QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẠI CHÚNG VIỆT NAM

• Tác giả: Nguyễn Quảng Đà
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Văn Hiệu
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế - Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Khách Hàng Cá Nhân Tại Ngân Hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân trong ngân hàng thương mại
• 1.1.1. Tổng quan nghiên cứu
• 1.1.2. Khoảng trống nghiên cứu
• 1.2. Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân trong hoạt động của NHTM
• 1.2.1. Tín dụng khách hàng cá nhân tại các NHTM
• 1.2.2. Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân
• 1.2.2.1. Khái niệm về rủi ro tín dụng
• 1.2.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng
• 1.2.2.3. Khái niệm về quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.2.4. Vai trò của quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.2.5. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.2.6. Quản trị rủi ro theo Basel
• 1.2.2.7. Mô hình ba tuyến phòng thủ
• 1.2.2.8. Các nhóm chỉ tiêu đánh giá kết quả quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân
• 1.2.2.9. Các nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại các NHTM
• 2. CHƯƠNG 2: QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2. Quy trình nghiên cứu
• 2.3. Xác định vấn đề nghiên cứu
• 2.4. Nội dung nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Phương pháp thu thập thông tin
• 2.5.2. Phương pháp phân tích
• 2.5.2.1. Tổng hợp và phân tích thông tin
• 2.5.2.2. Phân tích theo chuẩn tỷ trọng & chuẩn năm gốc và so sánh
• 2.6. Hệ thống các chỉ tiêu phân tích
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẠI CHÚNG VIỆT NAM (PVCOMBANK)
• 3.1. Khái quát về Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PVcomBank)
• 3.2. Quá trình hình thành và phát triển của PVcomBank
• 3.3. Cơ cấu tổ chức, mạng lưới hoạt động PVcomBank
• 3.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của PVcomBank
• 3.5. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank
• 3.5.1. Tổ chức quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank
• 3.5.2. Các quy định về quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank
• 3.5.3. Công tác tổ chức quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank
• 3.5.4. Tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank
• 3.5.5. Cơ cấu dư nợ về mảng tín dụng khách hàng cá nhân của PVcomBank
• 3.5.6. Kết quả quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank
• 3.5.6.1. Nhóm chỉ tiêu định tính
• 3.5.6.2. Nhóm chỉ tiêu định lượng
• 3.5.7. Đánh giá chung về kết quả thực trạng quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank
• 3.5.7.1. Thành tựu đạt được
• 3.5.7.2. Nguyên nhân hạn chế
• 3.5.7.2.1. Nhóm nhân tố khách quan
• 3.5.7.2.2. Nhóm nhân tố chủ quan
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI PVCOMBANK ĐẾN 2030
• 4.1. Mục tiêu và định hướng quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân của PVcomBank đến 2030
• 4.2. Bối cảnh kinh tế xã hội tại Việt Nam
• 4.3. Về đề án tái cơ cấu PVcomBank đến 2030
• 4.4. Mục tiêu và định hướng phát triển tín dụng khách hàng cá nhân của PVcomBank đến 2030
• 4.5. Những khó khăn và thách thức trong quản trị rủi ro tín dụng trong tương lai của PVcomBank
• 4.5.1. Thách thức
• 4.6. Một số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank
• 4.6.1. Mở rộng quy mô, thị phần tín dụng khách hàng cá nhân
• 4.6.2. Về đào tạo & nguồn nhân lực
• 4.6.3. Nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân
• 4.6.4. Nâng cao hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro
• 4.6.5. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
• 4.6.6. Khuyến nghị với PVcomBank
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH

I. Tổng Quan Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Khách Hàng Cá Nhân 55

Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân là một chủ đề quan trọng trong lĩnh vực ngân hàng. Các nghiên cứu trên thế giới đã tập trung vào việc xây dựng các mô hình lý thuyết và thực nghiệm để đo lường và quản trị rủi ro tín dụng. Một số nghiên cứu đã chỉ ra vai trò của quản trị rủi ro trong việc nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro của ngân hàng. Ví dụ, Nguyễn Quang Khải & Đặng Văn Cường (2022) phân tích hiệu quả quản lý rủi ro trong ngân hàng của các nước ASEAN và xem xét vai trò của quản trị rủi ro trong việc nâng cao hiệu quả này. Shams và cộng sự (2020) cho thấy lợi ích của đa dạng hóa doanh thu của ngân hàng trong việc giảm rủi ro tín dụng. Các nghiên cứu khác đã đề xuất các phương pháp đo lường rủi ro tín dụng, chẳng hạn như mô hình rủi ro tín dụng của YANG & SHI (2009) và việc sử dụng xếp hạng tín dụng của Weissova và cộng sự (2015).

1.1. Tổng quan nghiên cứu quản trị rủi ro tín dụng nước ngoài

Nghiên cứu quốc tế tập trung vào lý thuyết và thực nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng, bao gồm mô hình đo lường và đánh giá. Các nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của quản trị rủi ro trong việc cải thiện hiệu quả quản lý và giảm thiểu rủi ro. Ví dụ, nghiên cứu của Shams và cộng sự (2020) cho thấy đa dạng hóa doanh thu ngân hàng giúp giảm rủi ro tín dụng. Các mô hình đo lường như của YANG & SHI (2009) và việc sử dụng Credit scoring được coi là công cụ hữu ích. Các Ngân hàng tại Việt Nam có thể học hỏi, áp dụng phù hợp với thực tiễn, thực tế tại trong công tác quản trị rủi ro tín dụng nói chung và của khách hàng cá nhân nói riêng.

1.2. Nghiên cứu trong nước về Quản lý rủi ro tín dụng ngân hàng

Ở Việt Nam, nhiều nghiên cứu đã tập trung vào quản lý rủi ro tín dụng và tín dụng khách hàng cá nhân trong hệ thống ngân hàng. Các nghiên cứu này đề xuất các giải pháp để cải thiện và giảm thiểu rủi ro tín dụng. Lê Thị Thanh Huyền, Cù Thị Lan Anh (2021) đề cập đến vai trò của quản trị rủi ro tín dụng tại BIDV và VietinBank. Nguyễn Thị Mỹ Yên, Nguyễn Thị Thanh Bình (2021) nêu rõ về kết quả về tỷ lệ nợ xấu trong giai đoạn từ 2015-2020, mức độ tăng trƣởng tín dụng của các ngân hàng, chiến lƣợc, chính sách định hƣớng trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng và một số tồn tại, hạn chế. Qua đó, tác giả đƣa ra các giải pháp để hoàn thiện quản trị rủi ro Hoàng Thị Kiều Nga (2016) đã nghiên cứu về: “Các lý luận rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng... Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng đƣa ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thông qua hoàn thiện bộ máy tổ chứ...

II. Thách Thức Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng tại PVcomBank 58

PVcomBank được thành lập sau khi hợp nhất giữa Tổng công ty Tài chính cổ phần Dầu khí Việt Nam (PVFC) và Ngân hàng TMCP Phương Tây (WesternBank). Ngân hàng phải đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm việc xử lý các khoản nợ xấu từ các tổ chức tiền nhiệm và đảm bảo tuân thủ các quy định về tỷ lệ nợ xấu. Western Bank trải qua nhiều khó khăn về tình trạng 'sức khỏe' tài chính. Tiền gửi liên ngân hàng của họ đã có 1.118 tỷ đồng quá hạn tại 4 ngân hàng khác nhau, gồm Đệ Nhất, Sài Gòn, Việt Nam Tín Nghĩa, Đại Tín, và phải trích lập dự phòng 50%, tƣơng đƣơng 559 tỷ đồng. Hơn nữa, khoản đầu tƣ vào trái phiếu lên tới 1.800 tỷ đồng nhƣng chƣa có tài sản đảm bảo. Vào ngày 29/2/2012, tổng tài sản của Western Bank đã giảm từ 16.667 tỷ đồng. PVcomBank vừa tập trung tăng trƣởng tín dụng để mở rộng quy mô bên cạnh đó vẫn phải xử lý những khoản nợ xấu (cũ của PVFC và Western Bank) và những nợ xấu phát sinh trong việc tăng trƣởng tín dụng là một nhiệm vụ kép mà PVcomBank phải thực hiện trong giai đoạn từ khi thành lập tới nay.

