Tư Tưởng Triết Học Trong Đại Trí Độ Luận

• Tác giả: Hoàng Thị Lan Anh
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Hùng Hậu
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tôn giáo học
• Đề tài: Tư Tưởng Triết Học Trong Đại Trí Độ Luận
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỞ ĐẦU
• 2. BẢN THỂ LUẬN TRONG ĐẠI TRÍ ĐỘ LUẬN
• 2.1. Nguyên lý về Duyên Sinh trong Đại Trí Độ Luận
• 2.2. Quan niệm về Tính Không trong Đại Trí Độ Luận
• 3. NHẬN THỨC LUẬN TRONG ĐẠI TRÍ ĐỘ LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đại Trí Độ Luận Tổng Quan Về Tác Phẩm Triết Học Phật Giáo

Đại Trí Độ Luận, dịch bởi Cưu Ma La Thập, là cột mốc quan trọng trong sự phát triển Phật học Trung Quốc. Tác phẩm này ảnh hưởng sâu rộng đến các tông phái, đặc biệt là Tam Luận tông, còn gọi là Tứ Luận tông. Với 100 quyển đồ sộ, Đại Trí Độ Luận là một luận tạng Đại thừa kỳ đầu đáng kể. Tác phẩm này bao hàm sự uyên bác, tinh tế của Thập Nhị Môn Luận, và tính khế thiết của Trung Quán Luận, Bách Luận, tất cả đều quy về Trung đạo thực tướng. Đây là tư tưởng chính thống Phật giáo Đại thừa mà Long Thọ là một trong tứ Luận sư đã xiển dương sau khi Đức Phật nhập Niết bàn. Long Thọ tự xưng danh Mãnh Long trên bầu trời Phật giáo, một vị trí mà ít ai vượt qua được. Đại Trí Độ Luận là luận căn bản, giảng giải nhiều vấn đề liên quan đến tư tưởng, lịch sử, và cả các quy định giới luật Tăng già, bao gồm cả tư tưởng Tiểu thừa và Đại thừa.

1.1. Lịch Sử Hình Thành và Phát Triển của Đại Trí Độ Luận

Đại Trí Độ Luận có ảnh hưởng lớn trong sự phát triển Phật học Trung Quốc. Tác phẩm này được Cưu Ma La Thập dịch vào đời Diêu Tần (384-417). Tông Tam Luận, ngoài 3 bộ luận căn bản là Trung Luận, Thập Nhị Môn Luận và Bách Luận đều do Cưu Ma La Thập dịch. Đại Trí Độ Luận được bao gồm vào phần lập giáo của tông này, nên còn gọi là Tứ Luận tông. Trong 13 tông của Lịch Sử Phật Giáo Trung Quốc (LS PG TQ) không có Tứ Luận tông. Chỉ vào thời Nam – Bắc triều (420-581), ở phía bắc có hiện tượng nhập Đại Trí Độ Luận vào hệ thống 3 bộ luận trên để giải thích rộng và rõ hơn “tính Không”, cho nên có người gọi là Tứ Luận tông, tồn tại trong một thời gian ngắn.

1.2. Vai Trò Của Cưu Ma La Thập Trong Dịch Thuật Luận Tạng

Cưu Ma La Thập đóng vai trò then chốt trong việc truyền bá Đại Trí Độ Luận sang Trung Quốc. Ông là dịch giả tài ba, chuyển ngữ tác phẩm từ Phạn sang Hán. Bản dịch của ông được đánh giá cao về độ chính xác và truyền tải được tinh thần của nguyên tác. Nhờ Cưu Ma La Thập, Đại Trí Độ Luận trở thành một trong những kinh điển quan trọng nhất của Phật giáo Đại thừa tại Trung Quốc. Sự nghiệp dịch thuật của ông góp phần định hình và phát triển Phật học tại khu vực này.

