Đồ án tốt nghiệp: Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng carbon nanotubes đến khả năng hấp phụ Pb2+ trong hydrogels từ acrylamide và maleic acid

• Tác giả: Đoàn Minh Thuận
• Người hướng dẫn: TS. Huỳnh Nguyễn Anh Tuấn
• Trường học: Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Công nghệ Kỹ thuật Hóa học
• Đề tài: Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng Carbon Nanotubes đến khả năng hấp phụ Pb²⁺ của hydrogels từ Acrylamide và Maleic Acid
• Loại tài liệu: Đồ án tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Giới thiệu chung về hydrogels
• 1.2. Định nghĩa và cấu trúc
• 1.3. Thành phần hydrogels
• 1.4. Phân loại hydrogels
• 1.5. Tính chất hydrogels
• 1.6. Các phương pháp tổng hợp
• 1.7. Giới thiệu về Carbon Nanotubes (CNTs)
• 1.7.1. Lịch sử phát triển
• 1.7.2. Cấu trúc và phân loại
• 1.7.3. Tính chất của CNTs
• 1.7.4. Ứng dụng của CNTs
• 1.8. Giới thiệu về hấp phụ chì
• 1.8.1. Khái niệm hấp phụ
• 1.8.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hấp phụ
• 1.8.3. Tác động của chì (Pb2+) đối với môi trường và sức khỏe
• 1.8.4. Nguồn gốc và tác động của chì trong môi trường
• 1.8.5. Các phương pháp xử lý chì trong nước thải
• 1.9. Tổng quan về nguyên liệu. Một số phương pháp nghiên cứu hydrogels
• 1.9.1. Phổ hồng ngoại biến đổi Fourier (Fourier Transform Infrared Spectroscopy – FTIR)
• 1.9.2. Phân tích nhiệt lượng quét vi sai (Differential Scanning Calorimentry – DSC)
• 1.9.3. Kính hiển vi điện tử quét (Scanning Electron Microscope – SEM) và quang phổ tán xạ năng lượng tia X (Energy – dispersive X-ray spectroscopy – EDX)
• 1.9.4. Phương pháp đo lưu biến (Rheological Measurement)
• 1.9.5. Phương pháp đo cơ tính. Tốc độ và khả năng trương nở (Swelling Rate; Swelling Ratio – SR)
• 1.9.6. Khảo sát ứng dụng hấp phụ Pb2+ bằng phương pháp UV – Vis
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC NGHIỆM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nguyên liệu, dụng cụ và thiết bị
• 2.2. Tổng hợp hydrogels
• 2.3. Phương pháp đánh giá
• 2.3.1. Phổ hồng ngoại biến đổi Fourier (Fourier Transform Infrared Spectroscopy – FTIR)
• 2.3.2. Phân tích nhiệt lượng quét vi sai (Differential Scanning Calorimentry – DSC)
• 2.3.3. Kính hiển vi điện tử quét (Scanning Electron Microscope – SEM) và quang phổ tán xạ năng lượng tia X (Energy – dispersive X-ray spectroscopy – EDX)
• 2.3.4. Khảo sát độ bền nén
• 2.3.5. Khả năng trương nở (Swelling Rate)
• 2.3.6. Khảo sát khả năng hấp phụ Pb2+
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
• 3.1. Kết quả phổ hồng ngoại FTIR
• 3.2. Kết quả phân tích nhiệt quét vi sai (DSC)
• 3.3. Kết quả chụp SEM/EDX
• 3.4. Kết quả quang phổ tán xạ năng lượng tia – EDX
• 3.5. Kết quả quan sát cấu trúc lỗ xốp của mẫu hydrogels
• 3.6. Kết quả đo lưu biến
• 3.7. Kết quả khảo sát cơ tính
• 3.8. Kết quả khảo sát quá trình trương nở
• 3.8.1. Quá trình trương nở trong nước
• 3.8.2. Tỷ lệ trương nở trong môi trường pH
• 3.8.3. Đường kính các mẫu hydrogels
• 3.9. Kết quả khảo sát khả năng hấp thụ Pb2+
• 3.9.1. Xây dựng đường chuẩn
• 3.9.2. Ảnh hưởng của pH đến khả năng hấp phụ Pb2+
• 3.9.3. Ảnh hưởng của nồng độ Pb2+ ban đầu đến khả năng hấp phụ
• 3.9.4. Ảnh hưởng của hàm lượng hydrogels đến khả năng hấp phụ
• 3.9.5. Khảo sát sự ảnh hưởng của CNTs đến khả năng hấp phụ Pb2+
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu chung về hydrogels

Hydrogels là vật liệu polymer có khả năng hấp thụ và giữ nước trong cấu trúc mạng lưới mà không bị hòa tan. Cấu trúc này bao gồm các chuỗi polymer liên kết với nhau qua liên kết hóa học hoặc vật lý, tạo ra không gian để nước thấm vào. Các nhóm chức ưa nước như hydroxyl, carboxyl, amide, và sulfonate giúp hydrogels hấp thụ nước hiệu quả. Hydrogels được ứng dụng rộng rãi trong y sinh, nông nghiệp, và xử lý môi trường nhờ tính linh hoạt và khả năng tùy chỉnh.

1.1. Định nghĩa và cấu trúc

Hydrogels là mạng lưới ba chiều của các chuỗi polymer, liên kết qua liên kết cộng hóa trị hoặc vật lý. Cấu trúc này cho phép hydrogels trương nở khi tiếp xúc với nước mà vẫn giữ hình dạng ban đầu. Các nhóm chức ưa nước trong polymer tạo liên kết hydro với phân tử nước, giúp hydrogels hấp thụ nước gấp hàng trăm lần khối lượng khô của nó. Độ trương nở phụ thuộc vào mật độ liên kết và tính chất polymer.

