Nghiên cứu xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro do mưa lớn cho khu vực đồng bằng Bắc Bộ

Trong những năm gần đây, thời tiết và khí hậu có nhiều diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến lượng mưa. Sự biến đổi này tác động đến chu trình nước và tài nguyên nước trong hệ thống khí hậu toàn cầu, dẫn đến hiện tượng lũ lụt và hạn hán. Theo định nghĩa của Trung tâm Phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai (DMC), thiên tai là sự gián đoạn các hoạt động kinh tế, xã hội gây tổn thất về người, tài sản và môi trường. Rủi ro thiên tai là thiệt hại có thể xảy ra do thiên tai. Luật Phòng, Chống thiên tai đã quy định rõ về mưa lớn như một dạng thiên tai, nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác phòng, chống mưa lớn trong phát triển kinh tế - xã hội. Việc xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro do mưa lớn là cần thiết để cụ thể hóa các cấp độ rủi ro cho từng khu vực.

Luận văn này có tính thực tiễn cao, phù hợp với yêu cầu của Luật Phòng, Chống thiên tai. Các đơn vị Khí tượng Thủy văn cần có trách nhiệm trong việc quan trắc, thu thập và xử lý thông tin về rủi ro thiên tai. Trên thế giới, nhiều cơ quan khí tượng đã thực hiện dự báo các cấp độ rủi ro thiên tai từ lâu. Tại Việt Nam, việc xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro sẽ giúp cung cấp thông tin chi tiết về cấp độ rủi ro và các yếu tố dễ bị tổn thương trong cộng đồng. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực phòng chống thiên tai mà còn hỗ trợ phát triển bền vững cho khu vực đồng bằng Bắc Bộ.

Mục tiêu chính của luận văn là đánh giá tần suất, nguyên nhân và tính chất hoạt động của hiện tượng mưa lớn trong khu vực đồng bằng Bắc Bộ. Luận văn sẽ lựa chọn phương pháp xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro chi tiết đến cấp tỉnh, dựa trên số liệu quan trắc và ước lượng mưa từ vệ tinh. Việc này sẽ giúp xác định rõ hơn mức độ nguy cơ lũ lụt và các tác động tiêu cực đến đời sống và kinh tế - xã hội của người dân trong khu vực. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho các hoạt động quản lý rủi ro thiên tai trong tương lai.

Tình hình nghiên cứu về rủi ro thiên tai trong và ngoài nước cho thấy sự cần thiết phải xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro do mưa lớn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hiện tượng mưa lớn có xu hướng gia tăng về tần suất và cường độ trong những năm gần đây. Việc áp dụng các phương pháp đánh giá rủi ro thiên tai như ma trận rủi ro và phân tích cây sự kiện sẽ giúp xác định rõ hơn các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro thiên tai. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho các cơ quan chức năng trong việc quản lý và ứng phó với thiên tai.

Luận văn đã xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro do mưa lớn cho khu vực đồng bằng Bắc Bộ, chi tiết hóa đến cấp huyện. Kết quả cho thấy rằng các yếu tố như diện ảnh hưởng, cường độ mưa, thời gian kéo dài và mức độ phơi bày đều có tác động lớn đến rủi ro thiên tai. Các bản đồ tần suất mưa lớn và cấp độ rủi ro đã được xây dựng dựa trên các số liệu quan trắc và phân tích. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu còn phụ thuộc vào các yếu tố chủ quan trong việc tính toán mức độ phơi bày và tính dễ bị tổn thương của các thành phần kinh tế - xã hội.