Tác Động của Chiến Lược Giảm Nghèo đối với Dân Tộc Thiểu Số: Nghiên Cứu Trường Hợp Làng Nông Nghiệp Khmer ở Đồng Bằng Sông Cửu Long, Việt Nam

• Tác giả: Trương Ngọc Thùy
• Người hướng dẫn: Professor Dr. Yos Santasombat (Advisor)
• Trường học: Chiang Mai University
• Chuyên ngành: Sustainable Development
• Đề tài: Impacts of Poverty Reduction Strategies on an Ethnic Minority: A Case Study of a Khmer Farming Village in the Mekong Delta, Vietnam
• Loại tài liệu: Thesis
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Chiang Mai

• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Discourse on Poverty Reduction Strategies in the Shifting Contemporary Context
• 1.2. Statement of the Problem
• 1.3. Research Questions and Objectives
• 1.4. Fieldwork and Data Collection Methods
• 1.5. Theoretical Relevance and Literature Review
• 1.6. Marginalization of the Ethnic Minority
• 1.7. Thesis Organization
• 2. CHAPTER 2: HISTORICAL POVERTY CONTEXT AND THE IMPACT OF NATIONAL POVERTY REDUCTION POLICIES ON THE KHMER ETHNIC MINORITY IN THE MEKONG DELTA
• 2.1. Historical and Cultural Poverty Context for the Khmer in the Mekong Delta
• 2.2. The Khmer Community in the Mekong Delta
• 2.3. Influence of Socio-political and Economic Policies on the Khmer People in the Mekong Delta Prior to 1975
• 2.3.1. Pre-colonial Period
• 2.3.2. French Colonial Policies
• 2.3.3. American Colonial Policies
• 2.4. After Doi Moi
• 2.5. The Government Poverty Reduction Program and its Impacts on the Khmer Community in An Giang Province in the Mekong Delta
• 2.5.1. Major Policies and Programs Addressing Poverty among the Khmer Ethnic Group
• 2.5.2. Impacts of National Poverty Eradication Policies and Programs on the Khmer Community
• 2.5.3. Summary
• 3. CHAPTER 3: THE MULTIPLE DEFINITIONS OF POVERTY AMONG KHMER VILLAGERS IN LE TRI COMMUNITY
• 3.1. The Local Setting
• 3.1.1. Natural and Socio-economic Characteristics of Le Tri Commune
• 3.2. Meanings of Self-Generated Local Khmer Poverty
• 3.2.1. Economic Logic of Poverty
• 3.3. Cultural Logic of Poverty
• 3.4. Summary
• 4. CHAPTER 4: STATE INTERVENTION AND ACCESS TO SUPPORT IN THE KHMER COMMUNITY
• 4.1. Implementation of the Poverty Alleviation Programs
• 4.1.1. Poverty Alleviation Programs in Le Tri Commune
• 4.1.2. Choosing Program Members
• 4.2. Marginalization of the Poor as Characteristic of Poverty
• 4.2.1. Risk of Agricultural Modernization for the Khmer Ethnic Group
• 4.2.2. Limited Participation in the Decision-making Process
• 4.2.3. Uneven Distribution of Support from the National Poverty Reduction Programs
• 4.2.4. Uncertainty Finding a Job
• 4.2.5. Dependency on Outside Intervention
• 4.3. Summary
• 5. CHAPTER 5: ADAPTATION OF LIVELIHOOD PRACTICES FOR POVERTY REDUCTION
• 5.1. Livelihood Diversification as a Discourse on Poverty
• 5.2. Adapting Social Relationships to Strengthen Livelihood Strategies
• 5.3. Changing Cultural Lifestyles in the Khmer Community
• 5.4. Summary
• 6. CHAPTER 6: CONCLUSION
• 6.1. The Poor Khmer: Perceptions and Poverty
• 6.2. Adaptive Strategies in Response to the Poverty Reduction Programs
• 6.3. Significance of the Study and Recommendations
• BIBLIOGRAPHY
• CURRICULUM VITAE

