Luận Văn Thạc Sĩ Về Định Canh Định Cư Ở Miền Núi Phía Bắc Việt Nam (1968-1990)

• Tác giả: Nguyễn Thị Lê
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Văn Chính
• Trường học: Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Dân Tộc Học
• Đề tài: Định Canh Định Cư Ở Miền Núi Phía Bắc Việt Nam Qua Nguồn Tài Liệu Lưu Trữ (1968-1990)
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hà Nội

• DẪN LUẬN
• 1. CHƯƠNG 1: MIỀN NÚI PHÍA BẮC VÀ TẬP QUÁN DU CANH DU CƯ CỦA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ
• 1.1. Một số đặc điểm miền núi phía Bắc Việt Nam
• 1.2. Tập quán du canh du cư của các dân tộc thiểu số ở miền núi phía Bắc
• 1.3. Thực trạng du canh du cư và bước đầu thực hiện định canh định cư ở miền núi phía Bắc trước 1968
• 1.4. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CHÍNH SÁCH ĐỊNH CANH ĐỊNH CƯ QUA NGUỒN TÀI LIỆU LƯU TRỮ
• 2.1. Quan điểm của các nhà làm chính sách về nền kinh tế nương rẫy du canh
• 2.2. Định canh định cư như một chiến lược phát triển miền núi. Nghị quyết 38/CP và nội dung cuộc vận động ĐCĐC. Tổ chức bộ máy thực hiện định canh định cư
• 2.3. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC HÀNH ĐỊNH CANH ĐỊNH CƯ Ở MIỀN NÚI PHÍA BẮC (1968-1990)
• 3.1. Định canh định cư từ lí thuyết đến thực hành
• 3.2. Làng định cư tập trung như một mô hình chủ đạo của chiến lược định cư. Mô hình kinh tế lúa nước và phương thức sản xuất mới. Dịch vụ xã hội ở vùng ĐCĐC. Kết quả định canh định cư và một số vấn đề tồn tại. Ba thế mạnh của miền núi và vấn đề lương thực của người dân ĐCĐC
• 3.3. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN

I. Tổng Quan Về Định Canh Định Cư Ở Miền Núi Phía Bắc Việt Nam

Chương trình Định canh định cư (ĐCĐC) ở miền núi phía Bắc Việt Nam được khởi xướng từ năm 1968 nhằm giải quyết vấn đề di cư và ổn định đời sống cho các dân tộc thiểu số. Chương trình này không chỉ là một chính sách phát triển kinh tế mà còn mang tính nhân văn, hướng tới việc cải thiện điều kiện sống cho người dân. Từ những tài liệu lưu trữ, có thể thấy rằng ĐCĐC đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển và điều chỉnh, phản ánh sự thay đổi trong chính sách của Nhà nước Việt Nam.

1.1. Đặc Điểm Miền Núi Phía Bắc Việt Nam

Miền núi phía Bắc Việt Nam có địa hình phức tạp, với nhiều dân tộc sinh sống. Đặc điểm này tạo ra những thách thức trong việc thực hiện chính sách định cư. Các dân tộc thiểu số thường có tập quán du canh du cư, điều này làm cho việc chuyển đổi sang định canh gặp nhiều khó khăn.

1.2. Lịch Sử Hình Thành Chính Sách ĐCĐC

Chính sách ĐCĐC được hình thành trong bối cảnh lịch sử đặc biệt, khi đất nước đang trong giai đoạn kháng chiến và xây dựng. Nghị quyết 38/CP được ban hành vào năm 1968 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc thực hiện chính sách này, với mục tiêu ổn định sản xuất và đời sống cho người dân.

II. Vấn Đề Và Thách Thức Trong Định Canh Định Cư

Mặc dù có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện định canh định cư, nhưng chương trình này vẫn gặp phải nhiều thách thức. Các vấn đề như tâm lý của người dân, sự thiếu hụt tài nguyên và cơ sở hạ tầng là những yếu tố cản trở quá trình thực hiện. Nhiều người dân vẫn giữ thói quen du canh, dẫn đến việc không thể ổn định cuộc sống tại các khu vực định cư mới.

