I. Mô hình tổ chức và bộ máy quản lý
Phần này trình bày các nội dung chính về mô hình tổ chức và bộ máy quản lý trong doanh nghiệp. Mô hình tổ chức được hiểu là cách thức sắp xếp các bộ phận, chức năng để đạt được mục tiêu chung. Bộ máy quản lý là quá trình xác định các chức năng, bộ phận để thực hiện các nhiệm vụ quản lý. Các nguyên tắc xây dựng mô hình tổ chức bao gồm hiệu quả, quản lý hệ thống, thống nhất trách nhiệm, quyền hạn và lợi ích, tập quyền và phân quyền, phân công phối hợp. Các mô hình tổ chức phổ biến như mô hình quản lý trực tuyến, mô hình phân công chức năng, mô hình tham mưu trực tuyến, mô hình ma trận. Mô hình ma trận được coi là hiện đại, phù hợp với các tập đoàn kinh tế lớn.
1.1. Nội dung và yêu cầu của tổ chức bộ máy quản lý
Tổ chức bộ máy quản lý là quá trình xác định các chức năng, bộ phận để thực hiện các nhiệm vụ quản lý. Các chức năng bao gồm đối nội, đối ngoại, dự kiến, tổ chức, phối hợp, kiểm tra, điều chỉnh. Yêu cầu của tổ chức bộ máy quản lý là đảm bảo tính tối ưu, linh hoạt và hiệu quả kinh tế cao.
1.2. Các mô hình tổ chức bộ máy quản lý
Các mô hình tổ chức bộ máy quản lý phổ biến bao gồm mô hình quản lý trực tuyến, mô hình phân công chức năng, mô hình tham mưu trực tuyến, mô hình ma trận. Mô hình ma trận được coi là hiện đại, phù hợp với các tập đoàn kinh tế lớn, tăng cường mối liên hệ ngang và tính linh hoạt của tổ chức.
II. Tập đoàn kinh tế và mô hình công ty mẹ công ty con
Tập đoàn kinh tế là một tổ hợp lớn các doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, hoạt động trong một hoặc nhiều ngành khác nhau, có quan hệ về vốn, tài chính, công nghệ, thông tin, đào tạo, nghiên cứu. Mô hình công ty mẹ - công ty con là mô hình phổ biến trong các tập đoàn kinh tế, trong đó công ty mẹ nắm quyền lãnh đạo, chi phối hoạt động của các công ty con. Các đặc trưng chính của tập đoàn kinh tế theo mô hình này bao gồm quy mô lớn, đa ngành nghề, và sự liên kết chặt chẽ giữa các công ty thành viên.
2.1. Khái quát về tập đoàn kinh tế
Tập đoàn kinh tế thường được hình thành thông qua quá trình tích tụ, tập trung vốn, đầu tư chi phối lẫn nhau giữa các doanh nghiệp. Tập đoàn kinh tế có tiềm lực kinh tế, tài chính mạnh, có sức cạnh tranh trên thị trường. Mô hình công ty mẹ - công ty con là mô hình phổ biến trong các tập đoàn kinh tế.
2.2. Cấu trúc tổ chức tập đoàn kinh tế
Cấu trúc tổ chức tập đoàn kinh tế theo mô hình công ty mẹ - công ty con bao gồm các mô hình cấu trúc đơn giản, cấu trúc giữa các công ty đồng cấp có sự đầu tư và kiểm soát lẫn nhau, cấu trúc hỗn hợp. Cấu trúc hỗn hợp được coi là hợp lý đối với các tập đoàn kinh tế lớn như Petrolimex.
III. Thực trạng mô hình tổ chức của Petrolimex giai đoạn 2005 2010
Petrolimex là một trong những tập đoàn kinh tế lớn của Việt Nam, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực xăng dầu. Giai đoạn 2005-2010, Petrolimex đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong việc xây dựng mô hình tổ chức theo hướng tập đoàn kinh tế. Tuy nhiên, mô hình tổ chức của Petrolimex vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển và cạnh tranh trên thị trường. Việc hoàn thiện mô hình tổ chức, bộ máy quản lý là yêu cầu cấp thiết để Petrolimex phát triển bền vững.
3.1. Phân tích thực trạng mô hình tổ chức của Petrolimex
Mô hình tổ chức của Petrolimex giai đoạn 2005-2010 còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển và cạnh tranh trên thị trường. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý chưa được đổi mới kịp thời, dẫn đến hiệu quả hoạt động chưa cao.
3.2. Đánh giá tác động của mô hình tổ chức đến hoạt động kinh doanh
Mô hình tổ chức của Petrolimex có tác động lớn đến các lĩnh vực kinh doanh, tài chính, đầu tư, tổ chức lao động, tiền lương, hệ thống thông tin ra quyết định, và độ linh hoạt của hệ thống. Việc hoàn thiện mô hình tổ chức là yêu cầu cấp thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động.
IV. Giải pháp xây dựng mô hình tổ chức Petrolimex theo hướng tập đoàn kinh tế
Để xây dựng mô hình tổ chức Petrolimex theo hướng tập đoàn kinh tế, cần thực hiện các giải pháp chính như xác định mục tiêu, quan điểm khi hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý, hoàn thiện cơ cấu tổ chức tại các công ty thành viên, nâng cao chất lượng đội ngũ lao động quản lý, nghiên cứu thành lập công ty tài chính. Các giải pháp này nhằm đảm bảo sự liên kết bền chặt, rõ ràng về vốn và lợi ích kinh tế, tạo điều kiện để Petrolimex phát triển thành một tập đoàn kinh tế mạnh.
4.1. Định hướng phát triển Petrolimex theo hướng tập đoàn kinh tế
Định hướng phát triển Petrolimex theo hướng tập đoàn kinh tế giai đoạn 2005-2010 bao gồm việc xác định mục tiêu, quan điểm khi hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý, hoàn thiện cơ cấu tổ chức tại các công ty thành viên, nâng cao chất lượng đội ngũ lao động quản lý.
4.2. Các giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức
Các giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức Petrolimex bao gồm hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý, hoàn thiện cơ chế quản lý, nâng cao chất lượng đội ngũ lao động quản lý, nghiên cứu thành lập công ty tài chính. Các giải pháp này nhằm đảm bảo sự liên kết bền chặt, rõ ràng về vốn và lợi ích kinh tế.
