Khám Phá Ghe Ngo Người Khmer Nam Bộ: Từ Cộng Đồng Đến Bảo Tàng

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

1.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.4. Phương pháp nghiên cứu

1.5. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu

1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHÁI QUÁT VỀ VĂN HÓA CỦA CỘNG ĐỒNG NGƯỜI KHMER Ở NAM BỘ

2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

2.2. Các nghiên cứu lý luận

2.3. Bảo tàng và hiện vật tôn giáo, tín ngưỡng

2.4. Lý thuyết nghiên cứu

2.5. Các khái niệm nghiên cứu

2.6. Khái quát về văn hóa của cộng đồng người Khmer Nam Bộ

2.7. Vài nét về lịch sử vùng đất và quá trình tụ cư của cộng đồng người Khmer ở Nam Bộ

2.8. Những thành tố cơ bản trong văn hóa của cộng đồng người Khmer ở Nam Bộ

2.9. Tiểu kết

3. GHE NGO TRONG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CỦA CỘNG ĐỒNG KHMER NAM BỘ

3.1. Ghe ngo của cộng đồng Khmer trong diện mạo ghe, xuồng Nam Bộ

3.2. Các loại ghe, xuồng ở Nam Bộ

3.3. Dấu ấn của ghe, xuồng trong văn hóa Nam Bộ

3.4. Ghe ngo trong sinh hoạt văn hóa của cộng đồng Khmer

3.5. Lễ hội Ook Om Bok và đua ghe ngo

3.6. Cách điều khiển ghe ngo

3.7. Nghệ nhân và tri thức trong việc đóng ghe

3.8. Hai dạng thức thiêng và thế tục của ghe ngo trong văn hóa của cộng đồng Khmer Nam Bộ

3.9. Thiêng và thế tục trong mối quan hệ đối sánh

3.10. Thiêng và thế tục trong mối quan hệ tổng thể

4. CHIẾC GHE NGO CHÙA TUM POK SOK Ở BẢO TÀNG DÂN TỘC HỌC VIỆT NAM

4.1. Chùa Tum Pok Sok

4.2. Lịch sử hình thành chùa Tum Pok Sok

4.3. Các đời sư trụ trì và những đóng góp đối với truyền thống đua ghe ngo

4.4. Chiếc ghe ngo ở chùa Tum Pok Sok và trong đời sống cộng đồng Khmer ở ấp Tam Sóc

4.5. Lịch sử ghe ngo chùa Tum Pok Sok và thành tích thi đấu

4.6. Chiếc ghe ngo trong tâm thức của cộng đồng Khmer ở ấp Tam Sóc

4.7. Chiếc ghe ngo chùa Tum Pok Sok trong không gian của Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam

4.8. Trưng bày chiếc ghe ngo của người Khmer tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam

4.9. Chiếc ghe ngo trong nhận thức của khách tham quan

5. BÀN LUẬN VỀ CÁCH XỬ LÝ MỐI QUAN HỆ GIỮA HAI DẠNG THỨC THIÊNG VÀ THẾ TỤC CỦA HIỆN VẬT TÔN GIÁO, TÍN NGƯỠNG TRONG BẢO TÀNG

5.1. Xây dựng quy ước ứng xử với hiện vật tôn giáo, tín ngưỡng trong bảo tàng

5.2. Định danh hiện vật tôn giáo, tín ngưỡng trong bảo tàng

5.3. Một số nguyên tắc ứng xử với hiện vật tôn giáo, tín ngưỡng trong bảo tàng

5.4. Xử lý hài hòa quan hệ giữa hai dạng thức thiêng và thế tục của hiện vật tôn giáo, tín ngưỡng trong bảo tàng

5.5. Một số mô hình trưng bày hiện vật tôn giáo, tín ngưỡng

5.6. Đề xuất một số phương pháp trưng bày những câu chuyện của hiện vật tôn giáo, tín ngưỡng tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về Ghe Ngo và cộng đồng người Khmer Nam Bộ

Ghe Ngo là một biểu tượng văn hóa đặc trưng của cộng đồng Người Khmer ở Nam Bộ. Nó không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa sâu sắc. Trong bối cảnh văn hóa của cộng đồng Khmer, Ghe Ngo thể hiện sự kết nối giữa con người với thiên nhiên và các yếu tố tâm linh. Theo nghiên cứu, Ghe Ngo không chỉ đơn thuần là một phương tiện đua mà còn là một phần không thể thiếu trong các lễ hội truyền thống như lễ hội Ook Om Bok. Những lễ hội này không chỉ là dịp để cộng đồng thể hiện bản sắc văn hóa mà còn là cơ hội để gắn kết các thế hệ trong cộng đồng. Việc nghiên cứu về Ghe Ngo giúp hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa của cộng đồng Khmer, từ đó bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân gian. Những giá trị này cần được ghi nhận và bảo tồn trong các bảo tàng văn hóa, nơi mà di sản văn hóa được trưng bày và giới thiệu đến công chúng.

1.1. Lịch sử và quá trình hình thành Ghe Ngo

Ghe Ngo có nguồn gốc từ những ngày đầu của cộng đồng Người Khmer tại Nam Bộ. Qua nhiều thế kỷ, nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân nơi đây. Sự phát triển của Ghe Ngo gắn liền với sự phát triển của nền nông nghiệp và các hoạt động lễ hội. Theo các tài liệu lịch sử, Ghe Ngo không chỉ được sử dụng trong các hoạt động hàng ngày mà còn trong các nghi lễ tôn giáo, thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần và tổ tiên. Việc nghiên cứu lịch sử của Ghe Ngo giúp làm sáng tỏ những giá trị văn hóa và tâm linh mà nó mang lại cho cộng đồng. Điều này cũng cho thấy sự cần thiết phải bảo tồn và phát huy giá trị của Ghe Ngo trong bối cảnh hiện đại.

II. Ghe Ngo trong đời sống văn hóa của cộng đồng Khmer

Ghe Ngo không chỉ là một phương tiện di chuyển mà còn là một phần quan trọng trong các hoạt động văn hóa của cộng đồng Khmer. Nó được sử dụng trong các lễ hội, đặc biệt là lễ hội Ook Om Bok, nơi mà các cuộc đua Ghe Ngo diễn ra sôi nổi. Những cuộc đua này không chỉ thể hiện kỹ năng của các tay đua mà còn là dịp để cộng đồng thể hiện tinh thần đoàn kết và sự gắn bó. Ghe Ngo còn mang trong mình những giá trị nghệ thuật, từ hình dáng đến cách trang trí, thể hiện sự sáng tạo và tài năng của người Khmer. Việc nghiên cứu về Ghe Ngo trong bối cảnh văn hóa giúp hiểu rõ hơn về cách mà nó ảnh hưởng đến đời sống tinh thần và văn hóa của cộng đồng. Những giá trị này cần được bảo tồn và phát huy trong các hoạt động văn hóa hiện đại.

2.1. Vai trò của Ghe Ngo trong các lễ hội

Trong các lễ hội của Người Khmer, Ghe Ngo đóng vai trò trung tâm. Lễ hội Ook Om Bok là một trong những lễ hội lớn nhất, nơi mà các cuộc đua Ghe Ngo diễn ra. Đây không chỉ là dịp để thể hiện tài năng mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết và thể hiện bản sắc văn hóa. Ghe Ngo trong lễ hội không chỉ là một phương tiện mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết và niềm tự hào dân tộc. Các nghi lễ đi kèm với cuộc đua cũng thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần và tổ tiên. Việc nghiên cứu vai trò của Ghe Ngo trong lễ hội giúp làm rõ hơn về ý nghĩa văn hóa và tâm linh của nó trong đời sống cộng đồng.

III. Bảo tàng và việc bảo tồn giá trị văn hóa của Ghe Ngo

Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã thực hiện nhiều hoạt động nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của Ghe Ngo. Việc trưng bày Ghe Ngo trong bảo tàng không chỉ giúp công chúng hiểu rõ hơn về văn hóa của Người Khmer mà còn tạo cơ hội để các thế hệ trẻ tìm hiểu và kết nối với di sản văn hóa của tổ tiên. Các hoạt động giáo dục và truyền thông tại bảo tàng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa của Ghe Ngo. Việc bảo tồn không chỉ dừng lại ở việc trưng bày mà còn cần có các hoạt động tương tác để công chúng có thể trải nghiệm và cảm nhận giá trị văn hóa của Ghe Ngo một cách sâu sắc hơn.

3.1. Trưng bày Ghe Ngo tại Bảo tàng Dân tộc học

Trưng bày Ghe Ngo tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam là một trong những hoạt động quan trọng nhằm bảo tồn di sản văn hóa. Bảo tàng không chỉ giới thiệu về hình dáng và chức năng của Ghe Ngo mà còn cung cấp thông tin về lịch sử và văn hóa của cộng đồng Khmer. Các hoạt động tương tác như hội thảo, triển lãm và các buổi trình diễn văn hóa giúp công chúng hiểu rõ hơn về giá trị của Ghe Ngo. Việc trưng bày này không chỉ mang tính giáo dục mà còn tạo cơ hội để các thế hệ trẻ kết nối với di sản văn hóa của tổ tiên, từ đó nâng cao ý thức bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa trong cộng đồng.

Luận Án Tiến Sĩ Về Ghe Ngo Của Người Khmer Nam Bộ: Từ Cộng Đồng Đến Bảo Tàng