Đánh Giá Hoạt Động Tài Trợ Thương Mại tại Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi Nhánh Quảng Ninh

• Tác giả: Đỗ Ngọc Bích
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Hữu Hiểu
• Trường học: Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
• Đề tài: Hoạt động tài trợ thương mại tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ THƯƠNG MẠI TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
• 1.3. Khoảng trống của các nghiên cứu
• 1.4. Cơ sở lý luận về hoạt động tài trợ thương mại tại ngân hàng thương mại
• 1.4.1. Khái niệm tài trợ thương mại của Ngân hàng thương mại
• 1.4.2. Vai trò của tài trợ thương mại
• 1.4.3. Phân loại tài trợ thương mại của Ngân hàng thương mại
• 1.4.4. Các tiêu chí đo lường phát triển hoạt động tài trợ thương mại của ngân hàng
• 1.4.5. Các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động tài trợ thương mại
• 1.4.5.1. Nhân tố khách quan
• 1.4.5.2. Nhân tố chủ quan
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Quy trình nghiên cứu
• 2.2. Xác định vấn đề nghiên cứu của luận văn
• 2.3. Xây dựng đề cương và lập kế hoạch nghiên cứu luận văn
• 2.4. Thu thập, xử lý và phân tích thông tin dữ liệu
• 2.5. Xác định kết quả và viết luận văn
• 2.6. Phương pháp nghiên cứu
• 2.6.1. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu
• 2.6.2. Phương pháp phân tích - tổng hợp
• 2.6.3. Phương pháp so sánh
• 2.6.4. Phương pháp dùng số liệu
• 2.6.5. Phương pháp thống kê - mô tả
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ THƯƠNG MẠI TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH QUẢNG NINH
• 3.1. Tổng quan về ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam — Chi nhánh Quảng Ninh
• 3.2. Lịch sử hình thành và phát triển của VietinBank Quảng Ninh
• 3.3. Cơ cấu tổ chức của VietinBank Quảng Ninh
• 3.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của VietinBank Quảng Ninh
• 3.5. Thực trạng hoạt động tài trợ thương mại tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam — Chi nhánh Quảng Ninh
• 3.5.1. Tổ chức hoạt động tài trợ thương mại tại VietinBank
• 3.5.2. Thực trạng hoạt động tài trợ thương mại tại VietinBank Quảng Ninh
• 3.5.3. Đánh giá thực trạng hoạt động tài trợ thương mại tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam — Chi nhánh Quảng Ninh
• 3.5.4. Những hạn chế, bất cập
• 3.6. Những nguyên nhân ảnh hưởng đến phát triển hoạt động tài trợ thương mại tại Ngân hàng TMCP Công thương
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ THƯƠNG MẠI TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH QUẢNG NINH
• 4.1. Định hướng nâng cao hoạt động tài trợ thương mại của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam — Chi nhánh Quảng Ninh
• 4.2. Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh của VietinBank Quảng Ninh
• 4.3. Định hướng nâng cao hoạt động tài trợ thương mại tại VietinBank Quảng Ninh
• 4.4. Giải pháp nâng cao hoạt động tài trợ thương mại tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam — Chi nhánh Quảng Ninh
• 4.4.1. Thực hiện các biện pháp hạn chế rủi ro tác nghiệp
• 4.4.2. Tăng cường công tác kiểm tra giám sát
• 4.4.3. Phát triển công tác quan hệ khách hàng
• 4.4.4. Đào tạo nghiệp vụ chuyên sâu cho cán bộ nhân viên
• 4.4.5. Một số kiến nghị
• 4.4.5.1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước
• 4.4.5.2. Kiến nghị với các Bộ, Ban, Ngành liên quan
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Tài Trợ Thương Mại VietinBank Quảng Ninh

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, tài trợ thương mại (TTTM) đóng vai trò then chốt, đặc biệt tại các tỉnh thành có hoạt động xuất nhập khẩu sôi động như Quảng Ninh. VietinBank Quảng Ninh là một trong những chi nhánh chủ lực của VietinBank, cung cấp các sản phẩm tài trợ thương mại đa dạng, hỗ trợ doanh nghiệp xuất nhập khẩu phát triển. Hoạt động này không chỉ thúc đẩy tăng trưởng xuất nhập khẩu Quảng Ninh mà còn góp phần vào phát triển kinh tế Quảng Ninh. Giai đoạn 2019-2021, TTTM là một trong những nguồn lợi nhuận quan trọng của VietinBank, và VietinBank Quảng Ninh đóng góp tích cực vào thành tựu này. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác, đòi hỏi sự phân tích sâu sắc và các giải pháp hiệu quả.

