Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Chất Lượng Thông Tin Kế Toán Trên Báo Cáo Tài Chính Của Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ Tại TP. Hồ Chí Minh

• Tác giả: Lê Thị Xuân Oanh
• Người hướng dẫn: PGS. TS. Bùi Văn Dương
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Chất Lượng Thông Tin Kế Toán Trên Báo Cáo Tài Chính Của Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ Tại TP. Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
• 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.5. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI
• 1.6. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN
• 2. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 2.1. Các nghiên cứu nước ngoài
• 2.2. Các nghiên cứu trong nước
• 3. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG TTKT TRÊN BCTC
• 3.1. Tổng quan về BCTC
• 3.1.1. Khái niệm về BCTC
• 3.1.2. Mục đích của BCTC
• 3.1.3. Nguyên tắc lập và trình bày BCTC
• 3.1.4. Môi trường pháp lý có liên quan đến các DNXDVVN tại Việt Nam
• 3.2. Chất lượng thông tin kế toán
• 3.2.1. Chất lượng thông tin
• 3.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC của các công ty
• 3.2.2.1. Hệ thống KSNB
• 3.2.2.2. Chính sách về thuế
• 3.2.2.3. Ứng dụng CNTT
• 3.2.2.4. Năng lực NVKT
• 3.2.2.5. Nhà quản trị
• 3.2.2.6. Đặc điểm của DNXDVVN
• 3.2.3. Lý thuyết về thông tin bất cân xứng
• 3.2.4. Lý thuyết về ủy quyền (Agency theory)
• 3.2.5. Lý thuyết hành vi quản lý
• 4. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thiết kế nghiên cứu
• 4.1.1. Phương pháp nghiên cứu
• 4.1.2. Quy trình nghiên cứu
• 4.1.3. Xây dựng mô hình nghiên cứu
• 4.1.4. Phương pháp chọn mẫu
• 4.1.5. Thiết kế bảng câu hỏi
• 4.2. Xây dựng thang đo
• 4.3. Thực hiện nghiên cứu định lượng
• 4.3.1. Tình hình thu thập dữ liệu
• 4.3.2. Đặc điểm của mẫu nghiên cứu
• 5. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.1. Kết quả nghiên cứu
• 5.1.1. Dữ liệu nghiên cứu
• 5.1.2. Đánh giá thang đo
• 5.1.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 5.1.4. Phân tích hồi quy đa biến
• 5.2. Bàn luận kết quả nghiên cứu
• 6. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 6.1. Hệ thống KSNB
• 6.2. Chính sách về thuế
• 6.3. Ứng dụng CNTT
• 6.4. Trình độ NVKT
• 6.5. Nhà quản trị
• 6.6. Đặc điểm DNXDVVN
• 6.7. Những hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài
• PHỤ LỤC
• I. PHIẾU KHẢO SÁT CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG TTKT TRÊN BCTC TẠI CÁC DNXDVVN TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH
• II. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

I. Tổng Quan Chất Lượng Thông Tin Kế Toán BCTC Tại DNNVV

Hoạt động kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ theo xu hướng công nghệ 4.0, vai trò của ngành kế toán ngày càng được quan tâm. Chức năng chính của ngành kế toán là cung cấp Báo cáo tài chính (BCTC), phản ánh khả năng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này ảnh hưởng đến nhiều đối tượng sử dụng thông tin, không chỉ trong nước mà còn trên toàn cầu. Thông tin kế toán (TTKT) đóng vai trò quan trọng trong công tác quản trị của doanh nghiệp. Chất lượng TTKT chi phối trực tiếp đến tính đúng đắn của các nhận định kinh tế, đặc biệt quan trọng với các nhà đầu tư. Xây dựng cơ bản là một trong những ngành kinh tế đóng góp lớn vào ngân sách quốc gia, với tỷ trọng tăng trưởng hàng năm đáng kể. Theo Cục Thống kê TP.HCM (2018), tỷ lệ đóng góp vào ngân sách nhà nước tại TP.HCM tăng trung bình khoảng 30% mỗi năm từ 2011 đến 2016. Thông tin trên BCTC của các Doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV) cho thấy tiềm năng phát triển tốt. Tuy nhiên, người sử dụng và người lập TTKT chưa chú trọng đến các nhân tố ảnh hưởng đến thông tin trình bày trên BCTC. Vì vậy, việc hiểu và lập BCTC chất lượng đòi hỏi sự chú ý đến các yếu tố ảnh hưởng đến TTKT để đưa ra các nhận định kinh tế chính xác.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Tính Trung Thực Trong BCTC

Tính trung thực là yếu tố then chốt đảm bảo độ tin cậy của Báo cáo tài chính. DNNVV cần xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ mạnh mẽ để đảm bảo tính trung thực của dữ liệu kế toán. Việc áp dụng các chuẩn mực kế toán một cách nhất quán cũng giúp tăng cường tính trung thực. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc thiếu chú trọng đến tính trung thực có thể dẫn đến sai lệch trong BCTC, gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định của nhà đầu tư và các bên liên quan. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, khi thông tin tài chính cần phải minh bạch và đáng tin cậy.

