Luận văn: Chọn giống trẩu Vernicia montana làm gỗ nguyên liệu cho vùng Tây Bắc

• Tác giả: Nguyễn Thế Hưởng
• Người hướng dẫn: PGS. Dương Mộng Hùng
• Trường học: Trường Đại học Lâm Nghiệp
• Chuyên ngành: Lâm học
• Đề tài: Chọn giống Trẩu (Vernicia montana Lourd) làm gỗ nguyên liệu cho vùng Tây Bắc
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2009
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Quan điểm về vấn đề nghiên cứu
• 1.2. Cơ sở khoa học, ý nghĩa của chọn lọc cây trội
• 1.3. Những thành tựu trong công tác cải thiện giống cây rừng
• 1.4. Lược sử vấn đề nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐIỀU KIỆN CƠ BẢN KHU VỰC NGHIÊN CỨU, PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ GIỚI HẠN
• 2.1. Điều kiện tự nhiên huyện Mường La, tỉnh Sơn La
• 2.1.1. Vị trí địa lý
• 2.1.2. Địa hình, đất đai
• 2.1.3. Khí hậu - thuỷ văn
• 2.2. Đặc điểm tự nhiên huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên
• 2.2.1. Điều kiện địa hình, đất đai
• 2.2.2. Khí hậu - thuỷ văn
• 2.3. Điều kiện tự nhiên huyện Phong Thổ – Lai Châu
• 2.3.1. Vị trí địa lý
• 2.3.2. Địa hình, địa thế
• 2.3.3. Khí hậu – Thủy văn
• 2.3.4. Đá mẹ - Thổ nhưỡng
• 2.4. Điều kiện tự nhiên huyện Yên Sơn – Tuyên Quang
• 2.4.1. Vị trí địa lý
• 2.4.2. Điều kiện đất đai
• 2.4.3. Khí hậu – thủy văn
• 2.5. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 2.6. Điều kiện tự nhiên thị xã Hà Giang – Hà Giang
• 2.6.1. Vị trí địa lý
• 2.6.2. Điều kiện đất đai
• 2.6.3. Khí hậu - thủy văn
• 2.6.4. Kinh tế - xã hội
• 2.7. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỐI TƯỢNG, MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.3.1. Đặc điểm sinh trưởng của Trẩu
• 3.3.2. Mối liên hệ giữa sản lượng gỗ với một số dạng biến dị hình thái
• 3.3.3. Đề xuất các tiêu chí chọn lọc cây trội theo mục tiêu cung cấp gỗ
• 3.3.4. Kết quả chọn lọc cây trội theo mục tiêu cung cấp gỗ
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp điều tra ngoại nghiệp
• 3.4.2. Xử lý nội nghiệp
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đặc điểm sinh trưởng của Trẩu
• 4.1.1. Đặc điểm sinh trưởng theo tuổi
• 4.1.2. Đặc điểm sinh trưởng của các lâm phần Trẩu ở thời điểm nghiên cứu
• 4.1.3. Xác định tuổi thành thục số lượng
• 4.2. Mối liên hệ giữa sản lượng gỗ với các dạng biến dị hình thái
• 4.2.1. Kết quả nghiên cứu biến dị hình thái độ thẳng thân
• 4.2.2. Kết quả nghiên cứu biến dị hình thái tán
• 4.2.3. Kết quả nghiên cứu biến dị hình thái góc phân cành
• 4.2.4. Kết quả nghiên cứu biến dị hình thái kích thước cành
• 4.2.5. Kết quả nghiên cứu biến dị hình thái tập trung cành
• 4.2.6. Kết quả nghiên cứu biến dị hình thái độ xẻ thuỳ lá
• 4.2.7. Kết quả nghiên cứu biến dị hình thái phân bố lá trên tán
• 4.3. Đề xuất các tiêu chí chọn lọc cây trội
• 4.4. Chọn lọc cây trội theo mục tiêu cung cấp gỗ nguyên liệu
• 4.4.1. Chọn lọc cây trội theo phương pháp gián tiếp
• 4.4.2. Chọn lọc cây trội theo phương pháp trực tiếp
• KẾT LUẬN - TỒN TẠI VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

Tóm tắt

I. Top lý do chọn giống Trẩu làm gỗ nguyên liệu cho Tây Bắc

Cây Trẩu, đặc biệt là loài Trẩu lá xẻ (Vernicia montana Lour), là một loài cây bản địa có tiềm năng lớn trong việc phát triển lâm nghiệp Tây Bắc. Trước đây, Trẩu chủ yếu được trồng để lấy hạt ép dầu. Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế từ mục tiêu này không cao do năng suất quả phụ thuộc nhiều vào điều kiện môi trường. Ngày nay, với sự tiến bộ của công nghệ chế biến gỗ, gỗ Trẩu đang nổi lên như một nguồn nguyên liệu quý giá. Gỗ Trẩu có đặc tính nhẹ, màu trắng sáng, thớ thẳng, phù hợp với xu hướng thị trường, đặc biệt là các thị trường khó tính như Nhật Bản và Bắc Âu. Nhận thấy tiềm năng này, việc chuyển đổi mục đích trồng Trẩu từ lấy hạt sang lấy gỗ là một hướng đi chiến lược. Đề tài “Chọn giống Trẩu (Vernicia montana Lour) làm gỗ nguyên liệu cho vùng Tây Bắc” của tác giả Nguyễn Thế Hưởng (2009) đã đặt nền móng khoa học cho quá trình này. Nghiên cứu tập trung vào việc tuyển chọn những cá thể vượt trội (cây trội) để nhân giống, nhằm tối ưu hóa năng suất và chất lượng gỗ. Việc chọn được giống Trẩu cao sản không chỉ nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn góp phần vào mục tiêu phủ xanh đồi trọc, trở thành cây xóa đói giảm nghèo cho người dân địa phương. Tây Bắc, với các điều kiện tự nhiên đặc thù, là khu vực có nhiều lợi thế để phát triển loài cây này. Tuy nhiên, để thành công, cần phải có một quy trình chọn giống bài bản, dựa trên cơ sở khoa học vững chắc, từ đó cung cấp nguồn chất lượng cây giống tốt nhất cho sản xuất đại trà.

1.1. Lịch sử và giá trị kinh tế mới của cây Trẩu lấy gỗ

Trong lịch sử, cây Trẩu được biết đến là cây công nghiệp lấy dầu. Dầu Trẩu từng là một sản phẩm có giá trị. Tuy nhiên, sự biến động của thị trường và năng suất không ổn định đã làm giảm sức hấp dẫn của nó. Hiện nay, giá trị của cây Trẩu lấy gỗ đang được đánh giá lại một cách toàn diện. Gỗ Trẩu nhẹ, sáng màu, dễ chế biến, là nguyên liệu lý tưởng cho ngành sản xuất đồ nội thất, ván ép, và bột giấy. Nhu cầu ngày càng tăng của thị trường gỗ nguyên liệu đã mở ra một hướng đi mới, biến Trẩu thành một cây lâm nghiệp đa mục đích. Việc gây trồng Trẩu để lấy gỗ không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp mà còn giúp bảo tồn nguồn gen của một loài cây bản địa quý. Theo các nhà xuất khẩu, gỗ Trẩu đang nhận được sự quan tâm đặc biệt, hứa hẹn một tương lai phát triển bền vững nếu có sự đầu tư đúng đắn vào công tác giống và kỹ thuật canh tác.

1.2. Đặc điểm sinh thái phù hợp của Vernicia montana

Loài Vernicia montana phân bố tự nhiên ở các tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung Việt Nam. Loài cây này có khả năng thích ứng tốt với điều kiện khí hậu cận nhiệt đới, nơi có mùa mưa và mùa khô rõ rệt, tương tự như các tỉnh Tây Bắc. Nghiên cứu của các chuyên gia Trung Quốc cho thấy Trẩu phát triển tốt ở vùng có độ ẩm cao, lượng mưa từ 900-1.800mm và nhiệt độ trung bình năm khoảng 20°C. Cây ưa sáng nhưng không chịu được gió bão mạnh. Về đất đai, Trẩu yêu cầu đất có tầng dày, tơi xốp, nhiều mùn, pH từ 5-6. Các điều kiện này tương đối phổ biến tại các khu vực nghiên cứu như Mường La (Sơn La), Phong Thổ (Lai Châu), nơi đất đai chủ yếu là feralit phát triển trên phiến thạch, có độ phì khá, phù hợp cho sự sinh trưởng của Trẩu.

II. Vấn đề cấp bách Cải thiện giống Trẩu cho lâm nghiệp Tây Bắc

Mặc dù tiềm năng của cây Trẩu lấy gỗ là rất lớn, việc phát triển loài cây này tại Tây Bắc đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Vấn đề cốt lõi nằm ở công tác giống. Hiện tại, nguồn giống Trẩu chủ yếu đến từ các cây mọc tự nhiên hoặc các rừng trồng cũ với mục đích lấy hạt, chưa qua chọn lọc theo tiêu chí lấy gỗ. Điều này dẫn đến tình trạng rừng trồng có sinh trưởng không đồng đều, năng suất thấp, và chất lượng gỗ không đảm bảo. Chất lượng cây giống kém là rào cản lớn nhất, làm giảm hiệu quả kinh tế cây Trẩu. Một thách thức khác là sự thiếu hụt các nghiên cứu chuyên sâu về kỹ thuật trồng cây Trẩu theo hướng thâm canh lấy gỗ. Các yếu tố như mật độ trồng Trẩu, chế độ chăm sóc, và xác định chu kỳ khai thác gỗ tối ưu vẫn chưa được chuẩn hóa. Thêm vào đó, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt của vùng Tây Bắc, bao gồm địa hình chia cắt, đất dốc, và khí hậu biến động, cũng gây khó khăn cho việc mở rộng quy mô sản xuất. Nghiên cứu của Nguyễn Thế Hưởng (2009) đã chỉ ra rằng, nếu không có một chương trình cải thiện giống bài bản, việc trồng Trẩu lấy gỗ sẽ khó đạt được mục tiêu đề ra, không thể trở thành một giải pháp kinh tế bền vững cho phát triển lâm nghiệp Tây Bắc.

2.1. Thực trạng nguồn giống Trẩu chưa đáp ứng mục tiêu lấy gỗ

Nguồn giống hiện tại phần lớn bị phân ly di truyền mạnh. Khi trồng bằng hạt từ những cây chưa qua tuyển chọn, tỷ lệ cây có đặc tính không mong muốn (thân cong, phân cành thấp, sinh trưởng chậm) là rất cao. Điều này trực tiếp ảnh hưởng đến năng suất gỗ Trẩu và chất lượng thành phẩm. Việc thiếu một hệ thống vườn giống, rừng giống chuyên cung cấp hạt hoặc hom từ những giống Trẩu cao sản đã được công nhận làm cho người dân gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn giống tốt. Hậu quả là rừng trồng Trẩu phát triển manh mún, hiệu quả thấp, chưa tương xứng với tiềm năng của loài cây này.

2.2. Ảnh hưởng từ điều kiện thổ nhưỡng Sơn La khí hậu Lai Châu

Mỗi tiểu vùng sinh thái ở Tây Bắc có những đặc điểm riêng biệt. Điều kiện thổ nhưỡng Sơn La, đặc biệt tại Mường La, có tầng đất dày nhưng độ dốc lớn, dễ bị xói mòn. Trong khi đó, khí hậu Lai Châu, cụ thể là Phong Thổ, lại có biên độ nhiệt ngày đêm lớn và nguy cơ sương muối vào mùa đông. Những yếu tố này đòi hỏi phải chọn lọc được các giống Trẩu không chỉ có sinh trưởng nhanh, thân thẳng mà còn phải có khả năng thích ứng tốt với từng điều kiện lập địa cụ thể. Việc trồng một giống duy nhất trên quy mô rộng mà không qua khảo nghiệm xuất xứ có thể dẫn đến rủi ro lớn, ảnh hưởng đến sự thành công của chương trình phát triển cây Trẩu lấy gỗ.

III. Bí quyết chọn lọc gián tiếp giống Trẩu cao sản lấy gỗ

Phương pháp chọn lọc gián tiếp là một kỹ thuật tiên tiến trong cải thiện giống cây rừng. Cơ sở của phương pháp này là xác định mối liên hệ giữa các đặc điểm hình thái dễ quan sát (tính trạng chất lượng) với các chỉ tiêu kinh tế khó đo lường và xuất hiện muộn như sản lượng gỗ (tính trạng số lượng). Các tính trạng hình thái thường do gen quy định, ít chịu ảnh hưởng của môi trường và có độ di truyền cao. Do đó, việc chọn lọc dựa trên chúng giúp tăng độ chính xác và rút ngắn thời gian. Trong nghiên cứu về chọn giống Trẩu, tác giả đã điều tra hàng loạt các dạng biến dị hình thái như độ thẳng thân, hình thái tán, góc phân cành, kích thước cành, và hình dạng lá. Bằng các phương pháp thống kê, nghiên cứu đã xác định được những đặc điểm hình thái có tương quan chặt chẽ với năng suất gỗ Trẩu. Ví dụ, những cây có thân thẳng, góc phân cành hẹp, cành nhỏ và tán gọn thường cho sản lượng gỗ cao hơn. Đây chính là cơ sở khoa học để xây dựng bộ tiêu chí chọn lọc cây trội một cách nhanh chóng và hiệu quả ngay tại thực địa. Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho việc sơ tuyển trên quy mô lớn, giúp khoanh vùng những cá thể ưu tú để đưa vào các bước đánh giá chi tiết hơn, là một bước quan trọng trong quy trình tìm kiếm giống Trẩu cao sản.

