Các Động Cơ Đầu Tư Của Doanh Nghiệp Hàn Quốc Vào ASEAN Trong Giai Đoạn 2009 - 2019

• Tác giả: Oh Mi Young
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thanh Hoàng
• Trường học: Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quan hệ quốc tế
• Đề tài: Động Cơ Đầu Tư Của Doanh Nghiệp Hàn Quốc Vào ASEAN (2009-2019)
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CÁM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH ẢNH
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Cơ sở lý luận về động cơ doanh nghiệp Hàn Quốc
• 1.2. Công ty đa quốc gia (MNEs motivations)
• 1.3. Công ty vừa và nhỏ (SMEs motivations)
• 1.4. Mô hình nghiên cứu (Theoretical Framework)
• 1.5. Mối quan hệ ASEAN – Hàn Quốc
• 1.6. Tổng quan về Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN)
• 1.7. Tổng quan về chính trị giữa ASEAN – Hàn Quốc
• 1.8. Quan hệ chính trị giữa Hàn Quốc với từng quốc gia ASEAN
• 1.9. Thực trạng FDI của Hàn Quốc tại ASEAN
• 1.10. Tiểu kết Chương 1
• 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Chiến lược nghiên cứu
• 2.2. Thu thập dữ liệu
• 2.3. Kỹ thuật phân tích dữ liệu
• 2.4. Tiểu kết Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả dữ liệu
• 3.2. Xác định động cơ doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư vào ASEAN
• 3.3. Thâm nhập vào thị trường (Entry to the local market)
• 3.4. Phát triển tài nguyên thiên nhiên (Natural resources development)
• 3.5. Xúc tiến xuất khẩu (Export promotion)
• 3.6. Mở rộng thị trường quốc tế (Third-country market entry)
• 3.7. Tận dụng mức lương tối thiểu (Low-wage utilization)
• 3.8. Áp dụng công nghệ tiên tiến (Adopting advanced technology)
• 3.9. Tiểu kết Chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về Động Cơ Đầu Tư FDI Hàn Quốc vào ASEAN

Bài viết này tập trung vào việc phân tích các động cơ đầu tư FDI của các doanh nghiệp Hàn Quốc vào khu vực ASEAN trong giai đoạn 2009-2019. Theo số liệu từ Trung tâm ASEAN-Hàn Quốc năm 2019, tổng vốn đầu tư đạt 9,55 tỷ USD, đưa ASEAN trở thành điểm đến FDI lớn thứ ba của Hàn Quốc, sau Hoa Kỳ và EU. Sự tăng trưởng này không chỉ thể hiện qua số vốn mà còn qua sự đa dạng trong các lĩnh vực đầu tư, từ xây dựng và bất động sản đến phân phối và tài chính. Nghiên cứu này đi sâu vào việc xác định các yếu tố chính thúc đẩy quyết định đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI của cả các tập đoàn đa quốc gia (MNEs) và các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) từ Hàn Quốc vào thị trường ASEAN. Để thực hiện phân tích, luận văn này sử dụng kết hợp các phương pháp định tính, tập trung vào dữ liệu vốn đầu tư Hàn Quốc do Ngân hàng Xuất Nhập khẩu Hàn Quốc (Eximbank Korea) cung cấp.

1.1. Xu Hướng Đầu Tư của Doanh Nghiệp Hàn Quốc vào ASEAN

Doanh nghiệp Hàn Quốc nhận thấy thị trường nội địa cạnh tranh gay gắt và tiềm năng tăng trưởng hạn chế. ASEAN nổi lên như một lựa chọn hấp dẫn với hệ sinh thái phong phú và nguồn tài nguyên đa dạng. Động lực tăng trưởng FDI cho thấy ASEAN là điểm đến đầu tư quan trọng, đứng thứ ba sau Hoa Kỳ và EU. Số liệu từ ASEAN-KOREA Centre năm 2019 cho thấy tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI Hàn Quốc ASEAN đạt 9,55 tỷ USD.