1.1. Vai Trò Của Tài Trợ Thương Mại Với Doanh Nghiệp Quảng Ninh

Tài trợ thương mại VietinBank Quảng Ninh giúp doanh nghiệp có nguồn vốn lưu động để thực hiện các giao dịch xuất nhập khẩu, từ đó mở rộng thị trường và tăng doanh thu. Các sản phẩm tài trợ thương mại như L/C, bảo lãnh, chiết khấu chứng từ, thanh toán quốc tế giúp giảm thiểu rủi ro trong giao dịch quốc tế và tối ưu hóa dòng tiền. Nguồn vốn vay ưu đãi từ VietinBank Quảng Ninh hỗ trợ các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Quảng Ninh dễ dàng tiếp cận thị trường quốc tế, tăng cường khả năng cạnh tranh và đóng góp vào sự phát triển kinh tế của tỉnh.

1.2. Các Sản Phẩm Tài Trợ Thương Mại Chủ Lực Của VietinBank

VietinBank Quảng Ninh cung cấp nhiều sản phẩm tài trợ thương mại đa dạng. Trong đó, L/C (thư tín dụng) giúp đảm bảo thanh toán an toàn cho cả người xuất khẩu và nhập khẩu. Bảo lãnh VietinBank hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện các nghĩa vụ hợp đồng. Chiết khấu chứng từ cho phép doanh nghiệp nhận tiền trước khi đến hạn thanh toán. Thanh toán quốc tế VietinBank giúp chuyển tiền nhanh chóng và an toàn giữa các quốc gia. Các sản phẩm này đáp ứng nhu cầu đa dạng của doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

1.3. Lợi Ích Của Tài Trợ Thương Mại Đối Với Phát Triển Kinh Tế

Lợi ích tài trợ thương mại không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ doanh nghiệp mà còn góp phần vào tăng trưởng xuất nhập khẩu Quảng Ninh, thu hút vốn đầu tư nước ngoài và tạo công ăn việc làm. Hoạt động tài trợ thương mại hiệu quả giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư, tạo động lực cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất và kinh doanh, đồng thời nâng cao vị thế cạnh tranh của tỉnh Quảng Ninh trên thị trường quốc tế. Sự hỗ trợ tài chính từ VietinBank Quảng Ninh đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững của nền kinh tế địa phương.

II. Thách Thức Trong Hoạt Động Tài Trợ VietinBank Tại Quảng Ninh

Mặc dù có nhiều tiềm năng, hoạt động tài trợ thương mại VietinBank Quảng Ninh vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Rủi ro tài trợ thương mại, biến động tỷ giá, sự cạnh tranh từ các ngân hàng khác, và thủ tục hành chính phức tạp là những yếu tố cản trở sự phát triển. Theo các chuyên gia kinh tế, đại dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực và kéo dài đến nền kinh tế toàn cầu cũng như tới các ngân hàng, đặc biệt là trong lĩnh vực TTTM. Việc giải quyết những thách thức này đòi hỏi sự nỗ lực từ cả ngân hàng và doanh nghiệp.

2.1. Rủi Ro Tín Dụng Và Biến Động Tỷ Giá Ảnh Hưởng TTTM

Rủi ro tài trợ thương mại luôn là mối quan tâm hàng đầu của các ngân hàng. Rủi ro tín dụng, khi doanh nghiệp không có khả năng thanh toán, có thể gây tổn thất lớn cho ngân hàng. Biến động tỷ giá cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp và khả năng trả nợ. Để giảm thiểu rủi ro, VietinBank Quảng Ninh cần tăng cường thẩm định tài trợ thương mại, đánh giá kỹ lưỡng năng lực tài chính của doanh nghiệp và sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá.

2.2. Cạnh Tranh Và Thủ Tục Hành Chính Phức Tạp Hiện Nay

Thị trường tài trợ thương mại ngày càng cạnh tranh với sự tham gia của nhiều ngân hàng trong và ngoài nước. Để giữ vững thị phần, VietinBank Quảng Ninh cần nâng cao chất lượng dịch vụ, đưa ra các ưu đãi tài trợ thương mại VietinBank hấp dẫn và xây dựng mối quan hệ tốt với khách hàng. Thủ tục hành chính phức tạp cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp khi tiếp cận nguồn vốn. Ngân hàng cần phối hợp với các cơ quan chức năng để đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.

2.3. Tác Động Của Suy Thoái Kinh Tế Đến Hoạt Động TTTM

Suy thoái kinh tế toàn cầu và khu vực làm giảm nhu cầu xuất nhập khẩu, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tài trợ thương mại. Doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm kiếm thị trường và duy trì doanh số. VietinBank Quảng Ninh cần linh hoạt điều chỉnh chính sách tài trợ thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn và phục hồi sản xuất kinh doanh. Cần tập trung vào các ngành hàng có tiềm năng tăng trưởng và thị trường ổn định.

III. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Tài Trợ Thương Mại Tại VietinBank

Để vượt qua thách thức và phát huy tiềm năng, VietinBank Quảng Ninh cần triển khai các giải pháp tài trợ thương mại cho doanh nghiệp toàn diện. Tăng cường ứng dụng công nghệ, nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm tài trợ thương mại, và đào tạo nguồn nhân lực là những yếu tố then chốt. Theo Chiến lược phát triển giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến 2045 của VietinBank, việc tái cấu trúc toàn diện hoạt động theo hướng nâng cao tiêu chuẩn hoạt động, chuyển đổi mạnh mẽ mô hình kinh doanh là vô cùng quan trọng.

3.1. Ứng Dụng Công Nghệ Để Tối Ưu Quy Trình TTTM

Ứng dụng công nghệ giúp tự động hóa quy trình tài trợ thương mại, giảm thiểu thời gian và chi phí giao dịch. Các nền tảng trực tuyến cho phép doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thông tin, nộp hồ sơ và theo dõi trạng thái giao dịch. Công nghệ Blockchain giúp tăng cường tính minh bạch và an toàn trong giao dịch quốc tế. VietinBank Quảng Ninh cần đầu tư vào công nghệ để nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng yêu cầu của khách hàng.

3.2. Đa Dạng Hóa Sản Phẩm Tài Trợ Thương Mại VietinBank

Để đáp ứng nhu cầu đa dạng của doanh nghiệp, VietinBank Quảng Ninh cần liên tục nghiên cứu và phát triển các sản phẩm tài trợ thương mại mới. Ngoài các sản phẩm truyền thống như L/C và bảo lãnh, ngân hàng có thể cung cấp các sản phẩm tài trợ chuỗi cung ứng, tài trợ dự án, và các giải pháp tài chính tùy chỉnh. Sự đa dạng hóa sản phẩm giúp ngân hàng thu hút khách hàng và tăng doanh thu.

3.3. Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ Tài Trợ Thương Mại

Đội ngũ cán bộ có chuyên môn cao là yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng dịch vụ tài trợ thương mại. VietinBank Quảng Ninh cần đầu tư vào đào tạo cán bộ, cập nhật kiến thức về luật pháp, tài chính quốc tế, và các sản phẩm tài trợ thương mại mới. Cán bộ cần có kỹ năng giao tiếp tốt, khả năng tư vấn chuyên nghiệp và giải quyết vấn đề hiệu quả. Nhân sự chất lượng cao giúp ngân hàng xây dựng uy tín và giữ chân khách hàng.

IV. Hướng Dẫn Chi Tiết Về Thủ Tục Tài Trợ Thương Mại VietinBank

Việc đơn giản hóa quy trình tài trợ thương mại VietinBank là yếu tố then chốt để thu hút doanh nghiệp. Ngân hàng cần cung cấp thông tin rõ ràng, chi tiết về thủ tục, hồ sơ cần thiết và thời gian xử lý. Hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ, tư vấn các giải pháp tài chính phù hợp, và giải quyết nhanh chóng các vấn đề phát sinh. Quy trình tài trợ thương mại minh bạch và hiệu quả giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí.

4.1. Hồ Sơ Cần Chuẩn Bị Khi Xin Tài Trợ Thương Mại

Để được tài trợ thương mại, doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý, hồ sơ tài chính, và hồ sơ liên quan đến giao dịch xuất nhập khẩu. Hồ sơ pháp lý bao gồm giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận đăng ký thuế. Hồ sơ tài chính bao gồm báo cáo tài chính, sao kê tài khoản ngân hàng. Hồ sơ giao dịch bao gồm hợp đồng mua bán, hóa đơn, vận đơn. Hồ sơ đầy đủ giúp ngân hàng thẩm định nhanh chóng và chính xác.

4.2. Quy Trình Thẩm Định Và Phê Duyệt Hồ Sơ TTTM

Quy trình tài trợ thương mại VietinBank bao gồm các bước: tiếp nhận hồ sơ, thẩm định hồ sơ, phê duyệt khoản vay, và giải ngân. Thẩm định hồ sơ là bước quan trọng nhất, trong đó ngân hàng đánh giá năng lực tài chính của doanh nghiệp, rủi ro tín dụng, và tính khả thi của giao dịch. Quy trình thẩm định chặt chẽ giúp ngân hàng giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn vốn vay.

4.3. Hướng Dẫn Thanh Toán Quốc Tế Và Chiết Khấu Chứng Từ

Thanh toán quốc tế VietinBank là một phần quan trọng của tài trợ thương mại. Ngân hàng cung cấp các phương thức thanh toán đa dạng như chuyển tiền bằng điện, thanh toán bằng L/C, thanh toán nhờ thu. Chiết khấu chứng từ cho phép doanh nghiệp nhận tiền trước khi đến hạn thanh toán, giúp cải thiện dòng tiền và tăng hiệu quả kinh doanh. VietinBank Quảng Ninh cần cung cấp hướng dẫn chi tiết và hỗ trợ doanh nghiệp lựa chọn phương thức thanh toán phù hợp.

V. Phân Tích Thực Trạng Hoạt Động Tài Trợ VietinBank Quảng Ninh

Luận văn đi sâu vào phân tích thực trạng hoạt động tài trợ thương mại tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam — Chi nhánh Quảng Ninh, đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của các hạn chế đó. Đồng thời, luận văn xem xét các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của hoạt động tài trợ thương mại tại chi nhánh, từ đó đưa ra những giải pháp và kiến nghị phù hợp.

5.1. Kết Quả Hoạt Động Tài Trợ Thương Mại Giai Đoạn 2019 2022

Phân tích số liệu về doanh số tài trợ thương mại, số lượng khách hàng, cơ cấu sản phẩm tài trợ thương mại, và lợi nhuận từ hoạt động tài trợ thương mại trong giai đoạn 2019-2022. So sánh kết quả hoạt động giữa các năm để thấy rõ xu hướng tăng trưởng và những biến động do tác động của dịch bệnh Covid-19.

5.2. Hạn Chế Và Bất Cập Trong Hoạt Động Tài Trợ Thương Mại

Chỉ ra những hạn chế và bất cập trong hoạt động tài trợ thương mại tại VietinBank Quảng Ninh, như quy trình thẩm định còn phức tạp, thiếu hụt nhân sự có chuyên môn cao, sản phẩm chưa đa dạng, và khả năng tiếp cận khách hàng còn hạn chế. Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các hạn chế này đến hiệu quả hoạt động chung.

5.3. Nguyên Nhân Ảnh Hưởng Đến Phát Triển TTTM VietinBank

Xác định các nguyên nhân khách quan (tình hình kinh tế vĩ mô, chính sách pháp luật, cạnh tranh) và chủ quan (năng lực quản lý, trình độ nhân viên, cơ sở hạ tầng) ảnh hưởng đến sự phát triển hoạt động tài trợ thương mại tại VietinBank Quảng Ninh. Phân tích sâu sắc các yếu tố để có giải pháp khắc phục hiệu quả.

VI. Tương Lai Phát Triển Của Hoạt Động TTTM Tại VietinBank QN

Với những nỗ lực không ngừng, hoạt động tài trợ thương mại VietinBank Quảng Ninh hứa hẹn sẽ có nhiều bước tiến vượt bậc trong tương lai. Việc tận dụng tối đa cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế, đổi mới công nghệ, và nâng cao chất lượng dịch vụ sẽ giúp ngân hàng khẳng định vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực tài trợ thương mại. Đồng thời VietinBank sẽ đồng hành cùng các doanh nghiệp xuất khẩu, giúp cho hoạt động thương mại của tỉnh nhà ngày càng phát triển.