3.1. Cơ sở khoa học của chọn lọc dựa trên biến dị hình thái

Cơ sở khoa học của phương pháp này nằm ở nguyên lý di truyền học. Các tính trạng số lượng như thể tích gỗ chịu sự kiểm soát của nhiều gen (đa gen) và tác động mạnh của môi trường. Ngược lại, các tính trạng chất lượng như hình dạng thân, kiểu phân cành thường do ít gen kiểm soát và biểu hiện ổn định hơn. Nghiên cứu chỉ ra rằng, khi một tính trạng chất lượng có mối tương quan di truyền chặt chẽ với một tính trạng số lượng mục tiêu, nó có thể được dùng làm chỉ thị để chọn lọc. Việc áp dụng phương pháp này trong kỹ thuật trồng cây Trẩu giúp các nhà chọn giống nhận diện sớm những cá thể có tiềm năng di truyền tốt, thay vì phải chờ đến cuối chu kỳ khai thác gỗ.

3.2. Các tiêu chí đánh giá hình thái quan trọng nhất ở cây Trẩu

Nghiên cứu của Nguyễn Thế Hưởng (2009) đã xác định một số tiêu chí hình thái quan trọng để chọn lọc gián tiếp cây Trẩu lấy gỗ. Cụ thể: (1) Độ thẳng thân: Cây có thân thẳng tắp được ưu tiên hàng đầu vì nó tối đa hóa chiều dài khúc gỗ hữu dụng. (2) Góc phân cành: Cây có góc phân cành nhỏ (cành mọc gần song song với thân chính) thường có khả năng tự tỉa cành tự nhiên tốt và ít tạo mắt gỗ lớn. (3) Kích thước cành: Cành nhỏ so với đường kính thân là một đặc điểm ưu việt, giúp giảm tổn thương khi tỉa cành và nâng cao chất lượng gỗ. (4) Hình thái tán: Tán cây hình tháp hoặc hình trụ hẹp cho phép tăng mật độ trồng Trẩu, từ đó gia tăng tổng sản lượng trên một đơn vị diện tích.

IV. Hướng dẫn chọn lọc trực tiếp cây Trẩu gỗ cho năng suất cao

Bên cạnh phương pháp gián tiếp, chọn lọc trực tiếp là bước không thể thiếu để xác định chính xác những cây trội ưu việt nhất. Phương pháp này tập trung vào việc đánh giá các chỉ tiêu sinh trưởng cốt lõi, phản ánh trực tiếp năng suất gỗ Trẩu, bao gồm đường kính ngang ngực (D1.3), chiều cao vút ngọn (Hvn), và thể tích thân cây (V). Quy trình được thực hiện bằng cách so sánh các chỉ số của một cây dự tuyển với giá trị trung bình của quần thể xung quanh. Theo Quy phạm kỹ thuật xây dựng rừng giống (QPN 15 – 93), một cây được công nhận là cây trội khi các chỉ tiêu kinh tế của nó vượt trội so với trị số trung bình của lâm phần ít nhất từ 1,5 đến 2 lần độ lệch chuẩn (Sx). Công thức chung là T = X + aSx, với 'a' dao động từ 1,5 đến 2. Việc áp dụng tiêu chuẩn khắt khe này đảm bảo rằng những cây được chọn thực sự là những cá thể có ưu thế di truyền về sinh trưởng, chứ không chỉ đơn thuần là kết quả của điều kiện môi trường thuận lợi cục bộ. Nghiên cứu đã tiến hành điều tra, đo đếm và tính toán trên các lâm phần Trẩu tại Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Tuyên Quang và Hà Giang, từ đó chọn ra những cây trội đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về độ vượt. Những cây này là nguồn vật liệu di truyền quý giá để xây dựng các vườn giống, phục vụ chương trình phát triển lâm nghiệp Tây Bắc.