2.1. Khó khăn về nợ xấu từ các tổ chức tiền nhiệm PVcomBank

Việc hợp nhất WesternBank và PVFC tạo ra thách thức lớn về nợ xấu. WesternBank có khoản nợ quá hạn lớn và đầu tư vào trái phiếu không đảm bảo. PVFC cũng có tỷ lệ nợ xấu cao, đặc biệt là nợ có khả năng mất vốn. Quản lý các khoản nợ này là một nhiệm vụ quan trọng của PVcomBank khi mới thành lập.

2.2. Kiểm soát Rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân trong tăng trưởng

Tập trung vào mảng bán lẻ với khối lượng khách hàng lớn và đa dạng dẫn đến khó khăn trong kiểm soát mục đích sử dụng vốn. Điều này có thể dẫn đến phát sinh nợ xấu và nợ quá hạn. Để phát triển quy mô và kiểm soát rủi ro tín dụng, PVcomBank cần tập trung nguồn lực vào quản trị rủi ro từ khâu lựa chọn khách hàng đến xử lý nợ quá hạn.

III. Quy Trình Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng PVcomBank 59

Để giải quyết các thách thức, PVcomBank cần có một quy trình quản trị rủi ro tín dụng hiệu quả. Điều này bao gồm việc xác định và đánh giá rủi ro, xây dựng các chính sách và thủ tục để giảm thiểu rủi ro, và giám sát và kiểm soát rủi ro một cách liên tục. Quy trình cần đảm bảo sự đồng nhất trong toàn hệ thống, từ khâu lựa chọn khách hàng, thẩm định, kiểm tra sau cho vay, đến xử lý nợ quá hạn. Theo báo cáo tài chính hợp nhất, đến ngày 31/12/2012, Tổng công ty Tài chính cổ phần Dầu khí Việt Nam thì hiện nay, PVFC có tổng tài sản khoảng 90.000 tỷ đồng, với 45% đến từ khoản cho vay khách hàng, tƣơng đƣơng gần 40. Trong đó, nợ xấu chiếm hơn 4,85%, trong đó một nửa (trên 1.000 tỷ đồng) là nợ có khả năng mất vốn.

3.1. Tổ chức quản trị rủi ro tín dụng tại PVcomBank hiện tại

PVcomBank cần xây dựng bộ máy tổ chức quản trị rủi ro tín dụng chuyên nghiệp và hiệu quả. Bộ máy này cần có đủ năng lực và nguồn lực để thực hiện các hoạt động quản trị rủi ro, từ việc xác định và đánh giá rủi ro đến việc xây dựng và thực thi các biện pháp phòng ngừa rủi ro. Theo lý thuyết, quy trình quản trị rủi ro tín dụng bao gồm xác định rủi ro, đánh giá rủi ro, và kiểm soát rủi ro.

3.2. Các quy định về quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân

PVcomBank cần có các quy định rõ ràng về quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân. Các quy định này cần bao gồm các tiêu chí đánh giá tín dụng, quy trình thẩm định, quy trình giám sát và kiểm soát, và quy trình xử lý nợ xấu. Các quy định cần tuân thủ các quy định của Ngân hàng Nhà nước và các chuẩn mực quốc tế.

IV. Giải Pháp Nâng Cao Quản Trị Rủi Ro Tại PVcomBank 56

Để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân, PVcomBank cần tập trung vào việc cải thiện quy trình, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin, và tăng cường hợp tác với các tổ chức khác. Việc quản trị rủi ro tín dụng hiệu quả không chỉ giúp PVcomBank giảm thiểu tổn thất mà còn tạo điều kiện để ngân hàng phát triển bền vững. Về phƣơng pháp đo lƣờng rủi ro tín dụng và mô hình quản trị rủi ro: Đặng Thị Hồng Nhung (2021) nghiên cứu về các lý luận và một số nghiên cứu điển hình của nƣớc ngoài (mô hình CAMELS); Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại BIDV, đánh giá thẩm quyền phê duyệt và hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng cá nhân. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng đƣa ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thông qua hoàn thiện bộ máy tổ chức.

4.1. Mở rộng quy mô và thị phần tín dụng khách hàng cá nhân

PVcomBank cần tiếp tục mở rộng quy mô và thị phần tín dụng khách hàng cá nhân, nhưng phải đảm bảo kiểm soát rủi ro một cách chặt chẽ. Điều này đòi hỏi ngân hàng phải có chiến lược phát triển tín dụng bền vững và phù hợp với điều kiện thị trường.

4.2. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực quản trị rủi ro

PVcomBank cần đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực quản trị rủi ro. Đội ngũ cán bộ cần được trang bị kiến thức và kỹ năng chuyên môn để thực hiện các hoạt động quản trị rủi ro một cách hiệu quả. Cần có các chương trình đào tạo liên tục để cập nhật kiến thức và kỹ năng cho cán bộ.

4.3. Hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro tín dụng hiện tại

PVcomBank cần không ngừng hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro tín dụng. Điều này bao gồm việc xây dựng các mô hình đánh giá rủi ro, cải thiện quy trình thẩm định, tăng cường giám sát và kiểm soát, và phát triển các công cụ quản lý rủi ro tiên tiến.

V. Định Hướng Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng 2030 51

Đến năm 2030, PVcomBank cần xây dựng một hệ thống quản trị rủi ro tín dụng tiên tiến, đáp ứng các chuẩn mực quốc tế và phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của Việt Nam. Hệ thống cần đảm bảo khả năng dự báo và phòng ngừa rủi ro một cách hiệu quả, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngân hàng. Dƣới góc độ của học viên, luận văn đƣa ra các kiến nghị tới các cấp Lãnh đạo của PVcomBank, Ngân hàng Nhà nƣớc để góp phần đƣa quản trị rủi ro của PVcomBank hƣớng tới mục tiêu hiệu quả, an toàn.

5.1. Bối cảnh kinh tế xã hội Việt Nam ảnh hưởng đến QTRR

Bối cảnh kinh tế xã hội Việt Nam sẽ có những thay đổi lớn đến năm 2030, và PVcomBank cần phải tính đến những thay đổi này trong quá trình xây dựng hệ thống quản trị rủi ro. Các yếu tố cần xem xét bao gồm tăng trưởng kinh tế, lạm phát, tỷ giá hối đoái, và các chính sách của chính phủ.

5.2. Mục tiêu và định hướng phát triển tín dụng khách hàng cá nhân

PVcomBank cần xác định rõ mục tiêu và định hướng phát triển tín dụng khách hàng cá nhân đến năm 2030. Điều này sẽ giúp ngân hàng tập trung nguồn lực và xây dựng các chính sách và giải pháp phù hợp.Mục tiêu và định hƣớng quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân của PVcomBank đến 2030.

VI. Kiến Nghị Hoàn Thiện Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng 52

Để đạt được các mục tiêu đề ra, PVcomBank cần có các kiến nghị cụ thể đối với Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan quản lý khác. Các kiến nghị có thể bao gồm việc cải thiện khung pháp lý, tăng cường giám sát, và hỗ trợ các ngân hàng trong quá trình tái cơ cấu. Xuất phát từ nhu cầu thực tế đó, đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PVcomBank)” giúp xác định và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng mà PVcombank đang triển khai và bên cạnh đó, luận văn cũng đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank.

6.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

PVcomBank cần kiến nghị NHNN hoàn thiện khung pháp lý, tạo điều kiện cho các ngân hàng phát triển tín dụng an toàn và hiệu quả. Hoàn thiện các quy định về trích lập dự phòng và xử lý nợ xấu. Tăng cường giám sát các hoạt động ngân hàng.

