Luận án tiến sĩ về bảo vệ quyền lợi người chưa thành niên trong tố tụng hình sự Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới

1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam

1.2. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN TIẾP TỤC GIẢI QUYẾT TRONG LUẬN ÁN

1.2.1. CÁC CÂU HỎI ĐẶT RA KHI NGHIÊN CỨU

1.2.2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1

2. CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

2.1. Khái niệm, đặc điểm của người chưa thành niên

2.2. Khái niệm quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên

2.3. Khái niệm Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên trong tố tụng hình sự Việt Nam

2.4. CÁC PHƯƠNG THỨC BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN THEO PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

2.4.1. Xây dựng thể chế tố tụng hình sự

2.4.2. Tổ chức và hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng

2.4.3. Bảo vệ thông qua các thiết chế gia đình và xã hội

2.5. KINH NGHIỆM BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI

2.5.1. Khái quát về một số phương thức bảo vệ người chưa thành niên trong tố tụng hình sự trên thế giới

2.5.2. Một số mô hình Tòa án chuyên trách người chưa thành niên trên thế giới

2.6. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN THEO PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

3.1. CÁC QUY ĐỊNH VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ TRONG VIỆC BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN

3.1.1. Trong việc thực hiện quy định những điều cần chứng minh trong điều tra, truy tố, xét xử vụ án người chưa thành niên phạm tội (Điều 302 BLTTHS)

3.1.2. Trong việc bắt, tạm giữ, tạm giam người chưa thành niên

3.1.3. Trong việc tham gia tố tụng của luật sư, người bào chữa

3.1.4. Việc thực hiện quy định bảo đảm quyền riêng tư của người chưa thành niên trong quá trình xét xử

3.2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG TRONG GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN HÌNH SỰ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN

3.2.1. Nhận thức hạn chế về việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên trong tố tụng hình sự ở các cơ quan/người tiến hành tố tụng

3.2.2. Về năng lực cán bộ tiến hành tố tụng trong giải quyết vụ án hình sự liên quan đến người chưa thành niên

3.2.3. Việc đảm bảo cơ sở vật chất cho tổ chức hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng trong giải quyết các vụ án liên quan đến người chưa thành niên còn hạn chế

3.3. THỰC TRẠNG BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TỪ PHÍA GIA ĐÌNH - XÃ HỘI

3.3.1. Về phía gia đình

3.3.2. Về phía nhà trường, tổ chức

3.4. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3

4. CHƯƠNG 4: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM BẢO VỆ CÓ HIỆU QUẢ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN THEO PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

4.1. XU HƯỚNG QUỐC TẾ VÀ QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC VIỆT NAM VỀ VẤN ĐỀ BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

4.1.1. Xu hướng quốc tế

4.1.2. Quan điểm của Đảng, Nhà Nước về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên trong tố tụng hình sự

4.2. CÁC NHÓM GIẢI PHÁP NHẰM BẢO VỆ HIỆU QUẢ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN THEO PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

4.2.1. Giải pháp về tăng cường thể chế

4.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng

4.2.3. Nhóm giải pháp về tăng cường hiệu quả các thiết chế gia đình, xã hội

4.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 4

MỞ ĐẦU

KẾT LUẬN

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

I. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Chương này cung cấp cái nhìn tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến bảo vệ quyền lợi người chưa thành niên trong tố tụng hình sự trên thế giới và tại Việt Nam. Tác giả phân tích các công trình nghiên cứu trước đây, chỉ ra những khoảng trống cần tiếp tục giải quyết. Các câu hỏi nghiên cứu được đặt ra nhằm làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn, đồng thời xác định cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu phù hợp.

1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới

Phần này tập trung vào các nghiên cứu quốc tế về quyền trẻ em và bảo vệ trẻ em trong tố tụng hình sự. Các công ước quốc tế như Công ước về Quyền Trẻ em (CRC) được phân tích để làm rõ các chuẩn mực toàn cầu. Tác giả cũng đề cập đến các mô hình tòa án chuyên trách dành cho người chưa thành niên tại các quốc gia phát triển.

