I. Tổng quan về nước biển dâng và xâm nhập mặn
Nước biển dâng là một trong những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, ảnh hưởng đến nhiều quốc gia, đặc biệt là những vùng ven biển như Quảng Bình. Hiện tượng này không chỉ làm tăng mực nước biển mà còn dẫn đến xâm nhập mặn vào các vùng cửa sông, trong đó có sông Gianh. Xâm nhập mặn là hiện tượng nước mặn từ biển xâm nhập vào các nguồn nước ngọt, gây ảnh hưởng đến chất lượng nước và sinh thái khu vực. Theo nghiên cứu, xâm nhập mặn có thể làm giảm khả năng cung cấp nước ngọt cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng. Việc đánh giá tác động của nước biển dâng đến xâm nhập mặn là cần thiết để có những biện pháp ứng phó kịp thời.
1.1. Tác động của nước biển dâng đến xâm nhập mặn
Nước biển dâng do biến đổi khí hậu đã làm gia tăng nguy cơ xâm nhập mặn tại các vùng cửa sông. Tại Quảng Bình, mực nước biển có thể tăng lên 65cm vào năm 2050, 80cm vào năm 2070 và 120cm vào năm 2100. Điều này sẽ dẫn đến sự xâm nhập sâu hơn của nước mặn vào các nguồn nước ngọt, ảnh hưởng đến chất lượng nước và sinh thái khu vực. Theo số liệu từ Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Quảng Bình, các vùng thấp trũng dọc theo đôi bờ sông Gianh sẽ là những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Việc nghiên cứu và đánh giá tác động này là rất quan trọng để có thể đưa ra các biện pháp quản lý nước hiệu quả.
II. Đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội tỉnh Quảng Bình
Quảng Bình là một tỉnh ven biển Bắc Trung Bộ, có địa hình hẹp và dốc, với nhiều sông ngòi chảy từ Tây sang Đông. Đặc điểm này làm cho tỉnh dễ bị ảnh hưởng bởi nước biển dâng và xâm nhập mặn. Tỉnh có khí hậu nhiệt đới gió mùa, với mùa mưa kéo dài từ tháng 8 đến tháng 11, và mùa khô từ tháng 12 đến tháng 7. Nông nghiệp là một trong những ngành kinh tế chủ lực của tỉnh, nhưng nước biển dâng và xâm nhập mặn đang đe dọa đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là lúa gạo. Việc đánh giá tác động của nước biển dâng đến kinh tế xã hội là cần thiết để xây dựng các chính sách phát triển bền vững.
2.1. Tình hình kinh tế và nông nghiệp
Nông nghiệp tại Quảng Bình chủ yếu dựa vào sản xuất lúa gạo, nhưng tình trạng xâm nhập mặn do nước biển dâng đang gây ra nhiều khó khăn. Theo thống kê, diện tích lúa gieo trồng tại tỉnh có thể bị giảm do nước mặn xâm nhập, ảnh hưởng đến sản lượng và thu nhập của người dân. Việc nghiên cứu và đánh giá tác động của nước biển dâng đến nông nghiệp là rất quan trọng để có thể đưa ra các giải pháp ứng phó kịp thời, bảo đảm an ninh lương thực cho tỉnh.
III. Phương pháp nghiên cứu và mô hình đánh giá
Để đánh giá tác động của nước biển dâng đến xâm nhập mặn sông Gianh, nghiên cứu sử dụng mô hình thủy động lực EFDC. Mô hình này cho phép phân tích sự lan truyền của nước mặn trong môi trường nước ngọt, từ đó đưa ra các kịch bản xâm nhập mặn theo các mức độ nước biển dâng khác nhau. Việc sử dụng mô hình số giúp xác định chính xác mức độ xâm nhập mặn và đưa ra các biện pháp quản lý hiệu quả. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho các nhà quản lý trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu.
3.1. Mô hình EFDC và ứng dụng
Mô hình EFDC được áp dụng để đánh giá mức độ xâm nhập mặn tại sông Gianh theo các kịch bản nước biển dâng. Mô hình này cho phép tính toán sự thay đổi của mực nước và độ mặn trong các điều kiện khác nhau, từ đó đưa ra các dự báo về tình hình xâm nhập mặn trong tương lai. Kết quả từ mô hình sẽ giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng quan về tình hình xâm nhập mặn, từ đó có thể xây dựng các chính sách ứng phó hiệu quả hơn.
