Tổng quan nghiên cứu

Thị trường smartphone tại Việt Nam, đặc biệt là tại Thành phố Hồ Chí Minh, đang chứng kiến sự phát triển bùng nổ với khoảng 43,7 triệu người sử dụng trên tổng dân số 97,4 triệu, chiếm tỷ lệ 44,9% (Adsota, 2019). Sự cạnh tranh giữa các thương hiệu lớn như Samsung và Oppo ngày càng khốc liệt, với thị phần lần lượt đạt 42,3% và 25,4% trong tháng 7/2019 (GfK, 2019). Trong bối cảnh này, việc xây dựng lòng trung thành của khách hàng trở thành yếu tố sống còn để duy trì và phát triển thị phần. Nghiên cứu tập trung vào ảnh hưởng của trải nghiệm thương hiệu đến lòng trung thành của khách hàng đối với các thương hiệu smartphone tại Tp.HCM, với mục tiêu xác định các thành phần trải nghiệm thương hiệu (giác quan, cảm nhận, hành vi, tri thức) tác động trực tiếp và gián tiếp thông qua sự hài lòng khách hàng. Phạm vi nghiên cứu bao gồm khách hàng sử dụng smartphone tại Tp.HCM, với dữ liệu thu thập từ 255 người tham gia khảo sát trong năm 2020. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các doanh nghiệp smartphone xây dựng chiến lược marketing hiệu quả, nâng cao trải nghiệm khách hàng và gia tăng lòng trung thành, từ đó góp phần phát triển bền vững trong thị trường cạnh tranh cao.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình trải nghiệm thương hiệu của Brakus và cộng sự (2009), trong đó trải nghiệm thương hiệu được phân thành bốn thành phần chính: giác quan (sensory), cảm nhận (affective), hành vi (behavioral) và tri thức (intellectual). Trải nghiệm thương hiệu được định nghĩa là các phản ứng nội tại và chủ quan của người tiêu dùng khi tiếp xúc với các kích thích liên quan đến thương hiệu như thiết kế, nhận diện, bao bì, truyền thông và môi trường. Sự hài lòng được xem là phản ứng tích cực dựa trên sự so sánh giữa kỳ vọng và trải nghiệm thực tế (Oliver, 1997; Kuenzel & Halliday, 2008). Lòng trung thành thương hiệu được định nghĩa là cam kết mua lại và ưu tiên sử dụng thương hiệu trong tương lai (Oliver, 1999). Mô hình nghiên cứu đề xuất kiểm tra ảnh hưởng trực tiếp của từng thành phần trải nghiệm thương hiệu đến sự hài lòng và lòng trung thành, đồng thời xem xét vai trò trung gian của sự hài lòng trong mối quan hệ giữa trải nghiệm thương hiệu và lòng trung thành.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng dựa trên khảo sát với mẫu gồm 255 khách hàng sử dụng smartphone tại Tp.HCM. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng nhằm tiếp cận đối tượng nghiên cứu trong giới hạn thời gian và chi phí. Dữ liệu được thu thập qua bảng câu hỏi Likert 5 điểm, bao gồm các thang đo về trải nghiệm thương hiệu (26 biến quan sát), sự hài lòng và lòng trung thành. Quy trình nghiên cứu gồm hai giai đoạn: nghiên cứu định tính sơ bộ để hiệu chỉnh thang đo thông qua phỏng vấn chuyên gia và khách hàng, sau đó tiến hành khảo sát định lượng chính thức. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS 22 và AMOS, bao gồm thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM). Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 03/2020 đến tháng 09/2020, bao gồm thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích, cuối cùng là viết báo cáo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng trực tiếp của trải nghiệm thương hiệu đến sự hài lòng: Tất cả bốn thành phần trải nghiệm thương hiệu đều có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến sự hài lòng của khách hàng với thương hiệu smartphone tại Tp.HCM. Trong đó, yếu tố cảm nhận có ảnh hưởng mạnh nhất, tiếp theo là tri thức, giác quan và hành vi. Ví dụ, điểm trung bình thang đo cảm nhận đạt khoảng 4,2 trên thang 5, cao hơn so với các yếu tố khác.

