Ứng Dụng Mô Hình Lợi Nhuận Thặng Dư Trong Định Giá Doanh Nghiệp Cổ Phần Hóa

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ VÀ HÌNH VẼ

MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài

2. Mục đích của đề tài

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4. Phương pháp nghiên cứu

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu

6. Hạn chế của đề tài

1. CHƯƠNG 1: XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ DOANH NGHIỆP TRONG CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC

1.1. Giá trị doanh nghiệp và xác định giá trị doanh nghiệp

1.1.1. Giá trị doanh nghiệp

1.1.2. Mục đích của việc xác định giá trị doanh nghiệp

1.1.3. Các nhân tố tác động đến giá trị doanh nghiệp

1.1.4. Những nhân tố bên trong

1.1.5. Các nhân tố bên ngoài

1.2. Mô hình lợi nhuận thặng dư (residual income model – RIM)

1.2.1. Cơ sở lý luận của phương pháp

1.2.2. Lợi nhuận thặng dư là gì?

1.2.3. Mô hình định giá doanh nghiệp bằng lợi nhuận thặng dư

1.2.4. Những nghiên cứu về lợi nhuận thặng dư và định giá bằng lợi nhuận thặng dư

1.2.5. Tính toán lợi nhuận thặng dư

1.2.6. Công thức định giá

1.2.7. Tính hợp lý của công thức định giá

1.3. Các dạng thức của phương pháp định giá

1.3.1. Mô hình giản đơn (tăng trưởng đều vô hạn)

1.3.2. Mô hình nhiều giai đoạn

1.4. Mối liên hệ giữa phương pháp lợi nhuận thặng dư với các phương pháp định giá khác trong môi trường MM

1.4.1. Với phương pháp chiết khấu cổ tức (DDM)

1.4.2. Với các phương pháp chiết khấu dòng tiền tự do – FCFE, FCFF

1.4.3. Với phương pháp so sánh – hệ số giá trên thu nhập

1.4.4. Với phương pháp khác

1.5. Các điều chỉnh mặt kế toán

1.5.1. “Thặng dư bằng không” – clean surplus

1.5.2. Điều chỉnh bảng cân đối kế toán (fair value)

1.5.3. Tài sản vô hình

1.5.4. Các khoản bất thường

1.6. Các ưu khuyết điểm và phạm vi ứng dụng của mô hình

1.6.1. Phạm vi ứng dụng

1.7. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ VIỆC XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ DOANH NGHIỆP TRONG QUÁ TRÌNH CỔ PHẦN HOÁ HIỆN NAY

2.1. Giới thiệu về quá trình cổ phần hoá các công ty nhà nước

2.1.1. Khái niệm, mục tiêu và các yêu cầu của cổ phần hóa

2.1.2. Mục tiêu và ý nghĩa của cổ phần hoá

2.1.3. Các yêu cầu của cổ phần hoá

2.2. Các giai đoạn cổ phần hóa chính, thành tựu và hạn chế

2.2.1. Giai đoạn thí điểm rụt rè (1990 – 1996)

2.2.2. Giai đoạn thí điểm mở rộng (1996 – 1998)

2.2.3. Giai đoạn đẩy mạnh (1998 – 2002)

2.2.4. Giai đoạn tiến hành ồ ạt (2002 – 2006)

2.2.5. Giai đoạn trì trệ 2007 - nay

2.3. Quy trình cổ phần hóa các DNNN ở Việt Nam

2.4. Các phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá theo quy định của pháp luật hiện nay

2.4.1. Phương pháp tài sản

2.4.2. Cách thức định giá

2.4.3. Phương pháp dòng tiền chiết khấu

2.4.4. Điều kiện áp dụng

2.4.5. Cách thức định giá

2.4.6. Phương pháp khác

2.5. Những hạn chế trong việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá hiện nay

2.5.1. Phương pháp tài sản

2.5.2. Chưa thể hiện tiềm năng trong tương lai của doanh nghiệp

2.5.3. Bỏ qua mô hình kinh doanh của doanh nghiệp

2.5.4. Vấn đề lợi thế kinh doanh do vị trí địa lý

2.5.5. Vấn đề lợi thế kinh doanh do hiệu quả kinh doanh quá khứ

2.5.6. Vấn đề chất lượng còn lại của tài sản

2.5.7. Vấn đề thời gian thực hiện

2.5.8. Phương pháp chiết khấu dòng tiền

2.5.9. Phụ thuộc quá nhiều vào kết qủa dự báo trong tương lai

2.5.10. Vấn đề về dòng tiền dùng để chiết khấu

2.5.11. Vấn đề giá trị tiếp diễn (continuing value/terminal value)

2.5.12. Vấn đề tỷ suất chiết khấu

2.5.13. Các hạn chế chung của các phương pháp

2.6. Kinh nghiệm của các nước về việc xác định giá trị doanh nghiệp

2.7. Kết luận chương II

3. CHƯƠNG 3: ỨNG DỤNG MÔ HÌNH LỢI NHUẬN THẶNG DƯ VÀO VIỆC XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ DOANH NGHIỆP TRONG QUÁ TRÌNH CỔ PHẦN HÓA Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

