I. Cơ sở lý luận về quản lý ngân sách nhà nước
Quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) là một lĩnh vực quan trọng trong hệ thống tài chính quốc gia. Quản lý ngân sách nhà nước không chỉ đơn thuần là việc lập dự toán thu chi mà còn bao gồm việc điều hành, giám sát và đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách. Ngân sách nhà nước được coi là công cụ chủ yếu để thực hiện các chức năng của Nhà nước, từ việc đảm bảo an sinh xã hội đến phát triển kinh tế. Theo Luật NSNN, ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định và thực hiện trong một năm. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của ngân sách trong việc điều tiết và phát triển kinh tế xã hội. Chính sách ngân sách cần được xây dựng trên cơ sở phân tích thực trạng và nhu cầu phát triển của từng địa phương, đặc biệt là tại quận Kiến An, Hải Phòng.
1.1 Khái niệm và vai trò của ngân sách nhà nước
Ngân sách nhà nước là bản dự trù thu chi tài chính của Nhà nước trong một khoảng thời gian nhất định. Vai trò của ngân sách không chỉ là huy động nguồn lực tài chính mà còn là công cụ điều tiết vĩ mô, bình ổn giá cả và chống lạm phát. Ngân sách cũng là công cụ định hướng phát triển sản xuất và điều chỉnh thu nhập giữa các tầng lớp dân cư. Việc quản lý ngân sách hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội. Đặc biệt, trong bối cảnh quận Kiến An, việc hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước là cần thiết để đáp ứng các yêu cầu phát triển địa phương.
II. Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại quận Kiến An
Quận Kiến An, Hải Phòng đã có những bước tiến trong quản lý ngân sách nhà nước nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Tình hình thu chi ngân sách trong giai đoạn 2011-2015 cho thấy sự không đồng đều trong việc thực hiện các nguyên tắc quản lý ngân sách. Đánh giá ngân sách cho thấy thu ngân sách chưa bao quát hết các nguồn thu, dẫn đến tình trạng thất thu và ngân sách hàng năm không đủ bù chi. Công tác lập dự toán ngân sách cũng chưa thực sự phản ánh đúng nhu cầu thực tế của địa phương. Việc phân cấp quản lý ngân sách chưa tạo ra sự chủ động cho các cấp chính quyền trong việc khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính. Điều này đòi hỏi cần có những biện pháp cải cách mạnh mẽ để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách tại quận Kiến An.
2.1 Đánh giá thực trạng thu chi ngân sách
Trong giai đoạn 2011-2015, quận Kiến An đã ghi nhận một số kết quả tích cực trong quản lý ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, việc thu ngân sách vẫn chưa đạt yêu cầu, với nhiều nguồn thu chưa được khai thác triệt để. Phân bổ ngân sách cho các lĩnh vực thiết yếu như giáo dục, y tế còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ công. Hơn nữa, công tác giám sát và đánh giá ngân sách chưa được thực hiện một cách đồng bộ, dẫn đến việc sử dụng ngân sách không hiệu quả. Cần có những giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng này, nhằm đảm bảo ngân sách được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.
III. Một số biện pháp hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước
Để hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước tại quận Kiến An, cần thực hiện một số biện pháp cơ bản. Đầu tiên, cần cải cách công tác lập dự toán ngân sách, đảm bảo dự toán phản ánh đúng nhu cầu thực tế của địa phương. Thứ hai, cần tăng cường công tác giám sát và đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách, từ đó có những điều chỉnh kịp thời. Thứ ba, cần đổi mới phân cấp quản lý ngân sách, tạo điều kiện cho các cấp chính quyền chủ động hơn trong việc khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính. Cuối cùng, cần nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý ngân sách, đảm bảo họ có đủ kiến thức và kỹ năng để thực hiện nhiệm vụ.
3.1 Đề xuất các biện pháp cụ thể
Các biện pháp cụ thể nhằm hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước tại quận Kiến An bao gồm: cải cách quy trình lập dự toán ngân sách, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát ngân sách, và nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý ngân sách. Cần có các chương trình đào tạo chuyên sâu cho cán bộ làm công tác ngân sách, giúp họ nắm vững các quy định và phương pháp quản lý hiện đại. Đồng thời, cần xây dựng hệ thống thông tin quản lý ngân sách hiệu quả, giúp các cấp chính quyền dễ dàng theo dõi và đánh giá tình hình thu chi ngân sách.