6.2. Khuyến nghị trực tiếp cho PVcomBank để QTRR hiệu quả

PVcomBank cần chủ động xây dựng chiến lược phát triển tín dụng bền vững. Nâng cao năng lực quản trị rủi ro. Đầu tư vào công nghệ thông tin. Tăng cường hợp tác với các tổ chức khác. Từ đó, PVcomBank có thể xây dựng một hệ thống quản trị rủi ro tín dụng tiên tiến và hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đối mặt với sự gia tăng nợ xấu từ năm 2007, tốc độ tăng nợ xấu trong giai đoạn 2008-2011 lên tới 51%, với giá trị nợ xấu đạt khoảng 85.000 tỷ đồng, chiếm 3,3% tổng dư nợ, tăng lên 4,86% vào cuối năm 2012 trước khi giảm xuống còn 2,56% vào đầu năm 2017. Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PVcomBank) được thành lập năm 2013 trên cơ sở hợp nhất hai tổ chức tín dụng có sức khỏe tài chính yếu là PVFC và WesternBank, với vốn điều lệ 9.000 tỷ đồng và tổng tài sản hơn 100.000 tỷ đồng. PVcomBank phải đối mặt với thách thức kép: vừa phát triển quy mô tín dụng vừa kiểm soát rủi ro tín dụng, đặc biệt là rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân – một phân khúc có đặc thù đa dạng và rủi ro cao.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank trong giai đoạn 2018-2022, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro nhằm đảm bảo tăng trưởng tín dụng bền vững và an toàn. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo nội bộ và các nguồn thứ cấp liên quan. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện chính sách quản trị rủi ro tín dụng cá nhân, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh và ổn định tài chính của ngân hàng trong bối cảnh cạnh tranh và biến động kinh tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị rủi ro tín dụng hiện đại, trong đó có:

• Lý thuyết rủi ro tín dụng: Định nghĩa rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Phân loại rủi ro tín dụng theo nguyên nhân phát sinh gồm rủi ro giao dịch (lựa chọn, bảo đảm, nghiệp vụ) và rủi ro danh mục (nội tại, tập trung).

• Mô hình ba tuyến phòng thủ: Hệ thống quản trị rủi ro gồm ba tuyến phòng thủ: tuyến thứ nhất là các đơn vị kinh doanh và bán hàng chịu trách nhiệm nhận diện và kiểm soát rủi ro; tuyến thứ hai là các khối quản trị rủi ro, tuân thủ và pháp chế đảm bảo kiểm tra, giám sát; tuyến thứ ba là kiểm toán nội bộ đánh giá độc lập hiệu quả quản trị rủi ro.

• Quy trình quản trị rủi ro tín dụng: Bao gồm bốn bước chính là nhận diện, đo lường, kiểm soát và xử lý rủi ro tín dụng, được vận dụng xuyên suốt trong hoạt động cấp tín dụng khách hàng cá nhân.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: tín dụng khách hàng cá nhân, rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng, nợ quá hạn, nợ xấu, dự phòng rủi ro tín dụng, và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro như tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ nợ có khả năng mất vốn, tỷ lệ cho vay có tài sản đảm bảo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin từ các nguồn thứ cấp, bao gồm báo cáo tài chính hợp nhất, báo cáo kiểm toán, báo cáo nội bộ về chất lượng nợ của PVcomBank giai đoạn 2018-2022, cùng các tài liệu ngành và dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Phương pháp phân tích định lượng được áp dụng thông qua việc lập bảng số liệu, vẽ đồ thị, phân tích so sánh theo chuẩn tỷ trọng và chuẩn năm gốc nhằm đánh giá sự biến động và hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng.

Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ dữ liệu tín dụng khách hàng cá nhân của PVcomBank trong 5 năm từ 2018 đến 2022. Phương pháp chọn mẫu là thu thập toàn bộ dữ liệu có sẵn để đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Ngoài ra, phương pháp chuyên gia cũng được sử dụng để đánh giá các yếu tố định tính và đề xuất giải pháp phù hợp với thực tiễn hoạt động của ngân hàng.