1.2. Ảnh Hưởng Của COVID 19 Đến Chất Lượng Báo Cáo Tài Chính

Đại dịch COVID-19 đã tác động mạnh mẽ đến hoạt động kinh doanh của nhiều DNNVV. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thông tin được trình bày trên Báo cáo tài chính. Các doanh nghiệp cần đánh giá và phản ánh kịp thời các tác động của đại dịch, bao gồm suy giảm doanh thu, tăng chi phí, và rủi ro về khả năng thanh toán. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc không phản ánh đầy đủ tác động của COVID-19 có thể dẫn đến thông tin sai lệch và gây hiểu nhầm cho người sử dụng BCTC. Các biện pháp hỗ trợ của chính phủ cũng cần được ghi nhận và trình bày một cách minh bạch.

II. Thách Thức Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Tiêu Cực Đến BCTC DNNVV

Mặc dù BCTC của DNNVV có vai trò quan trọng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức ảnh hưởng đến chất lượng thông tin. Các yếu tố như trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán, hệ thống kiểm soát nội bộ yếu kém, và sự thiếu tuân thủ các quy định pháp luật có thể dẫn đến sai sót và gian lận trong báo cáo. Ngoài ra, môi trường kinh doanh phức tạp và sự cạnh tranh gay gắt cũng tạo áp lực lên các doanh nghiệp, khiến họ có thể tìm cách che giấu thông tin hoặc trình bày sai lệch tình hình tài chính. Việc thiếu nguồn lực để đầu tư vào công nghệ thông tin và phần mềm kế toán cũng là một rào cản lớn đối với việc nâng cao chất lượng BCTC. Các chính sách kế toán không rõ ràng và sự thay đổi liên tục của các quy định cũng gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc lập và trình bày BCTC một cách chính xác.

2.1. Năng Lực Nhân Viên Kế Toán Rào Cản Chất Lượng Báo Cáo

Trình độ chuyên môn của nguồn nhân lực kế toán ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thông tin trên Báo cáo tài chính. DNNVV thường gặp khó khăn trong việc thu hút và giữ chân nhân viên kế toán giỏi do hạn chế về nguồn lực tài chính và cơ hội phát triển. Thiếu đào tạo chuyên sâu và cập nhật kiến thức thường xuyên cũng là một vấn đề. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc nâng cao trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng BCTC và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật.

2.2. Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ Yếu Kém Nguy Cơ Tiềm Ẩn

Một Hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) hiệu quả là nền tảng để đảm bảo tính trung thực và chính xác của thông tin kế toán. Tuy nhiên, nhiều DNNVV chưa đầu tư đầy đủ vào hệ thống KSNB, dẫn đến nguy cơ sai sót và gian lận trong Báo cáo tài chính. Việc thiếu các quy trình kiểm soát chặt chẽ, phân công trách nhiệm không rõ ràng, và giám sát lỏng lẻo có thể tạo điều kiện cho các hành vi sai trái. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc xây dựng và duy trì một hệ thống KSNB mạnh mẽ là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng TTKT và bảo vệ tài sản của doanh nghiệp.

III. Giải Pháp Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ Nâng Cao Chất Lượng

Để nâng cao chất lượng TTKT trên Báo cáo tài chính của DNNVV, việc xây dựng và hoàn thiện Hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) là vô cùng quan trọng. Một hệ thống KSNB hiệu quả giúp đảm bảo tính chính xác, trung thực và tin cậy của thông tin kế toán. Nó cũng giúp ngăn ngừa và phát hiện các sai sót, gian lận, và các hành vi vi phạm pháp luật. Việc xây dựng hệ thống KSNB cần phải phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của từng doanh nghiệp. Nó bao gồm việc thiết lập các quy trình kiểm soát chặt chẽ, phân công trách nhiệm rõ ràng, và thực hiện giám sát thường xuyên. Ngoài ra, việc đào tạo nhân viên về KSNB và nâng cao ý thức tuân thủ cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả của hệ thống.