1.2. Tác Động của Đầu Tư Hàn Quốc đến Nền Kinh Tế ASEAN

Sự tăng trưởng mạnh mẽ của tăng trưởng kinh tế ASEAN đã thúc đẩy các doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư ASEAN. Đầu tư mang lại lợi ích cho cả hai bên: doanh nghiệp Hàn Quốc cung cấp vốn, kỹ thuật và công nghệ, trong khi ASEAN cung cấp chính sách khuyến khích đầu tư. Theo Ngân hàng Xuất Nhập khẩu Hàn Quốc (Eximbank Korea, 2019), tổng vốn đầu tư nước ngoài của Hàn Quốc vào các nước ASEAN đã đạt 61,85 tỷ USD từ năm 1968 đến 2019.

II. Phân Tích SWOT về Đầu Tư Hàn Quốc tại Thị Trường ASEAN

Việc phân tích SWOT (Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thách thức) cho phép đánh giá toàn diện về môi trường đầu tư ASEAN đối với doanh nghiệp Hàn Quốc. Điểm mạnh bao gồm lực lượng lao động trẻ, chi phí cạnh tranh và vị trí chiến lược. Điểm yếu nằm ở cơ sở hạ tầng chưa phát triển, rào cản pháp lý và sự khác biệt văn hóa. Cơ hội đến từ sự hội nhập kinh tế khu vực, tăng trưởng tầng lớp trung lưu và chính sách ưu đãi đầu tư. Thách thức bao gồm rủi ro chính trị, biến động tỷ giá và cạnh tranh từ các quốc gia khác như Trung Quốc và Nhật Bản. Dựa trên tài liệu, việc chấp nhận rủi ro và vượt qua trở ngại khác nhau tùy thuộc vào quốc gia. Những thách thức có thể là do văn hóa, sở thích, tôn giáo hoặc chính sách khác nhau.

2.1. Cơ Hội Đầu Tư hấp dẫn cho Doanh Nghiệp Hàn Quốc

Các quốc gia thuộc ASEAN đang thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư nhờ vào thị trường tiêu dùng đang phát triển, vị trí địa lý chiến lược, và tiềm năng tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ. Nhiều doanh nghiệp Hàn Quốc đã thiết lập quan hệ đối tác và liên doanh với các công ty ASEAN để mở rộng hoạt động kinh doanh trong khu vực. Điều này tạo ra nhiều cơ hội đầu tư ASEAN đặc biệt cho các doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư ASEAN. Điều này cho thấy sự hấp dẫn của khu vực đối với vốn đầu tư FDI Hàn Quốc ASEAN.

2.2. Thách Thức Đầu Tư cần lưu ý tại Thị Trường ASEAN

Mặc dù có nhiều cơ hội, các doanh nghiệp Hàn Quốc cũng phải đối mặt với nhiều thách thức đầu tư ASEAN khi hoạt động tại ASEAN. Các thách thức bao gồm sự khác biệt về văn hóa, pháp lý, và quy định, cũng như rủi ro chính trị và kinh tế. Doanh nghiệp cần thực hiện nghiên cứu kỹ lưỡng và lập kế hoạch cẩn thận để giảm thiểu rủi ro và tận dụng tối đa các cơ hội đầu tư. Để giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị và thích ứng linh hoạt với môi trường kinh doanh địa phương.

III. Cách Doanh Nghiệp Hàn Quốc Thâm Nhập Thị Trường ASEAN

Các doanh nghiệp Hàn Quốc sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để thâm nhập thị trường ASEAN. Các phương pháp phổ biến bao gồm đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI (xây dựng nhà máy, thành lập công ty con), liên doanh với đối tác địa phương, nhượng quyền thương mại, và xuất khẩu. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm quy mô doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh, và mục tiêu chiến lược. Theo nghiên cứu, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đầu tư ASEAN SMEs thường chọn liên doanh để giảm thiểu rủi ro và tận dụng kiến thức địa phương. Các tập đoàn lớn có xu hướng thích thành lập công ty con hoàn toàn sở hữu để kiểm soát hoạt động.