I. Tổng Quan Giảm Nghèo Dân Tộc Khmer ở ĐBSCL 55 Ký Tự

Nhiều quốc gia đang phát triển đã đạt được những tiến bộ đáng khích lệ trong nỗ lực thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ. Tuy nhiên, khu vực Đông và Đông Nam Á có thể không đạt được các mục tiêu giảm nghèo đặt ra cho năm 2015. Bất chấp những hỗ trợ đáng kể dành cho phát triển nông thôn và giảm nghèo, vẫn còn khoảng 170 triệu người dân nông thôn ở các nước đang phát triển sống dưới mức nghèo khổ (World Bank, 2007). Do đó, giảm nghèo bền vững vẫn là một thách thức lớn trên toàn thế giới. Tăng trưởng kinh tế là quan trọng và là một phần của chiến lược năng động hướng tới giảm nghèo, nhưng chỉ tăng trưởng thôi là không đủ. Ngay cả khi các chương trình và hoạt động hỗ trợ đã được triển khai, một số hộ gia đình và cộng đồng có thể thành công trong việc vượt qua nghèo đói, trong khi những người khác thì không. Lý do đằng sau điều này thường không được hiểu rõ. Một số nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ sở hạ tầng, đất đai, suy dinh dưỡng ở trẻ em và giáo dục liên quan đến thành công của các nỗ lực giảm nghèo, trong khi các nghiên cứu khác nhấn mạnh các yếu tố thị trường, mức độ tham gia của người nghèo và các chính sách của chính quyền địa phương và quốc gia. Wanasinghe (2002) cho rằng các chiến lược xóa đói giảm nghèo chưa được tích hợp vào các nỗ lực phát triển chính và do đó không đưa ra các giải pháp có cấu trúc cho các vấn đề nghèo đói. Hơn nữa, các chiến lược này bỏ qua nhiều vấn đề nghiêm trọng liên quan đến nghèo đói, chẳng hạn như tính thời vụ, sự chuyển giao nghèo đói, các mô hình nghèo đói theo chu kỳ và các chiến lược sinh tồn của người nghèo.

1.1. Bối Cảnh Lịch Sử và Văn Hóa của Người Khmer ở ĐBSCL

Trong số 53 dân tộc thiểu số ở Việt Nam, phần lớn người Khmer có thể được tìm thấy ở Đồng bằng sông Cửu Long, nơi họ chiếm 6,49% tổng dân số (khoảng 1,05 triệu trong số 16 triệu); 1,5% của Việt Nam nói chung (khoảng 1,3 triệu trong số 85. Mức nghèo của họ cao hơn mức trung bình (32% so với mức trung bình toàn quốc là 19%). Nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ tình hình phức tạp và mơ hồ mà cộng đồng Khmer sinh sống ở Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam phải đối mặt, cùng với các nguyên nhân gây ra nghèo đói và nhiều chiến lược đối phó mà họ sử dụng trong các hoàn cảnh khác nhau. Nghiên cứu cũng xem xét các chiều cạnh đa dạng và thay đổi của nghèo đói, và các hoạt động thương lượng hoặc đối phó đã diễn ra, cả một cách bắt buộc và tự phát, trong các bối cảnh lịch sử, chính trị, xã hội và kinh tế khác nhau. Nó cũng xem xét kỹ lưỡng các tác động của các chiến lược giảm nghèo và tính chất bên lề về mặt thực hành hàng ngày của họ.

1.2. Tỷ Lệ Nghèo Cao và Thách Thức Giảm Nghèo Bền Vững

Mặc dù có nhiều chính sách và chương trình được thiết kế đặc biệt để hỗ trợ sự phát triển của các dân tộc thiểu số liên quan đến một loạt các vấn đề kinh tế xã hội, nhưng các nhóm này vẫn cực kỳ nghèo và chiếm một tỷ lệ lớn trong số những người nghèo trên cả nước. Năm 2004, bốn mươi phần trăm số người nghèo là từ các dân tộc thiểu số và có thể đến nay đã chiếm hơn một nửa số người nghèo ở Việt Nam (Lực lượng đặc nhiệm về nghèo đói, 2002). Để đạt được mục tiêu giảm 40% số hộ nghèo trên cả nước và để ưu tiên cho các hộ đặc biệt nghèo, các dân tộc thiểu số nên được đặc biệt chú ý. Nghiên cứu này tìm cách làm sáng tỏ tình hình phức tạp và mơ hồ mà cộng đồng Khmer cư trú ở Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam, phải đối mặt, cộng với các nguyên nhân gây ra nghèo đói và nhiều chiến lược đối phó mà họ sử dụng trong các hoàn cảnh khác nhau.

