I. Tổng Quan Về Giao Dịch Ký Quỹ Chứng Khoán Tại Việt Nam
Thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế. Sự phát triển nhanh chóng của thị trường chứng khoán tại các quốc gia khác đã cho thấy sự cần thiết của việc thành lập và phát triển thị trường chứng khoán ở các nước đang phát triển. Cùng với sự mở rộng nhanh chóng của thị trường chứng khoán ở các quốc gia khác, việc thành lập thị trường chứng khoán Việt Nam là một xu hướng tất yếu trong quá trình tăng trưởng và hội nhập kinh tế trong khu vực cũng như trên thế giới. Thị trường chứng khoán Việt Nam đã chính thức đi vào hoạt động từ ngày 20 tháng 7 năm 2000, đến nay đã được 10 năm. Mặc dù còn quá non trẻ so với thị trường chứng khoán của các quốc gia khác có hàng trăm năm, nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể như tỷ lệ vốn hóa 40% GDP, vượt quá chuẩn của Chính phủ (10 -15% GDP), các văn bản pháp lý được hoàn thiện dần, số lượng các công ty niêm yết và các nhà đầu tư tham gia thị trường ngày càng tăng và thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán Việt Nam bắt đầu từ ngày 20 tháng 7 năm 2000, trong một thời gian ngắn, mặc dù đã trải qua nhiều thăng trầm. Từ một số lượng nhỏ giao dịch trong giai đoạn 2001 - 2003 với một số mã chứng khoán đến sự bùng nổ về khối lượng giao dịch trong giai đoạn 2006 - 2007, và cho đến giai đoạn 2008 - 2009, chúng ta đã chứng kiến sự sụt giảm mạnh của thị trường. Ngoài lý do tình hình kinh tế thế giới bất ổn, những lý do nội tại là làn sóng đầu cơ, lỗ hổng trong luật pháp, các vấn đề trong chính sách quản lý thị trường tiền tệ và thị trường vốn ở Việt Nam.
1.2. Tầm quan trọng của giao dịch ký quỹ trong bối cảnh hiện tại
Một lý do quan trọng khác khiến thị trường chứng khoán Việt Nam ảm đạm là thiếu sự đa dạng về phương pháp giao dịch trên thị trường chứng khoán, dẫn đến sự sụt giảm quá mức về thanh khoản trong một thời gian dài và mất đi sự hấp dẫn của kênh đầu tư này và cản trở kênh huy động vốn của nền kinh tế. Để tăng sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán đối với các nhà đầu tư, dần dần đa dạng hóa phương pháp giao dịch chứng khoán, nâng cao hiệu quả hoạt động của thị trường chứng khoán và mở rộng kênh huy động vốn của nền kinh tế, việc đa dạng hóa phương pháp giao dịch là rất cần thiết, đặc biệt là "Giao dịch ký quỹ", được coi là một phương pháp giao dịch giúp tăng mạnh tính thanh khoản của thị trường.
1.3. Mục tiêu nghiên cứu về khuyến nghị đầu tư
Nghiên cứu về thực tế thị trường chứng khoán và những người tham gia trên thị trường để đưa ra các khuyến nghị chuẩn bị cho việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ là rất cần thiết để tối đa hóa lợi ích từ việc áp dụng cũng như giảm thiểu rủi ro của nó. Và đó là lý do tại sao tôi chọn đề tài “GIAO DỊCH KÝ QUỸ CHỨNG KHOÁN VÀ KHUYẾN NGHỊ CHUẨN BỊ ÁP DỤNG GIAO DỊCH KÝ QUỸ TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM”.