3.1. Lợi Thế của Đầu Tư Trực Tiếp cho Doanh Nghiệp Hàn Quốc

Đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI mang lại nhiều lợi thế cho doanh nghiệp Hàn Quốc, bao gồm khả năng kiểm soát hoạt động, tiếp cận thị trường địa phương, tận dụng nguồn lực và lao động giá rẻ, và hưởng các ưu đãi thuế. Tuy nhiên, FDI cũng đòi hỏi nguồn vốn lớn, kiến thức thị trường sâu rộng, và khả năng quản lý rủi ro cao. Theo số liệu thống kê do Trung tâm ASEAN-Hàn Quốc cung cấp trong năm 2019, tổng số tiền 9,55 tỷ USD đã được đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI Hàn Quốc ASEAN.

3.2. Vai Trò của Liên Doanh trong Đầu Tư Hàn Quốc

Liên doanh là một lựa chọn phổ biến cho doanh nghiệp Hàn Quốc muốn thâm nhập thị trường ASEAN, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). Liên doanh cho phép doanh nghiệp chia sẻ rủi ro, tận dụng kiến thức và mạng lưới của đối tác địa phương, và tiếp cận nguồn lực hạn chế. Tuy nhiên, liên doanh cũng có thể gây ra xung đột về quản lý và chiến lược, đòi hỏi sự hợp tác và tin tưởng giữa các bên. Các liên doanh thành công thường có mục tiêu rõ ràng và sự cam kết từ cả hai phía. Liên doanh tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư ASEAN.

IV. Động Cơ Thúc Đẩy Doanh Nghiệp Hàn Quốc Đầu Tư FDI

Các động cơ đầu tư FDI của doanh nghiệp Hàn Quốc vào ASEAN rất đa dạng và phức tạp. Các động cơ chính bao gồm tìm kiếm thị trường mới, tận dụng chi phí lao động thấp, tiếp cận nguồn tài nguyên thiên nhiên, nâng cao hiệu quả hoạt động, và mở rộng chuỗi cung ứng toàn cầu. Bên cạnh đó, các yếu tố như chính sách ưu đãi đầu tư, sự ổn định chính trị và kinh tế, và sự hội nhập khu vực cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đầu tư. Nghiên cứu này sử dụng mô hình nghiên cứu mới về động cơ thúc đẩy đầu tư của doanh nghiệp Hàn Quốc của cả MNEs và SMEs. Mô hình nghiên cứu được phân biệt 6 loại động cơ như sau: (1) Áp dụng công nghệ tiên tiến, (2) Xúc tiến xuất khẩu, (3) Phát triển tài nguyên thiên nhiên, (4) Tận dụng mức lương tối thiểu, (5) Mở rộng thị trường quốc tế, và (6) Thâm nhập vào thị trường.

4.1. Tận Dụng Lợi Thế Chi Phí và Nguồn Lực ASEAN

Chi phí lao động thấp và nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào là những yếu tố quan trọng thu hút doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư vào ASEAN. Các ngành công nghiệp như dệt may, da giày, và chế biến thực phẩm đặc biệt quan tâm đến lợi thế này. Bên cạnh đó, ASEAN cũng có nguồn cung nguyên liệu thô phong phú, đáp ứng nhu cầu sản xuất của nhiều ngành công nghiệp khác. Tận dụng lợi thế đầu tư ASEAN về chi phí giúp doanh nghiệp Hàn Quốc nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Nguồn nhân lực ASEAN cũng là một yếu tố quan trọng.

4.2. Mở Rộng Thị Trường Quốc Tế và Chuỗi Cung Ứng

ASEAN là một thị trường tiềm năng với dân số đông và tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh chóng. Doanh nghiệp Hàn Quốc coi ASEAN là một bàn đạp để mở rộng thị trường sang các khu vực khác trên thế giới. Bên cạnh đó, ASEAN cũng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, cung cấp các linh kiện, sản phẩm trung gian, và dịch vụ hỗ trợ cho các ngành công nghiệp khác. Việc doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư ASEAN góp phần vào việc chuỗi cung ứng toàn cầu và củng cố vị thế của ASEAN trong nền kinh tế thế giới.