4.1. Quy trình đánh giá cây trội bằng chỉ tiêu sinh trưởng

Quy trình bắt đầu bằng việc lập các ô tiêu chuẩn (OTC) đại diện trong lâm phần. Toàn bộ cây trong OTC được đo đếm các chỉ tiêu D1.3 và Hvn. Từ đó, các giá trị thống kê như trung bình (X) và độ lệch chuẩn (Sx) của lâm phần được tính toán. Cây trội dự tuyển sẽ được so sánh với các giá trị này. Ví dụ, một cây có thể tích thân cây lớn hơn giá trị trung bình cộng với 2 lần độ lệch chuẩn (V > Xv + 2Sxv) sẽ được xem là một cây ưu việt. Quy trình này đòi hỏi sự chính xác trong đo đếm và tính toán thống kê, là cơ sở để đảm bảo độ tin cậy của việc chọn lọc cây Trẩu lấy gỗ.

4.2. So sánh hiệu quả giữa phương pháp chọn lọc gián tiếp và trực tiếp

Hai phương pháp bổ sung cho nhau một cách hiệu quả. Chọn lọc gián tiếp dựa trên biến dị hình thái cho phép sàng lọc nhanh trên diện rộng, tiết kiệm thời gian và chi phí. Nó giúp xác định một danh sách các cây tiềm năng. Sau đó, phương pháp chọn lọc trực tiếp được áp dụng trên danh sách này để đánh giá chính xác mức độ vượt trội về sinh trưởng. Sự kết hợp này tạo ra một quy trình chọn giống toàn diện, vừa nhanh chóng vừa chính xác. Nó đảm bảo những cây được chọn không chỉ có hình thái đẹp (thân thẳng, cành nhỏ) mà còn phải có tốc độ sinh trưởng vượt bậc, đáp ứng đầy đủ yêu cầu của một giống Trẩu cao sản.

V. Kết quả chọn giống Trẩu Nâng cao hiệu quả kinh tế Tây Bắc

Nghiên cứu “Chọn giống Trẩu (Vernicia montana Lour) làm gỗ nguyên liệu cho vùng Tây Bắc” đã thu được những kết quả cụ thể và có giá trị ứng dụng cao. Bằng việc áp dụng kết hợp các phương pháp chọn lọc, nghiên cứu đã xác định được một danh sách các cây trội tại 5 khu vực: Mường La (Sơn La), Điện Biên (Điện Biên), Phong Thổ (Lai Châu), Yên Sơn (Tuyên Quang) và Hà Giang. Các cây trội này đều thể hiện sự vượt trội rõ rệt về các chỉ tiêu sinh trưởng. Cụ thể, độ vượt về thể tích thân cây của chúng dao động từ 44,7% đến 128,4% so với trị số trung bình của lâm phần. Đây là những con số hết sức ấn tượng, cho thấy tiềm năng to lớn trong việc nâng cao năng suất gỗ Trẩu thông qua công tác cải thiện giống. Nghiên cứu cũng phân tích và xác định tuổi thành thục số lượng, là thời điểm mà tăng trưởng bình quân hàng năm đạt cực đại. Đây là thông tin quan trọng giúp xác định chu kỳ khai thác gỗ hợp lý, tối ưu hóa hiệu quả kinh tế cây Trẩu. Việc nhân giống các cây trội này (bằng phương pháp ghép hoặc giâm hom) và đưa vào trồng rừng đại trà được kỳ vọng sẽ tạo ra những khu rừng năng suất cao, đồng đều, cung cấp nguồn gỗ ổn định cho thị trường gỗ nguyên liệu và trở thành một mô hình cây xóa đói giảm nghèo hiệu quả cho đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc.

5.1. Đặc điểm các cây trội Trẩu được chọn lọc tại Sơn La Điện Biên

Tại các địa điểm nghiên cứu như Nà Tấu (Điện Biên) và Mường Bú (Sơn La), các cây trội được chọn lọc không chỉ có đường kính và chiều cao vượt trội mà còn mang nhiều đặc điểm hình thái lý tưởng như thân thẳng, phân cành cao, tán gọn. Ví dụ, các cây trội tại Sơn La có độ vượt về chiều cao từ 17,6% đến 34,3% và độ vượt về thể tích lên đến hơn 100%. Những cá thể ưu việt này chứng tỏ khả năng thích ứng tốt với điều kiện thổ nhưỡng Sơn La và khí hậu Lai Châu, là nguồn gen đầu dòng quý giá cho công tác nhân giống và phát triển loài Vernicia montana trong khu vực.

