Kiến Thức và Thực Hành Phòng Nhiễm Virus Viêm Gan B Ở Bà Mẹ Có Con Dưới 1 Tuổi Tại Thị Trấn Mỹ Thọ, Huyện Cao Lãnh, Tỉnh Đồng Tháp Năm 2015

• Tác giả: Trịnh Thúy Hằng
• Người hướng dẫn: Tiến Sỹ Nguyễn Văn Hiếu
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Kiến Thức, Thực Hành Và Các Yếu Tố Liên Quan Đến Phòng Nhiễm Virus Viêm Gan B Ở Bà Mẹ Có Con Dưới 1 Tuổi Tại Thị Trấn Mỹ Thọ, Huyện Cao Lãnh, Tỉnh Đồng Tháp Năm 2015
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Một số khái niệm về viêm gan do virus viêm gan B
• 1.2. Virus viêm gan B
• 1.3. Bệnh viêm gan do virus viêm gan B
• 1.4. Dịch tễ học virus viêm gan B
• 1.5. Tình hình nhiễm virus viêm gan B trên thế giới
• 1.6. Tình hình nhiễm virus viêm gan B ở Việt Nam
• 1.7. Phương thức lây truyền virus viêm gan B
• 1.7.1. Lây truyền qua đường máu
• 1.7.2. Lây truyền do quan hệ tình dục
• 1.7.3. Lây truyền từ mẹ sang con
• 1.8. Hậu quả lâu dài của viêm gan virus B
• 1.8.1. Người mang kháng nguyên HBsAg (+)
• 1.8.2. Hội chứng sau viêm gan virus B
• 1.8.3. Xơ gan sau viêm gan virus B
• 1.8.4. Ung thư gan nguyên phát
• 1.9. Dự phòng bệnh viêm gan virus B
• 1.9.1. Vắc xin ngừa viêm gan virus B
• 1.9.2. Tạo miễn dịch thụ động
• 1.9.3. Các biện pháp dự phòng khác
• 1.10. Một số nghiên cứu về kiến thức, thực hành và một số yếu tố liên quan đến phòng nhiễm HBV trên thế giới và Việt Nam
• 1.10.1. Nghiên cứu kiến thức, thực hành phòng nhiễm HBV
• 1.10.1.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 1.10.1.2. Nghiên cứu tại Việt Nam
• 1.10.2. Các yếu tố liên quan đến kiến thức và thực hành phòng lây nhiễm HBV
• 1.10.2.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 1.10.2.2. Nghiên cứu tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp chọn mẫu
• 2.5. Phương pháp thu nhập số liệu
• 2.6. Công cụ thu thập số liệu
• 2.7. Tổ chức thực hiện thu thập số liệu: 4 bước
• 2.8. Các biến số được sử dụng trong nghiên cứu
• 2.9. Tiêu chuẩn đánh giá
• 2.9.1. Đánh giá về kiến thức phòng nhiễm virus viêm gan B
• 2.9.2. Đánh giá về thực hành phòng nhiễm virus viêm gan B
• 2.10. Tiêu chuẩn về kinh tế hộ gia đình
• 2.11. Xử lý và phân tích số liệu
• 2.12. Đạo đức nghiên cứu
• 2.13. Hạn chế của nghiên cứu, sai số và cách khắc phục
• 2.13.1. Hạn chế của nghiên cứu
• 2.13.2. Sai số có thể gặp
• 2.13.3. Cách khắc phục
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thông tin chung
• 3.2. Kiến thức về phòng nhiễm HBV
• 3.3. Thực hành phòng lây nhiễm HBV
• 3.4. Tiếp cận thông tin truyền thông về phòng nhiễm HBV
• 3.5. Các yếu tố liên quan đến kiến thức phòng nhiễm HBV
• 3.6. Các yếu tố liên quan đến thực hành phòng nhiễm HBV
• 3.7. Mối liên quan giữa kiến thức và thực hành phòng nhiễm HBV của ĐTNC
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Kiến thức của bà mẹ có con dưới 1 tuổi về phòng nhiễm HBV
• 4.3. Thực hành của bà mẹ có con dưới 1 tuổi về phòng nhiễm HBV
• 4.4. Nguồn thông tin về phòng nhiễm HBV
• 4.5. Một số yếu tố liên quan đến công tác phòng nhiễm HBV
• 4.5.1. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức phòng nhiễm HBV
• 4.5.2. Một số yếu tố liên quan đến thực hành phòng nhiễm HBV
• 4.5.3. Một số yếu tố liên quan thực hành với kiến thức phòng nhiễm HBV
• 4.6. Ưu điểm và hạn chế của nghiên cứu
• 4.6.1. Hạn chế của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: PHIẾU THU THẬP THÔNG TIN

I. Tổng Quan Về Viêm Gan B Ở Bà Mẹ Trẻ Nhỏ Mỹ Thọ

Viêm gan B (VGB) là một bệnh truyền nhiễm do HBV (Hepatitis B Virus) gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Trên toàn cầu, ước tính có khoảng 2 tỷ người nhiễm HBV, với hơn 350 triệu người mang mầm bệnh mãn tính. Mỗi năm, có hơn một triệu người tử vong do các biến chứng liên quan đến HBV. Việt Nam được xếp vào vùng lưu hành cao của HBV, với tỷ lệ nhiễm trung bình từ 10% đến 20%. Việc phòng ngừa lây truyền viêm gan B từ mẹ sang con là vô cùng quan trọng để giảm thiểu gánh nặng bệnh tật. Tại Mỹ Thọ, Đồng Tháp, nghiên cứu về kiến thức và thực hành phòng ngừa VGB ở bà mẹ có con dưới 1 tuổi đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng các chương trình can thiệp hiệu quả. Bài viết này đi sâu vào tình hình VGB tại địa phương, các yếu tố liên quan và giải pháp phòng ngừa thiết thực.

1.1. Sự Nguy Hiểm Của Viêm Gan B Ở Trẻ Sơ Sinh

Viêm gan B ở trẻ sơ sinh có thể dẫn đến nhiễm trùng mãn tính ở 90% các trường hợp, gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài như xơ gan và ung thư gan. Tỷ lệ lây truyền viêm gan B từ mẹ sang con trong thời kỳ chu sinh (lây truyền dọc) dao động từ 8,3% đến 73% trên toàn thế giới. Việc tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong vòng 24 giờ đầu sau sinh là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Việc sàng lọc và điều trị cho bà mẹ mang thai nhiễm HBV cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây truyền.

1.2. Dịch Tễ Học Viêm Gan B Tại Đồng Tháp Cái Nhìn Tổng Quan

Tỷ lệ nhiễm HBsAg (Hepatitis B surface antigen) ở Việt Nam dao động từ 10% đến 20%, tùy thuộc vào đối tượng và khu vực địa lý. Nghiên cứu tại Hà Nội cho thấy tỷ lệ người mang HBsAg là 11,3%, trong khi tại TP.HCM là 10%. Tỷ lệ nhiễm viêm gan B ở phụ nữ mang thai được ước tính từ 10% đến 13%. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xét nghiệm viêm gan B cho phụ nữ mang thai để có biện pháp can thiệp kịp thời. Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá tình hình dịch tễ học viêm gan B tại Mỹ Thọ, Đồng Tháp để có cơ sở xây dựng các chiến lược phòng ngừa phù hợp.

II. Thách Thức Trong Phòng Ngừa Lây Truyền Viêm Gan B Mẹ Con

Mặc dù đã có vắc xin hiệu quả, việc phòng ngừa lây truyền viêm gan B từ mẹ sang con vẫn còn nhiều thách thức. Nhận thức về viêm gan B ở bà mẹ mang thai và tầm quan trọng của việc tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sơ sinh còn hạn chế. Việc tiếp cận các dịch vụ sàng lọc viêm gan B và điều trị viêm gan B cho bà mẹ cũng gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở vùng nông thôn. Thêm vào đó, chi phí điều trị và bảo hiểm y tế cho điều trị viêm gan B cũng là một rào cản đối với nhiều gia đình. Nghiên cứu này nhằm xác định những yếu tố cản trở việc phòng ngừa VGB hiệu quả tại Mỹ Thọ, Đồng Tháp, từ đó đề xuất các giải pháp khắc phục.

2.1. Rào Cản Về Kiến Thức Viêm Gan B Ở Bà Mẹ Trẻ

Nhiều bà mẹ trẻ chưa có đầy đủ kiến thức về đường lây truyền của HBV, các biến chứng nguy hiểm của bệnh và tầm quan trọng của việc tiêm phòng viêm gan B. Điều này dẫn đến thái độ chủ quan, lơ là trong việc phòng ngừa bệnh cho bản thân và con cái. Cần tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe để nâng cao nhận thức về viêm gan B cho bà mẹ trẻ, đặc biệt là ở vùng nông thôn.

2.2. Tiếp Cận Dịch Vụ Y Tế Vấn Đề Nan Giải Tại Mỹ Thọ

Việc tiếp cận các dịch vụ y tế như xét nghiệm viêm gan B, tiêm phòng viêm gan B và điều trị viêm gan B còn gặp nhiều khó khăn do khoảng cách địa lý, chi phí cao và sự thiếu hụt nhân lực y tế. Cần có các chính sách hỗ trợ và chương trình y tế cộng đồng để cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ y tế cho bà mẹ trẻ, đặc biệt là ở những khu vực vùng sâu vùng xa. Việc đảm bảo bảo hiểm y tế cho điều trị viêm gan B là rất cần thiết

2.3. Ảnh Hưởng Của Viêm Gan B Đến Sự Phát Triển Của Trẻ Nguy Cơ Tiềm Ẩn

Viêm gan B có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ, bao gồm suy dinh dưỡng, chậm lớn, và các vấn đề về gan. Trẻ nhiễm viêm gan B mạn tính có nguy cơ cao mắc các bệnh gan nghiêm trọng khi trưởng thành. Việc chăm sóc sau sinh cho mẹ nhiễm viêm gan B và trẻ sơ sinh cần được chú trọng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

III. Phương Pháp Phòng Ngừa Hiệu Quả Tiêm Phòng Viêm Gan B Sàng Lọc

Để đối phó với những thách thức trên, việc áp dụng các phương pháp phòng ngừa hiệu quả là vô cùng quan trọng. Tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong vòng 24 giờ đầu sau sinh là biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa lây truyền. Sàng lọc viêm gan B cho phụ nữ mang thai và điều trị cho những người nhiễm bệnh cũng đóng vai trò then chốt. Việc nâng cao hiệu quả của việc tiêm phòng viêm gan B thông qua việc đảm bảo tỷ lệ tiêm chủng cao và tuân thủ lịch tiêm cũng cần được chú trọng.

3.1. Lợi Ích Vượt Trội Của Tiêm Phòng Viêm Gan B Cho Trẻ Sơ Sinh

Tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sơ sinh là biện pháp an toàn và hiệu quả để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ nhiễm trùng mãn tính và các biến chứng nguy hiểm. Vắc xin có hiệu quả bảo vệ lên đến 95% nếu được tiêm đúng lịch và đủ liều. Việc đảm bảo tỷ lệ tiêm chủng cao trong cộng đồng sẽ giúp tạo ra miễn dịch cộng đồng và ngăn chặn sự lây lan của bệnh.

3.2. Tầm Quan Trọng Của Sàng Lọc Viêm Gan B Cho Phụ Nữ Mang Thai

Sàng lọc viêm gan B cho phụ nữ mang thai giúp phát hiện sớm những trường hợp nhiễm bệnh và có biện pháp can thiệp kịp thời để ngăn ngừa lây truyền cho con. Nếu người mẹ nhiễm HBV, trẻ sẽ được tiêm gammaglobulin viêm gan B (HBIG) ngay sau sinh để tăng cường khả năng bảo vệ. Việc xét nghiệm và tư vấn cho phụ nữ mang thai là một phần quan trọng của chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản.

3.3. Điều Trị Viêm Gan B Cho Bà Mẹ Phác Đồ Lưu Ý

Điều trị viêm gan B cho bà mẹ nhiễm bệnh có thể giúp giảm tải lượng virus và giảm nguy cơ lây truyền cho con. Các phác đồ điều trị viêm gan B cho phụ nữ mang thai cần được tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn của bác sĩ. Việc theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của mẹ và bé trong suốt thai kỳ và sau sinh là rất quan trọng. Phác đồ điều trị cần cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro cho cả mẹ và bé.