1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam

Tại Việt Nam, các nghiên cứu về quyền lợi người chưa thành niên trong tố tụng hình sự còn hạn chế. Tác giả chỉ ra những thiếu sót trong hệ thống pháp luật hiện hành, đặc biệt là các quy định trong Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS) 2003. Các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào khía cạnh lý thuyết mà chưa đi sâu vào thực tiễn áp dụng.

II. Những vấn đề lý luận về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên trong tố tụng hình sự

Chương này làm rõ các khái niệm cơ bản như người chưa thành niên, quyền và lợi ích hợp pháp, và bảo vệ quyền lợi trong tố tụng hình sự. Tác giả phân tích các đặc điểm tâm lý và pháp lý của người chưa thành niên, đồng thời đề xuất các phương thức bảo vệ quyền lợi của họ thông qua thể chế pháp luật và các thiết chế gia đình, xã hội.

2.1. Khái niệm và đặc điểm của người chưa thành niên

Phần này định nghĩa người chưa thành niên là người dưới 18 tuổi, phù hợp với quy định của Công ước Quốc tế về Quyền Trẻ em. Tác giả phân tích các đặc điểm tâm lý, xã hội và pháp lý của nhóm đối tượng này, nhấn mạnh sự cần thiết của việc bảo vệ đặc biệt trong tố tụng hình sự.

2.2. Các phương thức bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp

Tác giả đề xuất các phương thức bảo vệ quyền lợi của người chưa thành niên thông qua việc xây dựng thể chế pháp luật, tổ chức hoạt động của các cơ quan tố tụng, và tăng cường vai trò của gia đình, xã hội. Các kinh nghiệm quốc tế cũng được tham khảo để đề xuất mô hình phù hợp cho Việt Nam.

III. Thực trạng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam

Chương này phân tích thực trạng áp dụng pháp luật trong việc bảo vệ quyền lợi người chưa thành niên tại Việt Nam. Tác giả chỉ ra những hạn chế trong quy định pháp luật và thực tiễn áp dụng, đặc biệt là trong các giai đoạn điều tra, truy tố và xét xử. Các vấn đề như bắt, tạm giữ, tạm giam, và quyền riêng tư của người chưa thành niên cũng được đề cập.

3.1. Quy định và thực tiễn áp dụng pháp luật

Phần này tập trung vào các quy định của BLTTHS 2003 liên quan đến người chưa thành niên. Tác giả chỉ ra những bất cập trong việc thực hiện các quy định này, đặc biệt là trong việc bảo đảm quyền riêng tư và quyền tham gia tố tụng của người chưa thành niên.

3.2. Thực trạng tổ chức và hoạt động của các cơ quan tố tụng

Tác giả phân tích nhận thức và năng lực của các cán bộ tiến hành tố tụng trong việc bảo vệ quyền lợi người chưa thành niên. Các hạn chế về cơ sở vật chất và nguồn lực cũng được đề cập, làm rõ những khó khăn trong thực tiễn áp dụng pháp luật.

IV. Các giải pháp nhằm bảo vệ có hiệu quả quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam

Chương này đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền lợi người chưa thành niên trong tố tụng hình sự. Tác giả nhấn mạnh việc tăng cường thể chế, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan tố tụng, đồng thời phát huy vai trò của gia đình và xã hội trong việc bảo vệ quyền lợi của nhóm đối tượng này.

4.1. Giải pháp về tăng cường thể chế

Tác giả đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định của BLTTHS để phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Các giải pháp cụ thể bao gồm xây dựng các quy định đặc thù dành cho người chưa thành niên và tăng cường hiệu quả áp dụng pháp luật.

4.2. Giải pháp về hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan tố tụng

Phần này tập trung vào việc nâng cao năng lực của các cán bộ tiến hành tố tụng, đảm bảo cơ sở vật chất và nguồn lực cần thiết. Tác giả cũng đề xuất thành lập các tòa án chuyên trách dành cho người chưa thành niên tại Việt Nam.

Luận án tiến sĩ: Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam