Ca Từ Hát Trống Quân Ở Hưng Yên Trong Môi Trường Diễn Xướng Dân Gian

• Tác giả: Lê Thị Hồng Tím
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Huy Bỉnh
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Ngôn ngữ, văn hóa và văn học Việt Nam
• Đề tài: Ca Từ Hát Trống Quân Ở Hưng Yên Trong Diễn Xướng Dân Gian
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ TỔNG QUAN VỀ HÁT TRỐNG QUÂN Ở HƯNG YÊN
• 1.1. Khái niệm “Hát trống quân”
• 1.2. Khái niệm “Diễn xướng dân gian”
• 1.3. Các thuật ngữ trong hát trống quân. Khái quát về vùng đất Hưng Yên
• 1.4. Tổng quan về hát trống quân ở Hưng Yên
• 1.5. Nguồn gốc hát trống quân và sự phát triển của hát trống quân ở Hưng Yên
• 1.6. Môi trường diễn xướng hát trống quân ở Hưng Yên
• 2. CHƯƠNG 2: CÁC GÓC ĐỘ CUỘC SỐNG ĐƯỢC PHẢN CHIẾU TRONG CA TỪ HÁT TRỐNG QUÂN Ở HƯNG YÊN
• 2.1. Vẻ đẹp của con người và quê hương trong ca từ hát trống quân ở Hưng Yên
• 2.2. Hát trống quân phản ánh lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc
• 2.3. Hát trống quân phản ánh quá trình lao động sản xuất. Tình yêu đôi lứa trong ca từ hát trống quân ở Hưng Yên
• 3. CHƯƠNG 3: ĐẶC ĐIỂM NGHỆ THUẬT CA TỪ HÁT TRỐNG QUÂN Ở HƯNG YÊN
• 3.1. Ngôn ngữ của hát trống quân ở Hưng Yên
• 3.2. Điển tích, điển cố trong hát trống quân ở Hưng Yên
• 3.3. Các biện pháp tu từ thường gặp trong hát trống quân ở Hưng Yên
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Hát Trống Quân Hưng Yên Nét Đẹp Văn Hóa

Hát trống quân là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, phổ biến ở vùng Bắc Bộ, trong đó có Hưng Yên. Đây là lối hát đối đáp giao duyên giữa nam và nữ, thể hiện sự tài hoa, ứng biến và hiểu biết của người hát. Hát trống quân Hưng Yên không chỉ là một hình thức giải trí mà còn là một phần quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của người dân nơi đây. Năm 2017, Hát trống quân đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định giá trị to lớn của loại hình nghệ thuật này. Diễn xướng dân gian Hưng Yên này chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam. Ca từ hát trống quân phản ánh đời sống, tâm tư, tình cảm của người dân Hưng Yên qua bao thế hệ.

1.1. Nguồn Gốc và Lịch Sử Phát Triển Hát Trống Quân Hưng Yên

Nguồn gốc của hát trống quân Hưng Yên gắn liền với lịch sử và văn hóa của vùng đất này. Theo các nhà nghiên cứu, hát trống quân có từ lâu đời và phát triển mạnh mẽ trong môi trường diễn xướng dân gian. Quá trình hình thành và phát triển của hát trống quân chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, từ điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội đến các loại hình nghệ thuật dân gian khác. Sự giao thoa văn hóa giữa các vùng miền cũng góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú của hát trống quân Hưng Yên.

1.2. Môi Trường Diễn Xướng Dân Gian Của Hát Trống Quân Hưng Yên

Môi trường diễn xướng của hát trống quân Hưng Yên rất đa dạng, từ các lễ hội làng, hội xuân đến các buổi giao lưu văn nghệ, sinh hoạt cộng đồng. Không gian diễn xướng thường là những nơi công cộng như sân đình, bờ sông, hoặc trước cửa nhà. Trong môi trường diễn xướng dân gian, hát trống quân không chỉ là một hoạt động nghệ thuật mà còn là dịp để người dân giao lưu, kết nối và thể hiện bản sắc văn hóa của mình.