Timeline nghiên cứu được thực hiện theo các bước: lựa chọn đề tài, xác định câu hỏi nghiên cứu, xây dựng khung lý thuyết, thu thập số liệu, phân tích thực trạng, đánh giá kết quả và đề xuất giải pháp, đảm bảo tính liên tục và logic trong quá trình nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại PVcomBank: Tỷ lệ nợ xấu khách hàng cá nhân trong giai đoạn 2018-2022 duy trì ở mức khoảng 2,5%, thấp hơn mức trần 3% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Tỷ lệ nợ có khả năng mất vốn chiếm khoảng 1,2% tổng dư nợ tín dụng cá nhân. Tỷ lệ cho vay có tài sản đảm bảo đạt trên 75%, góp phần giảm thiểu rủi ro tín dụng.

2. Cơ cấu dư nợ tín dụng khách hàng cá nhân: Dư nợ tín dụng cá nhân tăng trưởng trung bình khoảng 12% mỗi năm, với cơ cấu sản phẩm đa dạng, trong đó cho vay tiêu dùng chiếm khoảng 60%, cho vay sản xuất kinh doanh chiếm 40%. Thời hạn vay chủ yếu là trung và dài hạn, chiếm trên 70% tổng dư nợ.

3. Hiệu quả quản trị rủi ro: Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ được áp dụng chặt chẽ, giúp phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro và điều chỉnh chính sách tín dụng phù hợp. Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng bình quân đạt khoảng 3,5% dư nợ, đảm bảo khả năng bù đắp tổn thất.

4. Nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro: Các nhân tố chủ quan như trình độ chuyên môn và đạo đức của cán bộ tín dụng, chính sách tín dụng chưa hoàn thiện, quy trình thủ tục còn phức tạp là những hạn chế chính. Nhân tố khách quan như biến động kinh tế, dịch bệnh Covid-19 cũng ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của khách hàng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy PVcomBank đã đạt được những thành tựu đáng kể trong quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân, thể hiện qua tỷ lệ nợ xấu và nợ có khả năng mất vốn duy trì ở mức thấp so với quy định. Việc áp dụng mô hình ba tuyến phòng thủ và hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ đã giúp ngân hàng nhận diện và kiểm soát rủi ro hiệu quả. So sánh với một số ngân hàng cùng quy mô, PVcomBank có tỷ lệ nợ xấu thấp hơn khoảng 0,5-1%, cho thấy hiệu quả quản trị rủi ro vượt trội.

Tuy nhiên, các hạn chế về chính sách tín dụng và năng lực cán bộ tín dụng vẫn là thách thức lớn, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh và biến động kinh tế toàn cầu. Việc kiểm soát mục đích sử dụng vốn và thu thập thông tin khách hàng còn gặp khó khăn, dẫn đến rủi ro thông tin bất cân xứng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ tín dụng cá nhân, bảng phân loại nợ theo nhóm và biểu đồ tỷ lệ trích lập dự phòng qua các năm để minh họa rõ nét hơn về xu hướng và hiệu quả quản trị.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ tín dụng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ quản trị rủi ro tín dụng, đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng thẩm định khách hàng nhằm nâng cao chất lượng thẩm định và giảm thiểu rủi ro. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với khối quản trị rủi ro thực hiện.

2. Hoàn thiện chính sách và quy trình tín dụng: Rà soát, điều chỉnh chính sách tín dụng phù hợp với đặc thù khách hàng cá nhân, đơn giản hóa thủ tục, tăng cường kiểm soát mục đích sử dụng vốn và áp dụng công nghệ số trong thẩm định. Thời gian triển khai trong 18 tháng, do Ban điều hành và phòng pháp chế chủ trì.

3. Nâng cấp hệ thống quản trị rủi ro và công nghệ thông tin: Đầu tư phát triển hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn để dự báo rủi ro tín dụng chính xác hơn. Thời gian thực hiện 24 tháng, phối hợp giữa phòng công nghệ thông tin và khối quản trị rủi ro.

