Ứng dụng GIS và mô hình USLE trong đánh giá xói mòn đất tỉnh Kon Tum

• Tác giả: ThS. Nguyễn Thị Tịnh Ấu
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Khoa CN Hóa Học & Thực Phẩm
• Đề tài: Đánh Giá Xói Mòn Đất Tại Kon Tum Bằng Ứng Dụng GIS Và Mô Hình USLE
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• MỞ ĐẦU
• I. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
• I.1. Tổng quan nước ngoài
• I.2. Tổng quan trong nước
• II. TÍNH CẤP THIẾT
• III. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• IV. CÁCH TIẾP CẬN
• V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• VI. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• VII. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. KHÁI QUÁT VỀ XÓI MÒN ĐẤT
• 1.1.1. Khái niệm xói mòn đất
• 1.1.2. Phân loại xói mòn đất
• 1.1.2.1. Xói mòn do nước
• 1.1.2.1.1. Xói mòn theo lớp
• 1.1.2.1.2. Xói mòn theo các khe, rãnh
• 1.1.2.1.3. Xói mòn mương xói
• 1.1.2.2. Xói mòn do gió
• 1.1.3. Tiến trình xói mòn đất
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Xói mòn đất Kon Tum Tổng quan về thực trạng và tầm quan trọng của nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu tập trung vào xói mòn đất Kon Tum, một tỉnh miền núi với địa hình phức tạp. Tỉnh này chịu ảnh hưởng nặng nề từ các hoạt động khai thác tài nguyên, xây dựng thủy điện, dẫn đến nguy cơ xói mòn đất cao. Nghiên cứu này có tính cấp thiết vì xói mòn đất gây ra thiệt hại kinh tế, môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân và sự phát triển bền vững của tỉnh. Việc đánh giá mức độ xói mòn đất Tây Nguyên, đặc biệt tại Kon Tum, là cần thiết để đề xuất các giải pháp phù hợp. Nghiên cứu sử dụng công nghệ GIS và mô hình USLE để đánh giá xói mòn đất một cách toàn diện và chính xác.

1.1. Thực trạng xói mòn đất Kon Tum và ảnh hưởng của các yếu tố tự nhiên kinh tế xã hội

Kon Tum, với địa hình đồi núi chiếm ưu thế, rất dễ bị ảnh hưởng bởi xói mòn đất. Các yếu tố tự nhiên như lượng mưa lớn, độ dốc cao, đất dễ bị xói mòn đều góp phần gia tăng nguy cơ xói mòn đất. Bên cạnh đó, các hoạt động kinh tế - xã hội như khai thác rừng bừa bãi, canh tác không hợp lý trên đất dốc cũng làm trầm trọng thêm tình trạng này. Tác động xói mòn đất đến môi trường bao gồm suy giảm chất lượng đất, ô nhiễm nguồn nước, giảm năng suất nông nghiệp. Hiểu rõ thực trạng xói mòn đất là bước đầu tiên để tìm ra các giải pháp hữu hiệu. Nghiên cứu này sẽ làm rõ ảnh hưởng xói mòn đất đến môi trường và phát triển bền vững.

1.2. Vai trò của ứng dụng GIS trong quản lý đất và đánh giá xói mòn đất

Ứng dụng GIS trong nghiên cứu này đóng vai trò quan trọng. GIS cung cấp khả năng phân tích không gian, hiển thị dữ liệu địa lý một cách trực quan, giúp đánh giá chính xác mức độ xói mòn đất. Việc sử dụng phần mềm GIS hỗ trợ việc xử lý dữ liệu, tạo ra các bản đồ xói mòn đất, bản đồ độ dốc, bản đồ che phủ thực vật,... Từ đó, cho phép phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng đến xói mòn đất. Phân tích dữ liệu GIS mang lại sự chính xác và hiệu quả cao trong đánh giá xói mòn đất. Công nghệ GIS là công cụ không thể thiếu trong quản lý tài nguyên đất và bảo vệ đất Kon Tum.

II. Mô hình USLE xói mòn đất Phương pháp và kết quả nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng mô hình USLE để định lượng xói mòn đất. Mô hình USLE được xem là công cụ hiệu quả trong việc dự báo xói mòn đất tiềm năng và xói mòn đất hiện trạng. Các hệ số trong mô hình USLE (R, K, LS, C, P) được tính toán dựa trên dữ liệu thu thập từ thực địa và các nguồn dữ liệu khác. Kết quả nghiên cứu bao gồm các bản đồ xói mòn đất, phân tích tính toán xói mòn đất, cho thấy mức độ xói mòn đất ở các khu vực khác nhau của Kon Tum. USLE Kon Tum cung cấp cơ sở khoa học cho việc lập kế hoạch và quản lý đất.

2.1. Phân tích xói mòn đất GIS và ứng dụng phương trình USLE

Việc tích hợp phương trình USLE với phần mềm GIS tạo nên một phương pháp mạnh mẽ để đánh giá xói mòn đất. Phân tích dữ liệu GIS cho phép tạo ra các bản đồ thể hiện rõ ràng các yếu tố ảnh hưởng đến xói mòn đất, bao gồm lượng mưa (R), khả năng xói mòn của đất (K), độ dốc và chiều dài sườn (LS), độ che phủ thực vật (C), và các biện pháp bảo vệ đất (P). Tính toán xói mòn đất được thực hiện dựa trên công thức USLE. Kết quả được thể hiện qua các bản đồ xói mòn đất, cho thấy khu vực nào bị xói mòn mạnh, khu vực nào bị xói mòn nhẹ. USLE là một mô hình dự báo xói mòn đáng tin cậy.

2.2. Kết quả đánh giá xói mòn đất và xây dựng bản đồ xói mòn đất Kon Tum

Kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ xói mòn đất ở Kon Tum khá nghiêm trọng. Các bản đồ xói mòn đất được xây dựng dựa trên dữ liệu xử lý GIS và kết quả tính toán USLE. Bản đồ xói mòn tiềm năng và bản đồ xói mòn hiện trạng cho thấy sự phân bố không đều của xói mòn đất trên địa bàn tỉnh. Nghiên cứu cũng xác định được những khu vực có nguy cơ xói mòn đất cao cần ưu tiên các biện pháp phòng chống. Bản đồ xói mòn đất là sản phẩm quan trọng, phục vụ công tác quản lý và bảo vệ đất Kon Tum.

III. Giải pháp xói mòn đất Đề xuất và ứng dụng thực tiễn

Dựa trên kết quả nghiên cứu, đề tài đưa ra các giải pháp xói mòn đất phù hợp với điều kiện cụ thể của Kon Tum. Các biện pháp lâm nghiệp, biện pháp nông nghiệp, canh tác trên đất dốc được đề xuất nhằm giảm thiểu tác động xói mòn đất. Việc cân bằng lợi ích kinh tế và môi trường là yếu tố quan trọng cần được xem xét khi áp dụng các giải pháp. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo vệ đất Kon Tum và sự cần thiết của việc áp dụng các giải pháp bền vững.

3.1. Biện pháp hạn chế xói mòn đất và quản lý tài nguyên đất

Đề tài đề xuất nhiều giải pháp hạn chế xói mòn đất ở Kon Tum. Các biện pháp lâm nghiệp như trồng rừng, bảo vệ rừng hiện có là biện pháp quan trọng. Biện pháp nông nghiệp như luân canh cây trồng, sử dụng phân bón hợp lý cũng góp phần cải thiện chất lượng đất và giảm xói mòn đất. Các biện pháp canh tác trên đất dốc như làm ruộng bậc thang, trồng cây chắn gió là cần thiết. Quản lý tài nguyên đất hiệu quả cần sự phối hợp của chính quyền, người dân và các tổ chức liên quan. Việc thực hiện các giải pháp xói mòn đất đòi hỏi sự đầu tư và nỗ lực lâu dài.

3.2. Ứng dụng thực tiễn và bảo vệ đất Kon Tum

Các kết quả nghiên cứu có thể được ứng dụng trực tiếp vào công tác quản lý và bảo vệ đất Kon Tum. Bản đồ xói mòn đất là cơ sở để lập kế hoạch sử dụng đất hợp lý, tránh xây dựng trên vùng đất dễ bị xói mòn. Các giải pháp xói mòn đất được đề xuất có thể được chính quyền địa phương áp dụng để giảm thiểu thiệt hại. Nghiên cứu góp phần nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của bảo vệ đất. Việc áp dụng các giải pháp bền vững sẽ bảo đảm sự phát triển kinh tế - xã hội của Kon Tum trong tương lai. Giải pháp xói mòn đất cần sự tham gia tích cực của cộng đồng.