  2. Ảnh hưởng trực tiếp của trải nghiệm thương hiệu đến lòng trung thành: Trải nghiệm thương hiệu cũng tác động tích cực trực tiếp đến lòng trung thành của khách hàng. Các biến quan sát cho thấy khách hàng có xu hướng mua lại và giới thiệu thương hiệu khi trải nghiệm tích cực.

  3. Vai trò trung gian của sự hài lòng: Sự hài lòng đóng vai trò trung gian quan trọng trong mối quan hệ giữa trải nghiệm thương hiệu và lòng trung thành. Yếu tố cảm nhận có ảnh hưởng gián tiếp lớn nhất đến lòng trung thành thông qua sự hài lòng, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng cao hơn so với các yếu tố giác quan, tri thức và hành vi.

  4. Ảnh hưởng điều chỉnh của nguồn gốc thương hiệu: Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nguồn gốc thương hiệu có vai trò điều chỉnh ảnh hưởng của trải nghiệm thương hiệu đến sự hài lòng và lòng trung thành, thể hiện qua sự khác biệt trong nhận thức và thái độ của khách hàng đối với các thương hiệu smartphone trong nước và quốc tế.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trên thế giới, như Brakus và cộng sự (2009) và Khan & Rahman (2015), khẳng định tầm quan trọng của trải nghiệm thương hiệu trong việc tạo dựng sự hài lòng và lòng trung thành. Yếu tố cảm nhận chiếm ưu thế trong ảnh hưởng gián tiếp cho thấy cảm xúc và tâm trạng của khách hàng khi sử dụng sản phẩm là nhân tố then chốt thúc đẩy lòng trung thành. Điều này nhấn mạnh vai trò của các chiến lược marketing tập trung vào trải nghiệm cảm xúc và tạo dựng hình ảnh thương hiệu tích cực. Việc nguồn gốc thương hiệu điều chỉnh mối quan hệ này phản ánh sự đa dạng trong nhận thức khách hàng tại thị trường Việt Nam, đòi hỏi các doanh nghiệp cần có chiến lược phù hợp với đặc điểm văn hóa và thị hiếu địa phương. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng thành phần trải nghiệm đến sự hài lòng và lòng trung thành, cũng như bảng phân tích mô hình SEM minh họa các mối quan hệ nhân quả.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường trải nghiệm cảm nhận: Các doanh nghiệp smartphone cần tập trung phát triển các chiến dịch marketing tạo cảm xúc tích cực, như quảng cáo sáng tạo, dịch vụ khách hàng thân thiện và các chương trình khuyến mãi hấp dẫn nhằm nâng cao trải nghiệm cảm nhận của khách hàng. Mục tiêu tăng điểm trung bình thang đo cảm nhận lên trên 4,5 trong vòng 12 tháng.

  2. Cập nhật và truyền tải thông tin tri thức: Đẩy mạnh việc cung cấp thông tin công nghệ mới, tính năng sản phẩm qua các kênh truyền thông đa dạng để khách hàng hiểu rõ và cảm thấy tò mò về thương hiệu. Chủ thể thực hiện là bộ phận marketing và truyền thông, với kế hoạch triển khai liên tục hàng quý.

  3. Cải thiện trải nghiệm giác quan: Tối ưu hóa thiết kế sản phẩm, bao bì và trải nghiệm tại điểm bán nhằm tạo ấn tượng thị giác, xúc giác và âm thanh tốt hơn. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu năm, phối hợp giữa bộ phận thiết kế sản phẩm và bán lẻ.

  4. Khuyến khích hành vi sử dụng tích cực: Tổ chức các chương trình trải nghiệm sản phẩm, hướng dẫn sử dụng và hỗ trợ kỹ thuật để khách hàng sử dụng smartphone hiệu quả hơn, từ đó tăng sự gắn bó với thương hiệu. Thực hiện định kỳ hàng năm, do bộ phận chăm sóc khách hàng và bán hàng chịu trách nhiệm.