II. Khám Phá Nội Dung Ca Từ Hát Trống Quân Hưng Yên Ý Nghĩa Sâu Sắc

Ca từ hát trống quân ở Hưng Yên phản ánh đa dạng các khía cạnh của cuộc sống, từ vẻ đẹp của con người và quê hương đến lịch sử chống giặc ngoại xâm, quá trình lao động sản xuất và tình yêu đôi lứa. Lời ca thường sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi, dễ hiểu, nhưng lại chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tâm tư, tình cảm của người dân. Hát trống quân Hưng Yên không chỉ là một hình thức giải trí mà còn là một phương tiện để truyền tải những giá trị văn hóa, đạo đức và lịch sử của dân tộc. Nội dung ca từ phong phú, đa dạng, thể hiện cái nhìn lạc quan, yêu đời của người dân Hưng Yên.

2.1. Phản Ánh Vẻ Đẹp Con Người và Quê Hương Trong Hát Trống Quân

Ca từ hát trống quân thường ca ngợi vẻ đẹp của con người Hưng Yên, đặc biệt là những phẩm chất tốt đẹp như cần cù, chịu khó, thông minh, tài hoa. Bên cạnh đó, lời ca cũng miêu tả vẻ đẹp của quê hương Hưng Yên với những cánh đồng lúa xanh mướt, những dòng sông uốn lượn và những làng quê trù phú. Những hình ảnh này góp phần khơi gợi tình yêu quê hương, đất nước trong lòng người nghe.

2.2. Hát Trống Quân Hưng Yên và Lịch Sử Chống Giặc Ngoại Xâm

Trong ca từ hát trống quân, lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc cũng được phản ánh một cách sinh động. Lời ca thường kể về những chiến công hiển hách của các anh hùng dân tộc, những trận đánh oanh liệt và tinh thần yêu nước, bất khuất của quân và dân ta. Những bài hát này có tác dụng giáo dục truyền thống yêu nước, khơi dậy lòng tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ.

2.3. Tình Yêu Đôi Lứa Trong Ca Từ Hát Trống Quân Hưng Yên

Tình yêu đôi lứa là một chủ đề quen thuộc trong ca từ hát trống quân. Lời ca thường diễn tả những cung bậc cảm xúc của tình yêu, từ sự rung động ban đầu, những lời hẹn ước đến những khó khăn, thử thách và niềm hạnh phúc khi được ở bên nhau. Những bài hát này thể hiện khát vọng về một tình yêu đẹp, thủy chung và bền vững.

III. Đặc Điểm Nghệ Thuật Ca Từ Hát Trống Quân Ở Hưng Yên Tinh Tế

Nghệ thuật ca từ hát trống quân ở Hưng Yên mang những đặc điểm riêng biệt, thể hiện sự sáng tạo và tài hoa của người nghệ sĩ dân gian. Ngôn ngữ sử dụng trong hát trống quân thường là ngôn ngữ dân gian, giản dị, gần gũi, nhưng lại rất giàu hình ảnh và biểu cảm. Các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa được sử dụng một cách linh hoạt, tạo nên sự sinh động và hấp dẫn cho lời ca. Ngoài ra, việc sử dụng điển tích, điển cố cũng là một đặc điểm nổi bật của nghệ thuật ca từ hát trống quân Hưng Yên.

3.1. Ngôn Ngữ Dân Gian Trong Hát Trống Quân Hưng Yên

Ngôn ngữ trong hát trống quân Hưng Yên mang đậm chất dân gian, sử dụng nhiều từ ngữ địa phương, thành ngữ, tục ngữ. Điều này tạo nên sự gần gũi, dễ hiểu và dễ đi vào lòng người. Đồng thời, ngôn ngữ dân gian cũng góp phần thể hiện bản sắc văn hóa riêng của vùng đất Hưng Yên.

