIỂM Y TẾ Ở VIỆT NAM: NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• 4.1. Kiểm định lựa chọn mô hình phù hợp đối với từng nhóm
• 4.2. Mô hình cho số lượt khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế
• 4.3. Mô hình cho chi phí khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế
• 4.4. Ước lượng tham số cho các mô hình
• 4.5. Ước lượng tham số mô hình số lượt khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế
• 4.6. Ước lượng tham số cho mô hình chi phí khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế
• 4.7. Mô phỏng tổng chi phí khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế và đánh giá sai số của ước lượng
• 4.8. Mô phỏng chi phí khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế theo mô hình rủi ro nhóm
• 4.9. Đánh giá sai số của ước lượng
• 4.10. Ước lượng chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế theo đầu người cho năm 2017
• 4.11. Dự báo số người tham gia Bảo hiểm Y tế và ước lượng tổng chi phí khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế
• 4.12. Số người tham gia Bảo hiểm Y tế
• 4.13. Ước lượng tổng chi phí khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế
• 4.14. Tính toán các độ đo rủi ro và ứng dụng
• 4.15. Độ đo rủi ro dùng để tính phí
• 4.16. Độ đo rủi ro dùng để tính vốn kinh tế
• 4.17. Kết luận chương 4
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Mô hình toán kinh tế trong ước lượng chi phí khám chữa bệnh

Phần này tập trung phân tích các mô hình toán kinh tế được sử dụng để ước lượng chi phí khám chữa bệnh trong hệ thống bảo hiểm y tế Việt Nam. Luận án sử dụng mô hình rủi ro nhóm như một phương pháp chính. Mô hình này xem xét các nhóm đối tượng dựa trên yếu tố nhân khẩu học (giới tính, tuổi) và phi nhân khẩu học (loại khám chữa bệnh, tuyến kỹ thuật, nhóm bệnh). Mỗi nhóm được giả định có cùng mức rủi ro và chi phí. Công thức tổng chi phí được tính toán dựa trên số người trong nhóm và chi phí ước lượng cho mỗi người. Việc lựa chọn mô hình dựa trên dữ liệu thực tế, với các phương pháp kiểm định như Kolmogorov – Smirnov, Anderson – Darling, và Khi bình phương để đánh giá sự phù hợp. Phân tích dữ liệu y tế đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chính xác các tham số của mô hình.

1.1 Ước lượng tham số và phương pháp Bayes

Để ước lượng tham số của các mô hình toán kinh tế, luận án sử dụng phương pháp Bayes. Phương pháp này có ưu điểm vượt trội so với phương pháp tần suất truyền thống. Phương pháp Bayes cho phép kết hợp thông tin từ dữ liệu quan sát với kiến thức trước đó (phân phối tiên nghiệm) để tạo ra phân phối hậu nghiệm chính xác hơn. Các phân phối xác suất được xem xét bao gồm Poisson, nhị thức, nhị thức âm cho số lượt khám chữa bệnh và mũ, Log-normal, Gamma, Pareto, Weibull cho chi phí mỗi lượt. Việc lựa chọn phân phối phù hợp dựa trên kết quả kiểm định. Phân tích chi phí hiệu quả cần xem xét kỹ lưỡng để tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực.

1.2 Mô phỏng Monte Carlo và đánh giá rủi ro

Sau khi ước lượng tham số, luận án sử dụng mô phỏng Monte-Carlo để tạo ra phân phối xác suất thực nghiệm của tổng chi phí. Mô hình simulación này giúp đánh giá sự không chắc chắn trong ước lượng. Từ phân phối này, có thể tính toán các chỉ số quan trọng như giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, và các độ đo rủi ro khác. Các độ đo rủi ro được sử dụng bao gồm các chỉ số dựa trên phí bảo hiểm (Premium – based risque measures) và các chỉ số dựa trên vốn kinh tế (Capital – based risque measures). Phân tích rủi ro y tế là cần thiết để quản lý rủi ro tài chính trong hệ thống bảo hiểm y tế.

II. Ứng dụng mô hình trong hệ thống bảo hiểm y tế Việt Nam

Phần này tập trung vào việc áp dụng các mô hình toán kinh tế đã xây dựng để ước lượng chi phí khám chữa bệnh trong thực tiễn tại Việt Nam. Luận án sử dụng dữ liệu từ Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014-2016, một khu vực có chi phí khám chữa bệnh cao và đại diện cho xu hướng chung của cả nước. Kết quả ước lượng được phân tích để đánh giá sự phù hợp của mô hình và khả năng dự báo. Việc phân tích bao gồm việc so sánh kết quả ước lượng với dữ liệu thực tế và đánh giá sai số. Quản lý chi phí y tế hiệu quả dựa trên kết quả chính xác từ việc ước lượng chi phí.

2.1 Ước lượng chi phí và dự báo

Dữ liệu về thống kê y tế, bao gồm số lượt khám chữa bệnh, chi phí khám chữa bệnh, và thông tin nhân khẩu học, được sử dụng để ước lượng chi phí khám chữa bệnh theo từng nhóm đối tượng. Kết quả ước lượng được sử dụng để dự báo chi phí khám chữa bệnh trong tương lai. Dự báo chi phí y tế chính xác là cần thiết cho việc lập kế hoạch và quản lý nguồn lực của quỹ bảo hiểm y tế. Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí, như sự già hóa dân số và sự thay đổi trong bệnh tật, cần được xem xét trong quá trình dự báo.

2.2 Đánh giá hiệu quả và đề xuất chính sách

Kết quả nghiên cứu được sử dụng để đánh giá hiệu quả của hệ thống bảo hiểm y tế Việt Nam trong việc quản lý chi phí khám chữa bệnh. Luận án đề xuất các chính sách để cải thiện hiệu quả, bao gồm việc tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực và giảm chi phí điều trị bệnh. Chính sách y tế Việt Nam cần được điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của dân số và đảm bảo sự bền vững của quỹ bảo hiểm y tế. Nghiên cứu kinh tế y tế đóng vai trò quan trọng trong việc hoạch định chính sách.