V. Ảnh Hưởng của FTA đến Đầu Tư Hàn Quốc vào ASEAN

Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Hàn Quốc và ASEAN đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đầu tư Hàn Quốc vào khu vực. FTA giúp giảm thiểu các rào cản thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, và tăng cường hợp tác kinh tế giữa các bên. Bên cạnh đó, FTA cũng tạo ra một môi trường pháp lý minh bạch và ổn định, thu hút vốn đầu tư FDI Hàn Quốc ASEAN. Theo số liệu thống kê, các quốc gia ASEAN có FTA với Hàn Quốc thường có lượng vốn đầu tư từ Hàn Quốc cao hơn so với các quốc gia không có FTA.

5.1. Tác Động của VKFTA đến Đầu Tư Việt Nam Hàn Quốc

VKFTA (Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Hàn Quốc) đã tạo ra một cú hích lớn cho đầu tư giữa hai nước. VKFTA giúp giảm thiểu các rào cản thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam và Hàn Quốc hợp tác kinh doanh, và thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp. Việt Nam là một trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất của doanh nghiệp Hàn Quốc tại ASEAN, nhờ vào VKFTA, vị trí địa lý thuận lợi, và lực lượng lao động trẻ và năng động. VKFTA đã thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư Hàn Quốc vào Việt Nam.

5.2. Lợi Ích Đầu Tư ASEAN từ Hiệp Định Thương Mại Tự Do FTA

Các hiệp định thương mại tự do FTA giữa Hàn Quốc và các nước thành viên ASEAN mang lại nhiều lợi ích đầu tư cho cả hai bên. Các FTA giúp giảm thuế quan, loại bỏ các rào cản phi thuế quan, và tạo ra một môi trường kinh doanh cạnh tranh và minh bạch hơn. Các doanh nghiệp Hàn Quốc có thể tận dụng FTA để tiếp cận thị trường ASEAN một cách dễ dàng hơn, trong khi các doanh nghiệp ASEAN có thể hưởng lợi từ vốn, công nghệ, và kinh nghiệm quản lý của Hàn Quốc. Các hiệp định thương mại tự do FTA đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đầu tư Hàn Quốc vào ASEAN.

VI. Dự Báo Xu Hướng Đầu Tư Hàn Quốc vào ASEAN Tương Lai

Trong tương lai, xu hướng đầu tư Hàn Quốc vào ASEAN được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng, nhờ vào sự phát triển kinh tế của khu vực, sự hội nhập khu vực sâu rộng hơn, và các chính sách khuyến khích đầu tư của chính phủ các nước ASEAN. Các lĩnh vực tiềm năng bao gồm công nghệ thông tin, năng lượng tái tạo, y tế, và dịch vụ tài chính. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Hàn Quốc cũng cần đối mặt với những thách thức mới, như sự cạnh tranh gay gắt, biến động kinh tế, và rủi ro chính trị. Để thành công, các doanh nghiệp cần có chiến lược đầu tư linh hoạt, khả năng thích ứng cao, và sự cam kết lâu dài với thị trường ASEAN.

6.1. Ngành Nghề Đầu Tư Tiềm Năng của Doanh Nghiệp Hàn Quốc

Có nhiều ngành nghề đầu tư tiềm năng cho doanh nghiệp Hàn Quốc tại ASEAN trong tương lai. Công nghệ thông tin, năng lượng tái tạo, y tế, và dịch vụ tài chính là những lĩnh vực có triển vọng tăng trưởng cao. ASEAN đang nỗ lực chuyển đổi sang nền kinh tế số, và các doanh nghiệp Hàn Quốc có thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình này. Bên cạnh đó, nhu cầu về năng lượng tái tạo và dịch vụ y tế chất lượng cao cũng đang tăng lên tại ASEAN, tạo ra nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn. Điều này sẽ thúc đẩy ngành nghề đầu tư Hàn Quốc ASEAN.

