Tổng quan nghiên cứu

Tính đến tháng 7 năm 2020, thị phần dịch vụ di động tại huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận được phân chia giữa năm nhà cung cấp chính: Viettel chiếm 51,95%, Vinaphone chiếm 26,34%, Mobifone chiếm 16,69%, Vietnamobile chiếm 4,95%, và Gtel Mobile gần như không có thị phần. Quy định chuyển mạng giữ nguyên số có hiệu lực từ ngày 8/1/2018 đã tạo ra sự cạnh tranh gay gắt giữa các nhà mạng, buộc các doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng dịch vụ để giữ chân khách hàng. Lòng trung thành của khách hàng trở thành yếu tố sống còn trong bối cảnh này, khi khách hàng có nhiều lựa chọn và dễ dàng chuyển đổi nhà cung cấp.

Luận văn tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến lòng trung thành của khách hàng sử dụng dịch vụ di động trả trước Vinaphone tại huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận, trong khoảng thời gian từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2020. Mục tiêu chính là đo lường mức độ tác động của các yếu tố như sự thỏa mãn và rào cản chuyển đổi đến lòng trung thành khách hàng. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu sơ cấp thu thập từ 300 khách hàng và dữ liệu thứ cấp từ báo cáo nội bộ của Vinaphone tại địa phương.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp các nhà quản lý Vinaphone hiểu rõ hơn về hành vi khách hàng, từ đó đề xuất các chính sách nâng cao chất lượng dịch vụ và xây dựng rào cản chuyển đổi hiệu quả nhằm gia tăng lòng trung thành, giữ vững thị phần và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai nhóm lý thuyết chính: lý thuyết về dịch vụ và chất lượng dịch vụ, và lý thuyết về lòng trung thành khách hàng.

  1. Lý thuyết về dịch vụ và chất lượng dịch vụ: Dịch vụ được định nghĩa là hoạt động tạo ra giá trị sử dụng cho khách hàng mà không chuyển giao quyền sở hữu (Kotler & Armstrong, 1991). Chất lượng dịch vụ là sự so sánh giữa kỳ vọng và nhận thức thực tế của khách hàng (Parasuraman et al., 1988). Các yếu tố cấu thành chất lượng dịch vụ trong nghiên cứu gồm: chất lượng cuộc gọi, cấu trúc giá, dịch vụ gia tăng, sự thuận tiện và dịch vụ khách hàng.

  2. Lý thuyết về lòng trung thành khách hàng: Lòng trung thành được xem là sự cam kết bền vững của khách hàng trong việc tiếp tục sử dụng sản phẩm/dịch vụ và giới thiệu cho người khác (Oliver, 1999). Nghiên cứu tập trung vào hai yếu tố ảnh hưởng chính đến lòng trung thành: sự thỏa mãn khách hàng và rào cản chuyển đổi. Sự thỏa mãn là cảm nhận tích cực khi dịch vụ đáp ứng hoặc vượt kỳ vọng, còn rào cản chuyển đổi là các khó khăn, chi phí hoặc bất tiện khi khách hàng muốn chuyển sang nhà cung cấp khác (Jones et al., 2000).

Các giả thuyết nghiên cứu được xây dựng dựa trên mối quan hệ giữa các yếu tố này, ví dụ như sự thỏa mãn và rào cản chuyển đổi đều có tác động tích cực đến lòng trung thành.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn:

  • Giai đoạn 1: Nghiên cứu định tính sơ bộ
    Thảo luận nhóm với 11 chuyên gia tại Trung tâm Kinh doanh VNPT Bình Thuận nhằm điều chỉnh và hoàn thiện bảng câu hỏi khảo sát, đảm bảo phù hợp với thực tiễn địa phương.

  • Giai đoạn 2: Nghiên cứu định lượng chính thức
    Thu thập dữ liệu từ 300 khách hàng sử dụng dịch vụ di động trả trước Vinaphone tại huyện Đức Linh bằng phương pháp khảo sát thuận tiện, kết hợp phát bảng hỏi trực tiếp và qua Internet. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Thống kê mô tả để tổng quan đặc điểm mẫu khảo sát.
  • Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (tất cả các thang đo đều đạt ≥ 0.7).
  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các yếu tố.
  • Phân tích tương quan và hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến lòng trung thành.
  • Kiểm định sự khác biệt về lòng trung thành theo các nhóm nhân khẩu học bằng T-Test và ANOVA.

Cỡ mẫu 300 được xác định dựa trên công thức N ≥ 50 + 8m (m là số biến độc lập) và tỷ lệ 5:1 cho phân tích EFA, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của sự thỏa mãn đến lòng trung thành
    Các yếu tố chất lượng cuộc gọi, cấu trúc giá, dịch vụ gia tăng, sự thuận tiện và dịch vụ khách hàng đều có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến sự thỏa mãn khách hàng. Trong đó, chất lượng cuộc gọi và dịch vụ khách hàng có mức ảnh hưởng cao nhất với hệ số hồi quy lần lượt khoảng 0.35 và 0.30. Sự thỏa mãn khách hàng giải thích khoảng 45% biến thiên của lòng trung thành.

  2. Ảnh hưởng của rào cản chuyển đổi đến lòng trung thành
    Các yếu tố tổn thất, thích nghi và gia nhập mới, sự hấp dẫn của dịch vụ thay thế, và quan hệ khách hàng đều tác động tích cực đến rào cản chuyển đổi. Trong đó, quan hệ khách hàng và tổn thất chuyển đổi có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số hồi quy lần lượt khoảng 0.40 và 0.28. Rào cản chuyển đổi giải thích khoảng 30% biến thiên của lòng trung thành.

  3. Tác động tổng thể đến lòng trung thành
    Mô hình hồi quy đa biến cho thấy sự thỏa mãn và rào cản chuyển đổi cùng nhau giải thích khoảng 65% biến thiên của lòng trung thành khách hàng sử dụng dịch vụ di động trả trước Vinaphone tại huyện Đức Linh. Cả hai yếu tố đều có tác động dương và có ý nghĩa thống kê với mức ý nghĩa p < 0.01.

  4. Sự khác biệt về lòng trung thành theo nhân khẩu học
    Kiểm định T-Test và ANOVA cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về mức độ lòng trung thành theo giới tính và nghề nghiệp (p > 0.05). Tuy nhiên, có sự khác biệt có ý nghĩa theo độ tuổi, trong đó nhóm khách hàng từ 30-45 tuổi có mức độ trung thành cao hơn khoảng 12% so với nhóm tuổi khác.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của sự thỏa mãn trong việc duy trì lòng trung thành khách hàng, phù hợp với các nghiên cứu trước đây tại Hàn Quốc và Malaysia. Chất lượng cuộc gọi và dịch vụ khách hàng là những yếu tố then chốt tạo nên sự thỏa mãn, phản ánh nhu cầu khách hàng về trải nghiệm dịch vụ ổn định và hỗ trợ tận tâm.

Rào cản chuyển đổi cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ chân khách hàng, đặc biệt là các mối quan hệ cá nhân và chi phí chuyển đổi như mất lợi ích khách hàng thân thiết hay thủ tục phức tạp khi chuyển mạng. Điều này phù hợp với lý thuyết chi phí chuyển đổi và các nghiên cứu về Mobile Number Portability tại Mỹ.

Việc không có sự khác biệt về lòng trung thành theo giới tính và nghề nghiệp cho thấy các chính sách giữ chân khách hàng nên tập trung vào các yếu tố dịch vụ và trải nghiệm hơn là phân khúc nhân khẩu học. Sự khác biệt theo độ tuổi gợi ý cần có các chương trình chăm sóc khách hàng phù hợp với từng nhóm tuổi để tối ưu hóa hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến sự thỏa mãn và rào cản chuyển đổi, cũng như bảng hồi quy đa biến minh họa hệ số và mức ý nghĩa của các biến độc lập.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng cuộc gọi
    Tăng cường đầu tư hạ tầng mạng, mở rộng vùng phủ sóng và giảm thiểu rớt cuộc gọi nhằm nâng cao trải nghiệm khách hàng. Mục tiêu đạt tỷ lệ cuộc gọi thành công trên 98% trong vòng 12 tháng. Bộ phận kỹ thuật và quản lý mạng chịu trách nhiệm thực hiện.

  2. Cải tiến dịch vụ khách hàng
    Đào tạo nhân viên thân thiện, nhiệt tình, rút ngắn thời gian xử lý khiếu nại xuống dưới 24 giờ. Triển khai các chương trình ưu đãi dành cho khách hàng thân thiết, đặc biệt là sinh viên và người cao tuổi. Thực hiện trong 6 tháng tới bởi phòng chăm sóc khách hàng.

  3. Xây dựng và duy trì rào cản chuyển đổi
    Phát triển các chương trình khách hàng thân thiết với quyền lợi hấp dẫn, đồng thời đơn giản hóa thủ tục chuyển đổi gói cước để tạo sự thuận tiện nhưng vẫn giữ được các lợi ích đặc biệt cho khách hàng hiện tại. Mục tiêu giảm tỷ lệ chuyển mạng xuống dưới 5% trong năm đầu tiên. Ban lãnh đạo và phòng marketing phối hợp thực hiện.

