Quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước, Đồng Nai

I. Toàn cảnh công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước

Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước là một nhiệm vụ trọng tâm, phản ánh quá trình phân phối và sử dụng nguồn lực công để thực hiện các chức năng cốt lõi của nhà nước. Tại cấp cơ sở, đặc biệt là tại xã Đại Phước, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai, công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách xã giữ vai trò then chốt trong việc duy trì hoạt động của bộ máy hành chính, phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an sinh. Đây là quá trình phức tạp, đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc tài chính và quy định của Luật Ngân sách Nhà nước 2015. Về bản chất, chi thường xuyên bao gồm các khoản chi cho con người như lương, phụ cấp, và các khoản chi cho hoạt động sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa, quản lý hành chính, an ninh quốc phòng. Các khoản chi này có đặc điểm là mang tính ổn định, có tính chu kỳ và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi ngân sách xã. Việc quản lý hiệu quả các khoản chi này không chỉ đảm bảo hoạt động của UBND xã Đại Phước diễn ra thông suốt mà còn góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nhà nước, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Quy trình quản lý ngân sách xã bao gồm ba khâu chính: lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán ngân sách. Mỗi khâu đều có những yêu cầu và nguyên tắc riêng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận chuyên môn, đặc biệt là vai trò của cán bộ tài chính kế toán xã và sự giám sát của HĐND xã Đại Phước.

1.1. Khái niệm và vai trò của chi thường xuyên trong ngân sách xã Đại Phước

Chi thường xuyên là nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước nhằm bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội và thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Tại xã Đại Phước, các khoản chi này có vai trò nền tảng. Thứ nhất, chúng duy trì hoạt động ổn định cho toàn bộ hệ thống chính quyền địa phương, từ UBND xã Đại Phước đến các đơn vị trực thuộc. Thứ hai, thông qua các khoản chi cho con người và chi sự nghiệp, ngân sách xã góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ công, cải thiện đời sống người dân. Tài liệu nghiên cứu nhấn mạnh: “Chi thường xuyên là một bộ phận quan trọng của chi ngân sách Nhà nước, phản ánh quá trình phân phối và sử dụng quỹ NSNN để thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên về quản lý kinh tế - xã hội của Nhà nước”. Do đó, hiệu quả quản lý chi thường xuyên là thước đo năng lực điều hành của chính quyền địa phương.

1.2. Các nhân tố chính tác động đến quản lý chi ngân sách cấp xã

Hiệu quả công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước chịu ảnh hưởng bởi nhiều nhân tố. Đầu tiên là hệ thống pháp luật, với văn bản cốt lõi là Luật Ngân sách Nhà nước 2015 và các thông tư hướng dẫn. Thứ hai là cơ chế phân cấp quản lý ngân sách giữa ngân sách huyện Nhơn Trạch và ngân sách xã, quyết định quyền hạn và trách nhiệm của địa phương. Thứ ba là năng lực của đội ngũ cán bộ, đặc biệt là trình độ chuyên môn của cán bộ tài chính kế toán xã. Năng lực lập dự toán, kiểm soát chi và quyết toán chính xác phụ thuộc rất lớn vào yếu tố con người. Cuối cùng, bối cảnh kinh tế - xã hội của xã Đại Phước, bao gồm nguồn thu ngân sách xã và các nhiệm vụ chi phát sinh, cũng là nhân tố quyết định đến quy mô và cơ cấu chi ngân sách xã hàng năm.

II. Phân tích hạn chế trong quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước vẫn còn tồn tại một số hạn chế và thách thức cần được khắc phục. Thực trạng này được ghi nhận qua nhiều năm, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sử dụng nguồn lực công tại địa phương. Một trong những yếu điểm lớn nhất nằm ở khâu lập dự toán. Theo tài liệu nghiên cứu, công tác lập dự toán ngân sách cấp xã “chưa sâu sát thực tế nên trong quá trình chấp hành hầu hết các đơn vị phải tiến hành điều chỉnh dự toán”. Việc điều chỉnh thường xuyên không chỉ gây khó khăn cho việc điều hành mà còn làm giảm hiệu quả các biện pháp tiết kiệm chi. Bên cạnh đó, công tác chấp hành dự toán cũng gặp nhiều trở ngại. Sự phối hợp giữa các bộ phận liên quan chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến một số khoản chi không phù hợp hoặc chậm trễ. Báo cáo quyết toán còn chưa đảm bảo về thời gian và độ chính xác, gây ảnh hưởng đến việc tổng hợp của cơ quan tài chính cấp trên. Đặc biệt, vấn đề giám sát chi tiêu công và xử lý sai phạm còn nhiều bất cập. Mặc dù công tác thanh tra, kiểm tra được thực hiện, nhưng “vẫn còn để xảy ra một số sai phạm gây thất thoát và lãng phí tiền ngân sách Nhà nước” và việc “xử lý sai phạm còn chưa triệt để và mang tính răn đe”.