3.2. Sử Dụng Điển Tích Điển Cố Trong Ca Từ Hát Trống Quân

Việc sử dụng điển tích, điển cố là một đặc điểm quan trọng của ca từ hát trống quân. Điều này đòi hỏi người hát phải có kiến thức sâu rộng về lịch sử, văn hóa và văn học. Việc sử dụng điển tích, điển cố không chỉ làm tăng tính hàm súc, sâu sắc cho lời ca mà còn thể hiện sự tài hoa, uyên bác của người hát.

3.3. Các Biện Pháp Tu Từ Thường Gặp Trong Hát Trống Quân

Hát trống quân Hưng Yên sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, hoán dụ, điệp ngữ,... Các biện pháp tu từ này giúp tăng tính biểu cảm, gợi hình và tạo nên sự sinh động, hấp dẫn cho lời ca. Nhờ đó, người nghe dễ dàng cảm nhận được những thông điệp mà người hát muốn truyền tải.

IV. Bảo Tồn và Phát Huy Giá Trị Hát Trống Quân Hưng Yên Giải Pháp

Trước nguy cơ mai một của nhiều loại hình nghệ thuật dân gian, việc bảo tồn và phát huy giá trị của hát trống quân Hưng Yên trở nên vô cùng cấp thiết. Cần có những giải pháp đồng bộ từ việc sưu tầm, nghiên cứu, truyền dạy đến việc quảng bá, giới thiệu hát trống quân đến công chúng. Sự chung tay của các cấp chính quyền, các nhà nghiên cứu, các nghệ nhân và cộng đồng là yếu tố then chốt để bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa này.

4.1. Sưu Tầm Nghiên Cứu và Tư Liệu Hóa Hát Trống Quân Hưng Yên

Công tác sưu tầm, nghiên cứu và tư liệu hóa hát trống quân cần được đẩy mạnh để ghi lại những giá trị văn hóa, nghệ thuật của loại hình này. Cần thu thập các bài hát cổ, phỏng vấn các nghệ nhân, ghi chép lại các nghi thức, phong tục liên quan đến hát trống quân. Những tư liệu này sẽ là cơ sở quan trọng cho việc nghiên cứu, truyền dạy và quảng bá hát trống quân.

4.2. Truyền Dạy Hát Trống Quân Cho Thế Hệ Trẻ Hưng Yên

Việc truyền dạy hát trống quân cho thế hệ trẻ là một giải pháp quan trọng để đảm bảo sự kế thừa và phát triển của loại hình nghệ thuật này. Cần đưa hát trống quân vào các trường học, tổ chức các lớp học, câu lạc bộ để thu hút sự tham gia của học sinh, sinh viên. Đồng thời, cần tạo điều kiện để các nghệ nhân truyền dạy kinh nghiệm, kỹ năng cho thế hệ trẻ.

4.3. Quảng Bá và Giới Thiệu Hát Trống Quân Đến Công Chúng

Cần tăng cường quảng bá và giới thiệu hát trống quân đến công chúng thông qua các phương tiện truyền thông, các hoạt động văn hóa, du lịch. Tổ chức các buổi biểu diễn, liên hoan, hội thi hát trống quân để thu hút sự quan tâm của khán giả. Đồng thời, cần xây dựng các sản phẩm du lịch văn hóa gắn liền với hát trống quân để thu hút du khách trong và ngoài nước.

V. Ứng Dụng Hát Trống Quân Hưng Yên Trong Đời Sống Hiện Đại Sáng Tạo

Để hát trống quân có thể tồn tại và phát triển trong xã hội hiện đại, cần có những ứng dụng sáng tạo, phù hợp với nhu cầu và thị hiếu của công chúng. Có thể kết hợp hát trống quân với các loại hình nghệ thuật khác như âm nhạc, múa, kịch để tạo ra những sản phẩm nghệ thuật mới lạ, hấp dẫn. Đồng thời, cần khai thác giá trị của hát trống quân trong các hoạt động du lịch, giáo dục và phát triển cộng đồng.

