Tác động của chính sách tiền tệ và chính sách an toàn vĩ mô đến ổn định ngân hàng tại Việt Nam - Luận án tiến sĩ tài chính ngân hàng

• Tác giả: Nguyễn Thị Như Quỳnh
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Minh Hà
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính Ngân Hàng
• Đề tài: Tác Động Của Chính Sách Tiền Tệ Và An Toàn Vĩ Mô Đến Ổn Định Ngân Hàng Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: TP Hồ Chí Minh

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN ÁN
• ABSTRACT
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU – HÌNH VẼ
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
• 1.2. VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1.4. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
• 1.5. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 1.6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.7. CÁC ĐIỂM MỚI VÀ ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN
• 1.8. KẾT CẤU LUẬN ÁN
• 1.9. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.9.1. CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
• 1.9.1.1. Khái niệm về chính sách tiền tệ
• 1.9.1.2. Hệ thống mục tiêu của chính sách tiền tệ
• 1.9.1.3. Công cụ của chính sách tiền tệ
• 1.9.2. CHÍNH SÁCH AN TOÀN VĨ MÔ
• 1.9.2.1. Tổng quan về chính sách an toàn vĩ mô
• 1.9.2.2. Các công cụ của chính sách an toàn vĩ mô
• 1.9.3. ỔN ĐỊNH NGÂN HÀNG
• 1.9.3.1. Khái niệm ổn định ngân hàng
• 1.9.3.2. Vai trò và ý nghĩa của ổn định ngân hàng
• 1.9.3.3. Phương pháp đo lường ổn định ngân hàng
• 1.9.3.4. Một số lý thuyết nền tảng về ổn định ngân hàng
• 1.10. TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VÀ CHÍNH SÁCH AN TOÀN VĨ MÔ ĐẾN ỔN ĐỊNH NGÂN HÀNG
• 1.10.1. Tác động của chính sách tiền tệ đến ổn định ngân hàng
• 1.10.2. Tác động của chính sách an toàn vĩ mô đến ổn định ngân hàng
• 1.10.3. Sự tương tác giữa chính sách tiền tệ và chính sách an toàn vĩ mô đến ổn định ngân hàng
• 1.11. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 1.11.1. Tổng quan các nghiên cứu về ổn định ngân hàng
• 1.11.2. Các nghiên cứu về tác động của chính sách tiền tệ đến ổn định ngân hàng
• 1.11.3. Các nghiên cứu về tác động của chính sách an toàn vĩ mô đến ổn định ngân hàng
• 1.11.4. Các nghiên cứu về tác động chính sách tiền tệ và chính sách an toàn vĩ mô đến ổn định ngân hàng
• 1.12. KHOẢNG TRỐNG NGHIÊN CỨU
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.2. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.3. MÔ TẢ BIẾN TRONG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. Ổn định ngân hàng
• 2.3.2. Các biến đại diện cho chính sách tiền tệ
• 2.3.3. Các biến đại diện cho chính sách an toàn vĩ mô
• 2.3.4. Các biến tương tác giữa chính sách tiền tệ và chính sách an toàn vĩ mô
• 2.3.5. Các biến kiểm soát về đặc thù ngân hàng
• 2.3.6. Các biến đại diện về kinh tế vĩ mô
• 2.4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 2.5. DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. MÔ TẢ THỐNG KÊ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU
• 3.2. MÔ TẢ THỐNG KÊ CÁC BIẾN TRONG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.3. Ổn định ngân hàng
• 3.4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.4.1. Kết quả nghiên cứu tác động chính sách tiền tệ đến ổn định ngân hàng
• 3.4.2. Kết quả nghiên cứu tác động chính sách an toàn vĩ mô đến ổn định ngân hàng
• 3.4.3. Kết quả nghiên cứu tác động chính sách tiền tệ và chính sách an toàn vĩ mô đến ổn định ngân hàng
• 3.4.4. Kết quả nghiên cứu tác động của các biến kiểm soát đến ổn định ngân hàng
• 3.5. TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.6. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 3.6.1. HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 3.6.1.1. Đối với Chính phủ - Ngân hàng nhà nước
• 3.6.1.2. Đối với ngân hàng thương mại
• 3.6.2. HẠN CHẾ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• BẢNG TỔNG HỢP CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

Tóm tắt

I. Chính sách tiền tệ và ổn định ngân hàng

Chính sách tiền tệ (CSTT) đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế vĩ mô và ảnh hưởng trực tiếp đến ổn định ngân hàng. Luận án phân tích tác động của CSTT thông qua các công cụ như lãi suất tái chiết khấu và cung tiền M2. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, việc tăng cung tiền M2 hoặc tăng lãi suất tái chiết khấu đều làm gia tăng bất ổn ngân hàng. Điều này cho thấy CSTT mở rộng hoặc thắt chặt đều có thể gây ra rủi ro cho hệ thống ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cần cân nhắc kỹ lưỡng khi điều chỉnh các công cụ này để đảm bảo ổn định tài chính.