  4. Tăng cường truyền thông và giáo dục khách hàng
    Tổ chức các chiến dịch truyền thông về lợi ích của dịch vụ Vinaphone, đặc biệt nhấn mạnh các giá trị gia tăng và chương trình khuyến mãi. Thời gian thực hiện 3 tháng, nhằm nâng cao nhận thức và sự hài lòng của khách hàng. Phòng marketing và truyền thông chịu trách nhiệm.

  5. Phân khúc khách hàng theo độ tuổi
    Thiết kế các gói dịch vụ và chương trình chăm sóc phù hợp với từng nhóm tuổi, đặc biệt tập trung vào nhóm 30-45 tuổi có mức độ trung thành cao để khai thác tối đa tiềm năng. Triển khai trong 6 tháng tới bởi phòng nghiên cứu thị trường và phát triển sản phẩm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Vinaphone tại địa phương
    Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến lòng trung thành khách hàng, từ đó xây dựng chiến lược giữ chân và phát triển khách hàng hiệu quả.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị Kinh doanh, Marketing
    Cung cấp mô hình nghiên cứu thực tiễn về lòng trung thành khách hàng trong ngành viễn thông, phương pháp phân tích dữ liệu và ứng dụng lý thuyết.

  3. Các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông khác
    Tham khảo để điều chỉnh chính sách dịch vụ, nâng cao chất lượng và xây dựng rào cản chuyển đổi nhằm cạnh tranh hiệu quả trên thị trường.

  4. Các chuyên gia tư vấn và hoạch định chính sách trong lĩnh vực viễn thông
    Hỗ trợ đánh giá tác động của các yếu tố dịch vụ và rào cản chuyển đổi đến hành vi khách hàng, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý và phát triển thị trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến lòng trung thành khách hàng Vinaphone tại Đức Linh?
    Chất lượng cuộc gọi và quan hệ khách hàng là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, theo kết quả hồi quy với hệ số lần lượt khoảng 0.35 và 0.40, cho thấy khách hàng rất quan tâm đến trải nghiệm cuộc gọi và sự chăm sóc cá nhân.

  2. Làm thế nào để đo lường sự thỏa mãn khách hàng trong nghiên cứu này?
    Sử dụng thang đo Likert 5 mức độ với các biến quan sát như chất lượng cuộc gọi, cấu trúc giá, dịch vụ gia tăng, sự thuận tiện và dịch vụ khách hàng, được kiểm định độ tin cậy bằng Cronbach’s Alpha ≥ 0.7 và phân tích nhân tố khám phá EFA.

  3. Rào cản chuyển đổi gồm những yếu tố nào?
    Bao gồm tổn thất khi chuyển đổi, chi phí thích nghi và gia nhập mới, sự hấp dẫn của dịch vụ thay thế và quan hệ khách hàng. Những yếu tố này làm tăng chi phí hoặc khó khăn khi khách hàng muốn chuyển sang nhà mạng khác.

  4. Có sự khác biệt về lòng trung thành theo nhóm nhân khẩu học không?
    Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt đáng kể theo giới tính và nghề nghiệp, nhưng có sự khác biệt theo độ tuổi, với nhóm 30-45 tuổi có mức độ trung thành cao hơn.

  5. Phương pháp phân tích dữ liệu chính được sử dụng là gì?
    Bao gồm thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích tương quan và hồi quy đa biến, cùng kiểm định sự khác biệt bằng T-Test và ANOVA, tất cả được thực hiện trên phần mềm SPSS 20.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định sự thỏa mãn và rào cản chuyển đổi là hai yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến lòng trung thành khách hàng sử dụng dịch vụ di động trả trước Vinaphone tại huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận.
  • Chất lượng cuộc gọi và quan hệ khách hàng là những thành phần quan trọng nhất trong hai nhóm yếu tố này.
  • Mô hình nghiên cứu giải thích được khoảng 65% biến thiên của lòng trung thành, cho thấy tính phù hợp và thực tiễn của mô hình.
  • Kết quả không cho thấy sự khác biệt về lòng trung thành theo giới tính và nghề nghiệp, nhưng có sự khác biệt theo độ tuổi.
  • Các đề xuất quản trị tập trung vào nâng cao chất lượng dịch vụ, xây dựng rào cản chuyển đổi và phân khúc khách hàng theo độ tuổi nhằm gia tăng lòng trung thành.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để nâng cao tính tổng quát của kết quả.

Call to action: Các nhà quản lý Vinaphone và các bên liên quan nên áp dụng kết quả nghiên cứu để cải thiện dịch vụ và giữ chân khách hàng, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả các chính sách đã triển khai.