5.1. Kết Hợp Hát Trống Quân Với Các Loại Hình Nghệ Thuật Khác

Việc kết hợp hát trống quân với các loại hình nghệ thuật khác như âm nhạc hiện đại, múa đương đại, kịch nói có thể tạo ra những sản phẩm nghệ thuật độc đáo, thu hút sự quan tâm của khán giả trẻ. Điều này không chỉ giúp làm mới hát trống quân mà còn góp phần quảng bá giá trị của loại hình nghệ thuật này đến công chúng.

5.2. Khai Thác Giá Trị Hát Trống Quân Trong Du Lịch

Hát trống quân có thể trở thành một sản phẩm du lịch văn hóa hấp dẫn, thu hút du khách đến với Hưng Yên. Cần xây dựng các tour du lịch khám phá hát trống quân, tổ chức các buổi biểu diễn hát trống quân phục vụ du khách và tạo điều kiện để du khách tham gia vào các hoạt động hát trống quân.

VI. Tương Lai Hát Trống Quân Hưng Yên Phát Triển Bền Vững

Với những nỗ lực bảo tồn và phát huy, hát trống quân Hưng Yên có một tương lai tươi sáng. Loại hình nghệ thuật này sẽ tiếp tục được trao truyền cho các thế hệ sau, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa, tinh thần của người dân Hưng Yên và cả nước. Đồng thời, hát trống quân cũng sẽ trở thành một biểu tượng văn hóa độc đáo của Hưng Yên, thu hút du khách và góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

6.1. Hát Trống Quân và Thế Hệ Trẻ Hưng Yên

Sự tham gia tích cực của thế hệ trẻ là yếu tố then chốt để đảm bảo sự tồn tại và phát triển của hát trống quân. Cần tạo điều kiện để thế hệ trẻ tiếp cận, học hỏi và yêu thích hát trống quân. Đồng thời, cần khuyến khích thế hệ trẻ sáng tạo, làm mới hát trống quân để phù hợp với thị hiếu của công chúng hiện đại.

6.2. Hợp Tác Quốc Tế Để Bảo Tồn Hát Trống Quân Hưng Yên

Việc hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bảo tồn văn hóa có thể giúp hát trống quân được biết đến rộng rãi hơn trên thế giới. Cần tham gia các chương trình, dự án hợp tác quốc tế về bảo tồn di sản văn hóa, trao đổi kinh nghiệm với các quốc gia khác và quảng bá hát trống quân đến bạn bè quốc tế.

Tổng quan nghiên cứu

Hát trống quân là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc của cư dân đồng bằng Bắc Bộ, trong đó Hưng Yên được xem là một trong những trung tâm phát triển lâu đời và phong phú nhất. Theo ước tính, tại Hưng Yên hiện có hàng trăm câu lạc bộ và nhóm hát trống quân hoạt động, với hơn 260 lời ca được sưu tầm và ghi chép, phản ánh sự đa dạng và phong phú của loại hình này. Hát trống quân không chỉ là hình thức giao lưu văn hóa mà còn là phương tiện thể hiện đời sống tâm hồn, tình cảm và trí tuệ của người dân địa phương.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào ca từ hát trống quân trong môi trường diễn xướng dân gian, nhằm làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của lời ca, cũng như sự kế thừa và sáng tạo trong quá trình phát triển. Mục tiêu cụ thể là hệ thống hóa ca từ, tìm hiểu nguồn gốc, đặc điểm môi trường diễn xướng và phân tích nghệ thuật lời ca trong hát trống quân ở Hưng Yên. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các địa bàn truyền thống như xã Dạ Trạch (huyện Khoái Châu), làng Đào Quạt (xã Bãi Sậy, huyện Ân Thi), xã Vĩnh Khúc (huyện Văn Giang), với tư liệu từ nhiều giai đoạn lịch sử đến hiện tại.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, góp phần làm giàu kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về việc giữ gìn và phát triển hát trống quân trong bối cảnh hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết về văn hóa dân gian, diễn xướng dân gian và nghệ thuật biểu diễn truyền thống. Trước hết, khái niệm "hát trống quân" được hiểu là hình thức hát đối đáp giao duyên nam nữ, có gắn liền với nhạc cụ trống đất, phản ánh đời sống xã hội và tâm hồn người nông dân. Lý thuyết về "diễn xướng dân gian" được sử dụng để phân tích môi trường biểu diễn, bao gồm các yếu tố không gian, thời gian, chủ thể và hình thức diễn xướng, giúp làm rõ tính nguyên hợp và tính sáng tạo trong sinh hoạt văn hóa.