6.2. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định Đầu Tư ASEAN

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của doanh nghiệp Hàn Quốc vào ASEAN. Các yếu tố quan trọng bao gồm triển vọng tăng trưởng kinh tế, sự ổn định chính trị và kinh tế, chính sách khuyến khích đầu tư, cơ sở hạ tầng, và nguồn nhân lực. Các doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố này trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Sự hiểu biết về môi trường kinh doanh địa phương, văn hóa, và pháp luật cũng rất quan trọng để đảm bảo thành công trong quá trình đầu tư ASEAN.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2009-2019, doanh nghiệp Hàn Quốc đã đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các quốc gia thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) với tổng giá trị khoảng 9,55 tỷ USD, theo số liệu của Trung tâm ASEAN-Hàn Quốc năm 2019. ASEAN là điểm đến FDI lớn thứ ba của Hàn Quốc, chỉ sau Hoa Kỳ (14,77 tỷ USD) và Liên minh châu Âu (10,94 tỷ USD). Đầu tư của doanh nghiệp Hàn Quốc không chỉ tập trung vào lĩnh vực sản xuất mà còn mở rộng sang xây dựng, bất động sản, phân phối, khách sạn, bảo hiểm và nhiều ngành dịch vụ khác.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các động cơ thúc đẩy doanh nghiệp Hàn Quốc, bao gồm cả doanh nghiệp đa quốc gia (MNEs) và doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), đầu tư vào 10 quốc gia thành viên ASEAN trong giai đoạn này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2009-2019, thời điểm sau khi Hiệp định khung về Hợp tác Kinh tế Toàn diện ASEAN-Hàn Quốc (AKFTA) có hiệu lực, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn FDI.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cái nhìn sâu sắc về các yếu tố thúc đẩy đầu tư của doanh nghiệp Hàn Quốc, góp phần hỗ trợ hoạch định chính sách thu hút FDI hiệu quả hơn tại các quốc gia ASEAN. Các chỉ số như tổng vốn FDI, tỷ lệ tăng trưởng đầu tư (tăng 348,4% so với năm 2009), và cơ cấu ngành đầu tư được phân tích nhằm đánh giá tác động và xu hướng đầu tư trong khu vực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết kinh điển về động cơ đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của doanh nghiệp đa quốc gia (MNEs) và doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs).

• Lý thuyết OLI của Dunning (1993, 2008): Bao gồm ba lợi thế chính là Ownership (lợi thế sở hữu), Location (lợi thế địa điểm), và Internalization (lợi thế nội hóa). Động cơ FDI được phân loại thành bốn nhóm: tìm kiếm nguồn lực, tìm kiếm thị trường, tìm kiếm hiệu quả và tìm kiếm tài sản chiến lược.

• Lý thuyết nội bộ hóa (Internalization Theory) của Buckley & Casson (1976): Nhấn mạnh việc doanh nghiệp lựa chọn đầu tư trực tiếp để giảm chi phí giao dịch và kiểm soát công nghệ, tài sản trí tuệ.

• Lý thuyết động cơ FDI của SMEs: Theo Lu & Beamish (2001), Knight & Cavusgil (2004), SMEs có xu hướng đầu tư ra nước ngoài để tiếp cận nguồn lực, đa dạng hóa rủi ro và mở rộng thị trường, với sự linh hoạt và khả năng thích ứng cao hơn so với MNEs.

• Mô hình nghiên cứu mới: Kết hợp lý thuyết của MNEs và SMEs để phân tích sáu động cơ chính thúc đẩy đầu tư của doanh nghiệp Hàn Quốc vào ASEAN, gồm: (1) Áp dụng công nghệ tiên tiến, (2) Xúc tiến xuất khẩu, (3) Phát triển tài nguyên thiên nhiên, (4) Tận dụng mức lương tối thiểu, (5) Mở rộng thị trường quốc tế, và (6) Thâm nhập vào thị trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp phân tích số liệu thống kê FDI thu thập từ Ngân hàng Xuất Nhập khẩu Hàn Quốc (Eximbank Korea) trong giai đoạn 2009-2019.

• Nguồn dữ liệu: Tổng giá trị vốn FDI của doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư vào 10 quốc gia ASEAN, phân theo lĩnh vực và quy mô doanh nghiệp (MNEs và SMEs).