IV. Nghiên Cứu Tại Mỹ Thọ Kiến Thức Thực Hành Phòng Ngừa

Nghiên cứu được thực hiện tại thị trấn Mỹ Thọ, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp năm 2015, tập trung vào đánh giá kiến thức, thực hành và các yếu tố liên quan đến phòng ngừa nhiễm virus viêm gan B ở bà mẹ có con dưới 1 tuổi. Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang trên 175 bà mẹ, được chọn bằng phương pháp chọn mẫu toàn bộ. Kết quả cho thấy tỷ lệ bà mẹ có kiến thức phòng nhiễm HBV đạt 33,1%, tỷ lệ bà mẹ đạt về thực hành là 70,9%.

4.1. Đánh Giá Kiến Thức Về Viêm Gan B Trong Cộng Đồng

Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ bà mẹ có kiến thức đúng về nguyên nhân gây bệnh (virus), đường lây truyền (qua đường máu, tình dục, mẹ sang con), và biện pháp phòng bệnh (tiêm vắc xin) còn thấp. Đa số bà mẹ chưa biết số mũi tiêm vắc xin cần thiết để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu. Cần có các chương trình truyền thông và giáo dục sức khỏe phù hợp để cải thiện kiến thức về viêm gan B trong cộng đồng.

4.2. Phân Tích Thực Hành Phòng Ngừa Thực Trạng Giải Pháp

Tỷ lệ bà mẹ đã đi xét nghiệm HBV là 34,3%, trong đó dương tính 6,7%. Tỷ lệ bà mẹ đi tiêm vắc xin là 15,2% và tiêm cho trẻ là 84%, trong đó những bà mẹ tiêm đủ trên 3 mũi chỉ chiếm 26,9%. Điều này cho thấy cần tăng cường các hoạt động khuyến khích và hỗ trợ bà mẹ tham gia xét nghiệm viêm gan B và tiêm phòng viêm gan B đầy đủ.

V. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Phòng Ngừa Viêm Gan B Tại Mỹ Thọ

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mối liên quan giữa kiến thức với thực hành cho thấy bà mẹ kiến thức đúng có khả năng thực hành cao gấp 2,6 lần so với nhóm kiến thức không đúng (p<0,05). Kinh tế và trình độ học vấn cũng là những yếu tố liên quan đến kiến thức và thực hành phòng ngừa VGB. Dựa vào kết quả nghiên cứu, cần có các giải pháp can thiệp toàn diện, tập trung vào nâng cao kiến thức, cải thiện điều kiện kinh tế và nâng cao trình độ học vấn cho phụ nữ.

5.1. Kinh Tế Gia Đình Ảnh Hưởng Đến Tiếp Cận Dịch Vụ

Khó khăn về kinh tế có thể hạn chế khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế như xét nghiệm viêm gan B, tiêm phòng viêm gan B và điều trị viêm gan B. Cần có các chính sách hỗ trợ tài chính và chương trình bảo hiểm y tế phù hợp để giúp các gia đình nghèo có thể tiếp cận các dịch vụ này.

5.2. Trình Độ Học Vấn Liên Quan Đến Nhận Thức Hành Vi

Trình độ học vấn cao thường đi kèm với nhận thức tốt hơn về viêm gan B và hành vi phòng ngừa tích cực hơn. Cần tăng cường các chương trình giáo dục sức khỏe cộng đồng và khuyến khích phụ nữ tham gia các khóa học nâng cao trình độ học vấn.

VI. Kết Luận Giải Pháp Phòng Ngừa Viêm Gan B Tại Đồng Tháp

Nghiên cứu tại Mỹ Thọ cho thấy vẫn còn nhiều thách thức trong công tác phòng ngừa viêm gan B ở bà mẹ và trẻ em. Cần có các giải pháp can thiệp toàn diện, tập trung vào nâng cao kiến thức, cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ y tế, và hỗ trợ tài chính cho các gia đình nghèo. Tăng cường tầm quan trọng của việc khám thai định kỳ, phát hiện sớm nguy cơ và ngăn ngừa lây nhiễm sang cho bé.

6.1. Đẩy Mạnh Truyền Thông Giáo Dục Sức Khỏe Về Viêm Gan B

Cần tăng cường các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe bằng nhiều hình thức khác nhau, như tờ rơi, áp phích, buổi nói chuyện, và các kênh truyền thông đại chúng. Nội dung truyền thông cần tập trung vào các thông tin cơ bản về viêm gan B, đường lây truyền, biện pháp phòng ngừa, và tầm quan trọng của việc xét nghiệm viêm gan B và tiêm phòng viêm gan B.

6.2. Tăng Cường Hợp Tác Giữa Các Cơ Quan Y Tế Cộng Đồng

Cần tăng cường sự hợp tác giữa các cơ quan y tế, chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội, và cộng đồng trong công tác phòng ngừa viêm gan B. Các chương trình y tế cần được thiết kế phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tế của từng địa phương.

6.3. Tổ Chức Hỗ Trợ Bà Mẹ Trẻ Em Nhiễm Viêm Gan B

Cần có các tổ chức hỗ trợ bà mẹ và trẻ em nhiễm viêm gan B để giúp họ vượt qua khó khăn về tâm lý và tài chính. Các tổ chức này có thể cung cấp thông tin, tư vấn, hỗ trợ tài chính, và kết nối với các dịch vụ y tế.

Tổng quan nghiên cứu

Virus viêm gan B (HBV) là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh viêm gan trên toàn cầu với khoảng 2 tỷ người nhiễm và hơn 350 triệu người mang mầm bệnh mãn tính. Mỗi năm, có hơn một triệu người tử vong do các biến chứng liên quan đến HBV như xơ gan và ung thư gan nguyên phát. Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm HBV dao động từ 10% đến 20%, thuộc nhóm vùng lưu hành cao theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Đặc biệt, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ mang HBsAg dương tính và con của họ là nguồn lây truyền tiềm ẩn trong cộng đồng, làm tăng nguy cơ mắc viêm gan mạn tính và ung thư gan.

Nghiên cứu được thực hiện tại thị trấn Mỹ Thọ, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp trong giai đoạn từ tháng 11/2014 đến tháng 7/2015 nhằm mô tả kiến thức, thực hành phòng nhiễm HBV và xác định các yếu tố liên quan ở bà mẹ có con dưới 1 tuổi. Tổng cộng 175 bà mẹ tham gia nghiên cứu với phương pháp chọn mẫu toàn bộ. Kết quả cho thấy tỷ lệ bà mẹ có kiến thức đạt về phòng nhiễm HBV là 33,1%, trong khi tỷ lệ thực hành đạt là 70,9%. Mức độ hiểu biết về nguyên nhân, đường lây truyền và biện pháp phòng bệnh còn hạn chế, ví dụ chỉ 54,9% biết nguyên nhân do virus và 17,7% biết số mũi tiêm vắc xin đủ liều. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu khoa học để xây dựng các chiến lược truyền thông và can thiệp y tế nhằm giảm tỷ lệ lây nhiễm HBV tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về kiến thức, thái độ và thực hành (KAP) trong phòng chống bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là viêm gan B. Ba khái niệm chính được tập trung gồm:

• Kiến thức về HBV: Bao gồm nhận thức về nguyên nhân gây bệnh, đường lây truyền, hậu quả và biện pháp phòng ngừa.
• Thực hành phòng nhiễm HBV: Các hành vi cụ thể như tiêm vắc xin, xét nghiệm tầm soát, sử dụng dụng cụ cá nhân riêng biệt.
• Yếu tố liên quan: Đặc điểm nhân khẩu học, kinh tế, tiếp cận thông tin và môi trường sống ảnh hưởng đến kiến thức và thực hành.

Khung lý thuyết cũng đề cập đến vai trò của dịch vụ y tế, truyền thông giáo dục sức khỏe và các yếu tố xã hội như thu nhập, trình độ học vấn, nghề nghiệp của bà mẹ và chồng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang, tiến hành tại thị trấn Mỹ Thọ, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp từ tháng 11/2014 đến tháng 7/2015. Đối tượng là toàn bộ 175 bà mẹ có con dưới 1 tuổi, được chọn bằng phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện.

