Xây Dựng Website E-Commerce: Đồ Án Tốt Nghiệp Khoa Công Nghệ Thông Tin

• Trường học: Trường Đại Học Công Nghệ Thông Tin
• Chuyên ngành: Công Nghệ Thông Tin
• Đề tài: Xây Dựng Website E-Commerce: Đồ Án Tốt Nghiệp Khoa Công Nghệ Thông Tin
• Loại tài liệu: Đồ án tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI NÓI ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI
• 1.1. Khảo sát và xác định yêu cầu của hệ thống
• 1.1.1. Nội dung khảo sát và nắm bắt hiện trạng
• 1.2. Giới thiệu vấn đề
• 1.3. Các công cụ sử dụng
• 1.3.1. Ngôn ngữ lập trình JAVA
• 1.3.2. Framework Spring boot
• 1.3.3. Cơ sở dữ liệu MySQL
• 1.3.4. Ngôn ngữ lập trình VueJs
• 1.3.5. Docker
• 1.3.6. Gitlab
• 1.3.7. CI/CD
• 1.3.8. Amazone web service
• 2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG
• 2.1. Xác định các tác nhân
• 2.2. Biểu đồ use case
• 2.2.1. Biểu đồ use case của người dùng
• 2.2.1.1. Biểu đồ use case quản lý thông tin tài khoản
• 2.2.1.2. Biểu đồ use case quản lý đơn hàng
• 2.2.1.3. Biểu đồ use case quản lý thông báo
• 2.2.1.4. Biểu đồ use case quản lý câu hỏi/trả lời
• 2.2.1.5. Biểu đồ use case mua hàng/đặt hàng
• 2.2.1.6. Biểu đồ use case đăng ký trở thành người bán
• 2.2.1.7. Biểu đồ use case bình luận
• 2.2.2. Biểu đồ use case của người bán hàng
• 2.2.2.1. Biểu đồ use case quản lý đơn hàng
• 2.2.2.2. Biểu đồ use case quản lý sản phẩm
• 2.2.2.3. Biểu đồ use case quản lý doanh thu
• 2.2.3. Biểu đồ use case người quản trị
• 2.2.3.1. Biểu đồ use case quản lý người dùng
• 2.2.3.2. Biểu đồ use case quản lý danh mục
• 2.2.3.3. Biểu đồ use case quản lý sản phẩm
• 3. CHƯƠNG 3: TRIỂN KHAI PHẦN MỀM
• 3.1. Giao diện người dùng và người bán hàng
• 3.1.1. Trang đăng nhập
• 3.1.1.1. Trang đăng nhập của người dùng
• 3.1.2. Màn hình đăng ký của người dùng
• 3.1.3. Trang landing page
• 3.1.4. Trang quản lý thông tin tài khoản của người dùng
• 3.1.5. Trang quản lý đơn mua của người dùng
• 3.1.6. Trang quản lý thông báo của người dùng
• 3.1.7. Trang hỏi đáp của người dùng
• 3.1.8. Trang giỏ hàng của người dùng
• 3.1.9. Giao diện trang đặt hàng
• 3.1.10. Giao diện trang thanh toán VNPAY
• 3.1.11. Giao diện chat
• 3.1.12. Giao diện chính của kênh người bán
• 3.1.13. Giao diện quản lý đơn hàng của người bán
• 3.1.14. Giao diện trang quản lý sản phẩm của người bán
• 3.1.15. Giao diện thống kê doanh thu người bán
• 3.2. Giao diện trang quản trị
• 3.2.1. Giao diện chính trang quản trị
• 3.2.2. Giao diện quản lý người dùng
• 3.2.3. Giao diện quản lý danh mục
• 3.2.4. Giao diện quản lý sản phẩm
• 3.2.5. Giao diện trang quản lý thông báo
• 3.2.6. Giao diện quản lý câu hỏi người dùng
• 3.2.7. Giao diện quản lý danh mục câu hỏi của người dùng
• 3.2.8. Quản lý bình luận
• 3.2.9. Quản lý phê duyệt thành người bán
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan đồ án website e commerce Từ ý tưởng đến hiện thực

Việc thực hiện một đồ án tốt nghiệp khoa Công nghệ Thông tin về chủ đề xây dựng website e-commerce là một lựa chọn phổ biến và mang tính thực tiễn cao. Đề tài này không chỉ phản ánh xu hướng phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử mà còn là cơ hội để sinh viên áp dụng toàn diện kiến thức đã học. Một dự án thành công đòi hỏi sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kỹ năng lập trình, khả năng phân tích hệ thống và tư duy quản lý dự án. Tài liệu gốc của sinh viên Phạm Huy Phong về đề tài “Xây dựng website E-Commerce YD” là một minh chứng điển hình. Dự án này xuất phát từ nhu cầu thực tế của thị trường: tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm online, nơi người dùng có thể tiếp cận đa dạng sản phẩm từ nhiều người bán trên một nền tảng duy nhất. Mục tiêu chính là xây dựng một hệ thống hoàn chỉnh, bao gồm các chức năng cốt lõi như quản lý sản phẩm, quản lý đơn hàng, giỏ hàng, và đặc biệt là tích hợp thanh toán online. Việc lựa chọn công nghệ phù hợp là bước nền tảng quyết định sự thành công của đồ án. Các công nghệ hiện đại như ReactJS hoặc VueJS cho frontend và NodeJS hoặc Spring Boot cho backend thường được ưu tiên. Cơ sở dữ liệu quan hệ như MySQL vẫn là lựa chọn phổ biến nhờ tính ổn định và cấu trúc rõ ràng. Quá trình thực hiện đồ án không chỉ dừng lại ở việc viết code mà còn bao gồm các giai đoạn quan trọng khác như khảo sát yêu cầu, phân tích thiết kế hệ thống, kiểm thử và cuối cùng là triển khai website lên môi trường thật. Một báo cáo đồ án tốt nghiệp chi tiết và một bài bảo vệ đồ án tốt nghiệp thuyết phục là kết quả cuối cùng thể hiện năng lực của sinh viên.

1.1. Khảo sát hiện trạng và xác định yêu cầu hệ thống

Giai đoạn đầu tiên và quan trọng nhất trong mọi đồ án công nghệ thông tin là khảo sát và xác định yêu cầu. Mục đích là để hiểu rõ bối cảnh nghiệp vụ, nhu cầu của người dùng và các bên liên quan. Như trong đề tài tham khảo, việc khảo sát chỉ ra rằng hình thức mua sắm online đang thay thế dần phương thức truyền thống. Vấn đề đặt ra là các website hiện tại thường chỉ chuyên về một loại mặt hàng, gây bất tiện cho người tiêu dùng. Từ đó, yêu cầu về một website thương mại điện tử tổng hợp, nơi nhiều người bán có thể tham gia, đã được hình thành. Các yêu cầu chức năng cần được liệt kê chi tiết, phân chia theo từng nhóm người dùng: khách hàng, người bán, và quản trị viên. Ví dụ, khách hàng cần các chức năng tìm kiếm, xem sản phẩm, thêm vào giỏ hàng, và thanh toán. Người bán cần công cụ để quản lý sản phẩm và quản lý đơn hàng. Quản trị viên cần quyền kiểm soát toàn bộ hệ thống. Các yêu cầu phi chức năng như hiệu năng, bảo mật và khả năng mở rộng cũng cần được xem xét kỹ lưỡng.

1.2. Lựa chọn công nghệ và công cụ phát triển phù hợp

Việc lựa chọn công nghệ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển và kết quả cuối cùng của đồ án. Đề tài tham khảo đã sử dụng một stack công nghệ bao gồm Java Spring Boot, MySQL, và VueJS. Đây là một lựa chọn mạnh mẽ và phổ biến trong các ứng dụng doanh nghiệp. Tuy nhiên, sinh viên có thể xem xét các phương án khác như sử dụng ReactJS và NodeJS để xây dựng một ứng dụng Single-Page Application (SPA) hiện đại. NodeJS với kiến trúc bất đồng bộ phù hợp cho các ứng dụng thời gian thực như chat, thông báo. ReactJS cung cấp một thư viện giao diện người dùng linh hoạt và hiệu suất cao. Về cơ sở dữ liệu, ngoài MySQL, MongoDB cũng là một lựa chọn tốt cho các hệ thống cần sự linh hoạt trong cấu trúc dữ liệu. Các công cụ hỗ trợ như Docker để đóng gói ứng dụng, GitLab cho quản lý mã nguồn và CI/CD để tự động hóa quy trình triển khai cũng là những yếu tố quan trọng, giúp quá trình hướng dẫn làm đồ án trở nên chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.

II. Hướng dẫn phân tích và thiết kế hệ thống website bán hàng

Sau khi xác định yêu cầu, giai đoạn phân tích và thiết kế hệ thống là bước cụ thể hóa ý tưởng thành một bản thiết kế chi tiết. Đây là xương sống của toàn bộ dự án xây dựng website e-commerce, quyết định tính logic, khả năng mở rộng và bảo trì của hệ thống. Quá trình này thường sử dụng Ngôn ngữ Mô hình hóa Hợp nhất (UML) để trực quan hóa các khía cạnh khác nhau của phần mềm. Biểu đồ Use Case là công cụ khởi đầu, giúp xác định các tác nhân (người dùng, người bán, quản trị viên) và các hành động mà họ có thể thực hiện trên hệ thống. Tài liệu tham khảo đã phân tích rất chi tiết các use case cho từng tác nhân, từ những hành động cơ bản như 'Quản lý thông tin tài khoản' đến các nghiệp vụ phức tạp như 'Phê duyệt trở thành người bán'. Dựa trên biểu đồ use case, các biểu đồ tuần tự (Sequence Diagram) được phát triển để mô tả luồng tương tác giữa các đối tượng trong một kịch bản cụ thể, ví dụ như luồng xử lý chức năng đăng nhập hay đặt hàng. Biểu đồ hoạt động (Activity Diagram) lại tập trung vào luồng xử lý nghiệp vụ, thể hiện các bước và điều kiện rẽ nhánh. Việc áp dụng mô hình MVC (Model-View-Controller) cũng là một quyết định thiết kế kiến trúc quan trọng, giúp tách biệt logic nghiệp vụ, giao diện người dùng và dữ liệu, làm cho source code website bán hàng trở nên rõ ràng và dễ quản lý hơn. Quá trình này đảm bảo rằng tất cả các yêu cầu đã xác định đều được chuyển hóa thành một bản thiết kế kỹ thuật vững chắc trước khi bắt đầu lập trình.

2.1. Phân tích tác nhân và xây dựng biểu đồ Use Case

Xác định tác nhân là bước đầu tiên trong phân tích. Trong một website thương mại điện tử điển hình, có ba tác nhân chính: Người dùng (khách mua hàng), Người bán hàng, và Quản trị viên. Mỗi tác nhân có một tập hợp các chức năng riêng biệt. Biểu đồ Use Case được sử dụng để mô tả các chức năng này một cách trực quan. Ví dụ, Use Case của Người dùng bao gồm 'Quản lý đơn hàng', 'Mua hàng/đặt hàng', và 'Bình luận sản phẩm'. Use Case của Người bán hàng sẽ bao gồm các chức năng của người dùng cộng thêm 'Quản lý sản phẩm' và 'Quản lý doanh thu'. Quản trị viên có quyền cao nhất, với các Use Case như 'Quản lý người dùng', 'Quản lý danh mục', và 'Quản lý phê duyệt'. Việc xây dựng một biểu đồ Use Case tổng quát giúp cung cấp cái nhìn toàn cảnh về phạm vi của hệ thống, là cơ sở để lập kế hoạch và phân chia công việc trong quá trình phát triển.