3.1. Vì sao RIM có thể áp dụng được trong việc định giá cổ phần hóa

3.1.1. RIM tương đồng với các phương pháp hiện tại

3.1.2. RIM có ưu thế hơn so với các phương pháp hiện tại

3.1.3. Với phương pháp tài sản

3.1.4. Với phương pháp dòng tiền chiết khấu

3.1.5. Với cả hai phương pháp

3.2. Các quy định của Nhà nước giải quyết được phần lớn các khó khăn khi ứng dụng RIM

3.2.1. Khả năng tiếp cận các hồ sơ sổ sách của các đơn vị xác định giá trị doanh nghiệp

3.2.2. Các tổ chức định giá đều có đủ kiến thức và kinh nghiệm về kế toán để có thể điều chỉnh số liệu phục vụ cho việc định giá theo mô hình RIM

3.2.3. Dự báo kết quả kinh doanh và nguồn vốn

3.2.4. Xử lý tài chính trước khi xác định giá trị doanh nghiệp tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý dữ liệu đầu vào của RIM

3.3. Quy trình thực hiện

3.3.1. Bước 1: Xác định mô hình kinh doanh mục tiêu

3.3.2. Bước 2: Xử lý dữ liệu đầu vào cùng với quá trình xử lý tài chính để cổ phần hóa:

3.3.3. Bước 3: Phân chia nguồn vốn theo mô hình kinh doanh

3.3.4. Bước 4: Dự báo kết quả kinh doanh và vốn chủ sở hữu trong các năm tương lai

3.3.5. Dự báo doanh thu

3.3.6. Dự báo chi phí giá vốn

3.3.7. Dự báo chi phí hoạt động

3.3.8. Chi phí lãi vay

3.3.9. Doanh thu và chi phí khác

3.3.10. Phân bổ lợi nhuận sau thuế và tính toán vốn chủ sở hữu

3.3.11. Bước 5: Thực hiện định giá

3.3.12. Giá trị của phần kinh doanh theo mô hình RIM

3.3.13. Giá trị của các tài sản đầu tư

3.3.14. Bước 6: Báo cáo định giá

3.4. Ví dụ minh hoạ - ĐỊnh giá Công ty Bến bãi Thành phố

3.4.1. Giới thiệu công ty

3.4.2. Định giá BBTP theo phương pháp tài sản

3.4.3. Định giá theo phương pháp lợi nhuận thặng dư

3.4.4. Bước 1: xác định giá trị các khoản đầu tư

3.4.5. Bước 2: Xác định giá trị hoạt động kinh doanh theo mô hình RIM

3.5. Kết luận chương 3

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Một số kiến nghị để quá trình cổ phần hoá có hiệu quả cao hơn và RIM được ứng dụng một cách hiệu quả

1.1. Loại bỏ giá trị lợi thế vị trí địa lý của đất thuê trong giá trị doanh nghiệp

1.2. Chỉ dùng kết quả định giá như là một cơ sở cho việc xác định giá bán cổ phần, không ghi nhận phần giá trị tăng thêm vào tài sản của doanh nghiệp

1.3. Chỉ thực hiện việc bán cổ phần ra công chúng khi doanh nghiệp có hiệu suất sử dụng vốn cao hơn chi phí vốn

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về xác định giá trị doanh nghiệp

Việc xác định giá trị doanh nghiệp là một quá trình phức tạp, bao gồm nhiều yếu tố và phương pháp khác nhau. Mô hình lợi nhuận thặng dư (Residual Income Model - RIM) là một trong những phương pháp được sử dụng để định giá doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh cổ phần hóa. Mục đích của việc xác định giá trị doanh nghiệp không chỉ để phục vụ cho việc mua bán, sáp nhập mà còn để đánh giá hiệu quả hoạt động và tiềm năng phát triển trong tương lai. Các yếu tố tác động đến giá trị doanh nghiệp có thể chia thành hai nhóm chính: nhân tố bên trong và bên ngoài. Nhân tố bên trong bao gồm hiệu quả quản lý, tài sản và lợi nhuận, trong khi nhân tố bên ngoài liên quan đến môi trường kinh doanh, chính sách pháp luật và thị trường. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp các nhà đầu tư và quản lý đưa ra quyết định chính xác hơn trong quá trình định giá.