5.2. Phân tích năng suất gỗ Trẩu và chu kỳ khai thác tối ưu

Dựa trên việc phân tích cây giải tích, nghiên cứu đã xây dựng được biểu đồ tăng trưởng của Trẩu theo tuổi. Kết quả cho thấy, Trẩu là loài cây sinh trưởng khá nhanh trong giai đoạn đầu. Tuổi thành thục số lượng, thời điểm nên bắt đầu khai thác để đạt hiệu quả cao nhất, được xác định. Thông tin này giúp người trồng rừng xây dựng kế hoạch kinh doanh dài hạn, quyết định thời điểm khai thác hợp lý để tối đa hóa lợi nhuận. Một chu kỳ khai thác gỗ khoa học sẽ giúp cân bằng giữa tăng trưởng sinh học và lợi ích kinh tế, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành lâm nghiệp.

VI. Tương lai cây Trẩu Hướng đi bền vững cho lâm nghiệp Tây Bắc

Việc chọn giống thành công cây Trẩu lấy gỗ mở ra một tương lai đầy hứa hẹn cho phát triển lâm nghiệp Tây Bắc. Đây không chỉ là một giải pháp kinh tế mà còn mang ý nghĩa xã hội và môi trường sâu sắc. Về kinh tế, việc phát triển các rừng Trẩu năng suất cao sẽ tạo ra nguồn cung gỗ Trẩu ổn định, đáp ứng nhu cầu của thị trường gỗ nguyên liệu trong nước và xuất khẩu, mang lại thu nhập bền vững cho người dân. Cây Trẩu có thể trở thành một cây xóa đói giảm nghèo chủ lực, thay thế các loại cây trồng hiệu quả thấp khác. Về môi trường, với tốc độ sinh trưởng nhanh, Trẩu là loài cây lý tưởng cho chương trình phủ xanh đồi trọc, chống xói mòn và cải tạo đất. Để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có những chính sách đồng bộ từ nhà nước. Cần đầu tư xây dựng các trung tâm giống, chuyển giao kỹ thuật trồng cây Trẩu tiên tiến cho người dân, và kết nối chuỗi giá trị từ trồng, khai thác đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Việc tiếp tục nghiên cứu và chọn tạo ra các giống Trẩu cao sản thế hệ mới, có khả năng kháng sâu bệnh và thích ứng với biến đổi khí hậu, là nhiệm vụ chiến lược để đảm bảo sự phát triển bền vững của cây Trẩu tại Việt Nam.

6.1. Khuyến nghị nhân giống và phát triển rừng Trẩu quy mô lớn

Từ kết quả nghiên cứu, cần khẩn trương nhân giống vô tính (ghép, giâm hom) các cây trội đã được công nhận để bảo tồn nguồn gen và cung cấp chất lượng cây giống cao cho sản xuất. Đồng thời, cần xây dựng các mô hình trồng rừng thâm canh Trẩu tại các vùng sinh thái khác nhau ở Tây Bắc để khảo nghiệm và hoàn thiện quy trình kỹ thuật. Việc khuyến khích người dân tham gia trồng rừng Trẩu thông qua các chính sách hỗ trợ về vốn, giống và kỹ thuật là rất cần thiết để có thể phát triển loài cây này trên quy mô công nghiệp.

6.2. Tiềm năng của gỗ Trẩu trên thị trường gỗ nguyên liệu toàn cầu

Trong bối cảnh nguồn cung gỗ tự nhiên ngày càng cạn kiệt, các loại gỗ rừng trồng có chu kỳ ngắn, chất lượng tốt như gỗ Trẩu ngày càng được ưa chuộng. Đặc tính gỗ nhẹ, sáng màu, thớ thẳng của Vernicia fordii và Vernicia montana rất phù hợp với ngành công nghiệp chế biến đồ nội thất hiện đại và sản xuất các sản phẩm gỗ công nghệ cao. Nếu được đầu tư bài bản, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng thương hiệu cho gỗ Trẩu trên thị trường quốc tế, góp phần nâng cao giá trị cho ngành lâm nghiệp nước nhà và khẳng định vị thế trên thị trường gỗ nguyên liệu toàn cầu.