Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cải cách hành chính và xây dựng nền công vụ hiện đại tại Việt Nam, văn hóa ứng xử của công chức giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân. Tại thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của Ủy ban nhân dân phường là nơi công chức trực tiếp tiếp xúc với người dân hàng ngày, ảnh hưởng trực tiếp đến hình ảnh và hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương. Theo ước tính, trong giai đoạn 2016-2021, số lượng hồ sơ thủ tục hành chính được tiếp nhận và giải quyết tại các phường của Tuy Hòa tăng lên đáng kể, đặt ra yêu cầu cấp thiết về nâng cao văn hóa ứng xử của công chức nhằm đáp ứng kỳ vọng của người dân và tổ chức.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc hệ thống hóa cơ sở lý luận về văn hóa ứng xử của công chức, phân tích thực trạng văn hóa ứng xử tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng văn hóa ứng xử trong giai đoạn tiếp theo. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong các phường thuộc thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, với dữ liệu thu thập trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến năm 2021. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần xây dựng đội ngũ công chức có phẩm chất đạo đức tốt, nâng cao hiệu quả công vụ, đồng thời tạo dựng môi trường công sở thân thiện, minh bạch và hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về văn hóa ứng xử và quản lý công, trong đó có:

  • Lý thuyết văn hóa của E. Tylor: Văn hóa là tổng hợp các tri thức, niềm tin, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp và phong tục mà con người tiếp thu trong xã hội.
  • Lý thuyết về văn hóa ứng xử của Đỗ Long: Văn hóa ứng xử là hệ thống thái độ và hành vi được xác định để xử lý các mối quan hệ giữa người với người trên cơ sở pháp lý và đạo đức.
  • Mô hình chuẩn mực giao tiếp công vụ: Bao gồm các nguyên tắc tuân thủ pháp luật, chính xác, công khai, thận trọng, đạo đức và hài hòa lợi ích trong giao tiếp của công chức.
  • Khái niệm văn hóa công sở: Văn hóa ứng xử trong công sở là tập hợp các chuẩn mực, quy tắc ứng xử giữa công chức với công dân, đồng nghiệp và cấp trên nhằm xây dựng môi trường làm việc tích cực, hiệu quả.

Các khái niệm chính được tập trung nghiên cứu gồm: văn hóa, ứng xử, văn hóa ứng xử, văn hóa ứng xử của công chức, và văn hóa ứng xử trong bộ phận tiếp nhận và trả kết quả.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp các phương pháp nghiên cứu cụ thể:

  • Phương pháp hệ thống hóa lý luận: Tập hợp, phân tích các tài liệu, văn bản pháp luật, nghiên cứu trước đây về văn hóa ứng xử và quản lý công.
  • Phương pháp phân tích - tổng hợp: Đánh giá các nội dung lý luận và thực tiễn, làm rõ các vấn đề về văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả.
  • Phương pháp điều tra xã hội học: Thu thập dữ liệu thực tiễn thông qua khảo sát, phỏng vấn công chức và người dân tại các phường thuộc thành phố Tuy Hòa.

Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 150 công chức và 200 người dân, được chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định tính để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2021 đến tháng 12/2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng văn hóa ứng xử của công chức còn nhiều hạn chế: Khoảng 30% công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả chưa thực hiện đầy đủ các chuẩn mực về thái độ lịch sự, tôn trọng công dân. Có hiện tượng hách dịch, cửa quyền ở khoảng 15% trường hợp được khảo sát.

  2. Ngôn ngữ giao tiếp chưa chuẩn mực, rõ ràng: 25% công chức sử dụng ngôn ngữ chưa phù hợp, gây khó hiểu hoặc thiếu mạch lạc trong giao tiếp với người dân, ảnh hưởng đến hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính.

  3. Phối hợp nội bộ chưa hiệu quả: Khoảng 20% công chức phản ánh việc phối hợp giữa các bộ phận còn lúng túng, gây chậm trễ trong xử lý hồ sơ, ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân.

  4. Ý thức trách nhiệm và tuân thủ quy định chưa đồng đều: 18% công chức chưa đeo thẻ công chức hoặc không tuân thủ nghiêm túc các quy định về trang phục, tác phong làm việc.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc chưa có chương trình đào tạo, bồi dưỡng văn hóa ứng xử thường xuyên và chưa có cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả thực hiện văn hóa ứng xử một cách chặt chẽ. So với các địa phương như thị xã Đông Hòa và Sông Cầu, nơi đã áp dụng nghiêm túc Quyết định 1847/QĐ-TTg về văn hóa công vụ, thành phố Tuy Hòa còn nhiều điểm cần cải thiện để đạt chuẩn mực giao tiếp công vụ hiện đại.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ công chức thực hiện đúng các chuẩn mực văn hóa ứng xử, biểu đồ tròn phân bố các biểu hiện chưa phù hợp, và bảng so sánh mức độ hài lòng của người dân qua các năm. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng văn hóa ứng xử không chỉ là trách nhiệm cá nhân mà còn là nhiệm vụ của tổ chức nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tạo dựng hình ảnh chính quyền gần dân, thân thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên về văn hóa ứng xử: Xây dựng chương trình đào tạo định kỳ hàng năm cho công chức bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, tập trung vào kỹ năng giao tiếp, thái độ phục vụ và xử lý tình huống. Chủ thể thực hiện là Ban Tổ chức Thành ủy và UBND thành phố, hoàn thành trong vòng 12 tháng.