3.1. Tăng Cường Giám Sát Đảm Bảo Tính Khách Quan Báo Cáo

Để đảm bảo tính khách quan của thông tin trên Báo cáo tài chính, việc tăng cường giám sát là vô cùng quan trọng. Các DNNVV cần thiết lập các cơ chế giám sát độc lập để kiểm tra và đánh giá tính chính xác, trung thực của thông tin kế toán. Việc sử dụng Kiểm toán độc lập cũng là một biện pháp hiệu quả để tăng cường tính tin cậy của Báo cáo tài chính. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc giám sát chặt chẽ và kiểm toán độc lập giúp giảm thiểu rủi ro sai sót và gian lận, đồng thời nâng cao uy tín của doanh nghiệp.

3.2. Đào Tạo KSNB Nâng Cao Nhận Thức Và Trách Nhiệm

Để Hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động hiệu quả, việc đào tạo nhân viên về KSNB là vô cùng quan trọng. Các DNNVV cần tổ chức các khóa đào tạo định kỳ để nâng cao nhận thức và trách nhiệm của nhân viên đối với việc tuân thủ các quy trình kiểm soát. Việc đào tạo cần tập trung vào các vấn đề như nhận diện rủi ro, phòng ngừa gian lận, và báo cáo sai sót. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc đào tạo KSNB không chỉ giúp nhân viên hiểu rõ hơn về vai trò của mình trong việc đảm bảo chất lượng TTKT, mà còn tạo ra một văn hóa doanh nghiệp chú trọng đến tính trung thực và minh bạch.

IV. Giải Pháp Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Cải Thiện Báo Cáo

Công nghệ thông tin (CNTT) đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc nâng cao chất lượng TTKT trên Báo cáo tài chính của DNNVV. Việc ứng dụng CNTT giúp tự động hóa các quy trình kế toán, giảm thiểu sai sót do con người, và tăng cường khả năng kiểm soát dữ liệu. Các phần mềm kế toán hiện đại cung cấp nhiều tính năng hữu ích, như quản lý hóa đơn điện tử, theo dõi dòng tiền, và lập Báo cáo tài chính tự động. Việc ứng dụng CNTT cũng giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, để ứng dụng CNTT thành công, doanh nghiệp cần có kế hoạch rõ ràng, lựa chọn phần mềm phù hợp, và đào tạo nhân viên sử dụng thành thạo.

4.1. Phần Mềm Kế Toán Tự Động Hóa Quy Trình Báo Cáo

Việc sử dụng phần mềm kế toán giúp tự động hóa nhiều quy trình kế toán, từ nhập liệu đến lập Báo cáo tài chính. Điều này giúp giảm thiểu sai sót do con người và tăng cường tính chính xác của thông tin. Các DNNVV có thể lựa chọn các phần mềm kế toán phù hợp với quy mô và nhu cầu của mình. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc sử dụng phần mềm kế toán giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động và cải thiện chất lượng TTKT.

4.2. Bảo Mật Dữ Liệu Kế Toán Yếu Tố Quan Trọng Hàng Đầu

Trong môi trường CNTT, việc bảo mật dữ liệu kế toán là vô cùng quan trọng. Các DNNVV cần có các biện pháp bảo mật hiệu quả để ngăn chặn truy cập trái phép, mất mát dữ liệu, và các cuộc tấn công mạng. Việc sử dụng mật khẩu mạnh, mã hóa dữ liệu, và sao lưu dữ liệu thường xuyên là những biện pháp cần thiết. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc bảo mật dữ liệu kế toán không chỉ giúp bảo vệ tài sản của doanh nghiệp, mà còn đảm bảo tính tin cậy của Báo cáo tài chính và tuân thủ các quy định pháp luật.

