Nghiên Cứu Đề Xuất Phương Án Kinh Doanh Rừng Theo Tiêu Chuẩn Quản Lý Rừng Bền Vững Tại Lâm Trường Măng Đen, Huyện Kon Rẫy, Tỉnh Kon Tum

QLRBV được đặt ra do nhu cầu phát triển bền vững trên toàn thế giới. Phát triển bền vững là một quá trình với những khái niệm: “Phát triển bền vững là bảo tồn và tăng cường năng lực sản xuất và đổi mới của hệ sinh thái” - Hội nghị Paris, 11/1991. “Phát triển bền vững là phát triển phải thỏa mãn nhu cầu của người hiện tại không được gây tác hại gì cho đời sau” – Brazin, 4/1992. Rừng là một trong số các nguồn tài nguyên thiên nhiên được chú trọng bởi vai trò và tầm ảnh hưởng sâu rộng đối với sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia cũng như khu vực và thế giới.

QLRBV cũng được đánh giá bằng nhiều phương pháp và tiêu chí khác nhau nhưng cốt lõi vẫn dựa trên các nguyên tắc và thực thi: phòng hộ (i), tuân theo tự nhiên (ii), tính công ích của rừng (iii), lợi dụng và tiết kiệm (iv). QLRBV đạt được mục tiêu của nhà quản lý đề ra đòi hỏi thực hiện những giải pháp kỹ thuật lâm sinh, những biện pháp quản lý kinh tế, xã hội tại rừng, khu vực quanh rừng với đối tượng quản lý trực tiếp là rừng, cộng đồng sống quanh rừng.

CCR bao gồm cả chứng chỉ gỗ, là công cụ để giúp thực hiện QLRBV. Có được CCR thể hiện tác dụng trên các mặt: kinh tế, xã hội, môi trường mà chủ thể quản lý đạt được. CCR được các tổ chức cấp trên nguyên tắc: CCR áp dụng cho mọi đơn vị quản lý rừng có chức năng sản xuất lâm sản và đang thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh, với quy mô khác nhau, kể cả khu vực nhà nước và tư nhân. CCR là một quá trình hoàn toàn tự nguyện.

Trong thực tế quản lý, giáo dục và sản xuất ngành Lâm nghiệp, những thuật ngữ về: QLRBV và CCR đã được đưa ra nhiều nhưng hiểu đúng và theo kịp với những quan niệm, những phát hiện và tình hình mới của thế giới thì còn nhiều điều cần đưa ra tranh luận để đi tới kết quả thống nhất. Trong thực hiện QLRBV và cấp CCR, các quy trình chưa có, kinh nghiệm quản lý và các tiêu chuẩn thực hiện còn chưa hoàn thiện tất cả chỉ ở giai đoạn bắt đầu.

Các doanh nghiệp kinh doanh rừng chủ yếu là các doanh nghiệp nhà nước hoặc dựa vào nguồn vốn của nhà nước mà chưa thực sự sử dụng vốn tự có, trong khi đầu tư vào lâm nghiệp bản thân nó đã mang nhiều rủi ro, nhu cầu vốn lớn, thu hồi vốn chậm nên khả năng kêu gọi vốn đầu tư không cao. Công tác thị trường trong ngành lâm nghiệp nói chung còn chậm chạp, không linh hoạt và chưa có sự phối hợp từ khâu sản xuất rừng để có được nguyên liệu phù hợp cho khâu chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Quyền sở hữu và sử dụng rừng và đất rừng của người dân sống trong vùng rừng đã được thể hiện trong các chính sách hiện hành. Nhưng lợi ích đem lại từ quản lý và bảo vệ rừng hiện tại chưa thực sự hấp dẫn với họ, người dân địa phương chưa thực sự được tham gia vào các quá trình ra quyết định liên quan đến môi trường sống, các cộng đồng chưa thể hiện tính chủ động và làm chủ của mình.