II. Thân Thế Sự Nghiệp Của Long Thọ Nhà Triết Học Vĩ Đại

Long Thọ, hay Nāgārjuna trong tiếng Sanskrit, được xem là một trong những nhà triết học Phật giáo vĩ đại nhất. Tên của ông mang ý nghĩa tượng trưng cho sức mạnh phá hủy những quan niệm sai lầm. Bằng Tính Không luận, Ngài phá hủy tất cả giáo thuyết về Tiểu ngã và Đại ngã của Bà la môn giáo, phá hủy tất cả quan niệm về "linh hồn" đang thịnh hành trong giới bình dân của Độ tử bộ, phá hủy tất cả luận thuyết “Nhất thiết hữu” đang ảnh hưởng trong giới trí thức của Nhất thiết hữu bộ. Theo các sử liệu, Long Thọ sinh ra ở miền Nam Ấn Độ và xuất gia học Phật từ nhỏ. Ông thông minh xuất chúng, chỉ trong thời gian ngắn đã nắm vững giáo điển của Thanh Văn thừa. Sau đó, ông tiếp cận với kinh điển Đại thừa và giác ngộ sâu sắc về Tính Không.

2.1. Niên Đại và Địa Điểm Sinh Thành Của Long Thọ Bồ Tát

Các sử gia Phật giáo và các nhà nghiên cứu lịch sử Ấn Độ đều đồng ý rằng Long Thọ là bạn thân cũng là thầy của vua Gautamīputra, triều đại Śātavāhana ở Nam Ấn. Vua Gautamīputra trị vì trong khoảng 103 đến 130 SCN và 170-199 SCN. Long Thọ sinh ra ở nước ѴidaгьҺa (phía Nam K̟0sala), nay là thành phố Пaǥρuг, thuộc tiểu bang MaҺaгasƚгa của miền Nam Ấn Độ. Thời gian sinh ra và mất đi của Long Thọ là vào thế kỷ II SCN.

2.2. Quá Trình Tu Học và Hành Đạo Của Long Thọ

Ngay từ nhỏ, Long Thọ đã tỏ rõ là một cậu bé thông minh. Đến tuổi trưởng thành, ông xuất gia học Phật. Thời gian đầu, ông theo học giáo điển của các bộ phái thuộc Thanh Văn thừa, chỉ trong 90 ngày, ông đã lĩnh hội toàn bộ giáo lý. Sau này, Long Thọ tiếp cận với kinh điển Đại thừa và giác ngộ sâu sắc về Tính Không. Ông bắt đầu trước tác và xiển dương giáo lý Đại thừa, trở thành một trong những luận sư vĩ đại nhất của Phật giáo.

III. Bản Thể Luận Trong Đại Trí Độ Luận Tìm Hiểu Về Duyên Sinh

Đại Trí Độ Luận bàn về bản thể luận thông qua nguyên lý Duyên Sinh. Nguyên lý Duyên Sinh cho rằng mọi sự vật hiện tượng đều hình thành từ sự tương tác và phụ thuộc lẫn nhau của nhiều yếu tố, không có sự tồn tại độc lập và thường hằng. Từ đó, Đại Trí Độ Luận bác bỏ các quan điểm về một bản thể tuyệt đối, vĩnh cửu. Sự tồn tại của sự vật, hiện tượng chỉ là sự kết hợp tạm thời của các yếu tố, và khi các yếu tố thay đổi, sự vật, hiện tượng cũng thay đổi theo. Duyên sinh là nền tảng cho sự hiểu biết về tính không.

3.1. Nguyên Lý Duyên Sinh và Tính Vô Thường

Duyên sinh gắn liền với tính vô thường. Vì mọi sự vật hiện tượng đều do duyên sinh mà thành, nên chúng không thể tồn tại mãi mãi. Sự thay đổi liên tục là bản chất của thế giới. Nhận thức về tính vô thường giúp hành giả buông bỏ sự chấp trước vào các sự vật, hiện tượng, từ đó giảm bớt khổ đau.

3.2. Duyên Sinh và Tính Không Mối Quan Hệ Biện Chứng

Duyên sinh và Tính Không là hai khái niệm quan trọng và có mối quan hệ biện chứng với nhau. Duyên sinh giải thích sự hình thành của sự vật, hiện tượng, còn Tính Không chỉ ra bản chất thực sự của chúng. Tính Không không phải là hư vô, mà là sự vắng bóng của tự tính độc lập và thường hằng. Chính vì do duyên sinh mà thành, nên sự vật, hiện tượng mới có Tính Không.

3.3. Tính Duyên Khởi Nền tảng cho mọi sự vật hiện tượng

Tất cả mọi sự vật, hiện tượng đều được hình thành dựa trên tính duyên khởi. Yếu tố này là cơ sở cho mối liên hệ mật thiết giữa các pháp, các yếu tố. Nếu tách rời tính duyên khởi, không có bất cứ điều gì có thể tồn tại độc lập.