II. Vấn Đề Rào Cản Giảm Nghèo cho Người Khmer 58 Ký Tự

Nghiên cứu này tìm cách làm sáng tỏ tình hình phức tạp và mơ hồ mà cộng đồng Khmer sinh sống ở Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam, phải đối mặt, cộng với các nguyên nhân gây ra nghèo đói và nhiều chiến lược đối phó mà họ sử dụng trong các hoàn cảnh khác nhau. Nghiên cứu cũng xem xét các chiều cạnh đa dạng và thay đổi của nghèo đói, và các hoạt động thương lượng hoặc đối phó đã diễn ra, cả một cách bắt buộc và tự phát, trong các bối cảnh lịch sử, chính trị, xã hội và kinh tế khác nhau. Nó cũng xem xét kỹ lưỡng các tác động của các chiến lược giảm nghèo và tính chất bên lề về mặt thực hành hàng ngày của họ. Trong số 53 dân tộc thiểu số ở Việt Nam, một số lượng lớn người Khmer có thể được tìm thấy ở Đồng bằng sông Cửu Long, nơi họ chiếm 6,49% tổng dân số; 1,5% của Việt Nam nói chung. Mức nghèo của họ cao hơn mức trung bình (32% so với mức trung bình toàn quốc là 19%). Nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ tình hình phức tạp và mơ hồ mà cộng đồng Khmer sinh sống ở Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam phải đối mặt, cùng với các nguyên nhân gây ra nghèo đói và nhiều chiến lược đối phó mà họ sử dụng trong các hoàn cảnh khác nhau.

2.1. Phân Tích Bất Bình Đẳng Giới ở Vùng Dân Tộc Khmer

Nghiên cứu cũng xem xét các chiều cạnh đa dạng và thay đổi của nghèo đói, và các hoạt động thương lượng hoặc đối phó đã diễn ra, cả một cách bắt buộc và tự phát, trong các bối cảnh lịch sử, chính trị, xã hội và kinh tế khác nhau. Trong số 53 dân tộc thiểu số ở Việt Nam, một số lượng lớn người Khmer có thể được tìm thấy ở Đồng bằng sông Cửu Long, nơi họ chiếm 6,49% tổng dân số; 1,5% của Việt Nam nói chung. Mức nghèo của họ cao hơn mức trung bình (32% so với mức trung bình toàn quốc là 19%). Một vấn đề quan trọng là bất bình đẳng giới và vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế.

2.2. Rủi Ro Từ Hiện Đại Hóa Nông Nghiệp Cho Dân Tộc Khmer

Nghiên cứu cũng xem xét các chiều cạnh đa dạng và thay đổi của nghèo đói, và các hoạt động thương lượng hoặc đối phó đã diễn ra, cả một cách bắt buộc và tự phát, trong các bối cảnh lịch sử, chính trị, xã hội và kinh tế khác nhau. Một trong những rủi ro lớn nhất là từ hiện đại hóa nông nghiệp, đặc biệt là việc sử dụng máy móc. Điều này có thể dẫn đến mất việc làm và tăng thêm sự phụ thuộc vào bên ngoài.

2.3. Hạn Chế Tham Gia vào Quyết Định và Tiếp Cận Hỗ Trợ

Nghiên cứu cũng xem xét các chiều cạnh đa dạng và thay đổi của nghèo đói, và các hoạt động thương lượng hoặc đối phó đã diễn ra, cả một cách bắt buộc và tự phát, trong các bối cảnh lịch sử, chính trị, xã hội và kinh tế khác nhau. Một vấn đề khác là hạn chế tham gia vào quá trình ra quyết định ở địa phương. Ngoài ra, người Khmer có thể không tiếp cận được sự hỗ trợ từ các chương trình giảm nghèo.