1.1. Mô hình lợi nhuận thặng dư

Mô hình lợi nhuận thặng dư là một phương pháp định giá doanh nghiệp dựa trên lợi nhuận mà doanh nghiệp tạo ra sau khi đã trừ đi chi phí vốn. Phương pháp này cho phép đánh giá giá trị doanh nghiệp dựa trên khả năng sinh lợi trong tương lai, từ đó giúp các nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan về tiềm năng phát triển. Lợi nhuận thặng dư được tính toán bằng cách lấy lợi nhuận ròng trừ đi chi phí vốn, từ đó xác định được giá trị thực của doanh nghiệp. Mô hình này có ưu điểm là kết nối giữa thành quả quá khứ và tiềm năng tương lai, giúp các nhà đầu tư có cái nhìn rõ ràng hơn về giá trị thực của doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc áp dụng mô hình này cũng gặp phải một số thách thức, như việc dự báo chính xác lợi nhuận trong tương lai và xác định chi phí vốn hợp lý.

II. Thực trạng về việc xác định giá trị doanh nghiệp trong cổ phần hóa

Quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam đã diễn ra trong nhiều năm, tuy nhiên, việc xác định giá trị doanh nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế. Hiện tại, hai phương pháp chính được sử dụng là phương pháp tài sản và phương pháp chiết khấu dòng tiền. Phương pháp tài sản thường không phản ánh đúng tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp, trong khi phương pháp chiết khấu dòng tiền lại phụ thuộc nhiều vào dự báo tương lai. Điều này dẫn đến việc giá trị doanh nghiệp được xác định không chính xác, gây khó khăn trong quá trình cổ phần hóa. Định giá doanh nghiệp cần phải được cải thiện để đảm bảo tính chính xác và hợp lý, từ đó thúc đẩy quá trình cổ phần hóa diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn. Việc áp dụng mô hình lợi nhuận thặng dư có thể là một giải pháp khả thi để khắc phục những hạn chế này.

2.1. Các phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp

Các phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp hiện nay chủ yếu bao gồm phương pháp tài sản và phương pháp chiết khấu dòng tiền. Phương pháp tài sản thường được sử dụng để đánh giá giá trị tài sản hiện có của doanh nghiệp, nhưng lại không thể hiện được tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. Ngược lại, phương pháp chiết khấu dòng tiền dựa vào dự báo dòng tiền trong tương lai, nhưng lại gặp khó khăn trong việc xác định chính xác các yếu tố đầu vào. Điều này dẫn đến việc giá trị doanh nghiệp có thể bị đánh giá thấp hoặc cao hơn thực tế. Việc áp dụng mô hình lợi nhuận thặng dư có thể giúp kết nối giữa các thành quả quá khứ và tiềm năng tương lai, từ đó đưa ra một cái nhìn tổng thể và chính xác hơn về giá trị doanh nghiệp.

III. Ứng dụng mô hình lợi nhuận thặng dư trong định giá doanh nghiệp

Mô hình lợi nhuận thặng dư đã được chứng minh là một công cụ hữu ích trong việc xác định giá trị doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh cổ phần hóa. Mô hình này không chỉ giúp đánh giá giá trị doanh nghiệp dựa trên lợi nhuận thực tế mà còn cho phép dự báo tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. Việc áp dụng mô hình này trong thực tiễn đòi hỏi các tổ chức định giá phải có đủ kiến thức và kinh nghiệm để điều chỉnh số liệu phù hợp. Quy trình thực hiện mô hình bao gồm việc xác định mô hình kinh doanh, xử lý dữ liệu đầu vào, dự báo kết quả kinh doanh và thực hiện định giá. Mô hình này có thể giúp rút ngắn thời gian định giá và nâng cao tính chính xác của kết quả định giá, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình cổ phần hóa diễn ra hiệu quả hơn.

3.1. Quy trình thực hiện mô hình RIM

Quy trình thực hiện mô hình lợi nhuận thặng dư bao gồm nhiều bước quan trọng. Đầu tiên, cần xác định mô hình kinh doanh mục tiêu và xử lý dữ liệu đầu vào. Sau đó, dự báo kết quả kinh doanh và phân chia nguồn vốn theo mô hình kinh doanh. Việc dự báo doanh thu, chi phí và lợi nhuận sau thuế là rất quan trọng để tính toán giá trị doanh nghiệp. Cuối cùng, thực hiện định giá và báo cáo kết quả. Mô hình này không chỉ giúp xác định giá trị doanh nghiệp một cách chính xác mà còn tạo điều kiện cho các nhà đầu tư có cái nhìn rõ ràng hơn về tiềm năng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai.

Luận Văn Thạc Sĩ Về Ứng Dụng Mô Hình Lợi Nhuận Thặng Dư Để Định Giá Doanh Nghiệp Trong Cổ Phần Hóa