  5. Phân tích và điều chỉnh theo nguồn gốc thương hiệu: Doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ đặc điểm khách hàng theo nguồn gốc thương hiệu để xây dựng chiến lược phù hợp, ví dụ tăng cường quảng bá giá trị thương hiệu quốc tế hoặc phát triển thương hiệu nội địa với các ưu điểm riêng biệt. Kế hoạch thực hiện trong vòng 1 năm, phối hợp giữa phòng nghiên cứu thị trường và marketing.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp smartphone: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến lòng trung thành khách hàng, từ đó xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu và nâng cao trải nghiệm khách hàng hiệu quả.

  2. Chuyên gia marketing và truyền thông: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để thiết kế các chiến dịch quảng bá tập trung vào trải nghiệm thương hiệu, đặc biệt là các yếu tố cảm nhận và tri thức.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu trải nghiệm thương hiệu, phương pháp phân tích dữ liệu định lượng và ứng dụng mô hình SEM trong lĩnh vực marketing bán lẻ.

  4. Các nhà bán lẻ và chuỗi cửa hàng smartphone: Hỗ trợ xây dựng môi trường bán lẻ tạo trải nghiệm tích cực cho khách hàng, từ đó tăng sự hài lòng và lòng trung thành, góp phần nâng cao doanh số và thị phần.

Câu hỏi thường gặp

  1. Trải nghiệm thương hiệu gồm những thành phần nào?
    Trải nghiệm thương hiệu bao gồm bốn thành phần chính: giác quan (cảm nhận qua thị giác, âm thanh, xúc giác), cảm nhận (cảm xúc và tâm trạng), hành vi (hành động và thói quen sử dụng) và tri thức (kiến thức và nhận thức về thương hiệu).

  2. Sự hài lòng ảnh hưởng thế nào đến lòng trung thành?
    Sự hài lòng là yếu tố trung gian quan trọng, khi khách hàng hài lòng với trải nghiệm thương hiệu, họ có xu hướng trung thành hơn, mua lại sản phẩm và giới thiệu cho người khác, góp phần tăng doanh thu và giữ chân khách hàng.

  3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với khảo sát 255 khách hàng, phân tích dữ liệu bằng SPSS và AMOS, áp dụng các kỹ thuật như Cronbach’s Alpha, EFA, CFA và SEM để kiểm định mô hình và giả thuyết.

  4. Tại sao yếu tố cảm nhận lại quan trọng nhất trong trải nghiệm thương hiệu?
    Yếu tố cảm nhận tác động mạnh nhất vì nó liên quan trực tiếp đến cảm xúc và tâm trạng của khách hàng khi sử dụng sản phẩm, tạo ra sự kết nối sâu sắc và thúc đẩy hành vi trung thành lâu dài.

  5. Làm thế nào doanh nghiệp có thể nâng cao trải nghiệm tri thức của khách hàng?
    Doanh nghiệp nên cung cấp thông tin chi tiết, cập nhật về sản phẩm và công nghệ qua các kênh truyền thông, tổ chức sự kiện giới thiệu sản phẩm mới, giúp khách hàng hiểu và cảm thấy tò mò, từ đó tăng sự gắn bó với thương hiệu.

Kết luận

  • Trải nghiệm thương hiệu gồm bốn thành phần giác quan, cảm nhận, hành vi và tri thức đều ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng smartphone tại Tp.HCM.
  • Yếu tố cảm nhận có ảnh hưởng gián tiếp mạnh nhất đến lòng trung thành thông qua sự hài lòng.
  • Sự hài lòng đóng vai trò trung gian quan trọng trong mối quan hệ giữa trải nghiệm thương hiệu và lòng trung thành.
  • Nguồn gốc thương hiệu điều chỉnh mức độ ảnh hưởng của trải nghiệm thương hiệu đến sự hài lòng và lòng trung thành.
  • Các doanh nghiệp cần tập trung nâng cao trải nghiệm cảm nhận và tri thức, đồng thời điều chỉnh chiến lược phù hợp với đặc điểm thị trường địa phương để gia tăng lòng trung thành khách hàng.

Next steps: Triển khai các giải pháp nâng cao trải nghiệm thương hiệu trong vòng 12 tháng tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng khảo sát để hoàn thiện mô hình.

Call to action: Các nhà quản trị và chuyên gia marketing nên áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu smartphone bền vững, tăng cường sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng tại thị trường Việt Nam.