Kinh doanh lan rừng Sa Pa: Tiềm năng và Kỹ thuật trồng

I. Tiềm năng kinh doanh lan rừng Sa Pa Cơ hội vàng cho nhà đầu tư

Sa Pa, một huyện thuộc tỉnh Lào Cai, từ lâu đã được mệnh danh là “vương quốc của các loài hoa lan” tại Việt Nam. Với điều kiện tự nhiên đặc thù, Sa Pa là nơi sinh sống của gần 300 loài lan, chiếm một phần đáng kể trong tổng số hơn 800 loài được ghi nhận trên cả nước. Nghiên cứu tại Vườn quốc gia Hoàng Liên cho thấy sự đa dạng sinh học vượt trội, biến nơi đây thành một trung tâm phân bố lan quan trọng. Tiềm năng kinh doanh lan rừng Sa Pa không chỉ đến từ sự phong phú về chủng loài mà còn từ giá trị kinh tế và thẩm mỹ độc đáo của chúng. Các giống lan rừng quý như địa lan Sa Pa và phong lan Sa Pa luôn được thị trường săn đón. Nhu cầu thưởng thức vẻ đẹp hoang dã, tự nhiên của lan rừng ngày càng tăng cao, đặc biệt trong bối cảnh đời sống kinh tế phát triển. Người chơi lan hiện nay có xu hướng tìm kiếm những giò lan mang phong cách tự nhiên, thay vì các giống lan công nghiệp. Điều này mở ra một cơ hội lớn cho việc phát triển các mô hình nhà vườn chuyên nghiệp tại Sa Pa. Việc đầu tư trồng lan không chỉ mang lại lợi nhuận từ lan rừng mà còn góp phần vào việc bảo tồn các nguồn gen quý. Thị trường cho hoa lan Sa Pa không chỉ giới hạn trong nước mà còn có tiềm năng vươn ra quốc tế, nhờ vào sự độc đáo của các loài đặc hữu. Đây là một lĩnh vực kinh doanh đầy hứa hẹn, kết hợp giữa đam mê, nghệ thuật và hiệu quả kinh tế.

1.1. Sự đa dạng các giống lan rừng quý hiếm tại Sa Pa

Sa Pa là nơi quy tụ của nhiều chi lan nổi tiếng, trong đó có lan kiếm Sa Pa (Cymbidium) và hoàng thảo Sa Pa (Dendrobium). Theo thống kê của Vườn quốc gia Hoàng Liên, khu vực này sở hữu gần 300 loài lan, một con số ấn tượng so với tổng số hơn 630 loài của cả nước. Các loài nổi bật có giá trị kinh tế cao bao gồm Lan Trần mộng xuân (Cymbidium lowianum), Kiếm hồng hoàng (Cymbidium iridioides), và lan hài Sa Pa. Đặc biệt, các loài như lan kim tuyến (Anoectochilus) không chỉ đẹp mà còn có giá trị dược liệu. Sự phong phú về nguồn gốc lan rừng chính là lợi thế cạnh tranh cốt lõi, tạo ra sức hấp dẫn không thể chối từ đối với giới sưu tầm và kinh doanh. Các loài này phân bố tự nhiên trên các đai độ cao khác nhau, thích nghi với điều kiện khí hậu Sa Pa trồng lan đặc trưng, tạo nên những đặc điểm hình thái và màu sắc hoa độc đáo không nơi nào có được.

1.2. Phân tích thị trường hoa lan và cơ hội phát triển

Nền kinh tế phát triển kéo theo nhu cầu về hoa tươi và cây cảnh ngày càng lớn, đặc biệt là các dòng hoa cao cấp như hoa lan. Thị trường hoa lan Việt Nam đang trên đà tăng trưởng mạnh mẽ. Người tiêu dùng không chỉ mua lan để trang trí mà còn xem đây là một thú chơi tao nhã, một kênh đầu tư sinh lời, đặc biệt với các dòng lan đột biến. Các thương lái mua lan và các nhà vườn lớn luôn tìm kiếm nguồn cung ổn định và chất lượng. Sa Pa, với nguồn gen bản địa phong phú, có thể đáp ứng nhu cầu này nếu phát triển theo hướng bền vững. Việc thành lập các hiệp hội hoa lan tại địa phương có thể giúp kết nối người trồng, chuẩn hóa quy trình và xây dựng thương hiệu cho lan rừng Sa Pa, từ đó mở rộng thị trường và nâng cao giá trị sản phẩm.

II. Thách thức trong kinh doanh và bảo tồn lan rừng Sa Pa quý hiếm

Mặc dù tiềm năng lớn, việc kinh doanh lan rừng Sa Pa phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Vấn đề lớn nhất là nguy cơ suy thoái và cạn kiệt nguồn tài nguyên di truyền. Tình trạng khai thác quá mức, thiếu kiểm soát đã đẩy nhiều giống lan rừng quý vào sách đỏ và đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Việc phá rừng làm nương rẫy, thay đổi môi trường sống tự nhiên cũng tác động tiêu cực đến sự tồn tại của các loài lan. Một thách thức khác đến từ chính kỹ thuật nuôi trồng. Nhiều người dân và nhà vườn mới bắt đầu kinh doanh thường gặp khó khăn trong việc thuần dưỡng lan rừng. Lan được đưa từ môi trường tự nhiên về điều kiện nhân tạo thường không phát triển, héo rũ, và không ra hoa do không đáp ứng được yêu cầu sinh thái khắt khe. Việc thiếu kiến thức về kỹ thuật chăm sóc lan, đặc biệt là cách phòng trừ sâu bệnh, cũng gây ra những thiệt hại kinh tế không nhỏ. Hơn nữa, hoạt động kinh doanh còn manh mún, nhỏ lẻ, thiếu sự liên kết và chưa có một chiến lược phát triển bài bản. Quá trình này đòi hỏi sự cân bằng tinh tế giữa khai thác kinh tế và bảo tồn lan rừng để đảm bảo sự phát triển bền vững.

2.1. Nguy cơ cạn kiệt nguồn gốc lan rừng do khai thác tự phát

Hoạt động khai thác lan rừng tự phát để bán cho thương lái mua lan là mối đe dọa hàng đầu. Người dân địa phương, do áp lực kinh tế, thường vào rừng thu hái lan một cách tận diệt mà không có kế hoạch tái tạo. Điều này làm suy giảm nghiêm trọng số lượng cá thể trong các quần thể tự nhiên, đặc biệt là các loài có giá trị cao như lan hài Sa Pa hay các dòng hoàng thảo Sa Pa quý. Theo tác giả Nguyễn Thị Phương Mai trong luận văn “Đánh giá khả năng nuôi trồng và kinh doanh một số loài Lan rừng tại khu vực Sa Pa – Lào Cai”, vấn đề này nếu không được kiểm soát sẽ làm mất đi nguồn gốc lan rừng bản địa, ảnh hưởng không chỉ đến đa dạng sinh học mà còn đến tiềm năng kinh tế lâu dài của chính ngành kinh doanh này.

2.2. Khó khăn trong thuần dưỡng và nhân giống lan rừng

Lan rừng sống trong điều kiện tự nhiên rất đặc thù, phụ thuộc vào tiểu khí hậu, cây chủ, và hệ nấm cộng sinh. Khi mang về trồng tại nhà vườn, việc tái tạo môi trường sống lý tưởng này là vô cùng khó khăn. Nhiều người trồng thất bại do không hiểu rõ yêu cầu về ánh sáng, độ ẩm, và nhiệt độ của từng loài. Ví dụ, một số loài địa lan Sa Pa cần có sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm rõ rệt để phân hóa mầm hoa. Thiếu kiến thức về giá thể trồng lan phù hợp và kỹ thuật nhân giống hiệu quả cũng là một rào cản lớn, khiến tỷ lệ sống và phát triển của cây thấp, gây lãng phí nguồn giống quý giá.

III. Bí quyết trồng lan rừng Sa Pa Hiểu đúng điều kiện sinh thái

Để thành công trong việc nuôi trồng và kinh doanh lan rừng Sa Pa, yếu tố tiên quyết là phải am hiểu sâu sắc về điều kiện sinh thái của chúng. Mỗi loài lan, dù là phong lan Sa Pa hay địa lan Sa Pa, đều có những yêu cầu riêng về môi trường sống. Các nhân tố như ánh sáng, nhiệt độ, và độ ẩm không khí có ý nghĩa quyết định tới khả năng sinh trưởng và ra hoa. Theo nghiên cứu, các loài thuộc chi lan kiếm Sa Pa (Cymbidium) cần khoảng 50-70% ánh sáng tự nhiên và một nền nhiệt độ mát mẻ, đặc biệt là sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm để kích thích ra hoa. Trong khi đó, các loài thuộc chi Hoàng thảo Sa Pa (Dendrobium) lại ưa sáng hơn, cần khoảng 70% ánh sáng. Việc hiểu rõ đặc tính này giúp người trồng thiết kế mô hình nhà vườn với hệ thống che chắn phù hợp. Độ ẩm cũng là một yếu tố quan trọng. Khu vực Sa Pa có độ ẩm không khí trung bình năm cao (83.1%), đây là điều kiện lý tưởng cho lan phát triển nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ nấm bệnh nếu không có sự thông thoáng. Việc lựa chọn giá thể trồng lan phù hợp cũng góp phần điều tiết độ ẩm cho bộ rễ.

3.1. Phân tích yếu tố khí hậu Sa Pa trồng lan và ứng dụng

Đặc điểm khí hậu Sa Pa trồng lan là khí hậu á nhiệt đới núi cao, mát mẻ quanh năm, mùa đông lạnh và có sương muối. Nhiệt độ trung bình năm dao động từ 13-21°C. Chính yếu tố nhiệt độ thấp vào ban đêm (khoảng 10-15°C) trong giai đoạn hình thành nụ là chìa khóa để các loài như Cymbidium ra hoa thành công. Người trồng cần tận dụng lợi thế này bằng cách đặt vườn ở những nơi có sự luân chuyển không khí tốt. Vào mùa đông, cần có biện pháp che chắn để bảo vệ cây khỏi sương muối và băng giá. Ngược lại, vào mùa hè, cần đảm bảo giàn che đủ mát để cây không bị sốc nhiệt. Độ ẩm cao là một lợi thế, giúp giảm tần suất tưới nước nhưng đòi hỏi giàn trại phải thông thoáng để ngăn ngừa bệnh thối nhũn.

3.2. Cách chọn giá thể trồng lan phù hợp cho từng dòng

Việc lựa chọn giá thể trồng lan quyết định sức khỏe của bộ rễ. Đối với các loài phong lan Sa Pa như Dendrobium, giá thể cần phải thoáng khí và thoát nước tốt. Các vật liệu phổ biến bao gồm vỏ thông, dớn cọng, than củi. Những giá thể này mô phỏng môi trường bám trên thân cây trong tự nhiên. Đối với các loài địa lan Sa Pa như Cymbidium, giá thể cần giữ ẩm tốt hơn nhưng vẫn phải tơi xốp. Hỗn hợp trồng có thể bao gồm vỏ thông vụn, xơ dừa, đá perlite và một ít phân hữu cơ. Việc chọn đúng giá thể giúp bộ rễ phát triển mạnh mẽ, hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả và hạn chế tối đa tình trạng úng rễ, một trong những nguyên nhân gây chết cây hàng đầu.

IV. Hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc lan rừng Sa Pa theo từng giai đoạn

Một quy trình chăm sóc khoa học, tuân thủ theo chu kỳ sinh trưởng của cây là yếu tố sống còn để tối ưu hóa năng suất và chất lượng hoa. Kỹ thuật chăm sóc lan cần được điều chỉnh linh hoạt qua các mùa trong năm. Chu kỳ sinh trưởng của lan rừng thường được chia thành ba giai đoạn chính: mùa sinh trưởng, mùa ra hoa và mùa nghỉ. Mỗi giai đoạn đòi hỏi một chế độ dinh dưỡng, tưới nước và ánh sáng khác nhau. Việc áp dụng đúng kỹ thuật không chỉ giúp cây phát triển khỏe mạnh mà còn kích thích cây ra hoa đều và đẹp. Đặc biệt, phòng trừ sâu bệnh cho lan là một công tác phải được thực hiện thường xuyên. Môi trường ẩm ướt của Sa Pa là điều kiện thuận lợi cho các loại nấm, vi khuẩn phát triển. Do đó, việc giữ cho vườn thông thoáng, sử dụng các loại thuốc phòng bệnh định kỳ và xử lý kịp thời khi có dấu hiệu bệnh là vô cùng cần thiết để bảo vệ thành quả lao động và đầu tư trồng lan.

4.1. Chế độ dinh dưỡng và tưới nước trong mùa sinh trưởng

Mùa sinh trưởng (thường từ tháng 4 đến tháng 10) là giai đoạn cây phát triển mạnh nhất về thân, lá và rễ. Giai đoạn này cây cần nhiều nước và dinh dưỡng, đặc biệt là đạm (N). Theo kinh nghiệm từ các nhà vườn, nên sử dụng phân bón NPK có tỷ lệ đạm cao như 30-10-10, phun qua lá mỗi tuần một lần với nồng độ loãng. Cần duy trì độ ẩm liên tục cho giá thể nhưng tránh để sũng nước. Ánh sáng trong giai đoạn này cần được cung cấp đầy đủ (khoảng 60-70%) để cây quang hợp tối ưu, tạo tiền đề cho một mùa hoa sai và chất lượng.

4.2. Kỹ thuật kích hoa và dưỡng cây trong mùa ra hoa và mùa nghỉ

Để kích thích ra hoa (thường từ tháng 11 đến tháng 2), cần giảm lượng nước tưới và chuyển sang sử dụng phân bón có hàm lượng lân (P) và kali (K) cao hơn. Sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm trong giai đoạn này là yếu tố quyết định. Sau khi hoa tàn, cây bước vào mùa nghỉ (khoảng tháng 2 đến tháng 4). Đây là thời gian cây phục hồi, tích lũy năng lượng. Trong mùa nghỉ, cần giảm tưới nước tối đa, chỉ giữ ẩm nhẹ cho cây và ngưng hoàn toàn việc bón phân. Giai đoạn nghỉ ngơi đúng cách sẽ quyết định năng suất hoa cho mùa sau. Đây cũng là thời điểm thích hợp để thay chậu, tách chiết nhân giống.

4.3. Phương pháp phòng trừ sâu bệnh cho lan hiệu quả nhất

Công tác phòng trừ sâu bệnh cho lan cần được ưu tiên hàng đầu. Nguyên tắc cơ bản là “phòng hơn chữa”. Vườn lan phải được thiết kế thông thoáng, sạch sẽ. Cần thường xuyên kiểm tra lá, thân và rễ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như đốm lá, thối ngọn. Sử dụng các loại thuốc diệt nấm và vi khuẩn phổ rộng phun phòng định kỳ 2-4 tuần/lần, đặc biệt vào mùa mưa. Khi phát hiện cây bệnh, cần cách ly ngay lập tức và xử lý bằng thuốc đặc trị. Việc sử dụng các chế phẩm sinh học cũng là một giải pháp an toàn và bền vững, giúp tăng sức đề kháng tự nhiên cho cây.

V. Xây dựng mô hình nhà vườn lan Sa Pa Từ trồng đến kinh doanh

Để biến tiềm năng thành lợi nhuận thực tế, việc xây dựng một mô hình nhà vườn chuyên nghiệp là hướng đi tất yếu. Mô hình này không chỉ dừng lại ở việc trồng và chăm sóc lan mà còn phải bao gồm cả khâu nhân giống, xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường. Việc đầu tư trồng lan một cách bài bản đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức khoa học, kinh nghiệm thực tiễn và tư duy kinh doanh. Một nhà vườn thành công cần bắt đầu từ việc lựa chọn các giống lan rừng quý có tiềm năng kinh tế cao, phù hợp với điều kiện địa phương như các dòng lan kiếm Sa Pa hay hoàng thảo Sa Pa. Song song với đó là việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng, bao gồm hệ thống giàn che, tưới tiêu tự động và khu vực nhân giống. Việc áp dụng các phương pháp nhân giống hiện đại như nuôi cấy mô bên cạnh phương pháp tách chiết truyền thống sẽ giúp tạo ra số lượng cây giống lớn, đồng nhất và sạch bệnh, đáp ứng nhu cầu của thị trường hoa lan và giảm áp lực khai thác từ tự nhiên. Đây là con đường để tối ưu hóa lợi nhuận từ lan rừng một cách bền vững.

5.1. Các hình thức nhân giống lan rừng phổ biến và hiệu quả

Có hai hình thức nhân giống chính đang được áp dụng. Phương pháp truyền thống là tách chiết từ cây mẹ (nhân giống vô tính). Cách này đơn giản, dễ thực hiện, giữ nguyên đặc tính của cây mẹ, phù hợp với quy mô nhỏ. Tuy nhiên, hệ số nhân giống thấp. Để đáp ứng quy mô thương mại, phương pháp nuôi cấy mô (Meristem) tỏ ra vượt trội. Kỹ thuật này cho phép tạo ra hàng ngàn cây con từ một mẩu mô nhỏ của cây mẹ trong thời gian ngắn. Cây giống từ nuôi cấy mô đồng đều về mặt di truyền, sạch bệnh và có sức sinh trưởng tốt. Việc kết hợp cả hai phương pháp sẽ giúp nhà vườn vừa bảo tồn được các cá thể ưu tú, vừa sản xuất được lượng cây giống lớn để kinh doanh.

5.2. Hạch toán chi phí đầu tư và lợi nhuận từ lan rừng

Việc đầu tư trồng lan ban đầu đòi hỏi một khoản vốn không nhỏ cho việc xây dựng nhà giàn, mua cây giống, giá thể và phân bón. Chi phí sẽ phụ thuộc vào quy mô và mức độ hiện đại của vườn. Tuy nhiên, lợi nhuận từ lan rừng có thể rất cao, đặc biệt với các loài quý hiếm hoặc các giò lan được trồng thuần lâu năm, có dáng thế đẹp. Một giò lan kiếm hoặc hoàng thảo trưởng thành có thể có giá từ vài triệu đến vài chục triệu đồng. Với các dòng lan đột biến, giá trị còn có thể cao hơn rất nhiều. Việc hạch toán chi phí và xây dựng kế hoạch kinh doanh chi tiết sẽ giúp nhà đầu tư quản lý dòng tiền hiệu quả và đưa ra các quyết định sáng suốt.

VI. Hướng đi bền vững cho kinh doanh lan Sa Pa Bảo tồn và phát triển

Tương lai của ngành kinh doanh lan rừng Sa Pa phụ thuộc hoàn toàn vào hướng đi bền vững, kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo tồn lan rừng. Mô hình lý tưởng là phát triển các trang trại, mô hình nhà vườn quy mô lớn, nơi các giống lan rừng quý được nhân giống và nuôi trồng một cách khoa học. Cách làm này không chỉ tạo ra nguồn cung ổn định cho thị trường mà còn trực tiếp làm giảm áp lực khai thác lên các quần thể lan trong tự nhiên. Theo khuyến nghị trong các nghiên cứu, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà khoa học, cơ quan quản lý nhà nước (như ban quản lý Vườn quốc gia Hoàng Liên), và người dân địa phương. Việc xây dựng các ngân hàng gen, vườn sưu tập để lưu giữ nguồn gốc lan rừng là cực kỳ cần thiết. Bên cạnh đó, phát triển du lịch sinh thái gắn liền với các vườn lan cũng là một hướng đi đầy tiềm năng, vừa quảng bá được vẻ đẹp của lan Sa Pa, vừa tạo thêm thu nhập cho người dân. Chỉ khi việc kinh doanh gắn liền với trách nhiệm bảo tồn, lợi nhuận từ lan rừng mới có thể bền vững và lâu dài.

6.1. Vai trò của Vườn quốc gia Hoàng Liên trong bảo tồn lan

VQG Hoàng Liên đóng vai trò hạt nhân trong công tác bảo tồn lan rừng. Đây là nơi lưu giữ nguồn gen gốc của hàng trăm loài lan bản địa. Các hoạt động nghiên cứu, điều tra và giám sát đa dạng sinh học của Vườn cung cấp những dữ liệu khoa học quý giá cho công tác bảo tồn và phát triển. Vườn có thể hợp tác với các nhà vườn để chuyển giao kỹ thuật nhân giống các loài quý hiếm, đồng thời thực hiện các chương trình tái thả lan về môi trường tự nhiên. Sự tham gia của Vườn cũng giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên rừng.

6.2. Mô hình liên kết Nhà khoa học Nhà vườn Nhà nước

Để phát triển bền vững, cần xây dựng một mô hình liên kết ba nhà. Nhà khoa học cung cấp các nghiên cứu về đặc điểm sinh thái và quy trình kỹ thuật. Nhà nước (chính quyền địa phương, các hiệp hội hoa lan) tạo ra hành lang pháp lý, chính sách hỗ trợ và kết nối thị trường. Nhà vườn (người dân, doanh nghiệp) là người trực tiếp ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, kinh doanh. Mô hình này sẽ tạo ra một chuỗi giá trị hoàn chỉnh, từ khâu bảo tồn nguồn gen, sản xuất cây giống, trồng thương phẩm đến tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo ngành kinh doanh lan rừng Sa Pa phát triển mạnh mẽ nhưng vẫn giữ được bản sắc và sự đa dạng sinh học vốn có.

Nghiên cứu khả năng nuôi trồng, kinh doanh các loài lan rừng tại Sa Pa, Lào Cai

LỜI NÓI ĐẦU

Danh mục các bảng biểu

Danh mục các hình ảnh

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Chương 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Giới thiệu về họ Lan

1.1.1. Đặc điểm chung

1.1.2. Đặc điểm hình thái

1.1.2.1. Cơ quan sinh dưỡng

1.1.2.2. Cơ quan sinh sản

1.1.3. Đặc điểm về phân loại

1.2. Giới thiệu về chi Cymbidium Sw.

1.3. Giới thiệu về chi Dendrobium Sw

2. Chương 2: MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Mục tiêu nghiên cứu

2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

2.3. Nội dung nghiên cứu

2.3.1. Nghiên cứu đặc điểm hình thái và phân bố của 6 loài lan

2.3.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái tới sinh trưởng của 6 loài lan

2.3.3. Nghiên cứu các biện pháp nhân giống và nuôi dưỡng 6 loài lan

2.3.4. Đánh giá quá trình sản xuất kinh doanh Lan rừng tại Sa Pa

2.4. Phương pháp nghiên cứu

2.4.1. Phương pháp luận trong nghiên cứu

2.4.2. Phương pháp nghiên cứu

2.4.2.1. Phương pháp kế thừa

2.4.2.2. Phương pháp điều tra ngoại nghiệp

2.4.2.3. Phương pháp nội nghiệp

3. Chương 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN- KINH TẾ- XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU

3.1. Đặc điểm tự nhiên

3.1.1. Vị trí địa lý

3.1.2. Địa hình, địa mạo

3.1.3. Địa chất và thổ nhưỡng

3.1.3.1. Thổ nhưỡng

3.1.4. Khí hậu thuỷ văn

3.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội

3.2.1. Tình hình dân sinh

3.2.2. Tình hình kinh tế, văn hóa – xã hội

3.2.3. Tình hình sử dụng và bảo vệ tài nguyên rừng

4. Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

4.1. Kết quả điều tra các loài Lan trong tự nhiên ở khu vực nghiên cứu

4.2. Đặc điểm hình thái và phân bố của 6 loài Lan nghiên cứu

4.2.1. Lan Trần mộng xuân ( Cymbidium lowianum Rchb.)

4.2.2. Lan Kiếm hồng hoàng (Cymbidium iridioides D.)

4.2.3. Lan Kiếm thu (Cymbidium tracyanum L.)

4.2.4. Lan Kiếm thanh ngọc (Cymbidium ensifolium (L.))

4.2.5. Lan Hoàng thảo kiều (Dendrobium densiflorum Lindl.)

4.2.6. Hoàng thảo thủy tiên trắng (Dendrobium farmeri Paxt.)

4.3. Ảnh hưởng của nhân tố sinh thái tới sinh trưởng của 6 loài Lan nghiên cứu

4.3.1. Ảnh hưởng của nhân tố sinh thái tới sinh trưởng của 4 loài thuộc chi lan Kiếm (Cymbidium)

4.3.2. Ảnh hưởng của nhân tố sinh thái tới sinh trưởng của 2 loài thuộc chi Hoàng thảo (Dendrobium)

4.4. Các biện pháp nuôi dưỡng và nhân giống 6 loài lan nghiên cứu

4.4.1. Các biện pháp nuôi dưỡng và nhân giống 4 loài thuộc chi Cymbidium

4.4.1.1. Biện pháp nuôi dưỡng 4 loài thuộc chi Cymbidium

4.4.1.2. Biện pháp nhân giống 4 loài thuộc chi Cymbidium

4.4.2. Biện pháp nuôi dưỡng và nhân giống 2 loài thuộc chi Dendrobium

4.4.2.1. Biện pháp nuôi dưỡng 2 loài thuộc chi Dendrobium

4.4.2.2. Biện pháp nhân giống 2 loài thuộc chi Dendrobium

4.5. Đánh giá quá trình sản xuất kinh doanh Lan rừng tại Sa Pa

5. Chương 5: KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC