Luận án Tiến sĩ về Kiểm tra Sức Chịu Đựng Rủi Ro Tín Dụng trong Giám Sát Ngân Hàng tại Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Thu Trang
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Phi Lân
• Trường học: Học viện Ngân hàng
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Kiểm Tra Sức Chịu Đựng Rủi Ro Tín Dụng Trong Giám Sát Ngân Hàng Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LUẬN VỀ KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 1.1. KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 1.1.1. Giám sát ngân hàng
• 1.1.2. Kiểm tra sức chịu đựng trong giám sát ngân hàng
• 1.1.3. Phân loại kiểm tra sức chịu đựng trong giám sát ngân hàng
• 1.1.4. Mục tiêu thực hiện kiểm tra sức chịu đựng trong giám sát ngân hàng
• 1.2. KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 1.2.1. Khái niệm kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong giám sát ngân hàng
• 1.2.2. Đặc điểm của kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong giám sát ngân hàng
• 1.2.3. Điều kiện thực hiện kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong giám sát ngân hàng
• 1.3. KHUNG THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 1.3.1. Xây dựng kịch bản kinh tế vĩ mô
• 1.3.2. Đo lường tác động của các kịch bản tới rủi ro tín dụng
• 1.3.3. Đánh giá tác động tới ngân hàng. Phản ứng của cơ quan giám sát
• 2. CHƯƠNG 2: KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM
• 2.1. CƠ SỞ LỰA CHỌN CÁC QUỐC GIA NGHIÊN CỨU
• 2.2. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 2.2.1. Kinh nghiệm tại Châu Âu
• 2.2.2. Kinh nghiệm tại Anh
• 2.2.3. Kinh nghiệm tại một số quốc gia Châu Á
• 2.3. BÀI HỌC CHO VIỆT NAM
• 2.3.1. Về thực hiện kiểm tra sức chịu đựng trong giám sát ngân hàng
• 2.3.2. Về thực hiện kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong giám sát ngân hàng
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
• 3.1. KHÁI QUÁT HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG TẠI NHNN VIỆT NAM
• 3.1.1. Khái quát hệ thống ngân hàng Việt Nam
• 3.1.2. Khái quát hoạt động giám sát ngân hàng tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
• 3.2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG TẠI NHNN VIỆT NAM
• 3.2.1. Bối cảnh kinh tế vĩ mô và rủi ro tín dụng ngân hàng tại Việt Nam
• 3.2.2. Thực trạng thực hiện kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong giám sát ngân hàng tại NHNN Việt Nam
• 3.3. ĐÁNH GIÁ VỀ THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG TẠI NHNN VIỆT NAM
• 3.3.1. Kết quả đạt được
• 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân
• 4. CHƯƠNG 4: MÔ PHỎNG THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
• 4.1. MỤC TIÊU THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 4.2. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 4.2.1. Xây dựng kịch bản kinh tế vĩ mô
• 4.2.2. Đo lường tác động của các kịch bản vĩ mô tới rủi ro tín dụng
• 4.2.3. Đánh giá tác động. Phản ứng của cơ quan giám sát
• 4.3. NỘI DUNG THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 4.3.1. Xây dựng kịch bản kinh tế vĩ mô
• 4.3.2. Đo lường tác động của các kịch bản kinh tế vĩ mô tới rủi ro tín dụng
• 4.3.3. Đánh giá tác động. Phản ứng của cơ quan giám sát
• 5. CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ LIÊN QUAN ĐẾN THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
• 5.1. ĐỊNH HƯỚNG THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 5.2. GIẢI PHÁP VỀ THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 5.2.1. Quy định về mục tiêu, vai trò và trách nhiệm thực hiện kiểm tra sức chịu đựng trong giám sát ngân hàng
• 5.2.2. Xây dựng kế hoạch thực hiện triển khai kiểm tra sức chịu đựng
• 5.2.3. Nâng cao năng lực, trình độ đội ngũ thực hiện kiểm tra sức chịu đựng
• 5.2.4. Phát triển hệ thống kho dữ liệu tập trung để thực hiện kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng
• 5.2.5. Phối hợp kiểm tra sức chịu đựng với các kỹ thuật giám sát khác
• 5.2.6. Phối hợp với các bộ phận, cơ quan khi thực hiện kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng
• 5.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỀ THỰC HIỆN KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG GIÁM SÁT NGÂN HÀNG
• 5.3.1. Kiến nghị với các ngân hàng
• 5.3.2. Kiến nghị với các bên liên quan khác
• 5.4. MỘT SỐ HẠN CHẾ CỦA LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong giám sát ngân hàng

Kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng là một phần quan trọng trong hoạt động giám sát ngân hàng tại Việt Nam. Sức chịu đựng rủi ro được định nghĩa là khả năng của ngân hàng trong việc duy trì hoạt động bình thường khi đối mặt với các cú sốc tài chính. Rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro chính mà các ngân hàng phải đối mặt, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh lời và an toàn tài chính. Việc thực hiện kiểm tra sức chịu đựng giúp các cơ quan giám sát đánh giá được mức độ an toàn của các ngân hàng, từ đó đưa ra các khuyến nghị chính sách phù hợp. Theo Ủy ban Basel, việc áp dụng phương pháp kiểm tra sức chịu đựng là cần thiết để đảm bảo rằng các ngân hàng có đủ vốn để hấp thụ tổn thất trong các tình huống bất lợi. Điều này không chỉ giúp bảo vệ các ngân hàng mà còn góp phần ổn định hệ thống tài chính quốc gia.

1.1. Khái niệm và tầm quan trọng

Khái niệm kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong giám sát ngân hàng được hiểu là quá trình đánh giá khả năng của ngân hàng trong việc đối phó với các tình huống khủng hoảng. Giám sát ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng các ngân hàng có thể duy trì hoạt động và bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền. Việc thực hiện kiểm tra sức chịu đựng không chỉ giúp các ngân hàng nhận diện và quản lý rủi ro tín dụng mà còn tạo ra một môi trường tài chính ổn định hơn. Theo nghiên cứu của Borio và cộng sự (2012), kiểm tra sức chịu đựng cần tập trung vào các yếu tố vĩ mô và vi mô để đánh giá chính xác khả năng chống đỡ của hệ thống ngân hàng trước các cú sốc. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc áp dụng các phương pháp hiện đại trong giám sát ngân hàng.

II. Thực trạng kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng tại ngân hàng nhà nước Việt Nam

Thực trạng kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho thấy nhiều tiến bộ nhưng cũng tồn tại không ít thách thức. Ngân hàng Việt Nam đã bắt đầu áp dụng phương pháp kiểm tra sức chịu đựng từ năm 2013, tuy nhiên, nội dung thực hiện vẫn còn ở giai đoạn đầu. Các ngân hàng thương mại vẫn gặp khó khăn trong việc xây dựng các kịch bản kinh tế vĩ mô để đánh giá tác động của rủi ro tín dụng. Theo báo cáo của NHNN, tỷ lệ nợ xấu vẫn ở mức cao, cho thấy sự cần thiết phải cải thiện quy trình kiểm tra sức chịu đựng. Việc áp dụng các phương pháp hiện đại trong kiểm tra sức chịu đựng sẽ giúp các ngân hàng có cái nhìn rõ hơn về tình hình tài chính và khả năng chống đỡ trước các cú sốc. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả giám sát mà còn góp phần bảo vệ hệ thống tài chính quốc gia.

2.1. Bối cảnh kinh tế và rủi ro tín dụng

Bối cảnh kinh tế vĩ mô tại Việt Nam có ảnh hưởng lớn đến rủi ro tín dụng trong hệ thống ngân hàng. Các yếu tố như tăng trưởng kinh tế, lạm phát và chính sách tiền tệ đều tác động đến khả năng trả nợ của khách hàng. Theo số liệu từ NHNN, tỷ lệ nợ xấu trong hệ thống ngân hàng vẫn ở mức cao, điều này cho thấy sự cần thiết phải thực hiện kiểm tra sức chịu đựng một cách thường xuyên và hiệu quả. Việc đánh giá tác động của các kịch bản kinh tế vĩ mô đến sức chịu đựng rủi ro sẽ giúp các ngân hàng có thể chuẩn bị tốt hơn cho các tình huống bất lợi. Hơn nữa, việc áp dụng các phương pháp hiện đại trong kiểm tra sức chịu đựng sẽ giúp nâng cao khả năng quản lý rủi ro và đảm bảo an toàn cho hệ thống tài chính.

III. Giải pháp và kiến nghị

Để nâng cao hiệu quả kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong giám sát ngân hàng tại Việt Nam, cần có một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần xây dựng một khung pháp lý rõ ràng cho việc thực hiện kiểm tra sức chịu đựng, bao gồm các quy định về mục tiêu, vai trò và trách nhiệm của các bên liên quan. Thứ hai, cần tăng cường năng lực cho đội ngũ thực hiện kiểm tra sức chịu đựng, đảm bảo họ có đủ kiến thức và kỹ năng để áp dụng các phương pháp hiện đại. Cuối cùng, việc phát triển hệ thống dữ liệu tập trung sẽ giúp cải thiện quy trình kiểm tra sức chịu đựng, từ đó nâng cao khả năng quản lý rủi ro tín dụng. Theo khuyến nghị của các chuyên gia, việc phối hợp giữa các cơ quan giám sát và các ngân hàng thương mại là rất cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả của quá trình kiểm tra sức chịu đựng.

3.1. Định hướng thực hiện

Định hướng thực hiện kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng trong hoạt động giám sát ngân hàng cần được xác định rõ ràng. Cần có một chiến lược dài hạn nhằm nâng cao hiệu quả giám sát, trong đó tập trung vào việc áp dụng các phương pháp hiện đại và phù hợp với thông lệ quốc tế. Việc xây dựng các kịch bản kinh tế vĩ mô sẽ giúp các ngân hàng có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính và khả năng chống đỡ trước các cú sốc. Hơn nữa, việc thực hiện kiểm tra sức chịu đựng cần được thực hiện định kỳ để đảm bảo rằng các ngân hàng luôn sẵn sàng đối phó với các rủi ro tiềm ẩn. Điều này không chỉ giúp bảo vệ các ngân hàng mà còn góp phần ổn định hệ thống tài chính quốc gia.