2.1. Bất cập trong quy trình lập và chấp hành dự toán ngân sách xã

Quy trình lập dự toán ngân sách cấp xã tại Đại Phước gặp khó khăn do việc dự báo thiếu chính xác. Nhu cầu chi thực tế cho các hoạt động sự nghiệp kinh tế, văn hóa, đoàn thể thường lớn hơn kinh phí được duyệt, dẫn đến tình trạng phải liên tục điều chỉnh hoặc chi ngoài dự toán khi chưa có nguồn. Trong khâu chấp hành, việc phối hợp thiếu đồng bộ giữa các cơ quan gây ra các khoản chi không phù hợp, làm giảm hiệu quả sử dụng ngân sách. Tình trạng báo cáo chậm và thiếu chính xác không chỉ ảnh hưởng đến công tác quản lý của huyện mà còn hạn chế tính minh bạch trong công khai ngân sách xã Đại Phước theo quy định.

2.2. Hạn chế trong công tác quyết toán và kiểm tra giám sát chi tiêu

Công tác quyết toán ngân sách xã là khâu cuối cùng nhưng lại bộc lộ nhiều yếu điểm về thời gian và chất lượng. Báo cáo chậm, số liệu chưa chính xác gây khó khăn cho cơ quan tài chính cấp trên. Quan trọng hơn, hoạt động thanh tra, kiểm tra và giám sát chi tiêu công chưa phát huy hết hiệu quả. Sự phối hợp lỏng lẻo giữa các đơn vị giám sát đã tạo kẽ hở cho các sai phạm. Nghiên cứu chỉ ra rằng các chế tài xử lý vi phạm còn nhẹ, chủ yếu là thu hồi kinh phí mà chưa có biện pháp đủ sức răn đe, dẫn đến nguy cơ lãng phí và thất thoát ngân sách nhà nước vẫn còn tồn tại. Điều này đòi hỏi phải có một cơ chế kiểm toán ngân sách địa phương chặt chẽ hơn.

III. Tối ưu quy trình lập và chấp hành dự toán ngân sách xã Đại Phước

Để nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước, việc hoàn thiện hai khâu đầu tiên của chu trình ngân sách là lập và chấp hành dự toán có ý nghĩa quyết định. Đây là nền tảng để đảm bảo các khoản chi được thực hiện đúng mục đích, tiết kiệm và tuân thủ pháp luật. Giải pháp trọng tâm là nâng cao chất lượng công tác lập dự toán ngân sách cấp xã. Dự toán phải được xây dựng dựa trên cơ sở phân tích sâu sắc tình hình thực tế, đánh giá đúng nhu cầu chi của từng lĩnh vực và bám sát các định mức, tiêu chuẩn do nhà nước ban hành. Cần tránh tình trạng lập dự toán theo số liệu năm trước một cách máy móc. Thay vào đó, cán bộ tài chính kế toán xã cần chủ động phối hợp với các ban, ngành để thu thập thông tin, xây dựng một bản dự toán chi tiết, có tính khả thi cao, hạn chế tối đa việc phải điều chỉnh trong năm. Đối với khâu chấp hành dự toán, cần tăng cường kỷ luật tài chính và quy chế phối hợp. Mọi khoản chi phải được kiểm soát chặt chẽ thông qua Kho bạc Nhà nước, đảm bảo có trong dự toán được duyệt, đúng chế độ và có đầy đủ chứng từ hợp lệ. UBND xã Đại Phước cần chỉ đạo sát sao, yêu cầu các đơn vị sử dụng ngân sách phải tuân thủ nghiêm ngặt dự toán đã được giao, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

