I. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Nghiên cứu về quản lý thuế xuất nhập khẩu đã thu hút sự quan tâm của nhiều học giả. Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc cải cách và hiện đại hóa Cục Hải quan là cần thiết để đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Một số nghiên cứu như của Nguyễn Ngọc Túc (2007) đã đề xuất các giải pháp cải cách trong công tác thu thuế xuất nhập khẩu, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định trị giá tính thuế một cách chính xác. Phan Thị Kiều Lê (2009) đã chỉ ra rằng, việc nâng cao hiệu quả quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh là một nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng. Những nghiên cứu này đã tạo nền tảng cho việc phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cho Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu các nghiên cứu hệ thống về quản lý thu thuế xuất nhập khẩu tại địa phương này, đặc biệt trong bối cảnh áp dụng thủ tục hải quan điện tử.
1.1. Nội dung quản lý thu thuế xuất nhập khẩu
Quản lý thu thuế xuất nhập khẩu bao gồm nhiều khía cạnh như xác định đối tượng nộp thuế, tổ chức thu, nộp tiền thuế và kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn cần phải cải thiện quy trình này để đảm bảo thu đúng, thu đủ. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế là một yếu tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả công tác này. Hệ thống khai báo phân luồng tự động (VNACCS/VCIS) đã được triển khai, tuy nhiên, vẫn còn nhiều doanh nghiệp lợi dụng để khai báo sai lệch, dẫn đến thất thu thuế. Do đó, việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp là rất cần thiết.
II. Thực trạng quản lý thu thuế xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn
Thực trạng quản lý thu thuế xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2012-2016 cho thấy nhiều vấn đề cần khắc phục. Mặc dù có những kết quả tích cực trong việc thu ngân sách, nhưng tình trạng nợ đọng thuế vẫn diễn ra phổ biến. Các doanh nghiệp thường xuyên vi phạm quy định về kê khai thuế, dẫn đến thất thu cho ngân sách nhà nước. Công tác kiểm tra, giám sát chưa được thực hiện thường xuyên, gây khó khăn trong việc phát hiện và xử lý các hành vi gian lận thuế. Đặc biệt, việc áp dụng thủ tục hải quan điện tử đã tạo ra những thách thức mới trong công tác quản lý thuế, yêu cầu Cục Hải quan phải có những biện pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả quản lý.
2.1. Phân tích thực trạng quản lý thu thuế xuất nhập khẩu
Phân tích thực trạng cho thấy, Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn đã có những nỗ lực trong việc cải cách thủ tục hành chính, tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế. Việc xác định đối tượng kê khai nộp thuế chưa được thực hiện một cách đồng bộ, dẫn đến tình trạng một số doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ thuế đầy đủ. Hệ thống thông tin chưa được cập nhật kịp thời, gây khó khăn trong việc theo dõi và quản lý nợ thuế. Để khắc phục tình trạng này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và doanh nghiệp trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.
III. Giải pháp hoàn thiện quản lý thu thuế xuất nhập khẩu
Để hoàn thiện công tác quản lý thu thuế xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về thuế cho các doanh nghiệp. Việc nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về nghĩa vụ thuế sẽ giúp giảm thiểu tình trạng vi phạm. Thứ hai, cần cải tiến quy trình kiểm tra, giám sát thuế, đảm bảo thực hiện thường xuyên và hiệu quả. Cuối cùng, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế cần được đẩy mạnh, nhằm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong công tác quản lý.
3.1. Tăng cường công tác tuyên truyền
Tuyên truyền về chính sách thuế và nghĩa vụ của doanh nghiệp là rất quan trọng. Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn cần tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn để cung cấp thông tin đầy đủ về quy định thuế cho doanh nghiệp. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nghĩa vụ của mình mà còn tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng. Đồng thời, cần có các kênh thông tin để doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận và tra cứu thông tin về thuế.