III. Cách Tiếp Cận Giải Pháp Giảm Nghèo Hiệu Quả 52 Ký Tự

Để giải quyết vấn đề nghèo đói, cần có một cách tiếp cận toàn diện, bao gồm cả các yếu tố kinh tế, xã hội và văn hóa. Các chính sách cần được thiết kế để đáp ứng nhu cầu cụ thể của người Khmer, đồng thời đảm bảo rằng họ có thể tham gia đầy đủ vào quá trình phát triển. Đồng thời, cần tăng cường các biện pháp hỗ trợ sinh kế cho người Khmer. Điều này có thể bao gồm việc cung cấp vốn vay ưu đãi, đào tạo nghề và hỗ trợ tiếp cận thị trường. Điều này có thể giúp họ cải thiện thu nhập và thoát nghèo bền vững.

3.1. Phát Triển Nông Nghiệp Bền Vững Cho Người Khmer

Điều này có thể bao gồm việc cung cấp vốn vay ưu đãi, đào tạo nghề và hỗ trợ tiếp cận thị trường. Điều này có thể giúp họ cải thiện thu nhập và thoát nghèo bền vững. Chương trình này phải tập trung vào phát triển nông nghiệp bền vững thông qua việc áp dụng các kỹ thuật canh tác tiên tiến.

3.2. Giáo Dục và Đào Tạo Nghề Cho Người Khmer

Điều này có thể bao gồm việc cung cấp vốn vay ưu đãi, đào tạo nghề và hỗ trợ tiếp cận thị trường. Điều này có thể giúp họ cải thiện thu nhập và thoát nghèo bền vững. Để tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế cần đẩy mạnh giáo dục và đào tạo nghề cho người Khmer để nâng cao trình độ dân trí và kỹ năng.

3.3. Du Lịch Cộng Đồng và Phát Triển Kinh Tế Cho Người Khmer

Điều này có thể bao gồm việc cung cấp vốn vay ưu đãi, đào tạo nghề và hỗ trợ tiếp cận thị trường. Điều này có thể giúp họ cải thiện thu nhập và thoát nghèo bền vững. Đồng thời phát huy tiềm năng du lịch cộng đồng để tạo thêm nguồn thu nhập.

IV. Nghiên Cứu Tác Động của Chính Sách Giảm Nghèo 55 Ký Tự

Nghiên cứu này xem xét tác động của các chính sách giảm nghèo đối với cộng đồng Khmer ở tỉnh An Giang. Nghiên cứu tập trung vào các chương trình như Chương trình 134 và Nghị quyết 25, nhằm mục đích hiện đại hóa nông nghiệp, xây nhà, cung cấp tín dụng tài chính cho các hoạt động chăn nuôi và tạo cơ hội việc làm thông qua các khóa đào tạo nghề. Phân tích cho thấy rằng các chính sách này đã có cả tác động tích cực và tiêu cực. Mặc dù đã có một số cải thiện về đời sống kinh tế, nhưng cũng có những lo ngại về việc người Khmer bị thiệt thòi do việc sử dụng máy móc nông nghiệp và sự thiếu chắc chắn về cơ hội việc làm.

4.1. Hiệu Quả của Chương Trình Giảm Nghèo cho Dân Tộc Khmer

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng người Khmer vẫn dễ bị tổn thương và không an toàn hơn so với người Việt trong nỗ lực thoát nghèo. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải thiết kế các chương trình giảm nghèo để đối phó với tất cả các loại nghèo, và đặc biệt là trong thời gian khó khăn, các chương trình nên được thiết kế cẩn thận để giúp người nghèo huy động tài sản của họ và tránh gia tăng sự dễ bị tổn thương.

