I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu
Luận án tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm vi mô của người thu nhập thấp tại Việt Nam. Bối cảnh nghiên cứu được đặt trong tình hình kinh tế xã hội hiện nay, nơi mà bảo hiểm vi mô được xem là một công cụ quan trọng để quản lý rủi ro và hỗ trợ tài chính cho các hộ gia đình dễ bị tổn thương. Mặc dù bảo hiểm vi mô đã được triển khai tại Việt Nam hơn một thập kỷ, tỷ lệ tham gia vẫn còn thấp. Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định tham gia của người dân, từ đó đề xuất các giải pháp thúc đẩy sự phát triển của thị trường này.
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam là một quốc gia có tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo đáng kể, với hơn 6.4% dân số thuộc nhóm này. Bảo hiểm vi mô được xem là một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu rủi ro tài chính và hỗ trợ an sinh xã hội. Tuy nhiên, tỷ lệ tham gia còn thấp do nhiều yếu tố như thiếu hiểu biết, chính sách chưa phù hợp, và niềm tin của cộng đồng. Nghiên cứu này nhằm lấp đầy khoảng trống trong việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia của người dân.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của luận án là xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến ý định tham gia bảo hiểm vi mô của người thu nhập thấp tại Việt Nam. Nghiên cứu cũng đề xuất các khuyến nghị chính sách nhằm thúc đẩy sự tham gia của người dân, góp phần phát triển bền vững thị trường bảo hiểm vi mô.
II. Cơ sở lý luận và mô hình nghiên cứu
Luận án dựa trên các lý thuyết về hành vi dự định, bao gồm Lý thuyết Hành động Hợp lý (TRA) và Lý thuyết Hành vi Có kế hoạch (TPB). Các yếu tố như thái độ, chuẩn mực chủ quan, và nhận thức kiểm soát hành vi được xem xét như những yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định tham gia. Ngoài ra, các yếu tố đặc thù của Việt Nam như hiểu biết về bảo hiểm, truyền thông, và nhóm tham khảo cũng được đưa vào mô hình nghiên cứu.
2.1. Khái niệm bảo hiểm vi mô
Bảo hiểm vi mô là một hình thức bảo hiểm dành cho người có thu nhập thấp, giúp họ quản lý rủi ro tài chính thông qua các khoản phí bảo hiểm nhỏ. Đây là công cụ quan trọng trong việc hỗ trợ an sinh xã hội và giảm nghèo, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển.
2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia
Các yếu tố chính bao gồm thái độ đối với bảo hiểm, chuẩn mực chủ quan từ gia đình và cộng đồng, và nhận thức kiểm soát hành vi của người dân. Ngoài ra, các yếu tố như hiểu biết về bảo hiểm, truyền thông, và nhóm tham khảo cũng có tác động đáng kể đến quyết định tham gia.
III. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, bao gồm nghiên cứu định tính và định lượng. Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua phỏng vấn sâu với các chuyên gia và người dân để xác định các yếu tố ảnh hưởng. Nghiên cứu định lượng sử dụng bảng hỏi để thu thập dữ liệu từ người thu nhập thấp tại các khu vực khác nhau của Việt Nam. Dữ liệu được phân tích bằng các phương pháp thống kê như phân tích nhân tố khám phá (EFA) và mô hình hồi quy tuyến tính.
3.1. Nghiên cứu định tính
Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua phỏng vấn sâu với các chuyên gia trong lĩnh vực bảo hiểm và người dân có thu nhập thấp. Mục tiêu là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm vi mô và xây dựng mô hình nghiên cứu.
3.2. Nghiên cứu định lượng
Nghiên cứu định lượng sử dụng bảng hỏi để thu thập dữ liệu từ 500 người thu nhập thấp tại các khu vực khác nhau của Việt Nam. Dữ liệu được phân tích bằng các phương pháp thống kê như phân tích nhân tố khám phá (EFA) và mô hình hồi quy tuyến tính để đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố.
IV. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố như thái độ, chuẩn mực chủ quan, và nhận thức kiểm soát hành vi có tác động đáng kể đến ý định tham gia bảo hiểm vi mô. Ngoài ra, các yếu tố như hiểu biết về bảo hiểm, truyền thông, và nhóm tham khảo cũng có ảnh hưởng quan trọng. Nghiên cứu cũng chỉ ra sự khác biệt về ý định tham gia giữa các nhóm người dân theo đặc điểm nhân khẩu học như tuổi tác, giới tính, và trình độ học vấn.
4.1. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng
Kết quả phân tích cho thấy thái độ đối với bảo hiểm có tác động mạnh nhất đến ý định tham gia, tiếp theo là chuẩn mực chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi. Các yếu tố như hiểu biết về bảo hiểm và truyền thông cũng có ảnh hưởng đáng kể.
4.2. Sự khác biệt theo nhân khẩu học
Nghiên cứu chỉ ra rằng ý định tham gia bảo hiểm vi mô có sự khác biệt đáng kể giữa các nhóm người dân theo tuổi tác, giới tính, và trình độ học vấn. Ví dụ, người trẻ tuổi và có trình độ học vấn cao hơn có xu hướng tham gia bảo hiểm nhiều hơn.
V. Hàm ý chính sách và kết luận
Luận án đề xuất các khuyến nghị chính sách nhằm thúc đẩy ý định tham gia bảo hiểm vi mô của người thu nhập thấp tại Việt Nam. Các khuyến nghị bao gồm cải thiện hiểu biết của người dân về bảo hiểm, tăng cường truyền thông, và thiết kế các sản phẩm bảo hiểm phù hợp với nhu cầu của người dân. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng niềm tin và sự tin tưởng của cộng đồng đối với các sản phẩm bảo hiểm vi mô.
5.1. Khuyến nghị chính sách
Các khuyến nghị chính sách bao gồm cải thiện hiểu biết của người dân về bảo hiểm vi mô, tăng cường truyền thông, và thiết kế các sản phẩm bảo hiểm phù hợp với nhu cầu của người dân. Ngoài ra, cần xây dựng niềm tin và sự tin tưởng của cộng đồng đối với các sản phẩm bảo hiểm.
5.2. Kết luận
Luận án đã xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến ý định tham gia bảo hiểm vi mô của người thu nhập thấp tại Việt Nam. Các kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở quan trọng cho việc đề xuất các chính sách và chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển của thị trường bảo hiểm vi mô tại Việt Nam.
