Nghiên cứu dự báo nhu cầu vận tải hành khách cho các phương thức vận tải ở đô thị Việt Nam

• Tác giả: Phan Nguyễn Hoài Nam
• Người hướng dẫn: Nguyễn Xuân Hoàn
• Trường học: Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải
• Chuyên ngành: Tổ Chức Và Quản Lý Vận Tải
• Đề tài: Dự Báo Nhu Cầu Vận Tải Hành Khách Đô Thị Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH VẼ
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 0.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
• 0.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 0.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 0.5. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới
• 1.1.1. Chương trình “Nghiên cứu giao thông khu vực Pittsburgh”
• 1.1.2. Chương trình nghiên cứu nhu cầu đi lại thành phố Washington D.C
• 1.1.3. Nghiên cứu về đường cao tốc của hội đồng nghiên cứu quốc gia Mỹ
• 1.1.4. Công trình nghiên cứu về sự lựa chọn phương thức vận tải đối với các chuyến đi hai chiều của công ty vận tải Riga-Daugavpils
• 1.1.5. Nghiên cứu so sánh các mô hình phân chia phương thức vận tải
• 1.1.6. Nghiên cứu về quy hoạch giao thông đô thị của Michael D. Meyer và Eric J.
• 1.1.7. Nghiên cứu nhu cầu đi lại tại thành phố Dhaka, Bangladesh
• 1.1.8. Nghiên cứu ước tính giá trị thời gian đi lại cho chuyến đi làm việc
• 1.1.9. Nghiên cứu về giao thông và thiết kế cao tốc
• 1.1.10. Nghiên cứu về quyết định lựa chọn phương tiện tại Nam Kinh, Trung Quốc
• 1.1.11. Nghiên cứu khung lý thuyết cho mô hình Logit
• 1.1.12. Nghiên cứu quyết định lựa chọn phương thức đi lại của người lao động ở thành phố Chennai
• 1.1.13. Chương trình hợp tác nghiên cứu giao thông quốc gia, Mỹ
• 1.1.14. Nghiên cứu về phân chia phương thức vận tải của Minal và Ch.
• 1.1.15. Nghiên cứu về giao thông vận tải và tăng trưởng vùng của đại học Minnesota
• 1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước
• 1.2.1. Đề tài “Quy hoạch tổng thể phát triển giao thông vận tải thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020”
• 1.2.2. Dự án “Quy hoạch tổng thể và Nghiên cứu khả thi về giao thông vận tải đô thị khu vực thành phố Hồ Chí Minh”
• 1.2.3. Dự án nghiên cứu khả thi hai tuyến metro ưu tiên TP. Hồ Chí Minh
• 1.2.4. Chương trình phát triển đô thị tổng thể tại thủ đô Hà Nội
• 1.2.5. Dự án nghiên cứu khả thi đường sắt đô thị Hà Nội
• 1.2.6. Dự án Metro Hà Nội – tuyến số 3
• 1.3. Khoảng trống trong nghiên cứu và đề xuất hướng nghiên cứu của đề tài
• 1.3.1. Đánh giá chung
• 1.3.2. Khoảng trống trong nghiên cứu
• 1.3.3. Hướng nghiên cứu của đề tài
• 1.4. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỰ BÁO PHÂN BỔ NHU CẦU ĐI LẠI CHO CÁC PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI TRONG ĐÔ THỊ
• 2.1. Hành vi của người thực hiện chuyến đi
• 2.1.1. Hành vi của người thực hiện chuyến đi trên quan điểm tâm lý học
• 2.1.2. Hành vi người thực hiện chuyến đi trên quan điểm marketing
• 2.1.3. Hành vi người thực hiện chuyến đi trên quan điểm kinh tế
• 2.2. Lý thuyết về dự báo nhu cầu đi lại
• 2.2.1. Nhu cầu đi lại và vận tải hành khách đô thị
• 2.2.2. Phân tích và dự báo phân bổ nhu cầu đi lại đô thị
• 2.3. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN
• 3.1. Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng bằng phương pháp phân tích nhân tố khám phá
• 3.1.1. Khái quát về phương pháp phân tích nhân tố khám phá
• 3.1.2. Quy trình nghiên cứu
• 3.1.3. Tổ chức điều tra và thu thập số liệu phục vụ công tác nghiên cứu dự báo phân bổ nhu cầu đi lại cho các phương thức vận tải trong các đô thị
• 3.1.4. Mô tả kết quả cuộc điều tra
• 3.1.5. Xác định nhân tố ảnh hưởng tới quyết định lựa chọn phương thức vận tải của người thực hiện chuyến đi
• 3.2. Số liệu phục vụ dự báo phân bổ nhu cầu đi lại
• 3.3. Lựa chọn mô hình dự báo
• 3.3.1. Đánh giá và lựa chọn dạng mô hình dự báo phân bổ nhu cầu đi lại cho các phương thức vận tải trong đô thị
• 3.3.2. Mô hình logit đa thức trong dự báo phân bổ nhu cầu đi lại cho các phương thức vận tải (dự báo lựa chọn phương thức vận tải)
• 3.4. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU DỰ BÁO PHÂN BỔ NHU CẦU ĐI LẠI CHO CÁC PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ỨNG DỤNG TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• 4.1. Giới thiệu về khu vực nghiên cứu
• 4.1.1. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hồ Chí Minh
• 4.1.2. Các vấn đề giao thông vận tải
• 4.2. Xây dựng mô hình dự báo xác suất lựa chọn phương thức vận tải tại thành phố Hồ Chí Minh
• 4.2.1. Dạng mô hình dự báo
• 4.2.2. Cách tiếp cận mô hình dự báo
• 4.2.3. Xây dựng mô hình dự báo
• 4.3. Bàn luận về kết quả
• 4.3.1. Tầm quan trọng của các nhân tố ảnh hưởng
• 4.3.2. Ảnh hưởng của các nhân tố
• 4.3.3. Tác động của cơ hội sử dụng xe máy tới lựa chọn phương thức vận tải công cộng
• 4.4. Một số kiến nghị
• 4.5. Kết luận chương 4
• CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• appendix.1. Tài liệu tiếng Việt
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu

Nhu cầu vận tải hành khách đô thị tại Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Vận tải hành khách không chỉ là một phần quan trọng trong hệ thống giao thông đô thị mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của cư dân. Việc dự báo nhu cầu vận tải là cần thiết để xây dựng các kế hoạch phát triển giao thông hợp lý. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, việc quy hoạch giao thông không chỉ dựa vào số liệu hiện tại mà còn cần dự báo chính xác về nhu cầu trong tương lai. Điều này giúp các nhà quản lý có thể đưa ra các chính sách phù hợp nhằm giảm thiểu ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Theo báo cáo, tỷ lệ sử dụng vận tải công cộng hiện nay chỉ đạt 10-12%, cho thấy sự cần thiết phải cải thiện hệ thống giao thông đô thị.

1.1 Các công trình nghiên cứu trên thế giới

Nhiều nghiên cứu quốc tế đã được thực hiện để phân tích và dự báo nhu cầu vận tải. Chương trình nghiên cứu giao thông khu vực Pittsburgh là một ví dụ điển hình, nơi áp dụng mô hình lựa chọn phương thức vận tải một chiều. Mô hình này cho phép phân tích các yếu tố như mật độ dân cư và sở hữu ô tô để dự đoán số lượng chuyến đi. Tương tự, nghiên cứu tại Washington D.C. đã sử dụng mô hình đa biến để xem xét các yếu tố như thời gian và chi phí đi lại. Những nghiên cứu này cung cấp cơ sở lý thuyết cho việc áp dụng các mô hình tương tự tại Việt Nam, nhằm cải thiện hệ thống giao thông và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của cư dân.

II. Cơ sở lý luận về dự báo phân bổ nhu cầu đi lại

Dự báo nhu cầu đi lại là một phần quan trọng trong quy hoạch giao thông đô thị. Hành vi của người thực hiện chuyến đi chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như kinh tế, xã hội và cơ sở hạ tầng. Việc phân tích các yếu tố này giúp xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu vận tải. Lý thuyết về dự báo nhu cầu đi lại cho thấy rằng, việc hiểu rõ hành vi của người tham gia giao thông là rất quan trọng. Các mô hình dự báo hiện nay thường sử dụng các phương pháp như hồi quy tuyến tính và mô hình Logit để phân tích và dự đoán. Những mô hình này không chỉ giúp dự báo chính xác mà còn cung cấp thông tin cần thiết cho việc xây dựng chính sách giao thông hiệu quả.

2.1 Nhu cầu đi lại và vận tải hành khách đô thị

Nhu cầu đi lại trong đô thị không chỉ phản ánh sự phát triển kinh tế mà còn liên quan đến chất lượng cuộc sống của cư dân. Vận tải hành khách đô thị cần được cải thiện để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Việc phân tích và dự báo nhu cầu vận tải giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng quan về tình hình giao thông hiện tại và tương lai. Các yếu tố như tăng trưởng dân số, phát triển kinh tế và chính sách giao thông đều ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại. Do đó, việc xây dựng các mô hình dự báo chính xác là rất cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống giao thông đô thị.

III. Phương pháp tiếp cận

Phương pháp nghiên cứu trong dự báo nhu cầu đi lại bao gồm cả định tính và định lượng. Việc sử dụng phương tiện vận tải và các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn phương thức vận tải là rất quan trọng. Các mô hình như EFA và Logit được áp dụng để phân tích dữ liệu thu thập từ khảo sát. Quy trình nghiên cứu bao gồm việc xác định các nhân tố ảnh hưởng, tổ chức điều tra và thu thập số liệu. Kết quả từ các cuộc khảo sát sẽ giúp xây dựng mô hình dự báo chính xác hơn, từ đó hỗ trợ cho việc quy hoạch giao thông đô thị. Việc áp dụng các mô hình hiện đại từ nước ngoài cũng cần được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam.

3.1 Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng

Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu vận tải là một phần quan trọng trong việc dự báo. Các yếu tố như thu nhập, độ tuổi, và hành vi di chuyển của người dân đều có tác động lớn đến quyết định lựa chọn phương thức vận tải. Việc phân tích các yếu tố này giúp xác định rõ hơn về nhu cầu đi lại trong đô thị. Các mô hình phân tích nhân tố khám phá (EFA) sẽ được sử dụng để xác định các nhân tố chính ảnh hưởng đến vận tải hành khách. Kết quả từ nghiên cứu này sẽ cung cấp thông tin quý giá cho việc xây dựng các chính sách giao thông phù hợp.

IV. Kết quả nghiên cứu dự báo phân bổ nhu cầu đi lại

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, nhu cầu đi lại tại Thành phố Hồ Chí Minh đang gia tăng mạnh mẽ. Việc xây dựng mô hình dự báo xác suất lựa chọn phương thức vận tải đã chỉ ra rằng, các yếu tố như thời gian, chi phí và chất lượng dịch vụ đều ảnh hưởng đến quyết định của người dân. Mô hình dự báo cho thấy rằng, nếu cải thiện hệ thống giao thông, tỷ lệ sử dụng vận tải công cộng có thể tăng lên đáng kể. Các kiến nghị từ nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của cư dân. Điều này không chỉ giúp giảm ùn tắc giao thông mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.

4.1 Giới thiệu về khu vực nghiên cứu

Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những đô thị lớn nhất Việt Nam với tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng. Tuy nhiên, giao thông đô thị tại đây đang gặp nhiều vấn đề như ùn tắc và ô nhiễm. Việc nghiên cứu nhu cầu đi lại tại đây là rất cần thiết để đưa ra các giải pháp hiệu quả. Khu vực nghiên cứu sẽ tập trung vào các tuyến đường chính và các phương thức vận tải hiện có. Kết quả từ nghiên cứu sẽ giúp các nhà quản lý có cái nhìn rõ hơn về tình hình giao thông và đưa ra các chính sách phù hợp nhằm cải thiện hệ thống giao thông đô thị.