1.1. Tác động của cung tiền M2

Cung tiền M2 là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh lượng tiền trong nền kinh tế. Khi NHNN tăng cung tiền M2, điều này có thể kích thích tăng trưởng kinh tế ngắn hạn, nhưng đồng thời cũng làm gia tăng rủi ro thanh khoản và rủi ro hệ thống trong ngân hàng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc tăng cung tiền M2 trong giai đoạn 2008-2018 đã làm giảm ổn định ngân hàng tại Việt Nam.

1.2. Tác động của lãi suất tái chiết khấu

Lãi suất tái chiết khấu là công cụ chính của CSTT. Khi NHNN tăng lãi suất này, các ngân hàng thương mại (NHTM) phải đối mặt với chi phí vốn cao hơn, dẫn đến giảm khả năng cho vay và tăng rủi ro tín dụng. Điều này làm gia tăng bất ổn ngân hàng. Nghiên cứu khuyến nghị NHNN nên duy trì lãi suất ở mức thấp để hỗ trợ ổn định tài chính.

II. Chính sách an toàn vĩ mô và ổn định ngân hàng

Chính sách an toàn vĩ mô (CSATVM) được thiết kế để giảm thiểu rủi ro hệ thống và đảm bảo ổn định tài chính. Luận án tập trung vào các công cụ như tỷ lệ an toàn vốn, hệ số thanh khoản và tỷ lệ cho vay trên tiền gửi. Kết quả cho thấy, việc thắt chặt CSATVM thông qua tăng tỷ lệ an toàn vốn và giảm tỷ lệ cho vay trên tiền gửi đã cải thiện ổn định ngân hàng. Ngược lại, nới lỏng CSATVM làm tăng bất ổn định ngân hàng.

2.1. Tỷ lệ an toàn vốn

Tỷ lệ an toàn vốn là chỉ số quan trọng đánh giá khả năng chịu đựng rủi ro của NHTM. Khi NHNN yêu cầu tăng tỷ lệ này, các ngân hàng buộc phải duy trì mức vốn dự trữ cao hơn, giúp giảm thiểu rủi ro tín dụng và rủi ro hệ thống. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc tăng tỷ lệ an toàn vốn trong giai đoạn 2008-2018 đã góp phần cải thiện ổn định ngân hàng.

2.2. Hệ số thanh khoản

Hệ số thanh khoản phản ánh khả năng đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng. Khi NHNN yêu cầu tăng hệ số này, các NHTM phải duy trì lượng tiền mặt dự trữ lớn hơn, giúp giảm thiểu rủi ro thanh khoản. Điều này góp phần tăng cường ổn định tài chính và giảm bất ổn ngân hàng.

III. Tương tác giữa chính sách tiền tệ và an toàn vĩ mô

Luận án cũng phân tích mối quan hệ tương tác giữa CSTT và CSATVM trong việc duy trì ổn định ngân hàng. Kết quả cho thấy, khi NHNN thực hiện CSTT mở rộng đồng thời nới lỏng CSATVM, điều này làm gia tăng bất ổn ngân hàng. Ngược lại, sự phối hợp chặt chẽ giữa hai chính sách này có thể tạo ra hiệu ứng tích cực, giúp duy trì ổn định tài chính.

3.1. Phối hợp chính sách

Việc phối hợp giữa CSTT và CSATVM là yếu tố then chốt để đảm bảo ổn định ngân hàng. Khi NHNN thực hiện CSTT mở rộng, việc thắt chặt CSATVM có thể giúp cân bằng rủi ro và duy trì ổn định tài chính. Nghiên cứu khuyến nghị NHNN cần có cơ chế phối hợp hiệu quả giữa hai chính sách này.

3.2. Tác động kép

Khi CSTT và CSATVM được thực hiện đồng thời, chúng có thể tạo ra tác động kép lên ổn định ngân hàng. Ví dụ, CSTT mở rộng kết hợp với CSATVM thắt chặt có thể giúp kích thích tăng trưởng kinh tế mà không làm gia tăng rủi ro hệ thống. Đây là một trong những hàm ý chính sách quan trọng của luận án.

IV. Hàm ý chính sách và kết luận

Luận án đưa ra một số hàm ý chính sách quan trọng. Đối với NHTM, cần nâng cao năng lực tài chính, quản lý chi phí hiệu quả và tăng quy mô hoạt động. Đối với NHNN, cần giảm cung tiền M2, duy trì lãi suất thấp và ban hành chính thức CSATVM. Ngoài ra, NHNN cần tiếp tục thực hiện đề án tái cơ cấu hệ thống ngân hàng giai đoạn 2015-2020 và tầm nhìn 2030.

4.1. Đối với NHTM

Các NHTM cần tập trung vào việc nâng cao năng lực tài chính, quản lý chi phí hiệu quả và tăng trưởng dư nợ cho vay một cách hợp lý. Điều này giúp các ngân hàng đối phó tốt hơn với các biến động của nền kinh tế vĩ mô và duy trì ổn định ngân hàng.

4.2. Đối với NHNN

NHNN cần giảm lượng cung tiền M2 vào nền kinh tế, duy trì lãi suất thấp và ban hành chính thức CSATVM. Đồng thời, NHNN cần tiếp tục thực hiện đề án tái cơ cấu hệ thống ngân hàng để đảm bảo ổn định tài chính trong dài hạn.