2.2. Thiết kế luồng tương tác với biểu đồ tuần tự

Biểu đồ tuần tự (Sequence Diagram) mô tả chi tiết sự tương tác giữa các đối tượng theo thứ tự thời gian. Nó cực kỳ hữu ích để làm rõ luồng xử lý của một chức năng cụ thể. Ví dụ, với chức năng 'Đặt hàng', biểu đồ tuần tự sẽ thể hiện các bước: người dùng gửi yêu cầu từ giao diện, controller nhận yêu cầu, gọi service để xử lý logic (kiểm tra tồn kho, tạo đơn hàng), service tương tác với model để cập nhật dữ liệu vào cơ sở dữ liệu MySQL, và cuối cùng trả về kết quả cho người dùng. Trong tài liệu gốc, có đến hàng chục biểu đồ tuần tự cho các chức năng từ 'đăng ký' đến 'thanh toán online'. Việc thiết kế các biểu đồ này giúp lập trình viên hiểu rõ logic cần cài đặt, giảm thiểu sai sót và đảm bảo các thành phần trong hệ thống phối hợp với nhau một cách chính xác.

III. Bí quyết thiết kế cơ sở dữ liệu và xây dựng Backend API

Trái tim của mọi ứng dụng website thương mại điện tử chính là hệ thống backend và cơ sở dữ liệu. Giai đoạn này tập trung vào việc thiết kế cơ sở dữ liệu một cách tối ưu và xây dựng các RESTful API để client (web hoặc mobile app) có thể tương tác với hệ thống. Một thiết kế cơ sở dữ liệu tốt phải đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu, hiệu suất truy vấn và khả năng mở rộng. Quá trình này bắt đầu bằng việc xác định các thực thể chính như Người dùng, Sản phẩm, Đơn hàng, Danh mục, v.v. Sau đó, các thuộc tính và mối quan hệ giữa chúng được định nghĩa thông qua biểu đồ quan hệ thực thể (ERD). Ví dụ, một Người dùng có thể có nhiều Đơn hàng (quan hệ một-nhiều), và một Đơn hàng có thể chứa nhiều Sản phẩm (quan hệ nhiều-nhiều, cần bảng trung gian). Sau khi có thiết kế CSDL, việc xây dựng backend bắt đầu. Sử dụng các framework như NodeJS (với Express.js) hoặc Laravel (PHP) giúp tăng tốc quá trình phát triển. Các API được thiết kế theo chuẩn RESTful, sử dụng các phương thức HTTP (GET, POST, PUT, DELETE) để thực hiện các thao tác CRUD (Create, Read, Update, Delete) trên tài nguyên. Bảo mật là yếu tố tối quan trọng, đặc biệt là xác thực người dùng. Các cơ chế như JWT (JSON Web Token) thường được sử dụng để bảo vệ các API, đảm bảo chỉ những người dùng đã xác thực mới có quyền truy cập vào các tài nguyên nhất định.

3.1. Phương pháp thiết kế cơ sở dữ liệu quan hệ MySQL

Việc thiết kế cơ sở dữ liệu cho một website bán hàng cần tuân thủ các quy tắc chuẩn hóa để tránh dư thừa và đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu. Bắt đầu từ việc xác định các thực thể chính như Users, Products, Categories, Orders, OrderItems. Sau đó, xác định thuộc tính cho mỗi thực thể (ví dụ: Products có name, price, description, stock_quantity). Cuối cùng là thiết lập các mối quan hệ: một Category có nhiều Products (một-nhiều), một Order thuộc về một User (một-nhiều), và mối quan hệ giữa Orders và Products là nhiều-nhiều, được giải quyết bằng một bảng trung gian OrderItems. Sử dụng khóa chính (Primary Key) và khóa ngoại (Foreign Key) để liên kết các bảng. Việc thiết kế một sơ đồ ERD rõ ràng như trong tài liệu tham khảo là cực kỳ cần thiết trước khi tạo các bảng trong MySQL.

3.2. Xây dựng RESTful API cho các chức năng cốt lõi

Các RESTful API đóng vai trò là cầu nối giữa frontend và backend. Mỗi tài nguyên trong hệ thống (sản phẩm, người dùng, đơn hàng) sẽ tương ứng với một endpoint. Ví dụ: GET /api/products để lấy danh sách sản phẩm, POST /api/products để tạo sản phẩm mới, GET /api/orders/{id} để xem chi tiết một đơn hàng. Dữ liệu thường được trao đổi dưới định dạng JSON. Việc xây dựng API cần tuân theo các nguyên tắc của REST, bao gồm kiến trúc client-server, stateless (máy chủ không lưu trạng thái của client), và sử dụng các mã trạng thái HTTP (200 OK, 201 Created, 404 Not Found) để phản hồi. Việc xây dựng một bộ API được tài liệu hóa tốt (sử dụng Swagger/OpenAPI) là một phần quan trọng của đồ án công nghệ thông tin, giúp việc tích hợp frontend và kiểm thử trở nên dễ dàng hơn.

IV. Triển khai giao diện người dùng và các tính năng quan trọng

Giao diện người dùng (UI) và trải nghiệm người dùng (UX) là yếu tố quyết định sự thành công của một website e-commerce. Giai đoạn này tập trung vào việc hiện thực hóa các thiết kế giao diện và tích hợp chúng với backend thông qua các RESTful API đã xây dựng. Việc sử dụng các thư viện/framework hiện đại như ReactJS hoặc VueJS cho phép xây dựng các giao diện động, tương tác cao và mang lại trải nghiệm mượt mà cho người dùng. Các chức năng cốt lõi cần được triển khai một cách cẩn thận. Chức năng quản lý sản phẩm phải cho phép người bán thêm, sửa, xóa sản phẩm một cách dễ dàng. Chức năng giỏ hàng cần lưu trữ lựa chọn của người dùng và cho phép họ cập nhật số lượng hoặc xóa sản phẩm. Quy trình thanh toán là một trong những phần phức tạp nhất, đòi hỏi sự chính xác và bảo mật cao. Việc tích hợp cổng thanh toán VNPAY hoặc tích hợp MoMo là một yêu cầu thực tế và nâng cao giá trị của đồ án. Hệ thống cũng cần có một trang quản trị (Admin Panel) mạnh mẽ, cho phép quản trị viên kiểm soát toàn bộ hoạt động của website. Các giao diện được trình bày trong Chương 3 của tài liệu gốc cho thấy một hệ thống hoàn chỉnh với các màn hình riêng biệt cho từng vai trò và chức năng, từ trang đăng nhập, quản lý đơn mua, đến trang thống kê doanh thu cho người bán. Đây là phần minh chứng rõ ràng nhất cho kết quả của toàn bộ quá trình hướng dẫn làm đồ án.

4.1. Xây dựng giao diện với ReactJS và quản lý trạng thái

Sử dụng ReactJS để xây dựng giao diện người dùng theo kiến trúc component giúp tái sử dụng code và dễ dàng quản lý. Mỗi phần của trang web (thanh điều hướng, danh sách sản phẩm, chân trang) là một component riêng biệt. Quản lý trạng thái ứng dụng là một thách thức, đặc biệt với các tính năng phức tạp như giỏ hàng hay thông tin người dùng đăng nhập. Các thư viện như Redux hoặc Context API của React được sử dụng để quản lý trạng thái toàn cục, giúp dữ liệu được chia sẻ nhất quán giữa các component mà không cần truyền props qua nhiều cấp. Việc gọi API từ backend để lấy và gửi dữ liệu là hoạt động diễn ra liên tục, sử dụng các thư viện như Axios để thực hiện các yêu cầu HTTP một cách hiệu quả.

4.2. Tích hợp cổng thanh toán online VNPAY và MoMo

Tích hợp thanh toán online là một điểm nhấn quan trọng, chứng tỏ khả năng xử lý các nghiệp vụ phức tạp của sinh viên. Quá trình tích hợp cổng thanh toán VNPAY thường bao gồm các bước: đăng ký tài khoản merchant, đọc tài liệu API do VNPAY cung cấp, xây dựng chức năng tạo yêu cầu thanh toán với các thông tin đơn hàng và chữ ký số (checksum). Khi người dùng chọn thanh toán, website sẽ chuyển hướng họ đến cổng thanh toán của VNPAY. Sau khi người dùng hoàn tất thanh toán, VNPAY sẽ gọi lại một URL trên website (IPN URL) để thông báo kết quả giao dịch. Backend cần xử lý thông báo này, xác thực chữ ký và cập nhật trạng thái đơn hàng tương ứng. Tương tự, tích hợp MoMo cũng theo một quy trình tương tự, đòi hỏi lập trình viên phải xử lý các luồng dữ liệu một cách cẩn thận và an toàn.