Ngoài ra, luận văn sử dụng các khái niệm chuyên ngành như "ứng tác" (sáng tác và biểu diễn ngay tại chỗ), "giao duyên" (trao đổi tình cảm qua lời ca), "làn điệu" (các thể loại nhạc dân gian như cò lả, sa mạc, bồng mạc), và các biện pháp tu từ trong ca từ dân gian. Mô hình nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa ca từ và môi trường diễn xướng, nhằm làm nổi bật sự tương tác giữa nghệ nhân và cộng đồng trong quá trình sáng tạo và truyền tải giá trị văn hóa.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra điền dã làm chủ đạo, tiến hành khảo sát tại các làng truyền thống như Yên Vĩnh, Đức Nhuận (xã Dạ Trạch), Đào Quạt (xã Bãi Sậy), Khúc Lộng (xã Vĩnh Khúc). Qua phỏng vấn nghệ nhân, ghi âm, ghi hình các buổi tập và biểu diễn, thu thập hơn 260 lời ca hát trống quân, trong đó 115 lời ca từ cuốn "Truyền thống hát trống quân Dạ Trạch" của nghệ nhân Nguyễn Hữu Bổn, 11 lời ca từ cuốn "Hát trống quân" của Trần Việt Ngữ, phần còn lại do tác giả ghi chép trực tiếp.

Phương pháp thống kê được áp dụng để phân loại, tổng hợp lời ca theo chủ đề, thể loại và thời kỳ. Phân tích - tổng hợp giúp làm rõ nội dung, nghệ thuật và giá trị văn hóa của ca từ. Phương pháp so sánh được dùng để đối chiếu lời ca xưa và nay, cũng như so sánh hát trống quân Hưng Yên với các vùng miền khác. Nghiên cứu liên ngành kết hợp văn hóa học, xã hội học, âm nhạc học, sử học và ngôn ngữ học nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện và sâu sắc về đề tài.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2015 đến 2018, bao gồm giai đoạn sưu tầm tư liệu, khảo sát thực địa, phân tích dữ liệu và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Sự phong phú và đa dạng của ca từ hát trống quân: Qua khảo sát 260 lời ca, ca từ hát trống quân ở Hưng Yên thể hiện nhiều chủ đề như vẻ đẹp con người và quê hương, lịch sử chống giặc ngoại xâm, lao động sản xuất, tình yêu đôi lứa. Ví dụ, lời ca ở làng Đào Quạt ca ngợi nghề làm quạt truyền thống và truyền thống hiếu học với câu: “Làng tôi từ thủa sơ khai / Đất thiêng sớm có người tài nổi danh”. Tỷ lệ lời ca ca ngợi quê hương chiếm khoảng 35%, phản ánh niềm tự hào sâu sắc của người dân.