Dữ liệu được thu thập qua bộ câu hỏi tự điền gồm 5 phần: thông tin chung, tiền sử mắc bệnh viêm gan B trong gia đình, kiến thức về phòng nhiễm HBV, thực hành phòng nhiễm HBV và tiếp cận thông tin truyền thông. Bộ câu hỏi được thiết kế dựa trên tài liệu chuyên ngành và thử nghiệm trước khi triển khai.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 16 với các kiểm định thống kê như kiểm định Khi bình phương, mức ý nghĩa p < 0,05. Các biến số được đánh giá theo tiêu chuẩn đạt hoặc không đạt về kiến thức (điểm > 50% tổng điểm) và thực hành (điểm > 50% tổng điểm). Quy trình thu thập dữ liệu được tổ chức bài bản qua 4 bước: thử nghiệm công cụ, tập huấn điều tra viên, điều tra thực địa và kiểm tra, xử lý số liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thông tin chung về đối tượng: Đa số bà mẹ trong nghiên cứu thuộc nhóm tuổi 26-35 (57,1%), trình độ học vấn chủ yếu cấp 2 (41,7%), nghề nghiệp đa dạng với 33,7% làm nghề khác và 25,1% buôn bán. Kinh tế gia đình chủ yếu khá (53,1%) và trung bình (38,9%). Tỷ lệ có người thân mắc viêm gan B là 9,7%.

2. Kiến thức về nguyên nhân và đường lây truyền HBV: 54,9% bà mẹ nhận biết nguyên nhân gây bệnh là do virus, trong khi nhiều người nhầm lẫn với các nguyên nhân khác như uống rượu (40,6%), di truyền (22,9%). Về đường lây truyền, 69,1% biết lây qua đường máu, 61,7% biết mẹ truyền sang con, nhưng chỉ 33,1% biết lây qua quan hệ tình dục.

3. Thực hành phòng nhiễm HBV: Tỷ lệ bà mẹ đã đi xét nghiệm HBV là 34,3%, trong đó 6,7% dương tính. Tỷ lệ tiêm vắc xin HBV cho bà mẹ là 15,2%, tiêm cho trẻ sơ sinh trước 24 giờ đạt 84%, nhưng chỉ 26,9% tiêm đủ trên 3 mũi. Thực hành phòng nhiễm đạt 70,9%, cao hơn nhiều so với kiến thức.

4. Mối liên quan giữa kiến thức và thực hành: Bà mẹ có kiến thức đúng về HBV có khả năng thực hành phòng nhiễm cao gấp 2,6 lần so với nhóm không có kiến thức đúng (p < 0,05). Ngoài ra, yếu tố kinh tế có liên quan đến cả kiến thức và thực hành, trong khi trình độ học vấn chỉ ảnh hưởng đến thực hành (p < 0,05).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy kiến thức về HBV của bà mẹ còn hạn chế, đặc biệt về số mũi tiêm vắc xin và các đường lây truyền khác ngoài đường máu. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, nơi kiến thức về HBV thường thấp hơn so với thực hành phòng bệnh. Thực hành phòng nhiễm cao hơn có thể do các chương trình tiêm chủng mở rộng và truyền thông y tế tại địa phương.

Mối liên quan chặt chẽ giữa kiến thức và thực hành nhấn mạnh vai trò của giáo dục sức khỏe trong việc nâng cao hiệu quả phòng chống HBV. Yếu tố kinh tế ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận dịch vụ y tế và tiêm chủng, do đó cần có các chính sách hỗ trợ nhóm thu nhập thấp. Kết quả cũng cho thấy cần tăng cường truyền thông đa dạng, tập trung vào các nhóm có trình độ học vấn thấp và kinh tế khó khăn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ kiến thức và thực hành đạt được, bảng phân tích mối liên quan giữa các yếu tố nhân khẩu học với kiến thức và thực hành, giúp minh họa rõ ràng các điểm mạnh và hạn chế trong công tác phòng nhiễm HBV.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe: Triển khai các chương trình giáo dục đa phương tiện, kết hợp truyền thông trực tiếp và gián tiếp nhằm nâng cao kiến thức về HBV, đặc biệt về số mũi tiêm vắc xin và các đường lây truyền. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể là Trung tâm Y tế huyện và các trạm y tế xã.

2. Mở rộng xét nghiệm tầm soát HBV cho bà mẹ mang thai: Tăng cường xét nghiệm sàng lọc HBV trước sinh để phát hiện sớm và quản lý kịp thời, giảm nguy cơ lây truyền mẹ-con. Thực hiện liên tục, phối hợp giữa các cơ sở y tế và cộng đồng.