V. Kết Luận Nâng Cao Chất Lượng BCTC Cho DNNVV TP

Nâng cao chất lượng TTKT trên Báo cáo tài chính của DNNVV tại TP. Hồ Chí Minh là một nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều bên liên quan, bao gồm doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước, và các tổ chức nghề nghiệp. Việc áp dụng các giải pháp như xây dựng hệ thống KSNB hiệu quả, ứng dụng CNTT mạnh mẽ, và nâng cao trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán sẽ giúp cải thiện đáng kể chất lượng Báo cáo tài chính. Đồng thời, việc tăng cường giám sát và kiểm tra từ các cơ quan chức năng cũng là cần thiết để đảm bảo tính trung thực và minh bạch của thông tin kế toán. Với những nỗ lực này, DNNVV sẽ có thể cung cấp Báo cáo tài chính chất lượng, đáp ứng nhu cầu thông tin của các nhà đầu tư và các bên liên quan, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

5.1. Chính Sách Hỗ Trợ Động Lực Để Phát Triển Bền Vững

Các chính sách hỗ trợ từ phía nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy DNNVV nâng cao chất lượng Báo cáo tài chính. Các chính sách này có thể bao gồm hỗ trợ tài chính, đào tạo, và tư vấn về KSNB và ứng dụng CNTT. Việc tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi và minh bạch cũng là yếu tố quan trọng để khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ các quy định kế toán và báo cáo. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), các chính sách hỗ trợ hiệu quả sẽ giúp DNNVV phát triển bền vững và đóng góp tích cực vào nền kinh tế.

5.2. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Phát Triển Mô Hình Toàn Diện

Các nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào việc phát triển một mô hình toàn diện hơn về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên Báo cáo tài chính của DNNVV, bao gồm cả các yếu tố định lượng và định tính. Việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu kết hợp cũng có thể mang lại những hiểu biết sâu sắc hơn về vấn đề này. Theo Lê Thị Xuân Oanh (2020), việc tiếp tục nghiên cứu và khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng Báo cáo tài chính sẽ giúp các nhà quản lý và các nhà hoạch định chính sách đưa ra các quyết định tốt hơn và thúc đẩy sự phát triển của DNNVV.

Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng tại Thành phố Hồ Chí Minh đóng góp trung bình khoảng 30% vào ngân sách nhà nước hàng năm trong giai đoạn 2011-2016, thể hiện tiềm năng phát triển mạnh mẽ của các doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ (DNXDVVN). Tuy nhiên, chất lượng thông tin kế toán (TTKT) trên báo cáo tài chính (BCTC) của các DNXDVVN này còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị và quyết định đầu tư. Nghiên cứu tập trung khảo sát các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC của DNXDVVN tại TP. Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 11 năm 2019. Mục tiêu chính là xác định và đo lường mức độ tác động của các nhân tố như hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB), chính sách thuế, ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), trình độ nhân viên kế toán (NVKT), nhà quản trị và đặc điểm DNXDVVN đến chất lượng TTKT trên BCTC. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng thông tin kế toán, giúp các nhà quản lý, nhà đầu tư và các bên liên quan có cơ sở tin cậy để ra quyết định kinh tế hiệu quả hơn, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành xây dựng tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính:

• Lý thuyết thông tin bất cân xứng (Akerlof, 1970) nhấn mạnh sự chênh lệch thông tin giữa bên cung cấp và bên sử dụng, ảnh hưởng đến tính trung thực và kịp thời của TTKT.
• Lý thuyết ủy quyền (Agency theory) (Jensen & Meckling, 1976) phân tích mối quan hệ giữa nhà quản trị và cổ đông, trong đó hệ thống KSNB đóng vai trò kiểm soát hành vi nhằm giảm thiểu xung đột lợi ích và nâng cao chất lượng TTKT.
• Lý thuyết hành vi quản lý (McGregor) tập trung vào vai trò của nhà quản trị và trình độ NVKT trong việc tạo động lực và giám sát quá trình lập BCTC, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng thông tin.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Chất lượng thông tin kế toán (CLTTKT) được định nghĩa theo tiêu chuẩn VAS01 với các tiêu chí: trình bày trung thực, kịp thời, dễ hiểu, khách quan, đầy đủ và có thể so sánh.
• Hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) là quá trình do nhà quản lý và nhân viên thiết lập nhằm đảm bảo tính chính xác và tin cậy của TTKT.
• Chính sách thuế ảnh hưởng đến việc tuân thủ và minh bạch trong báo cáo tài chính.
• Ứng dụng CNTT nâng cao hiệu quả xử lý và lưu trữ thông tin kế toán.
• Trình độ NVKT phản ánh năng lực chuyên môn và kỹ năng của nhân viên kế toán.
• Nhà quản trị đóng vai trò quyết định trong việc hỗ trợ và giám sát hệ thống TTKT.
• Đặc điểm DNXDVVN liên quan đến quy mô, tính chất ngành nghề và quy trình hoạt động đặc thù của doanh nghiệp xây dựng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng.