V. Cách triển khai website và chuẩn bị bảo vệ đồ án tốt nghiệp

Hoàn thành việc lập trình chỉ là một phần của quá trình. Để đồ án tốt nghiệp được công nhận, sinh viên cần triển khai website lên môi trường internet và chuẩn bị kỹ lưỡng cho buổi bảo vệ. Triển khai (deployment) là quá trình đưa source code website bán hàng từ máy phát triển lên một máy chủ để người dùng có thể truy cập công khai. Có nhiều lựa chọn về hosting, từ Shared Hosting giá rẻ cho các dự án nhỏ đến máy chủ ảo (VPS) hoặc các nền tảng đám mây như Amazon Web Services (AWS) cho các ứng dụng đòi hỏi hiệu năng và khả năng mở rộng cao. Quá trình triển khai bao gồm việc cấu hình môi trường server, cài đặt cơ sở dữ liệu, và tải mã nguồn lên. Sử dụng Docker có thể đơn giản hóa quá trình này bằng cách đóng gói ứng dụng và các phụ thuộc vào một container duy nhất. Song song với việc triển khai, việc chuẩn bị cho buổi bảo vệ là cực kỳ quan trọng. Sinh viên cần hoàn thiện cuốn báo cáo đồ án tốt nghiệp, trình bày rõ ràng các chương từ tổng quan, phân tích thiết kế, đến kết quả thực hiện. Slide bảo vệ đồ án cần được thiết kế súc tích, tập trung vào những điểm chính, kết hợp với việc demo trực tiếp sản phẩm. Việc chuẩn bị trước các câu hỏi mà hội đồng có thể đặt ra về lựa chọn công nghệ, các quyết định thiết kế, hay các thách thức đã gặp phải sẽ giúp sinh viên tự tin và đạt được kết quả cao nhất.

5.1. Các bước triển khai website e commerce lên hosting VPS

Quá trình triển khai website bao gồm nhiều bước kỹ thuật. Đầu tiên là lựa chọn nhà cung cấp hosting hoặc VPS phù hợp. Tiếp theo, cần cấu hình môi trường trên máy chủ: cài đặt hệ điều hành (thường là Linux), web server (Nginx, Apache), môi trường chạy backend (NodeJS, PHP), và hệ quản trị cơ sở dữ liệu (MySQL). Sau đó, mã nguồn từ GitLab/GitHub được tải lên server. Cần cấu hình các biến môi trường (ví dụ: chuỗi kết nối cơ sở dữ liệu, khóa API) để tách biệt giữa môi trường phát triển và sản phẩm. Cuối cùng, trỏ tên miền về địa chỉ IP của server và cài đặt chứng chỉ SSL để bật HTTPS, đảm bảo an toàn cho việc truyền tải dữ liệu. Sử dụng các công cụ CI/CD sẽ giúp tự động hóa toàn bộ quy trình này, tiết kiệm thời gian và giảm thiểu lỗi.

5.2. Kinh nghiệm viết báo cáo và làm slide bảo vệ đồ án

Một cuốn báo cáo đồ án tốt nghiệp chất lượng cần có cấu trúc logic, trình bày sạch sẽ và nội dung đầy đủ. Cần bám sát vào đề cương và các yêu cầu của khoa. Mỗi chương cần được viết chi tiết, sử dụng các hình ảnh minh họa (biểu đồ UML, sơ đồ CSDL, ảnh chụp màn hình) để làm rõ nội dung. Đối với slide bảo vệ đồ án, nguyên tắc là đơn giản và tập trung. Tránh đưa quá nhiều chữ. Mỗi slide chỉ nên trình bày một ý chính. Bố cục slide nên bao gồm: giới thiệu đề tài, vấn đề, giải pháp công nghệ, kiến trúc hệ thống, demo chức năng chính, kết quả đạt được và hướng phát triển. Phần quan trọng nhất là demo sản phẩm, cần chuẩn bị kỹ lưỡng để chạy mượt mà. Hãy luyện tập trình bày nhiều lần để tự tin và kiểm soát tốt thời gian.