  2. Xây dựng quy chế giám sát và đánh giá văn hóa ứng xử: Thiết lập hệ thống đánh giá định kỳ, lấy ý kiến phản hồi của người dân và đồng nghiệp làm căn cứ khen thưởng hoặc xử lý vi phạm. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do Phòng Nội vụ phối hợp với các phường thực hiện.

  3. Cải thiện môi trường làm việc và cơ sở vật chất: Đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, tạo điều kiện thuận lợi cho công chức và người dân trong giao tiếp, giảm thiểu áp lực công việc. Chủ thể là UBND thành phố, hoàn thành trong 18 tháng.

  4. Thực hiện nghiêm túc quy định về trang phục và đeo thẻ công chức: Ban hành quy định cụ thể và kiểm tra thường xuyên việc thực hiện, nhằm xây dựng hình ảnh công chức chuyên nghiệp, chuẩn mực. Thời gian thực hiện ngay và duy trì liên tục, do các phường chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức cấp phường: Nắm bắt các chuẩn mực văn hóa ứng xử, nâng cao kỹ năng giao tiếp và thái độ phục vụ, từ đó cải thiện hiệu quả công việc và hình ảnh cá nhân.

  2. Lãnh đạo các cơ quan hành chính địa phương: Sử dụng luận văn làm cơ sở xây dựng chính sách, quy chế và chương trình đào tạo nhằm nâng cao văn hóa công vụ tại đơn vị mình.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý công: Tham khảo các khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến văn hóa công sở và cải cách hành chính.

  4. Người dân và tổ chức xã hội: Hiểu rõ hơn về vai trò và trách nhiệm của công chức trong giao tiếp hành chính, từ đó có cơ sở để giám sát, phản ánh và góp ý nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Câu hỏi thường gặp

  1. Văn hóa ứng xử của công chức là gì?
    Văn hóa ứng xử của công chức là hệ thống các chuẩn mực về thái độ, hành vi trong quá trình thực thi công vụ, bao gồm giao tiếp với công dân, đồng nghiệp và cấp trên, nhằm đảm bảo hiệu quả và tính chuyên nghiệp trong hoạt động hành chính.

  2. Tại sao văn hóa ứng xử lại quan trọng trong bộ phận tiếp nhận và trả kết quả?
    Bộ phận này là nơi công chức tiếp xúc trực tiếp với người dân, ảnh hưởng đến sự hài lòng và niềm tin của công dân vào chính quyền. Văn hóa ứng xử tốt giúp giảm thiểu mâu thuẫn, nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính.

  3. Những nguyên tắc cơ bản trong văn hóa ứng xử của công chức là gì?
    Bao gồm tuân thủ pháp luật, chính xác trung thực, công khai dân chủ, thận trọng cân bằng, chuẩn mực đạo đức và hài hòa lợi ích, giúp công chức thực hiện nhiệm vụ một cách chuyên nghiệp và có trách nhiệm.

  4. Làm thế nào để nâng cao văn hóa ứng xử của công chức?
    Thông qua đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp, xây dựng quy chế giám sát, cải thiện môi trường làm việc và thực hiện nghiêm túc các quy định về trang phục, tác phong và thái độ phục vụ.

  5. Có những khó khăn nào trong việc xây dựng văn hóa ứng xử tại các phường?
    Khó khăn gồm thiếu chương trình đào tạo thường xuyên, chưa có cơ chế giám sát hiệu quả, áp lực công việc lớn, và một số công chức chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của văn hóa ứng xử trong công vụ.

Kết luận

  • Văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường Tuy Hòa còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công vụ và hình ảnh chính quyền.
  • Nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao văn hóa ứng xử trong giai đoạn 2022-2025.
  • Việc đào tạo, giám sát và cải thiện môi trường làm việc là những giải pháp trọng tâm cần được triển khai đồng bộ.
  • Luận văn góp phần bổ sung kiến thức thực tiễn về văn hóa ứng xử công chức cấp phường, làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan quản lý và nghiên cứu.
  • Kêu gọi các cấp chính quyền và công chức tại Tuy Hòa tích cực thực hiện các khuyến nghị để xây dựng nền hành chính hiện đại, phục vụ nhân dân hiệu quả hơn.

Hãy bắt đầu hành trình nâng cao văn hóa ứng xử ngay hôm nay để góp phần xây dựng chính quyền thân thiện, hiệu quả và hiện đại!