• Phương pháp định tính: Thảo luận chuyên gia với 6 chuyên gia trong lĩnh vực kế toán, tài chính và kiểm toán nhằm xây dựng và hiệu chỉnh thang đo các nhân tố ảnh hưởng.
• Phương pháp định lượng: Thu thập dữ liệu từ 224 DNXDVVN tại TP. Hồ Chí Minh bằng bảng câu hỏi khảo sát trực tiếp trong giai đoạn 7-11/2019. Mẫu được chọn theo phương pháp lấy mẫu trực tiếp, đảm bảo đại diện cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành xây dựng.
• Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 20 để kiểm định độ tin cậy thang đo (Cronbach’s Alpha), phân tích nhân tố khám phá (EFA), hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng TTKT trên BCTC. Quy trình nghiên cứu gồm 8 bước từ mã hóa dữ liệu đến kiểm định giả thuyết.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ nhất đến chất lượng TTKT với hệ số Beta cao nhất trong mô hình hồi quy đa biến. Khoảng 75% DN đánh giá hệ thống KSNB hiệu quả giúp nâng cao độ tin cậy và tính chính xác của thông tin kế toán.
2. Chính sách thuế tác động thuận chiều đến chất lượng TTKT, với hơn 68% doanh nghiệp cho biết việc tuân thủ chính sách thuế chặt chẽ giúp giảm thiểu rủi ro gian lận và nâng cao tính minh bạch trên BCTC.
3. Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) được 62% DN xác nhận cải thiện khả năng xử lý và lưu trữ dữ liệu kế toán, góp phần nâng cao tính kịp thời và đầy đủ của thông tin trên BCTC.
4. Trình độ nhân viên kế toán (NVKT) có ảnh hưởng tích cực với mức độ ảnh hưởng khoảng 58%, thể hiện qua việc NVKT có trình độ chuyên môn cao giúp giảm sai sót và nâng cao chất lượng báo cáo.
5. Nhà quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và giám sát hệ thống TTKT, với 55% DN cho rằng sự cam kết của nhà quản trị góp phần nâng cao chất lượng thông tin kế toán.
6. Đặc điểm DNXDVVN như quy mô, tính chất ngành xây dựng ảnh hưởng đến khả năng lập và trình bày BCTC, đặc biệt là các khoản mục doanh thu và vốn sở hữu do tính chất dài hạn của dự án xây dựng.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy hệ thống KSNB là nhân tố chủ chốt ảnh hưởng đến chất lượng TTKT, phù hợp với nghiên cứu của Altamuro (2010) và Nguyễn Hữu Bình (2014). Việc kiểm soát chặt chẽ giúp giảm thiểu rủi ro gian lận và sai sót, đồng thời tăng tính minh bạch của BCTC. Chính sách thuế cũng đóng vai trò quan trọng, tương đồng với kết quả nghiên cứu của Stoderstrom và cộng sự (2007), khi các quy định thuế nghiêm ngặt thúc đẩy doanh nghiệp tuân thủ và nâng cao chất lượng báo cáo. Ứng dụng CNTT giúp cải thiện hiệu quả xử lý thông tin, phù hợp với nhận định của Xu và cộng sự (2003). Trình độ NVKT và vai trò nhà quản trị cũng được khẳng định là các yếu tố then chốt, đồng thuận với lý thuyết hành vi quản lý và nghiên cứu của Rapina (2014). Đặc điểm ngành xây dựng với các dự án dài hạn tạo ra những thách thức riêng trong việc lập BCTC, đòi hỏi sự điều chỉnh phù hợp trong quy trình kế toán. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng tương đối của từng nhân tố và bảng hồi quy đa biến chi tiết các hệ số Beta, mức ý nghĩa.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường hệ thống kiểm soát nội bộ: Doanh nghiệp cần xây dựng và hoàn thiện hệ thống KSNB nhằm đảm bảo tính chính xác và minh bạch của TTKT trên BCTC. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể là ban lãnh đạo và phòng kế toán.
2. Cải thiện chính sách thuế và tuân thủ pháp luật: Các cơ quan quản lý cần ban hành các chính sách thuế rõ ràng, hỗ trợ DNXDVVN trong việc tuân thủ, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát. Doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về nghĩa vụ thuế. Thời gian 6-12 tháng, chủ thể là cơ quan thuế và DN.
3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán: Đầu tư phần mềm kế toán hiện đại, đào tạo nhân viên sử dụng hiệu quả CNTT để nâng cao chất lượng xử lý dữ liệu. Thời gian 6 tháng, chủ thể là DN và nhà cung cấp công nghệ.
4. Nâng cao trình độ nhân viên kế toán: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, cập nhật kiến thức mới về kế toán và chuẩn mực kế toán Việt Nam. Thời gian liên tục, chủ thể là phòng nhân sự và đào tạo DN.
5. Tăng cường vai trò và cam kết của nhà quản trị: Nhà quản trị cần chủ động tham gia giám sát, hỗ trợ hệ thống TTKT, tạo môi trường làm việc minh bạch và hiệu quả. Thời gian liên tục, chủ thể là ban lãnh đạo DN.
6. Điều chỉnh quy trình kế toán phù hợp đặc điểm ngành xây dựng: Xây dựng các hướng dẫn cụ thể về xử lý các khoản mục đặc thù như doanh thu dài hạn, vốn sở hữu, nhằm phản ánh chính xác tình hình tài chính. Thời gian 12 tháng, chủ thể là DN và cơ quan quản lý ngành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT, từ đó cải thiện hệ thống kế toán và quản trị tài chính.
2. Nhân viên kế toán và kiểm toán: Cung cấp kiến thức về các yếu tố nâng cao chất lượng thông tin kế toán, áp dụng trong công tác lập và kiểm tra BCTC.
3. Cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan thuế: Hỗ trợ xây dựng chính sách, quy định phù hợp nhằm nâng cao tính minh bạch và tuân thủ trong lĩnh vực kế toán xây dựng.
4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, tài chính: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, mô hình phân tích và các nhân tố tác động đến chất lượng TTKT trong doanh nghiệp xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