• Phương pháp phân tích: Sử dụng bảng ma trận (Matrix) để đối chiếu các quốc gia ASEAN với sáu động cơ đầu tư, phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố động cơ và giá trị FDI thực tế.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Dữ liệu bao gồm toàn bộ vốn FDI của doanh nghiệp Hàn Quốc vào ASEAN trong 10 năm, không giới hạn số lượng doanh nghiệp cụ thể, nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong khoảng thời gian 2009-2019, nhằm tránh ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và tập trung vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ của FDI.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức tăng trưởng FDI ấn tượng: Tổng vốn FDI của doanh nghiệp Hàn Quốc vào ASEAN tăng từ 2,13 tỷ USD năm 2009 lên 9,55 tỷ USD năm 2019, tương đương mức tăng 348,4%. Việt Nam dẫn đầu với 4,47 tỷ USD (chiếm 46,8%), tiếp theo là Singapore với 3,03 tỷ USD (31,7%) và Indonesia 0,96 tỷ USD (10,1%).

2. Cơ cấu ngành đầu tư đa dạng: Lĩnh vực sản xuất chiếm 39,3% tổng giá trị FDI, tài chính và bảo hiểm chiếm 30,7%, bất động sản chiếm 6,2%. Điều này cho thấy doanh nghiệp Hàn Quốc không chỉ tập trung vào sản xuất mà còn mở rộng sang các ngành dịch vụ và tài chính.

3. Động cơ mở rộng thị trường quốc tế chiếm ưu thế: Phân tích cho thấy động cơ mở rộng thị trường quốc tế là yếu tố chính thúc đẩy doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư vào ASEAN, do thị trường trong nước có tính cạnh tranh cao và tiềm năng tăng trưởng hạn chế.

4. Tận dụng nguồn lực địa phương: Doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư nhằm phát triển tài nguyên thiên nhiên và tận dụng mức lương tối thiểu thấp tại các quốc gia ASEAN, đặc biệt là Việt Nam và Indonesia.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với lý thuyết OLI và các nghiên cứu trước đây về động cơ FDI. Việc doanh nghiệp Hàn Quốc lựa chọn ASEAN làm điểm đến đầu tư được giải thích bởi lợi thế địa điểm (Location Advantage) với nguồn nhân lực trẻ, chi phí lao động thấp và chính sách ưu đãi đầu tư hấp dẫn.

So sánh với các nghiên cứu về FDI của các quốc gia phát triển khác, động cơ mở rộng thị trường và tìm kiếm nguồn lực vẫn là yếu tố chủ đạo. Tuy nhiên, sự đa dạng hóa ngành đầu tư và sự tham gia của cả SMEs và MNEs tạo nên sự khác biệt trong cách thức và quy mô đầu tư.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tổng vốn FDI theo năm và bảng phân tích cơ cấu ngành đầu tư, giúp minh họa rõ ràng xu hướng và sự phân bổ đầu tư của doanh nghiệp Hàn Quốc tại ASEAN.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường chính sách ưu đãi đầu tư: Các quốc gia ASEAN nên tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, giảm thủ tục hành chính và tăng cường các chính sách ưu đãi thuế nhằm thu hút thêm vốn FDI từ Hàn Quốc, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao và sản xuất.

2. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Đầu tư vào đào tạo kỹ năng và nâng cao trình độ lao động để đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp Hàn Quốc, giúp họ tận dụng tốt hơn nguồn lực địa phương và nâng cao hiệu quả sản xuất.

3. Thúc đẩy hợp tác công - tư (PPP): Khuyến khích các dự án hợp tác giữa doanh nghiệp Hàn Quốc và chính phủ các nước ASEAN trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng, công nghệ và dịch vụ để tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư và phát triển bền vững.

4. Hỗ trợ SMEs trong quá trình quốc tế hóa: Cung cấp các chương trình hỗ trợ kỹ thuật, tài chính và tư vấn cho SMEs ASEAN nhằm tăng cường khả năng hợp tác và thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ Hàn Quốc.

