Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt về nguồn nhân lực có năng lực, việc giữ chân nhân viên giỏi trở thành thách thức lớn đối với các doanh nghiệp sản xuất. Công ty TNHH Giày An Thịnh, với quy mô lao động khoảng 1.860 người, hoạt động trong ngành sản xuất gia công giày dép xuất khẩu tại Bình Dương, đang đối mặt với tỷ lệ nghỉ việc tăng cao, từ 6,41% năm 2012 lên 17,96% năm 2016. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh và chi phí tuyển dụng, đào tạo. Nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn trong công việc của người lao động sản xuất trực tiếp tại công ty, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao sự thỏa mãn, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng năng suất lao động. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào người lao động trực tiếp sản xuất tại công ty trong giai đoạn từ năm 2012 đến 2016. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện môi trường làm việc, nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực và phát triển bền vững doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên bảy yếu tố chính ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc, kế thừa từ mô hình nghiên cứu của Trần Thị Kim Dung (2005) và các lý thuyết động viên nổi bật:

  • Thuyết nhu cầu cấp bậc của Maslow: Phân loại nhu cầu con người thành năm cấp độ từ sinh lý đến tự thể hiện, nhấn mạnh sự thỏa mãn nhu cầu thấp hơn tạo động lực cho nhu cầu cao hơn.
  • Thuyết ERG của Alderfer: Rút gọn nhu cầu thành ba nhóm tồn tại, liên đới và phát triển, cho phép nhiều nhu cầu cùng tồn tại và bù đắp lẫn nhau.
  • Thuyết hai nhân tố của Herzberg: Phân biệt nhân tố động viên (thành tựu, thăng tiến) và nhân tố duy trì (lương, điều kiện làm việc), chỉ nhân tố động viên mới tạo sự thỏa mãn thực sự.
  • Mô hình đặc điểm công việc của Hackman & Oldham: Thiết kế công việc dựa trên đa dạng kỹ năng, quyền tự chủ và phản hồi để tăng động lực và sự thỏa mãn.
  • Các khái niệm chính: Tiền lương, lãnh đạo, đồng nghiệp, điều kiện làm việc, phúc lợi, bản chất công việc, đào tạo và thăng tiến.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng:

