Các yếu tố ngân hàng và kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản của ngân hàng thương mại tại Việt Nam

• Tác giả: Vo Thi Hoang Thu
• Người hướng dẫn: Dr. Le Ha Diem Chi
• Trường học: Banking University of Ho Chi Minh City
• Chuyên ngành: Finance – Banking
• Đề tài: Bank-Specific And Macro-Economic Factors Affect The Liquidity Risks Of Commercial Banks In Vietnam
• Loại tài liệu: graduate thesis
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• ABSTRACT SUMMARY
• DISCLOSURE
• THANK YOU
• CONTENTS
• 1. INTRODUCTION TO THE RESEARCH TOPIC
• 1.1. Reasons for choosing the topic
• 1.2. Subject and scope of the study
• 1.2.1. Subject of the study
• 1.2.2. Scope of the study
• 1.3. Contribution of research
• 1.4. Structure of research
• 2. THEORETICAL BASIS AND OVERVIEW OF PRIOR STUDIES
• 2.1. Basic concept overview
• 2.2. The concept of liquidity and liquidity risk
• 2.3. Measure liquidity risk
• 2.4. Factors impacting liquidity risk
• 2.4.1. Bank – specific factors
• 2.4.1.1. Dependence on external funding sources (EFD)
• 2.4.1.2. Loan-to-total assets ratio (TLA)
• 2.4.1.3. Earnings Quality Ratio (NIITA)
• 2.4.1.4. Loan to total deposit ratio (LDR)
• 2.4.1.5. Size of bank (SIZE)
• 2.4.1.6. Return on Equity (ROE)
• 2.4.2. Macroeconomic factors
• 2.4.2.1. Growth rate of money supply (M2)
• 3. RESEARCH MODELS AND METHODS
• 3.1. Measurement of research variables
• 3.2. Research data and research methods
• 4. RESEARCH RESULTS AND DISCUSSION
• 4.1. Descriptive statistical analysis
• 4.2. Estimating the regression model and testing the regression hypotheses
• 4.3. Compare Pooled model – OLS and Fixed Effects Model (FEM)
• 4.4. Compare the FEM model and the REM model. Check for multicollinearity
• 4.5. Check for autocorrelation
• 4.6. Test for the phenomenon of autocovariance change
• 4.7. Overcoming the research model and GMM regression model method
• 4.8. The results of overcoming the research model
• 4.9. GMM Regression Model Method
• 4.10. Summarize and discuss research results
• 5. CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS
• 5.1. Conclusion of the results obtained from the research
• 5.2. Recommendations on bank liquidity risk
• 5.3. Limitations of the research and suggestions for new research directions
• 5.3.1. Limitations of the research topic
• 5.3.2. Proposing new research directions
• LIST OF ACRONYMS
• LIST OF TABLES
• LIST OF GRAPHICS

I. Tổng Quan Rủi Ro Thanh Khoản Ngân Hàng Thách Thức Giải Pháp

Rủi ro thanh khoản là một trong những rủi ro lớn nhất mà các ngân hàng thương mại Việt Nam phải đối mặt. Nó đe dọa sự ổn định tài chính và khả năng hoạt động liên tục của ngân hàng. Việc quản lý hiệu quả rủi ro thanh khoản không chỉ bảo vệ ngân hàng khỏi khủng hoảng mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng. Bài viết này sẽ đi sâu vào các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản ngân hàng tại Việt Nam, phân tích nguyên nhân và đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả. Theo Basel Committee Supervision (2008), thanh khoản là khả năng một ngân hàng đáp ứng các nghĩa vụ khi đến hạn mà không gây ra tổn thất đáng kể. Việc không đáp ứng được yêu cầu này có thể dẫn đến khủng hoảng thanh khoản. Nghiên cứu này tập trung vào giai đoạn 2010-2020, thời kỳ có nhiều biến động kinh tế ảnh hưởng đến thanh khoản ngân hàng.