Các giải pháp trên nên được thực hiện trong vòng 3-5 năm tới, với sự phối hợp giữa các cơ quan chính phủ, tổ chức xúc tiến đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp nhằm tối ưu hóa dòng vốn FDI và phát triển kinh tế khu vực.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý đầu tư: Giúp hiểu rõ các động cơ đầu tư của doanh nghiệp Hàn Quốc để xây dựng chính sách thu hút FDI hiệu quả, phù hợp với đặc điểm từng quốc gia ASEAN.

2. Doanh nghiệp Hàn Quốc và ASEAN: Cung cấp thông tin về xu hướng đầu tư, cơ hội và thách thức khi mở rộng kinh doanh tại khu vực ASEAN, từ đó định hướng chiến lược đầu tư và hợp tác.

3. Các tổ chức nghiên cứu và học thuật: Là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nghiên cứu về FDI, kinh tế quốc tế và phát triển khu vực, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu.

4. Các tổ chức xúc tiến thương mại và đầu tư: Hỗ trợ trong việc thiết kế các chương trình xúc tiến đầu tư, kết nối doanh nghiệp và phát triển mạng lưới hợp tác giữa Hàn Quốc và ASEAN.

Câu hỏi thường gặp

1. Động cơ chính nào thúc đẩy doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư vào ASEAN?
   Động cơ chủ yếu là mở rộng thị trường quốc tế do thị trường trong nước có tính cạnh tranh cao và tiềm năng tăng trưởng hạn chế. Ngoài ra, tận dụng nguồn nhân lực giá rẻ và phát triển tài nguyên thiên nhiên cũng là yếu tố quan trọng.

2. Phân biệt động cơ đầu tư của MNEs và SMEs như thế nào?
   MNEs thường đầu tư với quy mô lớn, tập trung vào khai thác lợi thế sở hữu và nội hóa hoạt động, trong khi SMEs linh hoạt hơn, tập trung vào tiếp cận thị trường gần và đa dạng hóa rủi ro.

3. Tại sao Việt Nam là điểm đến đầu tư hàng đầu trong ASEAN?
   Việt Nam có chi phí lao động thấp, nguồn lực dồi dào, vị trí địa lý thuận lợi và chính sách thu hút đầu tư nước ngoài hấp dẫn, chiếm gần 47% tổng vốn FDI của Hàn Quốc vào ASEAN.

4. Các lĩnh vực đầu tư chính của doanh nghiệp Hàn Quốc tại ASEAN là gì?
   Chủ yếu là sản xuất (39,3%), tài chính và bảo hiểm (30,7%), bất động sản (6,2%) và các ngành dịch vụ khác như xây dựng, khách sạn.

5. Làm thế nào để ASEAN tăng cường thu hút FDI từ Hàn Quốc?
   Cần cải thiện môi trường đầu tư, phát triển nguồn nhân lực, thúc đẩy hợp tác công - tư và hỗ trợ SMEs trong quá trình quốc tế hóa để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư.

Kết luận

• Doanh nghiệp Hàn Quốc đã tăng mạnh đầu tư FDI vào ASEAN trong giai đoạn 2009-2019, với tổng vốn đạt 9,55 tỷ USD.
• Động cơ chính là mở rộng thị trường quốc tế, tận dụng nguồn lực địa phương và áp dụng công nghệ tiên tiến.
• Việt Nam, Singapore và Indonesia là ba quốc gia nhận đầu tư lớn nhất trong khu vực.
• Nghiên cứu kết hợp lý thuyết MNEs và SMEs để xây dựng mô hình động cơ đầu tư toàn diện.
• Đề xuất các giải pháp chính sách nhằm tăng cường thu hút FDI và hỗ trợ doanh nghiệp trong khu vực ASEAN.

Tiếp theo, các nhà nghiên cứu và nhà hoạch định chính sách nên triển khai các nghiên cứu sâu hơn về tác động của FDI đến phát triển kinh tế xã hội và xây dựng các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp phù hợp. Để thúc đẩy hợp tác hiệu quả, các bên liên quan được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu này trong hoạch định chiến lược phát triển kinh tế khu vực.