6.1. Định Hướng Phát Triển Kinh Doanh Của VietinBank Quảng Ninh

Mô tả định hướng phát triển kinh doanh tổng thể của VietinBank Quảng Ninh trong giai đoạn tới, trong đó hoạt động tài trợ thương mại đóng vai trò quan trọng. Phân tích các mục tiêu về tăng trưởng doanh số, mở rộng thị trường, và nâng cao lợi nhuận. Đánh giá tiềm năng và cơ hội phát triển của hoạt động tài trợ thương mại.

6.2. Nâng Cao Hoạt Động Tài Trợ Thương Mại

Đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả hoạt động tài trợ thương mại, bao gồm: phát triển các sản phẩm tài trợ thương mại mới, tăng cường quan hệ với khách hàng, nâng cao năng lực cán bộ, và ứng dụng công nghệ vào quy trình nghiệp vụ. Xây dựng kế hoạch triển khai các giải pháp và đánh giá hiệu quả thực tế.

6.3. Kiến Nghị Với Ngân Hàng Nhà Nước Và Cơ Quan Hữu Quan

Đưa ra các kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan hữu quan về việc hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến tài trợ thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp, và hỗ trợ các ngân hàng trong việc giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, hoạt động tài trợ thương mại (TTTM) tại các ngân hàng thương mại giữ vai trò then chốt trong việc thúc đẩy xuất nhập khẩu và phát triển kinh tế. Tại Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn 2019-2022, đại dịch Covid-19 đã gây ra nhiều khó khăn cho nền kinh tế và ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động TTTM của các ngân hàng. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) - Chi nhánh Quảng Ninh, với hơn 10 năm phát triển, đã đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực này nhưng vẫn còn tiềm năng chưa được khai thác hết. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động TTTM tại VietinBank Quảng Ninh trong giai đoạn 2019-2022, nhằm đánh giá hiệu quả và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động trong giai đoạn 2024-2026. Mục tiêu nghiên cứu bao gồm phân tích cơ sở lý luận về TTTM, đánh giá thực trạng hoạt động tại chi nhánh, đồng thời đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm tăng trưởng doanh số, doanh thu và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động tài trợ. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại VietinBank Quảng Ninh, với dữ liệu thu thập từ các báo cáo kinh doanh, số liệu tín dụng và các nghiệp vụ TTTM trong 4 năm gần đây. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ ngân hàng nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế địa phương và quốc gia.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết tài trợ thương mại và mô hình quản lý rủi ro trong ngân hàng thương mại. Lý thuyết tài trợ thương mại tập trung vào các hình thức tài trợ như tín dụng chứng từ, chiết khấu hối phiếu, bảo lãnh ngân hàng và các phương thức thanh toán quốc tế. Mô hình quản lý rủi ro nhấn mạnh các loại rủi ro trong TTTM gồm rủi ro tín dụng, rủi ro ngoại hối, rủi ro pháp lý và rủi ro tác nghiệp. Các khái niệm chính được sử dụng gồm: tài trợ thương mại, thư tín dụng (L/C), chiết khấu chứng từ, bảo lãnh ngân hàng, và các chỉ tiêu đo lường hiệu quả hoạt động TTTM như doanh số, doanh thu, số món giao dịch và mức độ rủi ro. Ngoài ra, luận văn còn áp dụng các tiêu chí định lượng và định tính để đánh giá sự phát triển của hoạt động TTTM, bao gồm tăng trưởng doanh số, doanh thu, mở rộng mạng lưới đại lý và nâng cao uy tín ngân hàng.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn. Dữ liệu chính được thu thập từ báo cáo tài chính, số liệu tín dụng và các báo cáo hoạt động TTTM của VietinBank Quảng Ninh giai đoạn 2019-2022. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các giao dịch TTTM tại chi nhánh trong giai đoạn này, với phương pháp chọn mẫu là lấy toàn bộ dữ liệu có sẵn để đảm bảo tính đại diện và đầy đủ. Phân tích số liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh tăng trưởng theo năm và phân tích biểu đồ để minh họa xu hướng. Ngoài ra, phương pháp so sánh được áp dụng để đối chiếu kết quả với các ngân hàng thương mại khác như Vietcombank và Techcombank nhằm rút ra bài học kinh nghiệm. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2023 đến tháng 6/2023, bao gồm các bước thu thập dữ liệu, xử lý, phân tích và viết báo cáo luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng doanh số TTTM ổn định nhưng chưa tối ưu: Doanh số hoạt động TTTM tại VietinBank Quảng Ninh giai đoạn 2019-2022 tăng trung bình khoảng 12% mỗi năm, tuy nhiên vẫn thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của một số ngân hàng lớn trong nước. Số món giao dịch cũng tăng khoảng 10% mỗi năm, phản ánh sự mở rộng về quy mô hoạt động.

2. Doanh thu từ phí và hoa hồng tăng nhưng chưa tương xứng: Doanh thu TTTM tăng khoảng 8% mỗi năm, thấp hơn mức tăng trưởng doanh số, cho thấy ngân hàng chưa khai thác tối đa các nguồn thu từ dịch vụ tài trợ. Tỷ lệ phí thu được trên tổng doanh số TTTM chỉ đạt khoảng 0.7%, thấp hơn mức trung bình ngành là 1%.

3. Rủi ro tín dụng và tác nghiệp còn tồn tại: Tỷ lệ nợ quá hạn trong hoạt động TTTM chiếm khoảng 3.5% tổng dư nợ, cao hơn mức 2% của các ngân hàng cùng nhóm. Các rủi ro tác nghiệp như sai sót trong xử lý chứng từ chiếm khoảng 1.2% số giao dịch, ảnh hưởng đến uy tín và hiệu quả hoạt động.

4. Mạng lưới đại lý và công nghệ chưa phát triển đồng bộ: VietinBank Quảng Ninh có mạng lưới đại lý quốc tế hạn chế, chưa mở rộng được nhiều quan hệ đại lý mới trong giai đoạn nghiên cứu. Hệ thống công nghệ hỗ trợ nghiệp vụ TTTM còn lạc hậu so với các ngân hàng như Vietcombank, gây khó khăn trong xử lý nhanh chóng và chính xác các giao dịch.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các hạn chế trên xuất phát từ nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Về khách quan, chính sách quản lý ngoại hối và thủ tục hành chính còn rườm rà làm chậm trễ quá trình tài trợ. Về chủ quan, trình độ cán bộ và hệ thống quản lý rủi ro chưa đồng bộ, dẫn đến sai sót trong nghiệp vụ và rủi ro tín dụng cao hơn mức trung bình. So sánh với Vietcombank và Techcombank, VietinBank Quảng Ninh cần cải thiện công nghệ và đào tạo nhân sự để nâng cao chất lượng dịch vụ. Biểu đồ tăng trưởng doanh số và doanh thu qua các năm cho thấy xu hướng tích cực nhưng chưa bền vững nếu không có giải pháp đồng bộ. Việc mở rộng mạng lưới đại lý và nâng cao uy tín quốc tế sẽ giúp ngân hàng tăng khả năng cạnh tranh và thu hút khách hàng mới. Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của việc quản lý rủi ro và đổi mới công nghệ trong phát triển hoạt động TTTM.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo nghiệp vụ chuyên sâu cho cán bộ: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về nghiệp vụ TTTM, luật pháp quốc tế và kỹ năng xử lý chứng từ nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và giảm thiểu sai sót tác nghiệp. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Ban nhân sự và Trung tâm đào tạo VietinBank Quảng Ninh.

2. Đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin: Triển khai hệ thống quản lý giao dịch TTTM hiện đại, tích hợp công nghệ số để tăng tốc độ xử lý và nâng cao độ chính xác. Thời gian thực hiện: 2024-2026. Chủ thể: Ban công nghệ thông tin phối hợp với Ban quản lý chi nhánh.

3. Mở rộng mạng lưới đại lý và quan hệ đối tác quốc tế: Thiết lập thêm các quan hệ đại lý với các ngân hàng nước ngoài uy tín, tăng cường hợp tác để đa dạng hóa dịch vụ và giảm thiểu rủi ro. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Ban kinh doanh quốc tế và Ban quan hệ đối tác.

4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và quản lý rủi ro: Xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ, áp dụng các công cụ phân tích rủi ro tín dụng và ngoại hối để phát hiện sớm và xử lý kịp thời các rủi ro. Thời gian thực hiện: 2024-2026. Chủ thể: Ban kiểm soát nội bộ và Ban quản lý rủi ro.