1.1. Định Nghĩa và Tầm Quan Trọng của Thanh Khoản Ngân Hàng

Thanh khoản ngân hàng, theo Duttweiler (2011), là khả năng một ngân hàng thực hiện nghĩa vụ thanh toán khi đến hạn. Thanh khoản là yếu tố sống còn cho sự tồn tại và phát triển của ngân hàng thương mại Việt Nam. Một ngân hàng có thanh khoản tốt có thể dễ dàng đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng, thực hiện các giao dịch thanh toán và đầu tư, duy trì uy tín và niềm tin của thị trường. Thiếu thanh khoản có thể dẫn đến tình trạng mất khả năng thanh toán, gây ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ hệ thống ngân hàng. Vì vậy, việc quản lý rủi ro thanh khoản ngân hàng là vô cùng quan trọng.

1.2. Rủi Ro Thanh Khoản Nhận Diện và Hậu Quả Tiềm Ẩn

Rủi ro thanh khoản xảy ra khi ngân hàng không có đủ tài sản thanh khoản để đáp ứng các nghĩa vụ nợ khi đến hạn hoặc chỉ có thể đáp ứng bằng cách bán tài sản với giá chiết khấu lớn. Theo Tiến (2009), rủi ro thanh khoản xuất hiện khi ngân hàng không đối phó được với các nghĩa vụ tài chính bất ngờ phát sinh. Hậu quả của rủi ro thanh khoản có thể rất nghiêm trọng, bao gồm mất uy tín, giảm lợi nhuận, thậm chí là phá sản. Theo Circular No. 08/2017/TT-NHNN, rủi ro thanh khoản được định nghĩa là tình trạng tổ chức tài chính không có khả năng thanh toán khi đến hạn. Một cuộc khủng hoảng thanh khoản có thể lan rộng nhanh chóng trong hệ thống ngân hàng, gây ra hiệu ứng domino và làm suy yếu nền kinh tế.

II. Yếu Tố Vi Mô Tác Động Rủi Ro Thanh Khoản Phân Tích Chi Tiết

Các yếu tố vi mô, liên quan trực tiếp đến hoạt động và quản lý nội bộ của từng ngân hàng thương mại Việt Nam, có ảnh hưởng đáng kể đến rủi ro thanh khoản. Các yếu tố này bao gồm cấu trúc vốn, chất lượng tài sản, khả năng sinh lời, quy mô và uy tín của ngân hàng. Việc phân tích kỹ lưỡng các yếu tố vi mô giúp các nhà quản lý ngân hàng xác định điểm yếu và đưa ra các biện pháp cải thiện quản trị rủi ro thanh khoản một cách hiệu quả. Theo nghiên cứu, sự phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài có thể gia tăng rủi ro thanh khoản. Ngoài ra, tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản cũng ảnh hưởng đáng kể đến thanh khoản ngân hàng.

2.1. Sự Phụ Thuộc Nguồn Vốn Bên Ngoài EFD Ảnh Hưởng Thế Nào

Sự phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài (EFD), đo lường bằng tỷ lệ vay từ các tổ chức tài chính khác trên tổng vốn chủ sở hữu, có thể làm tăng rủi ro thanh khoản ngân hàng. EFD cao cho thấy ngân hàng ít tự chủ về tài chính và dễ bị ảnh hưởng bởi biến động của thị trường vốn. Các nghiên cứu của Hạnh và Vy (2019), Thông (2013), Thuận và Tuyết (2021) chỉ ra rằng, EFD có tác động tích cực đến rủi ro thanh khoản. Điều này có nghĩa, khi ngân hàng càng phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài, thanh khoản ngân hàng càng dễ bị tổn thương.

2.2. Tỷ Lệ Cho Vay Trên Tổng Tài Sản TLA và Rủi Ro Thanh Khoản

Tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (TLA) phản ánh mức độ ngân hàng sử dụng tài sản để tạo thu nhập từ hoạt động cho vay. TLA cao có thể làm tăng rủi ro thanh khoản vì tài sản cho vay thường kém thanh khoản hơn so với các tài sản khác. Các nghiên cứu của Hạnh và Vy (2019), Dân (2015), Thông (2013) đều cho thấy TLA có quan hệ dương với rủi ro thanh khoản. Tuy nhiên, nghiên cứu của Moussa (2015) lại cho kết quả ngược lại, cho thấy sự phức tạp trong mối quan hệ này và sự cần thiết của nghiên cứu sâu hơn.

2.3. Chất Lượng Thu Nhập NIITA Mối Quan Hệ Với Thanh Khoản Ngân Hàng

Chất lượng thu nhập (NIITA) đo lường hiệu quả sử dụng tài sản để tạo ra thu nhập từ lãi và các hoạt động khác. NIITA cao thường cho thấy ngân hàng hoạt động hiệu quả và có khả năng tạo ra dòng tiền ổn định, từ đó giảm rủi ro thanh khoản. Theo các nghiên cứu của Tibebe (2020), Lestari và Khafid (2021), NIITA có quan hệ ngược chiều với rủi ro thanh khoản. Điều này có nghĩa, chất lượng thu nhập càng cao, thanh khoản ngân hàng càng được đảm bảo.

III. Yếu Tố Vĩ Mô Tác Động Rủi Ro Thanh Khoản Cách Nhận Diện

Các yếu tố vĩ mô, bao gồm các yếu tố kinh tế, chính trị và xã hội bên ngoài ngân hàng thương mại Việt Nam, cũng có ảnh hưởng đáng kể đến rủi ro thanh khoản. Các yếu tố này bao gồm tăng trưởng kinh tế, lạm phát, chính sách tiền tệ, cung tiền và cầu tiền. Việc theo dõi và dự báo các yếu tố vĩ mô giúp các nhà quản lý ngân hàng chủ động ứng phó với các biến động của thị trường và giảm thiểu rủi ro thanh khoản. Theo nghiên cứu, sự tăng trưởng cung tiền có thể ảnh hưởng đến thanh khoản ngân hàng.

3.1. Tăng Trưởng Cung Tiền M2 và Ảnh Hưởng Đến Thanh Khoản

Tăng trưởng cung tiền (M2) là một trong những yếu tố vĩ mô quan trọng ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản. M2 bao gồm tiền mặt, tiền gửi không kỳ hạn và tiền gửi tiết kiệm. Sự thay đổi trong M2 có thể ảnh hưởng đến lãi suất, lạm phát và tăng trưởng kinh tế, từ đó tác động đến thanh khoản ngân hàng. Theo nghiên cứu, sự tăng trưởng của M2 có thể gây áp lực lên hệ thống thanh toán và ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu thanh khoản của các ngân hàng.

3.2. Lạm Phát INF và Tác Động Lên Khả Năng Thanh Khoản Ngân Hàng

Lạm phát (INF) có thể ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản thông qua nhiều kênh khác nhau. Lạm phát cao có thể làm giảm giá trị thực của tiền gửi, khiến người dân rút tiền khỏi ngân hàng, từ đó làm giảm thanh khoản ngân hàng. Ngoài ra, lạm phát cũng có thể làm tăng chi phí hoạt động của ngân hàng, giảm lợi nhuận và làm suy yếu khả năng đáp ứng các nghĩa vụ thanh toán.

3.3. Tăng Trưởng GDP GDP và Liên Hệ Với Rủi Ro Thanh Khoản

Tăng trưởng GDP (GDP) phản ánh tình hình kinh tế chung của một quốc gia. GDP tăng trưởng mạnh mẽ thường tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi cho các ngân hàng, giúp tăng lợi nhuận và giảm rủi ro thanh khoản. Tuy nhiên, GDP tăng trưởng quá nóng cũng có thể dẫn đến lạm phát và bong bóng tài sản, gây ra các vấn đề về thanh khoản ngân hàng.

IV. Giải Pháp Quản Trị Rủi Ro Thanh Khoản Kinh Nghiệm Thực Tiễn

Để quản lý hiệu quả rủi ro thanh khoản, các ngân hàng thương mại Việt Nam cần áp dụng một loạt các giải pháp, bao gồm xây dựng khung quản trị rủi ro thanh khoản toàn diện, thiết lập hệ thống đo lường và giám sát thanh khoản ngân hàng chặt chẽ, và tăng cường phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước. Việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế như Basel III, đặc biệt là các hệ số LCR và NSFR, cũng là một bước quan trọng để nâng cao khả năng chống chịu khủng hoảng thanh khoản của các ngân hàng. Theo Basel Committee Supervision (2013), việc tuân thủ các tiêu chuẩn thanh khoản quốc tế là cần thiết để duy trì sự ổn định của hệ thống ngân hàng toàn cầu.

4.1. Xây Dựng Khung Quản Trị Rủi Ro Thanh Khoản Toàn Diện

Một khung quản trị rủi ro thanh khoản toàn diện cần bao gồm các chính sách, quy trình và công cụ để xác định, đo lường, giám sát và kiểm soát rủi ro thanh khoản. Khung quản trị này cần được xây dựng phù hợp với quy mô, mức độ phức tạp và khẩu vị rủi ro của từng ngân hàng thương mại Việt Nam. Cần thiết lập các giới hạn về thanh khoản, xây dựng kế hoạch dự phòng thanh khoản và thực hiện kiểm tra sức chịu đựng (stress test) định kỳ.

4.2. Áp Dụng Basel III và Các Hệ Số LCR NSFR

Việc áp dụng các tiêu chuẩn Basel III, đặc biệt là các hệ số LCR (Liquidity Coverage Ratio) và NSFR (Net Stable Funding Ratio), giúp các ngân hàng thương mại Việt Nam nâng cao khả năng chống chịu khủng hoảng thanh khoản. LCR yêu cầu các ngân hàng phải duy trì một lượng tài sản thanh khoản cao để đáp ứng nhu cầu rút tiền trong 30 ngày. NSFR yêu cầu các ngân hàng phải có nguồn vốn ổn định để tài trợ cho các hoạt động kinh doanh dài hạn.

4.3. Tăng Cường Thanh Tra Giám Sát Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và kiểm soát rủi ro thanh khoản của hệ thống ngân hàng. Cần tăng cường thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ các quy định về thanh khoản ngân hàng của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Đồng thời, cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước khác để đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính.

V. Nghiên Cứu Thực Tiễn Kết Quả và Hàm Ý Quản Lý Thanh Khoản

Nghiên cứu sử dụng mô hình Pooled-OLS, FEM, REM và FGLS để phân tích dữ liệu của 28 ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2020. Kết quả cho thấy, các yếu tố như NIITA, SIZE và M2 có tác động tiêu cực đến rủi ro thanh khoản, trong khi EFD, TLA, LDR, ROE, GDP và INF có tác động tích cực. Kết quả này cung cấp các hàm ý quan trọng cho việc quản lý rủi ro thanh khoản của các ngân hàng thương mại Việt Nam.

5.1. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động của Các Yếu Tố Vi Mô và Vĩ Mô

Kết quả nghiên cứu cho thấy, các yếu tố như chất lượng thu nhập (NIITA) và quy mô ngân hàng (SIZE) có tác động tiêu cực đến rủi ro thanh khoản. Điều này có nghĩa, các ngân hàng có chất lượng thu nhập tốt và quy mô lớn thường có khả năng quản lý thanh khoản tốt hơn. Ngược lại, các yếu tố như tỷ lệ cho vay trên tiền gửi (LDR) và lạm phát (INF) có tác động tích cực đến rủi ro thanh khoản, cho thấy sự cần thiết của việc kiểm soát chặt chẽ các yếu tố này.

5.2. Hàm Ý Quản Lý Giải Pháp Cho Ngân Hàng Thương Mại Việt Nam

Từ kết quả nghiên cứu, các ngân hàng thương mại Việt Nam cần tập trung vào việc cải thiện chất lượng thu nhập, quản lý hiệu quả hoạt động cho vay và kiểm soát lạm phát. Đồng thời, cần tăng cường quản trị rủi ro thanh khoản bằng cách xây dựng các kịch bản dự phòng và thực hiện kiểm tra sức chịu đựng định kỳ. Việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế như Basel III cũng là một bước quan trọng để nâng cao khả năng chống chịu khủng hoảng thanh khoản.

VI. Kết Luận và Triển Vọng Quản Trị Rủi Ro Thanh Khoản Tương Lai

Quản trị rủi ro thanh khoản hiệu quả là yếu tố then chốt để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của ngân hàng thương mại Việt Nam. Việc nhận diện và quản lý các yếu tố vi mô và vĩ mô ảnh hưởng đến thanh khoản ngân hàng là vô cùng quan trọng. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều biến động, các ngân hàng thương mại Việt Nam cần tiếp tục nâng cao năng lực quản trị rủi ro thanh khoản và chủ động ứng phó với các thách thức mới.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu và Các Khuyến Nghị

Nghiên cứu đã xác định được các yếu tố vi mô và vĩ mô quan trọng ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Các khuyến nghị chính bao gồm cải thiện chất lượng thu nhập, quản lý hiệu quả hoạt động cho vay, kiểm soát lạm phát, xây dựng khung quản trị rủi ro thanh khoản toàn diện và áp dụng các chuẩn mực quốc tế như Basel III.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo và Các Vấn Đề Mở Rộng

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc phân tích tác động của các yếu tố mới nổi như fintech và tiền điện tử đến thanh khoản ngân hàng. Ngoài ra, cần nghiên cứu sâu hơn về vai trò của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong việc đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng và ngăn ngừa khủng hoảng thanh khoản. Việc áp dụng các mô hình dự báo thanh khoản tiên tiến cũng là một hướng đi tiềm năng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2010-2020, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức về rủi ro thanh khoản, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế biến động do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và các yếu tố kinh tế vĩ mô khác. Thanh khoản ngân hàng là khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính khi đến hạn, và rủi ro thanh khoản có thể gây ra hệ quả nghiêm trọng không chỉ cho từng ngân hàng mà còn cho toàn bộ hệ thống tài chính quốc gia. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố đặc thù ngân hàng và kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản của các ngân hàng thương mại Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 28 ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính và các chỉ số kinh tế vĩ mô trong giai đoạn 2010-2020. Nghiên cứu sử dụng các chỉ số như tỷ lệ phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài (EFD), tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (TLA), chất lượng thu nhập (NIITA), tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi (LDR), quy mô ngân hàng (SIZE), lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), tốc độ tăng cung tiền (M2), tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) và tỷ lệ lạm phát (INF). Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp các ngân hàng và nhà quản lý rủi ro nhận diện và kiểm soát rủi ro thanh khoản, góp phần nâng cao sự ổn định và phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về thanh khoản và rủi ro thanh khoản trong ngân hàng, trong đó thanh khoản được hiểu là khả năng ngân hàng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính khi đến hạn. Rủi ro thanh khoản xảy ra khi ngân hàng không thể huy động đủ nguồn vốn hoặc phải huy động với chi phí cao để đáp ứng nhu cầu thanh khoản. Các khái niệm chính bao gồm:

• Rủi ro thanh khoản (Liquidity Risk): Khả năng ngân hàng không đáp ứng được các nghĩa vụ tài chính đúng hạn hoặc phải chịu chi phí huy động vốn cao.
• Tỷ lệ phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài (EFD): Tỷ lệ vốn vay từ các tổ chức tài chính khác trên tổng vốn chủ sở hữu, phản ánh mức độ sử dụng vốn bên ngoài.
• Tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (TLA): Tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản, thể hiện mức độ tập trung vào hoạt động cho vay.
• Chất lượng thu nhập (NIITA): Tỷ lệ thu nhập lãi ròng trên tổng tài sản, phản ánh khả năng tạo thu nhập và dự phòng thanh khoản.
• Tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi (LDR): Tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi và vốn huy động ngắn hạn, chỉ ra mức độ sử dụng vốn huy động để cho vay.
• Quy mô ngân hàng (SIZE): Được đo bằng logarit tổng tài sản, phản ánh quy mô và khả năng huy động vốn.
• Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE): Tỷ lệ lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu, thể hiện hiệu quả sử dụng vốn.
• Tăng trưởng cung tiền (M2), tốc độ tăng trưởng GDP (GDP), tỷ lệ lạm phát (INF): Các yếu tố kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến thanh khoản và rủi ro thanh khoản.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng (panel data) thu thập từ 28 ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam trong giai đoạn 2010-2020, với tổng số 308 quan sát. Dữ liệu kinh tế vĩ mô được lấy từ nguồn của Ngân hàng Thế giới. Phương pháp phân tích bao gồm:

• Mô hình hồi quy Pooled-OLS, Fixed Effects Model (FEM), Random Effects Model (REM): Để lựa chọn mô hình phù hợp nhất.
• Kiểm định đa cộng tuyến (VIF), kiểm định tự tương quan (Wooldridge test), kiểm định phương sai thay đổi (Modified Wald test): Để đảm bảo tính hợp lệ của mô hình.
• Mô hình Feasible Generalized Least Squares (FGLS): Khắc phục hiện tượng tự tương quan và phương sai thay đổi.
• Mô hình Generalized Method of Moments (GMM): Kiểm soát hiện tượng nội sinh và tăng độ chính xác của kết quả.

Quy trình nghiên cứu gồm phân tích thống kê mô tả, kiểm định mô hình, lựa chọn mô hình tối ưu, xử lý các vấn đề phương pháp và cuối cùng là phân tích kết quả từ mô hình GMM.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài (EFD): Có ảnh hưởng tích cực đến rủi ro thanh khoản, khi EFD tăng 1 đơn vị, rủi ro thanh khoản tăng 0.0092 đơn vị, cho thấy sự phụ thuộc nhiều vào vốn bên ngoài làm tăng nguy cơ thiếu thanh khoản.

2. Tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (TLA): Tỷ lệ này có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến rủi ro thanh khoản, với hệ số 0.011, cho thấy hoạt động cho vay cao làm giảm thanh khoản ngân hàng.

3. Chất lượng thu nhập (NIITA): Có tác động tiêu cực đến rủi ro thanh khoản, hệ số -0.012, nghĩa là thu nhập chất lượng cao giúp giảm rủi ro thanh khoản.

4. Tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi (LDR): Ảnh hưởng tích cực đến rủi ro thanh khoản với hệ số 0.015, cho thấy khi ngân hàng cho vay nhiều hơn so với tiền gửi, rủi ro thanh khoản tăng.

5. Quy mô ngân hàng (SIZE): Có tác động tiêu cực đến rủi ro thanh khoản với hệ số -0.008, cho thấy ngân hàng lớn hơn có khả năng quản lý thanh khoản tốt hơn.

6. Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE): Ảnh hưởng tích cực đến rủi ro thanh khoản với hệ số 0.010, cho thấy lợi nhuận cao có thể đi kèm với rủi ro thanh khoản tăng do tập trung vào lợi nhuận hơn là thanh khoản.

7. Tăng trưởng cung tiền (M2): Mặc dù có tác động tiêu cực đến rủi ro thanh khoản, nhưng không có ý nghĩa thống kê trong mô hình GMM.

8. Tăng trưởng kinh tế (GDP): Ảnh hưởng tích cực đến rủi ro thanh khoản với hệ số 0.007, cho thấy kinh tế phát triển có thể làm tăng nhu cầu vốn và rủi ro thanh khoản.

9. Tỷ lệ lạm phát (INF): Có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến rủi ro thanh khoản với hệ số 0.009, cho thấy lạm phát cao làm tăng chi phí huy động vốn và rủi ro thanh khoản.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy các yếu tố đặc thù ngân hàng như EFD, TLA, LDR làm tăng rủi ro thanh khoản, trong khi NIITA và SIZE giúp giảm rủi ro này. Điều này phù hợp với thực tế khi ngân hàng phụ thuộc nhiều vào vốn bên ngoài và cho vay nhiều sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì thanh khoản. Quy mô lớn giúp ngân hàng có nguồn lực tốt hơn để quản lý thanh khoản. Các yếu tố kinh tế vĩ mô như GDP và INF cũng làm tăng rủi ro thanh khoản, phản ánh sự tác động của môi trường kinh tế lên hoạt động ngân hàng. So sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước, kết quả tương đồng với nhiều nghiên cứu cho thấy tính nhất quán và độ tin cậy của mô hình. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tương quan giữa các biến độc lập và rủi ro thanh khoản, cũng như bảng hệ số hồi quy chi tiết.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý nguồn vốn bên ngoài: Ngân hàng cần giảm tỷ lệ phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài (EFD) bằng cách đa dạng hóa nguồn vốn, nhằm giảm rủi ro thanh khoản. Thời gian thực hiện: 1-2 năm. Chủ thể: Ban lãnh đạo ngân hàng và phòng quản lý rủi ro.

2. Kiểm soát hoạt động cho vay: Giới hạn tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (TLA) và trên tổng tiền gửi (LDR) để đảm bảo cân đối giữa lợi nhuận và thanh khoản. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm. Chủ thể: Phòng tín dụng và quản lý rủi ro.

3. Nâng cao chất lượng thu nhập: Tăng cường các hoạt động tạo thu nhập ổn định và bền vững (NIITA) để cải thiện khả năng dự phòng thanh khoản. Thời gian thực hiện: 1-3 năm. Chủ thể: Ban điều hành và phòng tài chính.

4. Phát triển quy mô ngân hàng bền vững: Mở rộng quy mô (SIZE) một cách hợp lý để tăng khả năng huy động vốn và quản lý thanh khoản hiệu quả. Thời gian thực hiện: dài hạn (3-5 năm). Chủ thể: Ban lãnh đạo và cổ đông.

5. Theo dõi và dự báo biến động kinh tế vĩ mô: Ngân hàng cần xây dựng bộ phận chuyên trách theo dõi các chỉ số kinh tế như GDP, lạm phát để điều chỉnh chính sách thanh khoản kịp thời. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể: Phòng phân tích kinh tế và quản lý rủi ro.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý ngân hàng thương mại: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản, từ đó xây dựng chính sách quản lý hiệu quả, giảm thiểu rủi ro tài chính.

2. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế các quy định, chính sách giám sát thanh khoản ngân hàng phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

3. Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quan trọng để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về rủi ro thanh khoản và quản trị ngân hàng.

4. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành tài chính – ngân hàng: Hỗ trợ nâng cao kiến thức chuyên sâu về phân tích rủi ro thanh khoản và ứng dụng các mô hình kinh tế lượng trong nghiên cứu thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

1. Rủi ro thanh khoản là gì và tại sao nó quan trọng?
   Rủi ro thanh khoản là khả năng ngân hàng không thể đáp ứng các nghĩa vụ tài chính khi đến hạn hoặc phải huy động vốn với chi phí cao. Đây là rủi ro quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định của ngân hàng và hệ thống tài chính.

2. Các yếu tố đặc thù ngân hàng nào ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản?
   Các yếu tố như tỷ lệ phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài (EFD), tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (TLA), chất lượng thu nhập (NIITA), tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi (L