Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, ngành xây dựng cơ bản giữ vai trò then chốt trong việc cung cấp các công trình hạ tầng thiết yếu như nhà ở, giao thông, bệnh viện, trường học và các công trình phúc lợi khác. Theo ước tính, chất lượng công trình xây dựng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn con người và cộng đồng mà còn quyết định hiệu quả đầu tư và sự phát triển bền vững của quốc gia. Tuy nhiên, thực tế tại nhiều doanh nghiệp xây dựng tư nhân, trong đó có Doanh nghiệp Tư nhân Xây dựng Cơ bản Việt Ngân, công tác quản lý chất lượng thi công còn tồn tại nhiều hạn chế, dẫn đến các sự cố kỹ thuật và chậm tiến độ thi công.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng công tác quản lý chất lượng thi công tại Doanh nghiệp Tư nhân Xây dựng Cơ bản Việt Ngân trong giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng công trình xây dựng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các công trình xây dựng do doanh nghiệp thực hiện trong khoảng thời gian ba năm, với trọng tâm là công tác quản lý thi công và kiểm soát chất lượng tại hiện trường.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công, giảm thiểu rủi ro kỹ thuật và kinh tế, đồng thời góp phần nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường xây dựng. Các chỉ số như tỷ lệ công trình chậm tiến độ, phát sinh khối lượng và chi phí trong giai đoạn 2018-2020 được sử dụng làm thước đo đánh giá hiệu quả quản lý chất lượng thi công.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng xây dựng hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Nhấn mạnh vai trò của sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong doanh nghiệp nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
  • Mô hình PDCA (Plan-Do-Check-Act): Áp dụng trong việc lập kế hoạch, thực hiện, kiểm tra và cải tiến liên tục công tác quản lý chất lượng thi công.
  • Khái niệm chính về quản lý chất lượng thi công: Bao gồm các yếu tố như chính sách chất lượng, hoạch định chất lượng, kiểm soát chất lượng, đảm bảo chất lượng và cải tiến chất lượng.
  • Nguyên tắc quản lý chất lượng thi công xây dựng: Định hướng khách hàng, sự tham gia của mọi người, quản lý theo quy trình, cải tiến liên tục, tính hệ thống và quyết định dựa trên sự kiện.

Các khái niệm chuyên ngành như kiểm soát chất lượng (KSCL), đảm bảo chất lượng bên trong (DBCLT), đảm bảo chất lượng bên ngoài (DBCLN), và hệ thống quản lý chất lượng (HTCL) được vận dụng để phân tích và đánh giá thực trạng quản lý chất lượng thi công.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập số liệu thực tế và phân tích tổng hợp:

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm số liệu thống kê các công trình thi công từ năm 2018 đến 2020 tại Doanh nghiệp Tư nhân Xây dựng Cơ bản Việt Ngân, báo cáo giám sát nội bộ, biên bản nghiệm thu, hồ sơ hoàn công và các tài liệu pháp lý liên quan.
  • Cỡ mẫu: Phân tích dữ liệu từ hơn 30 công trình xây dựng được doanh nghiệp thực hiện trong giai đoạn nghiên cứu.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn các công trình tiêu biểu đại diện cho quy mô và loại hình thi công của doanh nghiệp.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích so sánh tỷ lệ công trình chậm tiến độ, phát sinh chi phí, và đánh giá hiệu quả các mô hình quản lý chất lượng hiện hành. Đồng thời áp dụng phương pháp chuyên gia để đánh giá các giải pháp đề xuất.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong vòng 2 năm, từ năm 2019 đến 2021, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ công trình chậm tiến độ: Trong giai đoạn 2018-2020, tỷ lệ công trình chậm tiến độ tại doanh nghiệp dao động khoảng 15-20%, gây ảnh hưởng đến tiến độ bàn giao và chi phí phát sinh.
  2. Phát sinh khối lượng và chi phí: Tỷ lệ phát sinh khối lượng và chi phí trung bình chiếm khoảng 10-12% tổng giá trị hợp đồng, chủ yếu do thiếu kiểm soát chặt chẽ trong quá trình thi công và quản lý vật tư.
  3. Mô hình quản lý chất lượng thi công: Doanh nghiệp hiện áp dụng mô hình giám sát nội bộ kết hợp với ban điều hành tổ chức thi công, tuy nhiên còn tồn tại nhược điểm như sự phụ thuộc quá mức vào báo cáo giám sát viên, thiếu sự kiểm tra độc lập và hạn chế trong quản lý nhân sự.
  4. Năng lực nhân sự và thiết bị: Nguồn lao động phổ thông chiếm tỷ lệ lớn, trong khi đội ngũ kỹ sư và cán bộ quản lý chất lượng còn thiếu về số lượng và trình độ chuyên môn. Máy móc thiết bị thi công chưa được đầu tư đồng bộ và hiện đại, ảnh hưởng đến hiệu quả thi công và chất lượng công trình.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến các tồn tại trên là do cơ cấu tổ chức quản lý chất lượng chưa đồng bộ, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận kỹ thuật, tổ chức và giám sát. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, tỷ lệ công trình chậm tiến độ và phát sinh chi phí của doanh nghiệp cao hơn mức trung bình ngành khoảng 5%, cho thấy cần có sự cải tiến trong công tác quản lý.