IV. Quan Niệm Tính Không Trong Đại Trí Độ Luận Giải Thoát Chấp Trước

Quan niệm về Tính Không là trọng tâm trong Đại Trí Độ Luận. Tính Không không phải là hư vô, mà là sự vắng bóng của tự tính. Mọi sự vật, hiện tượng đều không có bản chất độc lập, cố định, mà chỉ là sự kết hợp của các yếu tố. Nhận thức về Tính Không giúp phá vỡ chấp trước và đạt đến giác ngộ. Từ Tính Không, con người có thể giải thoát khỏi khổ đau và đạt đến Niết bàn. Tính không là nền tảng cho mọi thực hành Phật giáo.

4.1. Tính Không và Sự Vắng Bóng Của Tự Tính

Tính Không không có nghĩa là không có gì cả. Mà là sự vắng bóng của tự tính, không có bản chất độc lập, cố định. Các pháp, các sự vật, hiện tượng đều không có một "cái tôi" riêng, tách biệt.

4.2. Phá Vỡ Chấp Trước và Đạt Đến Giác Ngộ nhờ Tính Không

Khi nhận thức được Tính Không, hành giả sẽ phá vỡ được chấp trước vào các sự vật, hiện tượng. Chấp trước là gốc rễ của khổ đau. Khi không còn chấp trước, hành giả sẽ đạt đến giác ngộ và giải thoát.

V. Nhận Thức Luận Trong Đại Trí Độ Luận Nguồn Gốc và Bản Chất

Đại Trí Độ Luận đề cập đến nhận thức luận, bàn về nguồn gốc và bản chất của nhận thức. Nhận thức được hình thành từ sự tương tác giữa giác quan và đối tượng bên ngoài. Tuy nhiên, nhận thức này thường bị che lấp bởi vô minh và chấp trước, dẫn đến những hiểu biết sai lầm về thế giới. Để có được nhận thức đúng đắn, cần phải tu tập, quán chiếu để phá vỡ vô minh và đạt đến trí tuệ Bát nhã. Sự nhận thức đúng đắn mang lại sự thật giải thoát.

5.1. Nguồn Gốc và Bản Chất Của Nhận Thức

Nhận thức được hình thành từ sự tương tác giữa giác quan và đối tượng bên ngoài. Tuy nhiên, nhận thức này thường bị ảnh hưởng bởi vô minh và chấp trước. Vô minh che lấp bản chất thực sự của sự vật, hiện tượng, khiến con người có những hiểu biết sai lầm.

5.2. Các Biện Pháp Nhận Thức Qua Triết Lý Bát Chánh Đạo

Để có được nhận thức đúng đắn, cần phải thực hành Bát Chánh Đạo. Bát Chánh Đạo bao gồm: Chánh kiến, Chánh tư duy, Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng, Chánh tinh tấn, Chánh niệm, Chánh định. Thực hành Bát Chánh Đạo giúp loại bỏ vô minh và phát triển trí tuệ.

VI. Ứng Dụng Triết Học Đại Trí Độ Luận Vào Đời Sống Hiện Đại

Tư tưởng triết học trong Đại Trí Độ Luận có thể được ứng dụng vào đời sống hiện đại để giải quyết nhiều vấn đề. Quan niệm về Duyên Sinh giúp con người hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa con người và môi trường, từ đó có trách nhiệm hơn với cộng đồng và xã hội. Nhận thức về Tính Không giúp con người giảm bớt chấp trước vào vật chất và danh vọng, sống thanh thản và hạnh phúc hơn. Thực hành Bát Chánh Đạo giúp con người hoàn thiện bản thân và xây dựng một xã hội tốt đẹp.

6.1. Vận Dụng Tư Tưởng Duyên Sinh Trong Quan Hệ Xã Hội

Hiểu rõ về Duyên Sinh giúp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người. Thấu hiểu sự tương quan và phụ thuộc lẫn nhau giúp tăng cường sự cảm thông, yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau. Mỗi hành động đều có ảnh hưởng đến người khác.

6.2. Áp Dụng Tính Không Để Giảm Căng Thẳng và Áp Lực Cuộc Sống

Nhận thức Tính Không giúp giảm căng thẳng và áp lực trong cuộc sống. Buông bỏ chấp trước vào thành công, danh vọng giúp tâm hồn thanh thản và an lạc. Học cách chấp nhận những điều không như ý muốn.