II. Các Vấn Đề Cần Giải Quyết Khi Triển Khai Margin Trading
Phương pháp giao dịch ký quỹ đang được áp dụng rộng rãi ở các quốc gia có thị trường chứng khoán phát triển. Đây là một trong những phương pháp nhằm đa dạng hóa phương pháp giao dịch, nâng cao tính thanh khoản cho thị trường và giúp các nhà đầu tư có nhiều phương pháp giao dịch hơn để tối đa hóa lợi nhuận. Việc áp dụng phương pháp này trên thị trường chứng khoán Việt Nam để đáp ứng nhu cầu của thị trường là điều không thể thiếu đối với quá trình phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam theo chủ trương của Chính phủ. Luận văn này tập trung vào phương pháp giao dịch ký quỹ, thực tế của thị trường chứng khoán Việt Nam và các đối tượng giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam, bao gồm các vấn đề sau:
2.1. Vai trò của cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán
Vấn đề đầu tiên được đề cập là cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Nhà nước quản lý thị trường chứng khoán Việt Nam bằng hệ thống các văn bản pháp luật. Luận văn này tập trung vào phân tích những hạn chế trong hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến chứng khoán và thị trường chứng khoán, sau đó đưa ra các gợi ý để phát triển thị trường chứng khoán cũng như việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ.
2.2. Tổ chức trung gian hỗ trợ thị trường chứng khoán
Vấn đề thứ hai được đề cập là các tổ chức trung gian hỗ trợ thị trường chứng khoán (sau đây gọi là “các tổ chức trung gian hỗ trợ”) bao gồm Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (“VSD” viết tắt), Ngân hàng Thanh toán Chỉ định và các tổ chức kiểm toán được công nhận. Luận văn này cũng phân tích những hạn chế hiện tại của các tổ chức trung gian hỗ trợ cung cấp hỗ trợ cho thị trường chứng khoán với vai trò trung gian hỗ trợ thông tin giao dịch, thực hiện giao dịch và thanh toán trên thị trường chứng khoán, sau đó đưa ra các gợi ý cải thiện cơ cấu hoạt động của các tổ chức trung gian để phát triển thị trường chứng khoán và các khuyến nghị áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ.
2.3. Nghiên cứu về cổ phiếu và ảnh hưởng đến vay margin chứng khoán
Vấn đề thứ ba được đề cập là cổ phiếu, được coi là hàng hóa trên thị trường chứng khoán. Việc phân tích các số liệu và đánh giá về thực tế của các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (sau đây gọi là “HOSE”) giúp trình bày những hạn chế và khuyến nghị để áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ cũng như đẩy nhanh sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán.
III. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Giao Dịch Margin Chứng Khoán
Nghiên cứu về những hạn chế hiện tại của những người tham gia kinh doanh trên thị trường chứng khoán bao gồm các nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, các công ty quản lý quỹ, đặc biệt là các công ty chứng khoán - các đối tượng trực tiếp cung cấp dịch vụ giao dịch ký quỹ. Phần này của luận văn đi vào chi tiết nghiên cứu thực tế của các công ty chứng khoán và sau đó đưa ra các khuyến nghị trong việc chuẩn bị cho việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ.
3.1. Hoàn thiện khung pháp lý về margin trading và chứng khoán
Luận văn này chỉ tập trung vào phạm vi giao dịch ký quỹ. Giao dịch ký quỹ bao gồm mua trước bán sau (còn được gọi là “mua ký quỹ”) và bán trước mua sau (còn được gọi là “bán khống”). Do đó, thuật ngữ “giao dịch ký quỹ” hoặc “giao dịch chứng khoán” được sử dụng trong luận văn này có nghĩa là giao dịch mua ký quỹ.
3.2. Nghiên cứu thực trạng và đề xuất cải thiện các bên liên quan vay margin
Luận văn này chỉ tập trung vào nghiên cứu tình hình thực tế của thị trường chứng khoán Việt Nam và những người tham gia thị trường, bao gồm các cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm quản lý thị trường chứng khoán, các tổ chức trung gian hỗ trợ có vai trò trung gian hỗ trợ thông tin giao dịch, thực hiện giao dịch và thanh toán trên thị trường, các công ty niêm yết và đặc biệt là những người tham gia thị trường có các hoạt động liên quan trực tiếp đến phương pháp giao dịch ký quỹ.
3.3. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả giao dịch ký quỹ chứng khoán
Cách tiếp cận nghiên cứu được sử dụng trong quá trình thực hiện luận văn bao gồm: Thu thập thông tin: Thông tin và dữ liệu đã được thu thập thông qua nhiều nguồn tài liệu liên quan đến giao dịch ký quỹ ở các quốc gia có thị trường chứng khoán phát triển như Hoa Kỳ, Trung Quốc và Malaysia và thông qua các giao dịch margin trading...
IV. Đánh Giá Rủi Ro và Quản Trị Margin Trading Hiệu Quả
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này là đưa ra các khuyến nghị thiết thực và hữu ích cho những người tham gia thị trường trong việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ, bao gồm các gợi ý để hoàn thiện những thiếu sót hiện tại và bổ sung các giải pháp để việc áp dụng phương pháp này của những người tham gia có thể hiệu quả cũng như các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình áp dụng có thể được giảm thiểu.
4.1. Xác định rõ các quy tắc cơ bản của margin trading
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này nhằm giải quyết các vấn đề sau: Giao dịch ký quỹ là gì? Các quy tắc cơ bản trong giao dịch ký quỹ theo thông lệ quốc tế là gì? Những câu hỏi này sẽ được trả lời trong Chương II của luận văn này. Có nên áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ cho thị trường chứng khoán Việt Nam không? Vấn đề này sẽ được trình bày trong Chương III.
4.2. Phân tích các đối tượng tham gia và hạn chế khi kinh doanh margin
Ai là những người tham gia trên thị trường chứng khoán? Những hạn chế của những người tham gia này trong việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ trên thị trường chứng khoán Việt Nam là gì? Những nội dung này sẽ được trả lời trong Chương IV. Những khuyến nghị cho từng loại người tham gia thị trường trong việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ là gì? Nội dung này sẽ được trình bày chi tiết trong Chương V.
4.3. Khuyến nghị cụ thể cho công ty chứng khoán về tỷ lệ ký quỹ
Những khuyến nghị cụ thể cho các công ty chứng khoán - chủ yếu là đối tượng liên quan trong việc cung cấp dịch vụ giao dịch ký quỹ là gì? Câu trả lời cũng sẽ được trình bày chi tiết trong Chương V. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này không chỉ là chỉ ra những hạn chế hiện tại của mỗi người tham gia thị trường với các vai trò, trách nhiệm và mục đích khác nhau liên quan đến phương pháp giao dịch ký quỹ, mà còn đưa ra các khuyến nghị cụ thể cho việc áp dụng phương pháp này cho từng người tham gia, đặc biệt là các công ty chứng khoán, là những tổ chức cung cấp dịch vụ giao dịch ký quỹ cho khách hàng của họ trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn và Kết Quả Nghiên Cứu Giao Dịch Ký Quỹ
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này là đưa ra các khuyến nghị thiết thực và hữu ích cho những người tham gia thị trường trong việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ, bao gồm các gợi ý để hoàn thiện những thiếu sót hiện tại và bổ sung các giải pháp để việc áp dụng phương pháp này của những người tham gia có thể hiệu quả cũng như các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình áp dụng có thể được giảm thiểu.
5.1. Đề xuất các bước chuẩn bị khi mở tài khoản chứng khoán
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này nhằm giải quyết các vấn đề sau: Giao dịch ký quỹ là gì? Các quy tắc cơ bản trong giao dịch ký quỹ theo thông lệ quốc tế là gì? Những câu hỏi này sẽ được trả lời trong Chương II của luận văn này. Có nên áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ cho thị trường chứng khoán Việt Nam không? Vấn đề này sẽ được trình bày trong Chương III.
5.2. Hướng dẫn các bước giao dịch và tính toán margin
Ai là những người tham gia trên thị trường chứng khoán? Những hạn chế của những người tham gia này trong việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ trên thị trường chứng khoán Việt Nam là gì? Những nội dung này sẽ được trả lời trong Chương IV. Những khuyến nghị cho từng loại người tham gia thị trường trong việc áp dụng phương pháp giao dịch ký quỹ là gì? Nội dung này sẽ được trình bày chi tiết trong Chương V.