1.2. Thành phần hydrogels

Thành phần chính của hydrogels bao gồm polymer tự nhiên (gelatin, chitosan, alginate) hoặc tổng hợp (polyacrylamide, polyethylene glycol, polyvinyl alcohol). Polymer tự nhiên được ưu tiên trong y sinh nhờ tính tương thích sinh học cao, trong khi polymer tổng hợp cho phép tùy chỉnh tính chất vật liệu. Các thành phần khác như chất liên kết ngang và chất xúc tác cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp hydrogels.

II. Carbon Nanotubes và ứng dụng trong hydrogels

Carbon Nanotubes (CNTs) là vật liệu nano có cấu trúc hình ống từ các lớp graphene, mang lại diện tích bề mặt lớn và tính chất điện hóa học đặc biệt. Khi kết hợp với hydrogels, CNTs giúp tăng cường khả năng hấp phụ ion kim loại nặng như Pb2+ nhờ mở rộng diện tích bề mặt và cải thiện tương tác ion. Sự kết hợp này cũng nâng cao tính chất cơ học và nhiệt của hydrogels, làm cho chúng trở thành vật liệu tiềm năng trong xử lý nước ô nhiễm.

2.1. Cấu trúc và tính chất của CNTs

Carbon Nanotubes (CNTs) có cấu trúc hình ống từ các lớp graphene, chia thành Single-Walled CNTs (SWCNTs) và Multi-Walled CNTs (MWCNTs). CNTs có diện tích bề mặt lớn, độ bền cơ học cao, và tính dẫn điện tốt. Những tính chất này làm cho CNTs trở thành vật liệu lý tưởng để tăng cường tính năng của hydrogels trong các ứng dụng hấp phụ và xử lý môi trường.

2.2. Ứng dụng của CNTs trong hydrogels

Khi kết hợp với hydrogels, CNTs giúp cải thiện khả năng hấp phụ ion kim loại nặng như Pb2+ nhờ mở rộng diện tích bề mặt và tăng cường tương tác ion. Ngoài ra, CNTs còn nâng cao tính chất cơ học và nhiệt của hydrogels, làm cho chúng bền hơn và ổn định hơn trong các điều kiện môi trường khác nhau. Ứng dụng này đặc biệt hữu ích trong xử lý nước ô nhiễm và bảo vệ môi trường.

III. Khả năng hấp phụ Pb2 của hydrogels

Hydrogels từ acrylamide và maleic acid được nghiên cứu rộng rãi về khả năng hấp phụ ion Pb2+ nhờ cấu trúc mạng lưới xốp và các nhóm chức ưa nước. Khi kết hợp với CNTs, khả năng hấp phụ Pb2+ của hydrogels được tăng cường đáng kể. Các thí nghiệm hấp phụ tĩnh và động cho thấy hydrogels chứa CNTs đạt hiệu suất hấp phụ tối đa 116.66 mg/g, cao hơn so với hydrogels không chứa CNTs. Điều này khẳng định tiềm năng ứng dụng của hydrogels trong xử lý nước ô nhiễm chì.

3.1. Cơ chế hấp phụ Pb2

Cơ chế hấp phụ Pb2+ của hydrogels dựa trên sự tương tác giữa các nhóm chức ưa nước trong polymer và ion Pb2+. Các nhóm carboxyl và amide trong acrylamide và maleic acid tạo liên kết ion với Pb2+, giúp hydrogels hấp phụ hiệu quả. Khi kết hợp với CNTs, diện tích bề mặt và khả năng tương tác ion được tăng cường, làm tăng hiệu suất hấp phụ.

3.2. Ảnh hưởng của CNTs đến khả năng hấp phụ

Kết quả nghiên cứu cho thấy CNTs làm tăng kích thước lỗ xốp của hydrogels từ 0.226 mm lên 0.391 mm, mở rộng cấu trúc xốp và tăng diện tích bề mặt. Điều này giúp hydrogels hấp phụ Pb2+ hiệu quả hơn, với hiệu suất tối đa đạt 116.66 mg/g ở mẫu chứa 0.4% CNTs. Kết quả này khẳng định vai trò quan trọng của CNTs trong việc cải thiện khả năng hấp phụ của hydrogels.

IV. Ứng dụng thực tiễn và ý nghĩa nghiên cứu

Nghiên cứu này đóng góp vào việc phát triển các giải pháp bền vững cho xử lý nước ô nhiễm chì. Hydrogels kết hợp CNTs không chỉ cải thiện hiệu suất hấp phụ Pb2+ mà còn nâng cao tính chất cơ học và nhiệt của vật liệu. Ứng dụng này có ý nghĩa quan trọng trong bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, đặc biệt trong bối cảnh ô nhiễm kim loại nặng ngày càng nghiêm trọng.

4.1. Ý nghĩa khoa học

Nghiên cứu làm giàu nguồn tài liệu về hydrogels và CNTs, cung cấp cơ sở lý thuyết và thực nghiệm cho các nghiên cứu sau này. Kết quả nghiên cứu cũng góp phần hiểu rõ hơn về cơ chế hấp phụ Pb2+ và ảnh hưởng của CNTs đến tính chất vật liệu.

4.2. Ý nghĩa thực tiễn

Nghiên cứu ứng dụng hydrogels kết hợp CNTs trong xử lý nước ô nhiễm chì, cung cấp giải pháp hiệu quả và bền vững. Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong các hệ thống xử lý nước thải công nghiệp, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.