1. Chất lượng thông tin kế toán là gì?
   Chất lượng thông tin kế toán là mức độ mà thông tin trên BCTC đáp ứng các tiêu chí như trung thực, kịp thời, đầy đủ, dễ hiểu và có thể so sánh, giúp người dùng đưa ra quyết định chính xác. Ví dụ, thông tin kịp thời giúp nhà đầu tư phản ứng nhanh với biến động thị trường.

2. Tại sao hệ thống kiểm soát nội bộ lại quan trọng?
   Hệ thống KSNB giúp kiểm soát các quy trình kế toán, giảm thiểu sai sót và gian lận, đảm bảo tính chính xác và tin cậy của TTKT. Một DN có hệ thống KSNB hiệu quả thường có BCTC đáng tin cậy hơn.

3. Chính sách thuế ảnh hưởng thế nào đến chất lượng TTKT?
   Chính sách thuế nghiêm ngặt thúc đẩy doanh nghiệp tuân thủ quy định, giảm thiểu hành vi gian lận, từ đó nâng cao tính minh bạch và trung thực của thông tin kế toán trên BCTC.

4. Ứng dụng CNTT giúp cải thiện chất lượng TTKT ra sao?
   CNTT giúp tự động hóa quy trình kế toán, tăng tốc độ xử lý và lưu trữ dữ liệu, giảm sai sót thủ công, đồng thời cung cấp thông tin kịp thời và đầy đủ cho các bên liên quan.

5. Vai trò của nhà quản trị trong nâng cao chất lượng TTKT là gì?
   Nhà quản trị có trách nhiệm giám sát, hỗ trợ và đầu tư cho hệ thống TTKT, tạo môi trường làm việc minh bạch, từ đó nâng cao chất lượng thông tin kế toán phục vụ quản lý và ra quyết định.

Kết luận

• Xác định sáu nhân tố chính ảnh hưởng tích cực đến chất lượng TTKT trên BCTC của DNXDVVN tại TP. Hồ Chí Minh: hệ thống KSNB, chính sách thuế, ứng dụng CNTT, trình độ NVKT, nhà quản trị và đặc điểm DNXDVVN.
• Hệ thống KSNB và chính sách thuế là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng TTKT.
• Ứng dụng CNTT và trình độ NVKT góp phần cải thiện tính kịp thời, chính xác và đầy đủ của thông tin kế toán.
• Nhà quản trị và đặc điểm ngành xây dựng tạo ra những ảnh hưởng đặc thù cần được chú trọng trong quản lý và lập BCTC.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng TTKT trong vòng 6-12 tháng, hướng tới phát triển bền vững ngành xây dựng tại địa phương.

Hành động tiếp theo: Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng để cập nhật các nhân tố mới ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trong bối cảnh kinh tế và công nghệ thay đổi nhanh chóng.