Kiểm định mô hình đầu tư tài chính Fama-French và Carhart trên thị trường chứng khoán

• Tác giả: Bùi Anh Hoàng
• Người hướng dẫn: PGS. Bùi Kim Yến
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Kiểm định mô hình đầu tư tài chính Fama – French và Carhart trên thị trường chứng khoán
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÁC MÔ HÌNH ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH HIỆN ĐẠI TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
• 1.1. Lý thuyết về danh mục đầu tư
• 1.1.1. Giả định cơ bản của lý thuyết danh mục
• 1.1.2. Mức ngại rủi ro và hàm hữu dụng
• 1.1.3. Lợi suất và rủi ro của danh mục đầu tư
• 1.1.4. Lý thuyết lựa chọn danh mục tối ưu theo mô hình Markowitz
• 1.2. Mô hình định giá tài sản vốn CAPM
• 1.2.1. Các giả định của mô hình
• 1.2.2. Mô hình CAPM và phần bù rủi ro thị trường
• 1.2.3. Áp dụng mô hình định giá CAPM để định giá trong thực tế
• 1.3. Mô hình Fama – French
• 1.3.1. Xây dựng mô hình, ý nghĩa các nhân tố hệ số
• 1.3.2. Kết quả mô hình trên mẫu
• 1.3.3. Các nghiên cứu thực nghiệm mô hình Fama – French
• 1.4. Mô hình Carhart
• 1.4.1. Xây dựng mô hình, ý nghĩa các nhân tố hệ số
• 1.4.2. Kết quả mô hình trên mẫu
• 1.4.3. Các nghiên cứu thực nghiệm mô hình Carhart
• 1.5. Sự cần thiết phải có mô hình đầu tư tài chính phù hợp với thị trường Việt Nam
• 1.5.1. Những nghiên cứu ứng dụng các mô hình đầu tư tài chính Fama – French và Carhart tại Việt Nam
• 1.5.2. Sự cần thiết phải kiểm định các mô hình đầu tư tài chính trên thị trường Việt Nam
• 1.6. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM VÀ VIỆC ỨNG DỤNG CÁC MÔ HÌNH ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH
• 2.1. Thị trường chứng khoán Việt Nam
• 2.1.1. Tổng quan về thị trường chứng khoán Việt Nam
• 2.1.2. Thành tựu của thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2007 – 2012
• 2.1.3. Những vấn đề tồn tại của thị trường chứng khoán Việt Nam
• 2.2. Thực trạng việc vận dụng các mô hình đầu tư tài chính trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 2.2.1. Các phương pháp và mô hình đầu tư tài chính được nhà đầu tư sử dụng tại Việt Nam
• 2.2.2. Những hạn chế và khó khăn trong quá trình vận dụng mô hình đầu tư tài chính ở thị trường chứng khoán Việt Nam
• 2.2.3. Ứng dụng mô hình Fama French và mô hình Carhart tại SGDCK TP. Hồ Chí Minh
• 2.2.3.1. Xây dựng mô hình Fama – French và Carhart với cổ phiếu trên SGDCK TP. Hồ Chí Minh
• 2.2.3.2. Dữ liệu mẫu nghiên cứu
• 2.2.3.3. Xây dựng các danh mục cổ phiếu theo quy mô vốn hóa và tỷ số BE/ME
• 2.2.3.4. Xây dựng danh mục cổ phiếu theo yếu tố xu hướng một năm
• 2.2.3.5. Tỷ suất sinh lợi kỳ vọng của các danh mục cổ phiếu
• 2.2.3.6. Xác định các biến cho mô hình Fama – French và Carhart
• 2.3. Kết quả kiểm định mô hình Fama – French và mô hình Carhart
• 2.3.1. Phân tích dữ liệu sơ bộ
• 2.3.2. Kiểm định tính dừng và kiểm định đa cộng tuyến
• 2.3.2.1. Kiểm định tính dừng
• 2.3.2.2. Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến
• 2.3.3. Kết quả hồi quy
• 2.3.3.1. Kết quả hồi quy mô hình một nhân tố
• 2.3.3.2. Kết quả hồi quy mô hình Fama – French
• 2.3.3.3. Kết quả hồi quy mô hình Carhart
• 2.3.3.4. Kết quả hồi quy mô hình Carhart (chi tiết)
• 2.3.4. Kiểm định phần dư
• 2.3.4.1. Kiểm định phân phối chuẩn của phần dư
• 2.3.4.2. Kiểm định tự tương quan
• 2.3.4.3. Kiểm định phương sai thay đổi
• 2.4. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP NHẰM ỨNG DỤNG CÁC MÔ HÌNH ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH TRÊN TTCK VIỆT NAM
• 3.1. Khuyến nghị đối với nhà đầu tư khi ứng dụng mô hình đầu tư tài chính
• 3.2. Giải pháp đối với các nhân tố trong mô hình nhằm tăng khả năng ứng dụng các mô hình đầu tư tài chính
• 3.2.1. Xây dựng các chỉ số đặc tính cổ phiếu
• 3.2.2. Xây dựng bộ dữ liệu thị trường đầy đủ, cập nhật
• 3.2.3. Tăng tính chuyên nghiệp của nhà đầu tư cá nhân
• 3.2.4. Phát triển các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp
• 3.2.5. Nâng cao chất lượng và tính minh bạch về công bố thông tin
• 3.3. Giải pháp hỗ trợ cho việc ứng dụng các mô hình đầu tư tài chính
• 3.3.1. Giải pháp đối với cơ quan quản lý thị trường chứng khoán
• 3.3.2. Giải pháp đối với các công ty niêm yết
• 3.3.3. Giải pháp đối với các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư chứng khoán
• 3.3.4. Củng cố và nâng cao năng lực hoạt động của các công ty chứng khoán
• 3.3.5. Giải pháp đối với nhà đầu tư
• 3.4. Kết luận chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Tổng quan về mô hình đầu tư tài chính Fama French và Carhart

Mô hình Fama-French và Carhart là hai trong số những mô hình đầu tư tài chính nổi bật, được sử dụng rộng rãi để phân tích và dự đoán tỷ suất sinh lợi trên thị trường chứng khoán. Mô hình Fama-French mở rộng mô hình CAPM bằng cách thêm vào các yếu tố quy mô và giá trị, trong khi mô hình Carhart bổ sung thêm yếu tố xu hướng. Việc kiểm định các mô hình này trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ giúp nhà đầu tư có cái nhìn sâu sắc hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến lợi suất đầu tư.

1.1. Mô hình Fama French Cấu trúc và ý nghĩa

Mô hình Fama-French được xây dựng dựa trên ba yếu tố chính: nhân tố thị trường, nhân tố quy mô (SMB) và nhân tố giá trị (HML). Nhân tố thị trường phản ánh phần bù rủi ro của thị trường, trong khi SMB và HML giúp giải thích sự khác biệt trong tỷ suất sinh lợi giữa các cổ phiếu lớn và nhỏ, cũng như giữa các cổ phiếu giá trị và tăng trưởng. Nghiên cứu cho thấy mô hình này có khả năng giải thích tốt hơn so với mô hình CAPM đơn giản.

1.2. Mô hình Carhart Phân tích xu hướng và ứng dụng

Mô hình Carhart mở rộng mô hình Fama-French bằng cách thêm vào yếu tố xu hướng (WML). Yếu tố này cho thấy rằng các cổ phiếu có hiệu suất tốt trong quá khứ có khả năng tiếp tục hoạt động tốt trong tương lai. Việc kiểm định mô hình Carhart trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ giúp xác định liệu yếu tố xu hướng có ảnh hưởng đáng kể đến tỷ suất sinh lợi hay không.

II. Thách thức trong việc áp dụng mô hình Fama French và Carhart tại Việt Nam

Mặc dù mô hình Fama-French và Carhart đã được chứng minh hiệu quả tại nhiều thị trường phát triển, nhưng việc áp dụng chúng tại thị trường chứng khoán Việt Nam gặp phải một số thách thức. Các yếu tố như sự khác biệt về cấu trúc thị trường, hành vi của nhà đầu tư và thông tin không hoàn hảo có thể ảnh hưởng đến tính chính xác của các mô hình này.