Việc áp dụng các quy trình kiểm soát chất lượng chưa triệt để, đặc biệt là trong khâu kiểm tra vật tư đầu vào và giám sát thi công hiện trường, làm giảm hiệu quả quản lý. Ngoài ra, sự thiếu hụt về nhân lực chất lượng cao và thiết bị thi công hiện đại cũng là yếu tố hạn chế năng lực quản lý chất lượng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tỷ lệ công trình chậm tiến độ, phát sinh chi phí theo năm, và sơ đồ tổ chức quản lý chất lượng thi công hiện tại để minh họa rõ nét các vấn đề và mối quan hệ giữa các bộ phận.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng mô hình quản lý chất lượng thi công đồng bộ và chuyên nghiệp: Thiết lập hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO, phân công rõ ràng trách nhiệm từng bộ phận, tăng cường vai trò của phòng quản lý chất lượng độc lập. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo doanh nghiệp phối hợp phòng kỹ thuật.
  2. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng, kỹ thuật thi công và sử dụng phần mềm quản lý chất lượng xây dựng cho cán bộ kỹ thuật và giám sát. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Phòng nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.
  3. Đầu tư hiện đại hóa máy móc thiết bị thi công: Cải tiến trang thiết bị thi công, áp dụng công nghệ mới nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng thi công. Thời gian: 1-2 năm. Chủ thể: Ban quản lý đầu tư và phòng kỹ thuật.
  4. Hoàn thiện quy trình kiểm soát chất lượng vật tư và thi công: Xây dựng quy trình kiểm tra, nghiệm thu vật tư đầu vào chặt chẽ, áp dụng kiểm soát chất lượng theo từng giai đoạn thi công, tăng cường giám sát độc lập. Thời gian: 6 tháng. Chủ thể: Phòng quản lý chất lượng phối hợp phòng thí nghiệm.
  5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chất lượng: Triển khai phần mềm quản lý chất lượng xây dựng (QLCL GXD), hệ thống BIM và lưu trữ dữ liệu đám mây để theo dõi tiến độ, chất lượng và chi phí thi công theo thời gian thực. Thời gian: 12 tháng. Chủ thể: Ban lãnh đạo phối hợp phòng CNTT và kỹ thuật.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công và áp dụng các giải pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.
  2. Cán bộ kỹ thuật và giám sát thi công: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình, phương pháp kiểm soát chất lượng thi công, giúp nâng cao kỹ năng và hiệu quả công việc.
  3. Chuyên gia tư vấn quản lý dự án và giám sát xây dựng: Là tài liệu tham khảo để đánh giá thực trạng và đề xuất các mô hình quản lý phù hợp với từng loại hình dự án.
  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản lý xây dựng: Hỗ trợ nghiên cứu, học tập về quản lý chất lượng thi công, đồng thời cung cấp các ví dụ thực tiễn và số liệu cụ thể để phân tích.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý chất lượng thi công lại quan trọng trong xây dựng?
    Quản lý chất lượng thi công đảm bảo công trình đạt yêu cầu kỹ thuật, an toàn và hiệu quả kinh tế, tránh lãng phí nguồn lực và giảm thiểu rủi ro sự cố. Ví dụ, công trình xây dựng không đạt chất lượng có thể gây ra tai nạn và chi phí sửa chữa lớn.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng thi công?
    Bao gồm năng lực nhân sự, chất lượng vật tư, thiết bị thi công, phương pháp thi công và quy trình quản lý. Trong thực tế, thiếu kiểm soát vật tư và nhân lực yếu kém thường dẫn đến chất lượng công trình kém.

  3. Mô hình quản lý chất lượng nào phù hợp với doanh nghiệp xây dựng tư nhân?
    Mô hình kết hợp giữa giám sát nội bộ và ban điều hành tổ chức thi công được đánh giá hiệu quả nếu có sự phân công rõ ràng và kiểm soát độc lập. Tuy nhiên, cần bổ sung phòng quản lý chất lượng chuyên trách để tăng tính khách quan.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lý chất lượng thi công?
    Đào tạo chuyên môn, áp dụng công nghệ mới, xây dựng quy trình kiểm soát chặt chẽ và tăng cường giám sát độc lập là các biện pháp thiết thực. Ví dụ, sử dụng phần mềm quản lý chất lượng giúp theo dõi tiến độ và phát hiện sớm sai sót.

  5. Vai trò của pháp luật trong quản lý chất lượng thi công xây dựng?
    Pháp luật quy định rõ trách nhiệm của các bên liên quan, tiêu chuẩn kỹ thuật và quy trình nghiệm thu, giúp đảm bảo chất lượng công trình và xử lý vi phạm. Luật Xây dựng 2014 và các thông tư hướng dẫn là cơ sở pháp lý quan trọng.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng quản lý chất lượng thi công tại Doanh nghiệp Tư nhân Xây dựng Cơ bản Việt Ngân trong giai đoạn 2018-2020, chỉ ra các tồn tại về tiến độ, chi phí và năng lực quản lý.
  • Áp dụng các lý thuyết quản lý chất lượng hiện đại và phân tích số liệu thực tế, nghiên cứu đề xuất mô hình quản lý đồng bộ, nâng cao năng lực nhân sự và đầu tư thiết bị hiện đại.
  • Các giải pháp đề xuất có tính khả thi cao, hướng tới cải tiến liên tục và nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công.
  • Nghiên cứu góp phần nâng cao nhận thức và thực tiễn quản lý chất lượng thi công tại các doanh nghiệp xây dựng tư nhân, đồng thời là tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành.
  • Bước tiếp theo là triển khai thí điểm các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tế của doanh nghiệp.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng thi công và phát triển bền vững doanh nghiệp xây dựng của bạn!