  • Nghiên cứu định tính: Thu thập ý kiến từ 20 nhân viên sản xuất trực tiếp qua phương pháp 20 ý kiến, phỏng vấn tay đôi và thảo luận nhóm nhằm phát hiện và loại bỏ biến quan sát không phù hợp, thu thập 46 biến quan sát làm cơ sở xây dựng bảng câu hỏi khảo sát.
  • Nghiên cứu định lượng: Khảo sát sơ bộ với 100 phiếu và khảo sát chính thức với 220 phiếu hợp lệ, sử dụng phần mềm SPSS 20 để phân tích dữ liệu. Các bước phân tích gồm kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích tương quan và hồi quy để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc.
  • Cỡ mẫu: 220 người lao động trực tiếp sản xuất tại công ty TNHH Giày An Thịnh, được chọn theo phương pháp thuận tiện.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu và phân tích trong năm 2017, dựa trên số liệu và tình hình thực tế từ năm 2012 đến 2016.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ nghỉ việc tăng cao: Từ 6,41% năm 2012 lên 17,96% năm 2016, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất và chi phí nhân sự.
  2. Yếu tố tiền lương là tác động lớn nhất: Hệ số hồi quy β = 0.353, cao hơn so với các yếu tố khác, cho thấy tiền lương ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự thỏa mãn công việc. Mức lương trung bình và chính sách trả lương ngoài giờ chưa đáp ứng kỳ vọng người lao động.
  3. Mức độ thỏa mãn với các yếu tố khác: Lãnh đạo, đồng nghiệp, điều kiện làm việc, phúc lợi, bản chất công việc và đào tạo thăng tiến cũng ảnh hưởng tích cực nhưng với mức độ thấp hơn. Ví dụ, sự thỏa mãn với lãnh đạo và đồng nghiệp có trung bình điểm khoảng 2.3 trên thang điểm 5.
  4. So sánh với công ty cùng ngành tại Thái Bình: Mức độ thỏa mãn về tiền lương tại An Thịnh thấp hơn, thể hiện qua điểm trung bình thấp hơn và tỷ lệ nhân viên không hài lòng cao hơn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự không thỏa mãn là do mức lương cơ bản thấp, chính sách thưởng và phúc lợi chưa hấp dẫn, cùng với điều kiện làm việc chưa tối ưu. Việc áp dụng mức lương tối thiểu vùng 1 cộng thêm 7% cho người học việc chưa đủ để giữ chân lao động có kỹ năng. Ngoài ra, việc làm ca tăng ca ảnh hưởng đến sức khỏe và hiệu quả làm việc của một bộ phận người lao động. Kết quả phù hợp với lý thuyết Herzberg khi các nhân tố duy trì như lương và điều kiện làm việc chưa được đáp ứng đầy đủ dẫn đến bất mãn. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy yếu tố tiền lương luôn là nhân tố quan trọng hàng đầu ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc trong ngành sản xuất. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nghỉ việc qua các năm và bảng so sánh điểm trung bình các yếu tố thỏa mãn giữa An Thịnh và công ty Thái Bình.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng mức lương cơ bản và cải thiện chính sách thưởng: Điều chỉnh mức lương phù hợp với mặt bằng chung ngành và tăng thưởng các dịp lễ, tết nhằm nâng cao thu nhập thực tế, dự kiến thực hiện trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc và Phòng Tổ chức hành chính chịu trách nhiệm.
  2. Cải thiện điều kiện làm việc và an toàn lao động: Đầu tư trang thiết bị, cải thiện môi trường làm việc, giảm thiểu tác động tiêu cực của làm việc theo ca, thực hiện trong 18 tháng, do Phòng Sản xuất phối hợp với Ban An toàn lao động.
  3. Xây dựng chương trình đào tạo và thăng tiến rõ ràng: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng, tạo cơ hội thăng tiến minh bạch để tăng động lực làm việc, triển khai trong 24 tháng, do Phòng Nhân sự và Đào tạo thực hiện.
  4. Tăng cường mối quan hệ lãnh đạo - nhân viên và đồng nghiệp: Đào tạo kỹ năng quản lý cho cấp trên, tổ chức các hoạt động gắn kết nhân viên nhằm cải thiện môi trường làm việc thân thiện, thực hiện liên tục, do Ban Giám đốc và Phòng Nhân sự phối hợp.
  5. Cải thiện chính sách phúc lợi: Mở rộng các chế độ phúc lợi như bảo hiểm, hỗ trợ y tế, nghỉ phép, nhằm nâng cao sự hài lòng và gắn bó lâu dài, thực hiện trong 12 tháng, do Phòng Tổ chức hành chính đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc, từ đó xây dựng chính sách nhân sự hiệu quả nhằm giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng năng suất.
  2. Phòng nhân sự và quản trị nguồn nhân lực: Áp dụng mô hình nghiên cứu và phương pháp khảo sát để đánh giá thực trạng thỏa mãn công việc, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp với đặc thù doanh nghiệp.
  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh: Tham khảo cơ sở lý thuyết, mô hình nghiên cứu và quy trình phân tích dữ liệu khoa học trong lĩnh vực quản trị nhân sự.
  4. Các tổ chức tư vấn quản lý và phát triển nguồn nhân lực: Sử dụng kết quả nghiên cứu để tư vấn, thiết kế chương trình nâng cao sự thỏa mãn và giữ chân nhân viên cho các doanh nghiệp sản xuất.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao sự thỏa mãn công việc lại quan trọng đối với doanh nghiệp sản xuất?
    Sự thỏa mãn công việc giúp giảm tỷ lệ nghỉ việc, tăng động lực và hiệu quả làm việc, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Ví dụ, tại công ty An Thịnh, tỷ lệ nghỉ việc tăng gấp đôi trong 5 năm đã ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự thỏa mãn công việc của người lao động tại công ty An Thịnh?
    Tiền lương là yếu tố tác động lớn nhất với hệ số hồi quy β = 0.353, cho thấy mức lương và chính sách trả lương ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng của người lao động.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá sự thỏa mãn công việc trong luận văn?
    Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính (phỏng vấn, thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát với 220 mẫu, phân tích Cronbach’s Alpha, EFA, hồi quy) để đảm bảo tính chính xác và toàn diện.

  4. Làm thế nào để cải thiện sự thỏa mãn công việc dựa trên kết quả nghiên cứu?
    Cần tăng lương, cải thiện điều kiện làm việc, xây dựng chương trình đào tạo và thăng tiến, nâng cao mối quan hệ lãnh đạo - nhân viên và đồng nghiệp, đồng thời cải thiện chính sách phúc lợi.

  5. Nghiên cứu có thể áp dụng cho các doanh nghiệp khác không?
    Mô hình và kết quả nghiên cứu có tính đại diện cao cho các doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam, đặc biệt trong ngành giày dép, có thể được điều chỉnh phù hợp để áp dụng rộng rãi.

Kết luận

  • Tỷ lệ nghỉ việc tại công ty TNHH Giày An Thịnh tăng từ 6,41% lên 17,96% trong giai đoạn 2012-2016, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất.
  • Tiền lương là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc, tiếp theo là lãnh đạo, đồng nghiệp, điều kiện làm việc, phúc lợi, bản chất công việc và đào tạo thăng tiến.
  • Mức lương và chính sách thưởng hiện tại chưa đáp ứng kỳ vọng, dẫn đến sự bất mãn và giảm hiệu quả làm việc.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao sự thỏa mãn, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng năng suất lao động trong vòng 12-24 tháng tới.
  • Khuyến nghị doanh nghiệp và các nhà quản lý nhân sự áp dụng mô hình nghiên cứu để cải thiện chính sách và môi trường làm việc, hướng tới phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo sự hài lòng và gắn bó lâu dài của người lao động.