I. Chuyển đổi mô hình sở hữu
Chuyển đổi mô hình sở hữu của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển thị trường chứng khoán. Luận văn tập trung phân tích sự cần thiết của việc chuyển đổi từ mô hình công ty TNHH một thành viên sang mô hình Tổng công ty (công ty mẹ - công ty con) và mô hình sở hữu đa thành phần. Điều này nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, tăng cường tính minh bạch và hiệu quả hoạt động. Mô hình sở hữu hiện tại đã không còn phù hợp với quy mô và yêu cầu phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.
1.1. Cơ sở pháp lý và yêu cầu hội nhập
Luật Chứng khoán số 54/2019/QH14 quy định Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam phải là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ. Điều này đặt ra yêu cầu chuyển đổi mô hình sở hữu để phù hợp với thông lệ quốc tế. Thị trường chứng khoán Việt Nam cần chuẩn hóa các quy trình đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán để nâng cao chất lượng dịch vụ và kết nối với các tổ chức lưu ký quốc tế.
1.2. Phân tích mô hình hiện tại
Mô hình công ty TNHH một thành viên của VSD đã bộc lộ nhiều hạn chế trong quản lý và vận hành. Quản lý tài sản và dịch vụ tài chính chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Việc chuyển đổi sang mô hình Tổng công ty sẽ giúp tăng cường tính tự chủ, nâng cao hiệu quả quản trị và đa dạng hóa các dịch vụ liên quan đến chứng khoán.
II. Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam
Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành hệ thống hỗ trợ sau giao dịch của thị trường chứng khoán. Luận văn đánh giá thực trạng hoạt động của VSD giai đoạn 2009-2019, tập trung vào các hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán. VSD đã đạt được nhiều thành tựu nhưng cũng bộc lộ những hạn chế trong mô hình sở hữu hiện tại.
2.1. Thực trạng hoạt động
VSD đã thực hiện hiệu quả các hoạt động đăng ký, lưu ký và thanh toán chứng khoán, góp phần đảm bảo sự vận hành an toàn và thông suốt của thị trường. Tuy nhiên, mô hình sở hữu Nhà nước đã hạn chế khả năng tự chủ và linh hoạt trong quản lý. Quản lý rủi ro và hạ tầng công nghệ cần được cải thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển.
2.2. Đánh giá mô hình sở hữu
Mô hình sở hữu Nhà nước của VSD đã không còn phù hợp với quy mô và yêu cầu phát triển của thị trường chứng khoán. Việc chuyển đổi sang mô hình Tổng công ty và mô hình sở hữu đa thành phần sẽ giúp tăng cường tính minh bạch, hiệu quả và khả năng cạnh tranh của VSD.
III. Giải pháp và kiến nghị
Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể để chuyển đổi mô hình sở hữu của VSD, bao gồm việc xây dựng mô hình Tổng công ty và mô hình sở hữu đa thành phần. Các giải pháp này nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam và hội nhập quốc tế.
3.1. Giai đoạn chuyển đổi
Giai đoạn 2021-2023, VSD sẽ chuyển đổi sang mô hình Tổng công ty với cơ cấu tổ chức công ty mẹ - công ty con. Giai đoạn 2023-2025, VSD sẽ chuyển đổi sang mô hình công ty cổ phần với sự tham gia của các nhà đầu tư tư nhân và tổ chức quốc tế.
3.2. Phát triển hệ thống bù trừ và thanh toán
Luận văn đề xuất các giải pháp phát triển hệ thống bù trừ và thanh toán chứng khoán, đa dạng hóa các dịch vụ liên quan đến chứng khoán và tăng cường quản lý rủi ro. Các giải pháp này nhằm đảm bảo sự an toàn, minh bạch và thông suốt của các giao dịch trên thị trường.