4.2. Phân Tích Chính Sách Hỗ Trợ Sinh Kế Cho Người Khmer

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng người Khmer vẫn dễ bị tổn thương và không an toàn hơn so với người Việt trong nỗ lực thoát nghèo. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải thiết kế các chương trình giảm nghèo để đối phó với tất cả các loại nghèo, và đặc biệt là trong thời gian khó khăn, các chương trình nên được thiết kế cẩn thận để giúp người nghèo huy động tài sản của họ và tránh gia tăng sự dễ bị tổn thương.

V. Ứng Dụng Bài Học Kinh Nghiệm Từ ĐBSCL 52 Ký Tự

Nghiên cứu tại ĐBSCL cho thấy rằng cần hiểu rõ hơn về cuộc sống của những người nghèo để cung cấp sự hỗ trợ phù hợp. Có nhiều loại người nghèo, mỗi người có những vấn đề cụ thể và phản ứng riêng với chúng. Đồng thời, cần tập trung vào việc tăng cường khả năng thích ứng của người Khmer với biến đổi khí hậu. Điều này có thể bao gồm việc cung cấp thông tin, đào tạo và hỗ trợ tài chính.

5.1. Kinh Nghiệm Giảm Nghèo ở Các Tỉnh ĐBSCL

Nghiên cứu này cung cấp kinh nghiệm giảm nghèo ở các tỉnh ĐBSCL và những bài học quan trọng cho các khu vực khác. Để đạt được hiệu quả, cần có sự tham gia của cộng đồng Khmer vào việc thiết kế và thực hiện các chương trình.

5.2. Nguồn Lực Hỗ Trợ Giảm Nghèo Cho Đồng Bào Khmer

Nghiên cứu này cung cấp kinh nghiệm giảm nghèo ở các tỉnh ĐBSCL và những bài học quan trọng cho các khu vực khác. Nghiên cứu cũng chỉ ra vai trò quan trọng của nguồn lực hỗ trợ giảm nghèo từ nhà nước và các tổ chức xã hội.

VI. Tương Lai Hướng Đến Giảm Nghèo Bền Vững 52 Ký Tự

Để giảm nghèo bền vững cho dân tộc Khmer ở ĐBSCL, cần có một cách tiếp cận toàn diện và có sự tham gia của cộng đồng. Các chính sách cần được thiết kế để đáp ứng nhu cầu cụ thể của người Khmer, đồng thời đảm bảo rằng họ có thể tham gia đầy đủ vào quá trình phát triển. Đồng thời, cần tăng cường khả năng thích ứng của người Khmer với biến đổi khí hậu. Điều này có thể bao gồm việc cung cấp thông tin, đào tạo và hỗ trợ tài chính.

6.1. An Sinh Xã Hội Cho Người Khmer trong Tương Lai

Cần đảm bảo an sinh xã hội cho người Khmer thông qua các chính sách hỗ trợ y tế, giáo dục và bảo hiểm. Các chính sách này cần được thiết kế để bảo vệ người Khmer khỏi các rủi ro kinh tế và xã hội.

6.2. Vấn Đề Đất Đai của Người Khmer và Giải Pháp

Cần giải quyết vấn đề đất đai của người Khmer một cách công bằng và minh bạch. Điều này có thể bao gồm việc cấp quyền sử dụng đất, hỗ trợ pháp lý và giải quyết tranh chấp đất đai.