2.1. Sự khác biệt trong hành vi đầu tư tại Việt Nam

Hành vi đầu tư tại Việt Nam có thể khác biệt so với các thị trường phát triển, với sự chi phối mạnh mẽ của tâm lý đám đông và thông tin không đầy đủ. Điều này có thể dẫn đến việc các mô hình Fama-French và Carhart không phản ánh chính xác các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lợi.

2.2. Thông tin không hoàn hảo và tác động đến mô hình

Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang trong quá trình phát triển, với nhiều vấn đề về tính minh bạch và độ tin cậy của thông tin. Sự thiếu hụt thông tin có thể làm giảm khả năng áp dụng các mô hình đầu tư tài chính một cách hiệu quả.

III. Phương pháp kiểm định mô hình Fama French và Carhart

Để kiểm định các mô hình Fama-French và Carhart trên thị trường chứng khoán Việt Nam, cần sử dụng các phương pháp phân tích định lượng. Phương pháp hồi quy tuyến tính là một trong những công cụ chính để đánh giá mối quan hệ giữa các yếu tố trong mô hình và tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu.

3.1. Dữ liệu và mẫu nghiên cứu

Mẫu nghiên cứu bao gồm 77 cổ phiếu của các công ty niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM từ năm 2007 đến 2012. Dữ liệu được thu thập từ các báo cáo tài chính và thông tin thị trường để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ.

3.2. Phương pháp hồi quy tuyến tính OLS

Phương pháp hồi quy tuyến tính bình phương bé nhất (OLS) sẽ được sử dụng để kiểm định các mô hình. Phương pháp này giúp xác định mối quan hệ giữa các yếu tố trong mô hình và tỷ suất sinh lợi, từ đó đánh giá khả năng giải thích của từng mô hình.

IV. Kết quả kiểm định mô hình Fama French và Carhart

Kết quả kiểm định cho thấy mô hình Fama-French có khả năng giải thích tốt hơn so với mô hình Carhart trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, yếu tố xu hướng cũng cho thấy một số ảnh hưởng nhất định đến tỷ suất sinh lợi, đặc biệt trong các giai đoạn thị trường biến động.

4.1. Phân tích hồi quy mô hình Fama French

Kết quả hồi quy cho thấy các yếu tố SMB và HML có ảnh hưởng đáng kể đến tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu. Điều này cho thấy rằng các nhà đầu tư có thể sử dụng mô hình Fama-French để đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn.

4.2. Phân tích hồi quy mô hình Carhart

Mô hình Carhart cũng cho thấy một số kết quả tích cực, đặc biệt là trong việc giải thích các biến động ngắn hạn của thị trường. Tuy nhiên, khả năng giải thích tổng thể của mô hình này vẫn thấp hơn so với mô hình Fama-French.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của mô hình đầu tư tài chính tại Việt Nam

Kết luận từ nghiên cứu cho thấy mô hình Fama-French có thể được áp dụng hiệu quả trên thị trường chứng khoán Việt Nam, trong khi mô hình Carhart cần được điều chỉnh để phù hợp hơn với bối cảnh địa phương. Tương lai của các mô hình đầu tư tài chính tại Việt Nam sẽ phụ thuộc vào sự phát triển của thị trường và sự cải thiện về tính minh bạch thông tin.

5.1. Đề xuất cải tiến mô hình đầu tư

Cần có những nghiên cứu sâu hơn để điều chỉnh các mô hình Fama-French và Carhart cho phù hợp với đặc điểm của thị trường chứng khoán Việt Nam. Việc này sẽ giúp nâng cao khả năng dự đoán và ra quyết định đầu tư.

5.2. Tương lai của thị trường chứng khoán Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trên đà phát triển, với nhiều cơ hội và thách thức. Việc áp dụng các mô hình đầu tư tài chính hiện đại sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.