3. Hỗ trợ tiêm chủng vắc xin HBV đầy đủ cho bà mẹ và trẻ sơ sinh: Đảm bảo tiêm đủ liều vắc xin cho bà mẹ và trẻ dưới 24 giờ sau sinh, ưu tiên nhóm có thu nhập thấp và trình độ học vấn thấp. Chủ thể thực hiện là các cơ sở y tế địa phương, với mục tiêu tăng tỷ lệ tiêm đủ liều lên trên 80% trong 2 năm.

4. Nâng cao năng lực cán bộ y tế và cộng tác viên y tế thôn, xã: Tổ chức tập huấn chuyên sâu về phòng chống HBV, kỹ năng truyền thông và tư vấn cho cán bộ y tế, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và hỗ trợ cộng đồng. Thời gian tập huấn định kỳ hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhân viên y tế tuyến cơ sở: Giúp hiểu rõ kiến thức và thực hành phòng nhiễm HBV của bà mẹ, từ đó cải thiện công tác tư vấn, truyền thông và tiêm chủng tại địa phương.

2. Nhà hoạch định chính sách y tế công cộng: Cung cấp dữ liệu khoa học để xây dựng các chương trình phòng chống HBV hiệu quả, đặc biệt trong nhóm phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên y tế công cộng: Là tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu cắt ngang, phân tích mối liên quan giữa kiến thức và thực hành trong phòng chống bệnh truyền nhiễm.

4. Tổ chức phi chính phủ và các đơn vị truyền thông sức khỏe: Hỗ trợ thiết kế các chiến dịch truyền thông phù hợp với đặc điểm dân cư và nhu cầu thực tế tại các vùng có tỷ lệ nhiễm HBV cao.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tỷ lệ kiến thức về HBV của bà mẹ lại thấp hơn thực hành?
   Kiến thức về HBV còn hạn chế do thiếu thông tin chính xác và truyền thông chưa hiệu quả, trong khi thực hành phòng nhiễm được thúc đẩy bởi các chương trình tiêm chủng mở rộng và dịch vụ y tế sẵn có.

2. Tỷ lệ tiêm vắc xin HBV cho trẻ sơ sinh tại địa phương như thế nào?
   Tỷ lệ tiêm vắc xin cho trẻ sơ sinh trước 24 giờ đạt khoảng 84%, tuy nhiên chỉ 26,9% trẻ được tiêm đủ trên 3 mũi, cho thấy cần tăng cường theo dõi và hỗ trợ tiêm chủng đầy đủ.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến thực hành phòng nhiễm HBV?
   Kiến thức đúng về HBV và điều kiện kinh tế gia đình là hai yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến thực hành phòng nhiễm, với bà mẹ có kiến thức đúng có khả năng thực hành cao gấp 2,6 lần.

4. Có cần xét nghiệm HBV cho bà mẹ mang thai không?
   Có, xét nghiệm tầm soát HBV giúp phát hiện sớm và quản lý kịp thời, giảm nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con, đặc biệt quan trọng ở vùng có tỷ lệ nhiễm cao như Đồng Tháp.

5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả truyền thông về HBV?
   Cần đa dạng hóa hình thức truyền thông, kết hợp truyền thông trực tiếp, qua phương tiện truyền thông đại chúng và mạng xã hội, đồng thời tập trung vào nhóm đối tượng có trình độ học vấn thấp và thu nhập thấp.

Kết luận

• Tỷ lệ bà mẹ có kiến thức đạt về phòng nhiễm HBV tại thị trấn Mỹ Thọ là 33,1%, trong khi thực hành đạt 70,9%.
• Kiến thức về nguyên nhân, đường lây truyền và số mũi tiêm vắc xin còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả phòng chống bệnh.
• Mối liên quan có ý nghĩa giữa kiến thức và thực hành, cùng với yếu tố kinh tế và trình độ học vấn ảnh hưởng đến kết quả phòng nhiễm.
• Cần đẩy mạnh truyền thông giáo dục sức khỏe, mở rộng xét nghiệm và tiêm chủng đầy đủ cho bà mẹ và trẻ sơ sinh.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm và đánh giá hiệu quả qua các nghiên cứu tiếp theo.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao kiến thức và thực hành phòng nhiễm HBV, bảo vệ sức khỏe cho mẹ và bé!