Các biện pháp kỹ thuật cần đảm bảo phù hợp với cấu trúc hiện tại và động thái rừng trong tương lai, các biện pháp xã hội cần quan tâm tới xu thế và tác động xã hội. Muốn vậy, đối với mỗi đơn vị sản xuất, mỗi đơn vị rừng cần được nghiên cứu đầy đủ về cấu trúc và động thái từ đó kết hợp với các tiêu chí khác đưa ra biện pháp tác động sao cho kinh doanh có hiệu quả nhất.

Các doanh nghiệp kinh doanh rừng chủ yếu là các doanh nghiệp nhà nước hoặc dựa vào nguồn vốn của nhà nước mà chưa thực sự sử dụng vốn tự có, trong khi đầu tư vào lâm nghiệp bản thân nó đã mang nhiều rủi ro, nhu cầu vốn lớn, thu hồi vốn chậm nên khả năng kêu gọi vốn đầu tư không cao.

Quyền sở hữu và sử dụng rừng và đất rừng của người dân sống trong vùng rừng đã được thể hiện trong các chính sách hiện hành. Nhưng lợi ích đem lại từ quản lý và bảo vệ rừng hiện tại chưa thực sự hấp dẫn với họ, người dân địa phương chưa thực sự được tham gia vào các quá trình ra quyết định liên quan đến môi trường sống, các cộng đồng chưa thể hiện tính chủ động và làm chủ của mình.

Quy trình kỹ thuật điều tra, thiết kế kinh doanh rừng còn lạc hậu, chậm áp dụng các thiết bị và công nghệ tiên tiến.

Hệ sinh thái rừng có tính đa dạng về chủng loại và cấu trúc phức tạp, các hệ sinh thái rừng biến động theo thời gian theo quy luật phức tạp mà đến nay các nghiên cứu về hệ sinh thái rừng để thực hiện kinh doanh, dẫn dắt rừng theo ý muốn của con người còn chưa đầy đủ.

Công tác thị trường trong ngành lâm nghiệp nói chung còn chậm chạp, không linh hoạt và chưa có sự phối hợp từ khâu sản xuất rừng để có được nguyên liệu phù hợp cho khâu chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Các chính sách liên quan đến QLRBV được hiểu là những chính sách điều tiết, chi phối trực tiếp và có tác động đến việc quản lý và sử dụng nguồn tài nguyên rừng và đất rừng một cách bền vững. Đó là các văn bản luật, dưới luật, các văn bản, quy phạm của Chính phủ, Bộ NN&PTNT, liên Bộ.

Các doanh nghiệp kinh doanh rừng chủ yếu là các doanh nghiệp nhà nước hoặc dựa vào nguồn vốn của nhà nước mà chưa thực sự sử dụng vốn tự có, trong khi đầu tư vào lâm nghiệp bản thân nó đã mang nhiều rủi ro, nhu cầu vốn lớn, thu hồi vốn chậm nên khả năng kêu gọi vốn đầu tư không cao.

Trong thực hiện QLRBV và cấp CCR, các quy trình chưa có, kinh nghiệm quản lý và các tiêu chuẩn thực hiện còn chưa hoàn thiện tất cả chỉ ở giai đoạn bắt đầu.

QLRBV đạt được mục tiêu của nhà quản lý đề ra đòi hỏi thực hiện những giải pháp kỹ thuật lâm sinh, những biện pháp quản lý kinh tế, xã hội tại rừng, khu vực quanh rừng với đối tượng quản lý trực tiếp là rừng, cộng đồng sống quanh rừng.

Các doanh nghiệp kinh doanh rừng chủ yếu là các doanh nghiệp nhà nước hoặc dựa vào nguồn vốn của nhà nước mà chưa thực sự sử dụng vốn tự có, trong khi đầu tư vào lâm nghiệp bản thân nó đã mang nhiều rủi ro, nhu cầu vốn lớn, thu hồi vốn chậm nên khả năng kêu gọi vốn đầu tư không cao.

Mặc dù CCR là một công cụ hữu hiệu để QLRBV. Nhưng những điều kiện để được cấp CCR lại rất khắt khe, khó khăn mà chúng ta phải đối mặt, đó là: Tiêu chuẩn cấp chứng chỉ của FSC quá cao, quy trình CCR phức tạp ( phụ lục 3), đây là lo ngại chính của các nhà sản xuất, kinh doanh gỗ.