2. Môi trường diễn xướng dân gian đặc thù: Hát trống quân ở Hưng Yên diễn ra chủ yếu vào dịp nông nhàn, đặc biệt là Tết Trung thu và các lễ hội truyền thống như lễ hội Chử Đồng Tử. Không gian diễn xướng đa dạng, từ sân đình, bờ sông đến nhà văn hóa thôn, tạo điều kiện cho sự giao lưu văn hóa rộng rãi. Thời gian tổ chức hát trống quân thường vào buổi tối, kéo dài nhiều giờ, thậm chí suốt đêm. So với hát trống quân ở Đức Bác, Hưng Yên có không gian diễn xướng ổn định hơn, ít di chuyển.

3. Đặc điểm nghệ thuật ca từ và hình thức diễn xướng: Ca từ hát trống quân sử dụng nhiều điển tích, điển cố, biện pháp tu từ dân gian như ẩn dụ, đối lập, điệp ngữ, tạo nên sự sinh động và hấp dẫn. Lời ca có tính ứng tác cao, đòi hỏi người hát phải có vốn văn học dân gian sâu sắc và khả năng đối đáp nhanh nhạy. Hình thức diễn xướng gồm hai loại: có tổ chức (đám hát, câu lạc bộ) và tự do (hát trong lao động, giao lưu không chính thức). Các câu lạc bộ hiện nay có quy mô từ 11 đến 31 thành viên, duy trì hoạt động thường xuyên.

4. Nhạc cụ và âm nhạc đặc trưng: Trống đất là nhạc cụ chủ đạo, vừa là nhạc gõ vừa là nhạc dây, tạo âm thanh đặc trưng cho hát trống quân Hưng Yên. Tiết tấu trống quân ổn định, trữ tình, không đảo phách, góp phần giữ nhịp và tạo không khí cho lời ca. So với các vùng khác, Hưng Yên có cách làm trống đất độc đáo, sử dụng đất mẹ làm hộp cộng hưởng âm thanh, tạo nên sự khác biệt về âm sắc.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của sự phong phú ca từ xuất phát từ đời sống nông nghiệp gắn bó mật thiết với thiên nhiên, lịch sử và truyền thống văn hóa của người dân Hưng Yên. Môi trường diễn xướng dân gian đa dạng và linh hoạt giúp ca từ được sáng tạo và truyền tải một cách tự nhiên, sinh động. So với các nghiên cứu trước đây tập trung vào âm nhạc hoặc sinh hoạt hát trống quân, luận văn này làm rõ hơn vai trò của ca từ trong việc phản ánh đời sống xã hội và tâm hồn con người.

Việc duy trì các câu lạc bộ và đưa hát trống quân vào hoạt động ngoại khóa ở trường học góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Tuy nhiên, sự thay đổi về không gian và thời gian diễn xướng do đô thị hóa và công nghiệp hóa đã ảnh hưởng đến môi trường thẩm mỹ truyền thống, đòi hỏi các giải pháp bảo tồn phù hợp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố lời ca theo chủ đề, bảng so sánh hình thức diễn xướng và nhạc cụ giữa các vùng, giúp minh họa rõ nét các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tổ chức các lớp truyền dạy hát trống quân cho thế hệ trẻ nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng biểu diễn, bảo đảm sự kế thừa bền vững. Mục tiêu tăng số lượng học viên tham gia lên 30% trong vòng 3 năm, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh chủ trì.

2. Xây dựng chương trình biểu diễn và giao lưu hát trống quân định kỳ tại các địa phương truyền thống, tạo sân chơi văn hóa và thu hút du khách. Mục tiêu tổ chức ít nhất 12 sự kiện/năm, do các câu lạc bộ và UBND các huyện phối hợp thực hiện.

3. Phát triển tài liệu, tư liệu số hóa ca từ và hình ảnh hát trống quân để lưu trữ và phổ biến rộng rãi trên các nền tảng truyền thông hiện đại. Mục tiêu hoàn thành bộ sưu tập số trong 2 năm, do Trung tâm Văn hóa tỉnh và các nhà nghiên cứu phối hợp.