Tổng quan nghiên cứu

Khmer là một trong bốn nhóm dân tộc sinh sống tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam, chiếm khoảng 1,3 triệu người trong tổng số 86 triệu dân cả nước. Tuy nhiên, tỷ lệ nghèo trong cộng đồng Khmer cao hơn đáng kể so với các nhóm dân tộc khác, với khoảng 53% dân số Khmer sống dưới mức nghèo (Tổng điều tra dân số và nhà ở, 2009). Tại tỉnh An Giang, nơi có khoảng 35% dân số Khmer thuộc diện nghèo, nhiều chương trình quốc gia đã được triển khai nhằm cải thiện đời sống người nghèo, như Chương trình 1341 và Nghị quyết số 25 của tỉnh, tập trung vào hiện đại hóa nông nghiệp, xây dựng nhà ở, hỗ trợ tín dụng chăn nuôi và tạo việc làm qua đào tạo nghề.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm: (1) hiểu quan niệm về giảm nghèo từ góc nhìn của các nhóm xã hội khác nhau; (2) phân tích sự bị gạt ra ngoài lề của người Khmer nghèo trong các chương trình giảm nghèo quốc gia; (3) đánh giá các chiến lược thích ứng và đối phó của người dân địa phương trước tác động của các can thiệp chính sách. Nghiên cứu được thực hiện tại một làng nông nghiệp Khmer ở huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang, trong giai đoạn từ tháng 12/2010 đến tháng 3/2011, với sự tham gia của 80 hộ gia đình, bao gồm cả người Khmer và Kinh để so sánh.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp số liệu cụ thể về tỷ lệ nghèo, mức độ mất đất canh tác (52,13% hộ nghèo Khmer bị mất đất), và các khó khăn trong tiếp cận chính sách hỗ trợ. Nghiên cứu góp phần làm rõ các khía cạnh đa chiều của nghèo đói, từ kinh tế, văn hóa đến xã hội, đồng thời đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả các chương trình giảm nghèo cho nhóm dân tộc thiểu số.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: (1) Lý thuyết đa chiều về nghèo đói, bao gồm cả định nghĩa vật chất (thu nhập, tài sản) và tiếp cận quyền lợi (entitlement approach) của Amartya Sen, nhấn mạnh nghèo đói không chỉ là thiếu thu nhập mà còn là thiếu khả năng tiếp cận các nguồn lực và quyền lợi xã hội; (2) Lý thuyết về sự gạt ra ngoài lề (marginalization) trong phát triển, tập trung vào sự loại trừ xã hội, kinh tế và chính trị của các nhóm dân tộc thiểu số, đặc biệt là trong bối cảnh các chính sách phát triển nông nghiệp và hiện đại hóa.

Các khái niệm chính bao gồm: nghèo đa chiều, quyền lợi và khả năng tiếp cận, sự gạt ra ngoài lề xã hội, cơ chế thích ứng và đối phó (coping strategies), và vai trò của vốn xã hội trong việc nâng cao an ninh sinh kế. Khung lý thuyết này giúp phân tích các quan điểm khác nhau về nghèo đói, sự tác động của chính sách và cách người dân thích nghi trong bối cảnh phát triển nông nghiệp và can thiệp nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng, với cỡ mẫu 80 hộ gia đình (42 hộ Khmer, 38 hộ Kinh) được chọn theo tiêu chí thu nhập và tài sản để phân nhóm nghèo, cận nghèo và không nghèo. Phương pháp chọn mẫu phi ngẫu nhiên dựa trên danh sách hộ nghèo do chính quyền địa phương cung cấp, nhằm tập trung vào nhóm dân cư chịu ảnh hưởng chính sách.

Nguồn dữ liệu bao gồm: (1) Dữ liệu sơ cấp thu thập qua quan sát tham gia, phỏng vấn sâu, phỏng vấn bán cấu trúc và thảo luận nhóm; (2) Dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo chính quyền, tài liệu nghiên cứu và số liệu thống kê địa phương.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp phân tích nội dung định tính để làm rõ các quan điểm về nghèo đói và tác động của chính sách, đồng thời sử dụng thống kê mô tả để so sánh thu nhập, mức độ tiếp cận dịch vụ và các chỉ số kinh tế xã hội giữa các nhóm dân tộc. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2010 (chuẩn bị) đến tháng 3/2011 (thu thập và phân tích dữ liệu).

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Định nghĩa nghèo đa chiều của người Khmer: Người Khmer không chỉ xem nghèo đói là thiếu thu nhập mà còn là mất đất canh tác, thiếu quyền tiếp cận đất đai và các dịch vụ xã hội. Khoảng 52,13% hộ nghèo Khmer tại An Giang bị mất đất, trong khi 15,7% hộ phải thế chấp đất để vay vốn. So với nhóm Kinh, người Khmer có tỷ lệ nghèo cao hơn 9% (53% so với 44%).

