I. Giới thiệu và tính cấp thiết của đề tài
Luận án tập trung nghiên cứu ảnh hưởng của nhóm phi chính thức đến hành vi sai lệch của học sinh THPT Hà Nội. Đề tài này có tính cấp thiết cao do sự gia tăng các hành vi lệch chuẩn trong lứa tuổi thanh thiếu niên, đặc biệt là ở môi trường học đường. Nhóm phi chính thức được xem là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hành vi tiêu cực của học sinh, bao gồm bạo lực học đường, hành vi nguy cơ trong giao thông và các hành vi đạo đức không phù hợp. Nghiên cứu này nhằm làm rõ mối quan hệ giữa nhóm bạn bè và hành vi sai lệch, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý học sinh hiệu quả hơn.
1.1. Bối cảnh nghiên cứu
Học sinh THPT đang trong giai đoạn phát triển tâm lý tuổi teen, dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường học đường và nhóm bạn bè. Nhóm phi chính thức thường không được quản lý chặt chẽ, dẫn đến các hành vi tiêu cực như bạo lực học đường và hành vi nguy cơ. Nghiên cứu này được thực hiện tại 5 trường THPT ở Hà Nội, bao gồm các quận Ba Đình, Đống Đa và Thanh Xuân, nhằm đánh giá tác động tâm lý của nhóm phi chính thức đến hành vi học sinh.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của luận án là phân tích ảnh hưởng xã hội của nhóm phi chính thức đến hành vi sai lệch của học sinh THPT. Nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp giáo dục học sinh và quản lý học sinh hiệu quả hơn, nhằm giảm thiểu các hành vi lệch chuẩn trong môi trường học đường.
II. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng các lý thuyết như lý thuyết sinh thái xã hội, lý thuyết kết giao khác biệt và lý thuyết tương tác xã hội để phân tích ảnh hưởng của nhóm phi chính thức đến hành vi sai lệch. Các khái niệm như nhóm phi chính thức, hành vi sai lệch và tâm lý học đường được định nghĩa rõ ràng. Phương pháp nghiên cứu bao gồm phỏng vấn sâu, khảo sát và phân tích dữ liệu từ 448 học sinh THPT tại Hà Nội.
2.1. Khái niệm cơ bản
Nhóm phi chính thức được định nghĩa là các nhóm bạn bè không chính thức, không được quản lý bởi nhà trường. Hành vi sai lệch bao gồm các hành vi không tuân thủ chuẩn mực xã hội, như bạo lực học đường và hành vi nguy cơ. Tâm lý học đường được sử dụng để phân tích tác động tâm lý của nhóm phi chính thức đến hành vi học sinh.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu với học sinh, giáo viên và phụ huynh, cùng với khảo sát 448 học sinh THPT tại Hà Nội. Dữ liệu được phân tích bằng mô hình hồi quy logistic để đánh giá mối quan hệ giữa nhóm phi chính thức và hành vi sai lệch.
III. Thực trạng tham gia nhóm phi chính thức của học sinh THPT
Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm phi chính thức có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi học sinh. Các nhóm này thường có mục đích tham gia đa dạng, từ giải trí đến hỗ trợ học tập. Tuy nhiên, tương tác trong nhóm thường dẫn đến các hành vi tiêu cực như bạo lực học đường và hành vi nguy cơ. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng quy định trong nhóm và mức độ giao lưu với các nhóm khác có ảnh hưởng lớn đến hành vi sai lệch.
3.1. Đặc điểm nhóm phi chính thức
Các nhóm phi chính thức thường được hình thành dựa trên sở thích chung, như âm nhạc, thể thao hoặc học tập. Mục đích tham gia của học sinh thường là tìm kiếm sự hỗ trợ và giải trí. Tuy nhiên, tương tác trong nhóm thường dẫn đến các hành vi tiêu cực, đặc biệt là bạo lực học đường.
3.2. Tương tác trong nhóm
Tương tác trong nhóm thường diễn ra thông qua các hoạt động giải trí và học tập. Tuy nhiên, mức độ giao lưu với các nhóm khác thường dẫn đến các hành vi nguy cơ, như tham gia giao thông không an toàn và hành vi bạo lực.
IV. Thực trạng hành vi sai lệch của học sinh THPT
Nghiên cứu chỉ ra rằng hành vi sai lệch của học sinh THPT thường liên quan đến nhóm phi chính thức. Các hành vi nguy cơ như tham gia giao thông không an toàn, hành vi bạo lực và hành vi đạo đức không phù hợp thường xảy ra khi học sinh tham gia các nhóm này. Mô hình hồi quy logistic cho thấy tác động tâm lý của nhóm phi chính thức là yếu tố quan trọng dẫn đến hành vi sai lệch.
4.1. Hành vi nguy cơ
Các hành vi nguy cơ như tham gia giao thông không an toàn và hành vi bạo lực thường xảy ra khi học sinh tham gia nhóm phi chính thức. Nghiên cứu chỉ ra rằng tác động tâm lý của nhóm là yếu tố chính dẫn đến các hành vi tiêu cực này.
4.2. Hành vi bạo lực học đường
Hành vi bạo lực học đường thường xảy ra khi học sinh tham gia các nhóm phi chính thức. Nghiên cứu cho thấy tương tác trong nhóm và mức độ giao lưu với các nhóm khác là yếu tố quan trọng dẫn đến hành vi bạo lực.
V. Kết luận và khuyến nghị
Luận án kết luận rằng nhóm phi chính thức có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi sai lệch của học sinh THPT. Các hành vi tiêu cực như bạo lực học đường và hành vi nguy cơ thường xảy ra khi học sinh tham gia các nhóm này. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp giáo dục học sinh và quản lý học sinh hiệu quả hơn, nhằm giảm thiểu hành vi sai lệch trong môi trường học đường.
5.1. Khuyến nghị giáo dục
Nghiên cứu đề xuất tăng cường giáo dục đạo đức và giáo dục học sinh về tác động của nhóm phi chính thức đến hành vi học sinh. Các chương trình giáo dục nên tập trung vào việc giảm thiểu hành vi tiêu cực và thúc đẩy hành vi xã hội tích cực.
5.2. Khuyến nghị quản lý
Nghiên cứu đề xuất tăng cường quản lý học sinh và giám sát các nhóm phi chính thức trong trường học. Các biện pháp quản lý nên tập trung vào việc giảm thiểu hành vi sai lệch và thúc đẩy hành vi đạo đức phù hợp.