4. Khuyến khích sáng tác lời ca mới và cải tiến hình thức biểu diễn phù hợp với đời sống hiện đại nhưng vẫn giữ được giá trị truyền thống. Mục tiêu phát triển ít nhất 10 bài hát mới/năm, do các nghệ nhân và nhóm sáng tác thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian và âm nhạc truyền thống: Luận văn cung cấp tư liệu phong phú về ca từ và môi trường diễn xướng hát trống quân, hỗ trợ nghiên cứu chuyên sâu về văn hóa phi vật thể.

2. Nghệ nhân và câu lạc bộ hát trống quân: Giúp hiểu rõ hơn về giá trị nghệ thuật và cách thức bảo tồn, phát triển loại hình hát truyền thống này trong cộng đồng.

3. Giáo viên và học sinh các trường học địa phương: Tài liệu tham khảo cho việc giảng dạy văn hóa dân gian, góp phần nâng cao nhận thức và tình yêu văn hóa truyền thống.

4. Người làm công tác quản lý văn hóa và du lịch: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách bảo tồn, phát huy giá trị di sản và khai thác tiềm năng du lịch văn hóa.

Câu hỏi thường gặp

1. Hát trống quân là gì và có nguồn gốc từ đâu?
   Hát trống quân là hình thức hát đối đáp giao duyên nam nữ, gắn liền với nhạc cụ trống đất. Nguồn gốc có thể liên quan đến binh sĩ thời nhà Trần hoặc vua Quang Trung dùng hát giải trí trong quân ngũ, sau đó phát triển trong dân gian.

2. Ca từ hát trống quân phản ánh những nội dung gì?
   Ca từ phản ánh nhiều góc độ cuộc sống như vẻ đẹp con người, quê hương, lịch sử chống giặc ngoại xâm, lao động sản xuất và tình yêu đôi lứa, thể hiện đời sống tâm hồn phong phú của người dân.

3. Môi trường diễn xướng hát trống quân ở Hưng Yên có đặc điểm gì?
   Diễn ra chủ yếu vào dịp nông nhàn, lễ hội truyền thống, không gian đa dạng từ sân đình, bờ sông đến nhà văn hóa, với hình thức có tổ chức và tự do, tạo điều kiện cho sự sáng tạo và giao lưu văn hóa.

4. Nhạc cụ trống đất có vai trò như thế nào trong hát trống quân?
   Trống đất vừa là nhạc gõ vừa là nhạc dây, giữ nhịp và tạo âm nền cho lời ca, có âm sắc đặc trưng gắn liền với vùng đất Hưng Yên, góp phần tạo nên bản sắc riêng của hát trống quân nơi đây.

5. Làm thế nào để bảo tồn và phát huy hát trống quân trong thời đại hiện nay?
   Cần tổ chức truyền dạy cho thế hệ trẻ, xây dựng chương trình biểu diễn, số hóa tư liệu, khuyến khích sáng tác mới và cải tiến hình thức biểu diễn, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị di sản.

Kết luận

• Hát trống quân ở Hưng Yên là loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, phản ánh sâu sắc đời sống văn hóa, tâm hồn người dân địa phương.
• Luận văn đã hệ thống hóa hơn 260 lời ca, làm rõ sự phong phú nội dung và đặc điểm nghệ thuật ca từ trong môi trường diễn xướng dân gian.
• Môi trường diễn xướng đa dạng, linh hoạt, góp phần duy trì và phát triển hát trống quân qua các thời kỳ.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
• Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả bảo tồn và phát triển hát trống quân trong bối cảnh hiện đại.

Tiếp theo, cần triển khai các lớp truyền dạy, xây dựng chương trình biểu diễn và số hóa tư liệu để bảo đảm sự kế thừa bền vững. Mời các nhà nghiên cứu, nghệ nhân và quản lý văn hóa cùng chung tay bảo vệ và phát huy giá trị di sản quý báu này.