2. Tác động của chính sách giảm nghèo: Các chương trình như Chương trình 134 và Nghị quyết 25 đã hỗ trợ xây dựng nhà ở và cấp đất, nhưng việc phân bổ hỗ trợ không đồng đều, nhiều hộ nghèo bị loại trừ khỏi các chương trình do thiếu tiếng Việt và hạn chế tham gia quyết định. Cơ giới hóa nông nghiệp làm giảm nhu cầu lao động thủ công, khiến khoảng 60% lao động nông thôn Khmer mất việc làm mùa vụ.

3. Sự gạt ra ngoài lề và hạn chế tham gia: Người Khmer nghèo bị hạn chế trong việc tham gia vào các quyết định địa phương, dẫn đến sự phụ thuộc vào hỗ trợ bên ngoài và thiếu khả năng tự chủ. Khoảng 70% người Khmer không thành thạo tiếng Việt, làm giảm khả năng tiếp cận thông tin và dịch vụ.

4. Chiến lược thích ứng và đa dạng hóa sinh kế: Người Khmer đã chủ động đa dạng hóa nguồn thu nhập, như làm thuê, chăn nuôi nhỏ, và nhận hỗ trợ từ các tổ chức tôn giáo. Vốn xã hội, đặc biệt là quan hệ cộng đồng và sự hỗ trợ từ chùa chiền, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sinh kế và giảm thiểu rủi ro.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến nghèo đói kéo dài của người Khmer là sự mất đất canh tác và hạn chế trong tiếp cận các nguồn lực kinh tế - xã hội. Cơ giới hóa nông nghiệp, mặc dù tăng năng suất, lại làm gia tăng thất nghiệp lao động thủ công, đặc biệt ảnh hưởng đến nhóm dân tộc thiểu số thiếu kỹ năng và vốn ngôn ngữ. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả này phù hợp với luận điểm cho rằng phát triển nông nghiệp hiện đại không đồng đều và có thể làm gia tăng bất bình đẳng (Scott, 1985; Das, 2002).

Sự gạt ra ngoài lề trong quá trình ra quyết định và phân phối nguồn lực làm giảm hiệu quả các chương trình giảm nghèo, tương tự như các nghiên cứu về marginalization trong các cộng đồng dân tộc thiểu số khác (Tsing, 1993; Diem, 2003). Việc người Khmer chủ động đa dạng hóa sinh kế và tận dụng vốn xã hội cho thấy họ không hoàn toàn thụ động, mà có những chiến lược thích ứng linh hoạt, phù hợp với khung lý thuyết về coping strategies (Ellis, 2000; Moser, 1998).

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ mất đất và thất nghiệp giữa các nhóm dân tộc, bảng phân tích thu nhập theo nguồn sinh kế, và sơ đồ mạng lưới vốn xã hội trong cộng đồng Khmer để minh họa các mối quan hệ hỗ trợ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo kỹ năng và ngôn ngữ: Triển khai các khóa đào tạo tiếng Việt và kỹ năng nghề cho người Khmer nhằm nâng cao khả năng tiếp cận việc làm và tham gia các chương trình phát triển trong vòng 2 năm tới, do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với các tổ chức địa phương thực hiện.

2. Cải thiện phân bổ hỗ trợ chính sách: Xây dựng cơ chế minh bạch, công bằng trong lựa chọn đối tượng thụ hưởng các chương trình giảm nghèo, đảm bảo sự tham gia của cộng đồng Khmer trong quá trình ra quyết định, áp dụng ngay trong các dự án hiện tại và tương lai.

3. Hỗ trợ đa dạng hóa sinh kế bền vững: Phát triển các mô hình sinh kế phù hợp với điều kiện địa phương như chăn nuôi nhỏ, trồng trọt đa dạng, kết hợp với hỗ trợ tài chính vi mô và kỹ thuật canh tác, nhằm giảm phụ thuộc vào lao động thủ công và tăng thu nhập trong 3 năm tới.