4. Tăng cường giám sát và kiểm soát sau cho vay: Thiết lập quy trình kiểm tra, giám sát chặt chẽ sau cho vay, phát hiện sớm các dấu hiệu rủi ro và xử lý kịp thời. Thời gian thực hiện liên tục, do phòng kiểm soát nội bộ và khối bán hàng phối hợp thực hiện.

5. Khuyến nghị với Ngân hàng Nhà nước: Đề xuất hoàn thiện hành lang pháp lý về mua bán nợ và xử lý nợ xấu để tạo điều kiện thuận lợi cho ngân hàng trong việc xử lý rủi ro tín dụng. Thời gian kiến nghị trong 6 tháng, do Ban lãnh đạo PVcomBank phối hợp với các cơ quan quản lý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo và quản lý ngân hàng: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân, từ đó xây dựng chiến lược phát triển tín dụng an toàn và hiệu quả.

2. Cán bộ quản trị rủi ro và tín dụng: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình, mô hình và công cụ quản trị rủi ro tín dụng, hỗ trợ nâng cao năng lực thẩm định và kiểm soát rủi ro.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Tài chính – Ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn quản trị rủi ro tín dụng trong ngân hàng thương mại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh tái cơ cấu ngân hàng.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và hoạch định chính sách: Giúp đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại, từ đó xây dựng chính sách phù hợp nhằm ổn định hệ thống tài chính quốc gia.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân là gì?
   Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân là quá trình nhận diện, đo lường, kiểm soát và xử lý các rủi ro phát sinh trong hoạt động cấp tín dụng cho khách hàng cá nhân nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả cho ngân hàng.

2. Tại sao PVcomBank cần tập trung quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân?
   Vì khách hàng cá nhân có đặc thù đa dạng, rủi ro cao do thông tin tài chính không minh bạch và khả năng trả nợ phụ thuộc vào nhiều yếu tố chủ quan, nên quản trị rủi ro hiệu quả giúp giảm thiểu nợ xấu và bảo vệ lợi nhuận ngân hàng.

3. Các chỉ tiêu nào được sử dụng để đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng?
   Các chỉ tiêu chính gồm tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ nợ có khả năng mất vốn, tỷ lệ cho vay có tài sản đảm bảo và tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng.

4. Mô hình ba tuyến phòng thủ trong quản trị rủi ro tín dụng gồm những gì?
   Gồm tuyến phòng thủ thứ nhất là các đơn vị kinh doanh, tuyến thứ hai là khối quản trị rủi ro và tuân thủ, và tuyến thứ ba là bộ phận kiểm toán nội bộ, phối hợp để nhận diện, kiểm soát và giám sát rủi ro toàn diện.

5. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại PVcomBank?
   Bao gồm đào tạo cán bộ tín dụng, hoàn thiện chính sách và quy trình, nâng cấp hệ thống quản trị rủi ro, tăng cường giám sát sau cho vay và kiến nghị hoàn thiện hành lang pháp lý xử lý nợ xấu.

Kết luận

• PVcomBank đã xây dựng và vận hành hệ thống quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân hiệu quả, giữ tỷ lệ nợ xấu dưới 3% trong giai đoạn 2018-2022.
• Việc áp dụng mô hình ba tuyến phòng thủ và hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ là nền tảng quan trọng giúp ngân hàng kiểm soát rủi ro.
• Các nhân tố chủ quan và khách quan vẫn còn ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị rủi ro, đòi hỏi sự cải tiến liên tục về chính sách và năng lực nhân sự.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cán bộ, hoàn thiện quy trình, ứng dụng công nghệ và tăng cường giám sát sau cho vay.
• Khuyến nghị tiếp tục phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho xử lý nợ xấu và phát triển tín dụng an toàn.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu cập nhật các mô hình quản trị rủi ro tiên tiến phù hợp với xu thế phát triển ngành ngân hàng.

Call-to-action: Các nhà quản lý và cán bộ PVcomBank cần chủ động áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro, góp phần phát triển bền vững ngân hàng và hệ thống tài chính quốc gia.