2.1. Tâm Lý Người Dân Đối Với Chính Sách ĐCĐC

Nhiều người dân không muốn rời bỏ quê hương và thói quen du canh của họ. Điều này tạo ra sự kháng cự đối với chính sách ĐCĐC, khiến cho việc thực hiện gặp khó khăn. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc thay đổi thói quen sống là một quá trình phức tạp và cần thời gian.

2.2. Thiếu Hụt Tài Nguyên Và Cơ Sở Hạ Tầng

Việc thiếu hụt tài nguyên và cơ sở hạ tầng tại các khu vực định cư mới là một trong những thách thức lớn. Nhiều khu vực không có đủ nước, đất canh tác, và dịch vụ xã hội, dẫn đến việc người dân không thể ổn định cuộc sống.

III. Phương Pháp Thực Hiện Định Canh Định Cư

Để thực hiện chính sách ĐCĐC, Nhà nước đã áp dụng nhiều phương pháp khác nhau. Các mô hình làng định cư tập trung được triển khai nhằm tạo ra môi trường sống ổn định cho người dân. Bên cạnh đó, việc phát triển kinh tế lúa nước và các dịch vụ xã hội cũng được chú trọng.

3.1. Mô Hình Làng Định Cư Tập Trung

Mô hình làng định cư tập trung được xem là một trong những giải pháp hiệu quả nhất trong việc thực hiện ĐCĐC. Mô hình này giúp người dân có thể sống gần nhau, dễ dàng hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất và sinh hoạt.

3.2. Phát Triển Kinh Tế Lúa Nước

Phát triển kinh tế lúa nước là một trong những mục tiêu chính của chính sách ĐCĐC. Việc cải tạo đất và áp dụng các phương pháp canh tác mới đã giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Và Kết Quả Nghiên Cứu

Kết quả của chương trình ĐCĐC đã mang lại nhiều thay đổi tích cực cho đời sống của người dân. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại cần được giải quyết. Các nghiên cứu từ tài liệu lưu trữ cho thấy rằng việc thực hiện ĐCĐC đã giúp cải thiện điều kiện sống, nhưng cũng phát sinh nhiều vấn đề mới.

4.1. Cải Thiện Điều Kiện Sống Của Người Dân

Chương trình ĐCĐC đã giúp nhiều hộ gia đình ổn định cuộc sống, cải thiện thu nhập và điều kiện sinh hoạt. Nhiều người dân đã có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ xã hội và giáo dục tốt hơn.

4.2. Các Vấn Đề Tồn Tại Sau ĐCĐC

Mặc dù có nhiều thành công, nhưng chương trình ĐCĐC cũng để lại nhiều vấn đề như sự phân hóa giàu nghèo, và sự kháng cự từ một số nhóm dân cư. Cần có các giải pháp phù hợp để giải quyết những vấn đề này.

V. Kết Luận Và Tương Lai Của Định Canh Định Cư

Chương trình ĐCĐC đã có những đóng góp quan trọng trong việc phát triển miền núi phía Bắc Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu bền vững, cần có những điều chỉnh và cải tiến trong chính sách. Tương lai của ĐCĐC phụ thuộc vào khả năng thích ứng của người dân và sự hỗ trợ từ Nhà nước.

5.1. Đánh Giá Tổng Thể Về ĐCĐC

ĐCĐC đã mang lại nhiều lợi ích cho người dân, nhưng cũng cần nhìn nhận một cách khách quan về những thách thức còn tồn tại. Việc đánh giá tổng thể sẽ giúp cải thiện chính sách trong tương lai.

5.2. Hướng Đi Tương Lai Của Chính Sách ĐCĐC

Tương lai của chính sách ĐCĐC cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức của người dân, cải thiện cơ sở hạ tầng và phát triển kinh tế bền vững. Cần có sự tham gia của cộng đồng trong quá trình xây dựng chính sách.