4. Phát huy vai trò vốn xã hội và văn hóa: Khuyến khích các hoạt động cộng đồng, phát triển mạng lưới hỗ trợ xã hội dựa trên các giá trị văn hóa truyền thống và tôn giáo của người Khmer, nhằm tăng cường sự gắn kết và hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu và phân tích sâu sắc về hiệu quả các chương trình giảm nghèo đối với dân tộc thiểu số, giúp cải thiện chính sách và thiết kế chương trình phù hợp hơn.

2. Các tổ chức phi chính phủ và phát triển cộng đồng: Thông tin về chiến lược thích ứng và nhu cầu thực tế của người Khmer giúp các tổ chức xây dựng dự án hỗ trợ sinh kế và đào tạo kỹ năng hiệu quả.

3. Nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực phát triển bền vững và dân tộc học: Luận văn cung cấp khung lý thuyết và dữ liệu thực tiễn quý giá để nghiên cứu sâu hơn về nghèo đói đa chiều và marginalization trong cộng đồng dân tộc thiểu số.

4. Cộng đồng người Khmer và các nhóm dân tộc thiểu số khác: Hiểu rõ hơn về các vấn đề xã hội, kinh tế và văn hóa ảnh hưởng đến cuộc sống, từ đó có thể chủ động tham gia vào các chương trình phát triển và bảo vệ quyền lợi của mình.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao người Khmer ở Đồng bằng sông Cửu Long có tỷ lệ nghèo cao hơn các nhóm khác?
   Nguyên nhân chính là do mất đất canh tác, hạn chế tiếp cận nguồn lực, trình độ học vấn thấp và rào cản ngôn ngữ, khiến họ khó tham gia vào các hoạt động kinh tế hiệu quả và các chương trình hỗ trợ.

2. Các chương trình giảm nghèo hiện nay có hiệu quả như thế nào đối với người Khmer?
   Mặc dù có một số hỗ trợ về nhà ở và tín dụng, nhưng việc phân bổ không đồng đều và thiếu sự tham gia của người Khmer trong quá trình ra quyết định làm giảm hiệu quả, nhiều hộ vẫn bị bỏ lại phía sau.

3. Người Khmer đã áp dụng những chiến lược nào để đối phó với nghèo đói?
   Họ đa dạng hóa sinh kế bằng cách làm thuê, chăn nuôi nhỏ, tận dụng vốn xã hội từ cộng đồng và chùa chiền, đồng thời di cư tạm thời để tìm việc làm.

4. Vai trò của vốn xã hội trong việc giảm nghèo của người Khmer là gì?
   Vốn xã hội giúp tạo ra mạng lưới hỗ trợ lẫn nhau, cung cấp nguồn lực vật chất và tinh thần, giúp người nghèo duy trì sinh kế và vượt qua khó khăn trong bối cảnh thiếu thốn.

5. Làm thế nào để chính sách giảm nghèo phù hợp hơn với đặc thù của người Khmer?
   Cần tăng cường đào tạo kỹ năng, cải thiện khả năng tiếp cận thông tin, đảm bảo sự tham gia của cộng đồng trong quá trình thiết kế và thực hiện chương trình, đồng thời phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.

Kết luận

• Người Khmer ở Đồng bằng sông Cửu Long chịu ảnh hưởng nặng nề bởi nghèo đói đa chiều, đặc biệt là mất đất và hạn chế tiếp cận nguồn lực.
• Các chương trình giảm nghèo hiện tại chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu và chưa khắc phục được sự gạt ra ngoài lề xã hội của người Khmer.
• Người Khmer chủ động đa dạng hóa sinh kế và tận dụng vốn xã hội để thích ứng với hoàn cảnh khó khăn.
• Cần có chính sách đào tạo kỹ năng, cải thiện phân bổ hỗ trợ và phát huy vai trò cộng đồng để nâng cao hiệu quả giảm nghèo.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hỗ trợ người Khmer thoát nghèo bền vững trong vòng 2-3 năm tới, đồng thời kêu gọi các bên liên quan tăng cường hợp tác và tham gia.

Hành động tiếp theo là triển khai các chương trình đào tạo và hỗ trợ sinh kế dựa trên kết quả nghiên cứu, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các cộng đồng dân tộc thiểu số khác để phát triển chính sách toàn diện hơn.