5.3. Xây dựng app giao dịch chứng khoán hỗ trợ vay margin
Những khuyến nghị cụ thể cho các công ty chứng khoán - chủ yếu là đối tượng liên quan trong việc cung cấp dịch vụ giao dịch ký quỹ là gì? Câu trả lời cũng sẽ được trình bày chi tiết trong Chương V. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này không chỉ là chỉ ra những hạn chế hiện tại của mỗi người tham gia thị trường với các vai trò, trách nhiệm và mục đích khác nhau liên quan đến phương pháp giao dịch ký quỹ, mà còn đưa ra các khuyến nghị cụ thể cho việc áp dụng phương pháp này cho từng người tham gia, đặc biệt là các công ty chứng khoán, là những tổ chức cung cấp dịch vụ giao dịch ký quỹ cho khách hàng của họ trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
VI. Kết Luận và Tương Lai Phát Triển Giao Dịch Ký Quỹ Chứng Khoán
Thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế. Sự phát triển nhanh chóng của thị trường chứng khoán tại các quốc gia khác đã cho thấy sự cần thiết của việc thành lập và phát triển thị trường chứng khoán ở các nước đang phát triển. Cùng với sự mở rộng nhanh chóng của thị trường chứng khoán ở các quốc gia khác, việc thành lập thị trường chứng khoán Việt Nam là một xu hướng tất yếu trong quá trình tăng trưởng và hội nhập kinh tế trong khu vực cũng như trên thế giới.
6.1. Tổng kết các khuyến nghị chính để phát triển thị trường margin
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã chính thức đi vào hoạt động từ ngày 20 tháng 7 năm 2000, đến nay đã được 10 năm. Mặc dù còn quá non trẻ so với thị trường chứng khoán của các quốc gia khác có hàng trăm năm, nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể như tỷ lệ vốn hóa 40% GDP, vượt quá chuẩn của Chính phủ (10 -15% GDP), các văn bản pháp lý được hoàn thiện dần, số lượng các công ty niêm yết và các nhà đầu tư tham gia thị trường ngày càng tăng và thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
6.2. Triển vọng và tiềm năng của giao dịch ký quỹ tại Việt Nam
Thị trường chứng khoán Việt Nam bắt đầu từ ngày 20 tháng 7 năm 2000, trong một thời gian ngắn, mặc dù đã trải qua nhiều thăng trầm. Từ một số lượng nhỏ giao dịch trong giai đoạn 2001 - 2003 với một số mã chứng khoán đến sự bùng nổ về khối lượng giao dịch trong giai đoạn 2006 - 2007, và cho đến giai đoạn 2008 - 2009, chúng ta đã chứng kiến sự sụt giảm mạnh của thị trường. Ngoài lý do tình hình kinh tế thế giới bất ổn, những lý do nội tại là làn sóng đầu cơ, lỗ hổng trong luật pháp, các vấn đề trong chính sách quản lý thị trường tiền tệ và thị trường vốn ở Việt Nam.
6.3. Những thách thức và cơ hội phát triển giao dịch margin
Một lý do quan trọng khác khiến thị trường chứng khoán Việt Nam ảm đạm là thiếu sự đa dạng về phương pháp giao dịch trên thị trường chứng khoán, dẫn đến sự sụt giảm quá mức về thanh khoản trong một thời gian dài và mất đi sự hấp dẫn của kênh đầu tư này và cản trở kênh huy động vốn của nền kinh tế. Để tăng sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán đối với các nhà đầu tư, dần dần đa dạng hóa phương pháp giao dịch chứng khoán, nâng cao hiệu quả hoạt động của thị trường chứng khoán và mở rộng kênh huy động vốn của nền kinh tế, việc đa dạng hóa phương pháp giao dịch là rất cần thiết, đặc biệt là "Giao dịch ký quỹ", được coi là một phương pháp giao dịch giúp tăng mạnh tính thanh khoản của thị trường.