5. Phát triển dịch vụ khách hàng và nâng cao uy tín: Tăng cường chăm sóc khách hàng, xây dựng các chương trình ưu đãi và dịch vụ hỗ trợ chuyên nghiệp nhằm giữ chân khách hàng hiện tại và thu hút khách hàng mới. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Ban chăm sóc khách hàng và Ban marketing.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ngân hàng thương mại và các chi nhánh: Giúp các ngân hàng hiểu rõ hơn về thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động TTTM, từ đó áp dụng vào quản lý và phát triển dịch vụ.

2. Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu: Cung cấp kiến thức về các hình thức tài trợ thương mại, giúp doanh nghiệp lựa chọn phương thức tài trợ phù hợp, tối ưu hóa nguồn vốn và giảm thiểu rủi ro trong giao dịch quốc tế.

3. Cơ quan quản lý nhà nước và chính sách: Hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển ngành ngân hàng và tài trợ thương mại, đồng thời cải thiện môi trường pháp lý và thủ tục hành chính liên quan.

4. Giảng viên và sinh viên ngành tài chính - ngân hàng: Là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập về hoạt động tài trợ thương mại trong ngân hàng thương mại tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Tài trợ thương mại là gì và vai trò của nó trong ngân hàng thương mại?
   Tài trợ thương mại là hoạt động ngân hàng sử dụng uy tín và vốn để hỗ trợ các giao dịch thương mại quốc tế, giúp doanh nghiệp có nguồn vốn ổn định và giảm rủi ro thanh toán. Vai trò của nó là thúc đẩy xuất nhập khẩu, tăng doanh thu ngân hàng và nâng cao uy tín trên thị trường quốc tế.

2. Các hình thức tài trợ thương mại phổ biến tại VietinBank Quảng Ninh?
   Bao gồm tín dụng chứng từ (L/C), chiết khấu hối phiếu, bảo lãnh ngân hàng, nhờ thu kèm chứng từ và ứng trước tiền hàng xuất khẩu. Mỗi hình thức có ưu nhược điểm riêng phù hợp với từng loại giao dịch và khách hàng.

3. Những rủi ro chính trong hoạt động tài trợ thương mại là gì?
   Rủi ro tín dụng, rủi ro ngoại hối, rủi ro pháp lý và rủi ro tác nghiệp là những rủi ro phổ biến. Ví dụ, rủi ro tín dụng xảy ra khi khách hàng không trả được nợ, rủi ro ngoại hối do biến động tỷ giá ảnh hưởng đến giá trị thanh toán.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động tài trợ thương mại?
   Cần nâng cao trình độ cán bộ, đầu tư công nghệ hiện đại, mở rộng mạng lưới đại lý, tăng cường quản lý rủi ro và phát triển dịch vụ khách hàng. Ví dụ, đào tạo chuyên sâu giúp giảm sai sót nghiệp vụ, công nghệ giúp xử lý nhanh chóng các giao dịch.

5. Tại sao VietinBank Quảng Ninh cần mở rộng mạng lưới đại lý quốc tế?
   Mạng lưới đại lý rộng giúp ngân hàng thuận lợi trong việc thông báo, xác nhận L/C và xử lý chứng từ, giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng cạnh tranh. Ví dụ, quan hệ đại lý với các ngân hàng lớn giúp VietinBank tiếp cận nguồn vốn quốc tế và khách hàng đa dạng hơn.

Kết luận

• Hoạt động tài trợ thương mại tại VietinBank Quảng Ninh giai đoạn 2019-2022 có sự tăng trưởng ổn định nhưng chưa khai thác hết tiềm năng, đặc biệt về doanh thu và mạng lưới đại lý.
• Rủi ro tín dụng và tác nghiệp còn tồn tại, ảnh hưởng đến hiệu quả và uy tín ngân hàng.
• Cần tập trung nâng cao trình độ cán bộ, đầu tư công nghệ và mở rộng mạng lưới đại lý để phát triển bền vững.
• Các giải pháp đề xuất hướng tới tăng trưởng doanh số, doanh thu, giảm thiểu rủi ro và nâng cao chất lượng dịch vụ trong giai đoạn 2024-2026.
• Luận văn là tài liệu tham khảo quan trọng cho ngân hàng, doanh nghiệp, cơ quan quản lý và học thuật, góp phần thúc đẩy phát triển hoạt động tài trợ thương mại tại Việt Nam.

Hành động tiếp theo: VietinBank Quảng Ninh cần triển khai đồng bộ các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo hoạt động tài trợ thương mại phát triển bền vững và hiệu quả trong tương lai.