3.1. Phương pháp lập dự toán chi thường xuyên bám sát thực tiễn

Để hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách cấp xã, cần áp dụng phương pháp lập dự toán dựa trên hiệu quả công việc và các nhiệm vụ chi của ngân sách xã được giao. Thay vì chỉ dựa vào số liệu cũ, cần phân tích cụ thể từng nhiệm vụ, chương trình hoạt động trong năm kế hoạch. Cần tổ chức các buổi làm việc giữa bộ phận tài chính và các đơn vị sử dụng ngân sách để thảo luận, thống nhất nhu cầu chi. Đồng thời, cần chủ động rà soát, lồng ghép các chính sách, nhiệm vụ chi để tránh chồng chéo, lãng phí. Việc xây dựng dự toán chi tiết và có giải trình rõ ràng sẽ là cơ sở vững chắc cho HĐND xã Đại Phước phê duyệt và giám sát sau này.

3.2. Nâng cao hiệu quả chấp hành dự toán và phân bổ ngân sách xã

Trong quá trình chấp hành, việc phân bổ ngân sách xã Đại Phước phải đảm bảo kịp thời, công bằng và minh bạch. Cần quy định rõ trách nhiệm của thủ trưởng các đơn vị trong việc quản lý và sử dụng kinh phí được giao. Nguyên tắc chi trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước phải được tuân thủ nghiêm ngặt để tăng cường kiểm soát. Cơ quan tài chính xã cần phối hợp chặt chẽ với Kho bạc để theo dõi tiến độ chi, kịp thời phát hiện và chấn chỉnh các khoản chi sai quy định. Đồng thời, cần thực hiện tốt việc công khai ngân sách xã Đại Phước để người dân và các tổ chức có thể tham gia giám sát, góp phần nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

IV. Cách tăng cường quyết toán và giám sát chi tiêu công xã Đại Phước

Quyết toán và giám sát là hai khâu cuối cùng nhưng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước. Một quy trình quyết toán chặt chẽ và một cơ chế giám sát hiệu quả sẽ giúp đánh giá chính xác kết quả thực hiện ngân sách, rút ra bài học kinh nghiệm và ngăn ngừa các sai phạm trong tương lai. Để hoàn thiện công tác quyết toán ngân sách xã, cần đảm bảo báo cáo được lập đầy đủ, chính xác và nộp đúng thời hạn quy định. Số liệu quyết toán phải khớp đúng với dữ liệu của Kho bạc Nhà nước. Cơ quan tài chính cấp trên cần tăng cường thẩm định, xét duyệt báo cáo quyết toán một cách nghiêm túc. Song song đó, việc tăng cường giám sát chi tiêu công là giải pháp mang tính đột phá. Hoạt động này cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, từ HĐND xã Đại Phước, Mặt trận Tổ quốc đến người dân. Cần định kỳ tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra tài chính đột xuất và theo kế hoạch. Kết quả thanh tra, kiểm tra phải được công khai và các sai phạm phải bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật, không chỉ dừng lại ở việc thu hồi tài sản mà còn phải có các chế tài đủ sức răn đe để ngăn chặn tái phạm.

4.1. Hoàn thiện công tác quyết toán ngân sách xã đảm bảo chính xác

Để công tác quyết toán ngân sách xã đi vào nề nếp, cán bộ tài chính kế toán xã phải tuân thủ nghiêm ngặt chế độ kế toán, hạch toán đúng mục lục ngân sách và niên độ. Các chứng từ chi phải hợp pháp, hợp lệ. Cần ứng dụng công nghệ thông tin để tự động hóa quy trình lập báo cáo, đối chiếu số liệu với Kho bạc, giảm thiểu sai sót do con người. Việc xét duyệt quyết toán cần được thực hiện kỹ lưỡng, đảm bảo mọi khoản chi đều đủ điều kiện và được hạch toán đúng quy định. Báo cáo quyết toán sau khi được UBND xã Đại Phước thông qua cần được gửi đúng hạn cho cơ quan tài chính huyện Nhơn Trạch.

4.2. Tăng cường thanh tra kiểm toán và giám sát chi tiêu công

Hoạt động kiểm toán ngân sách địa phương và thanh tra tài chính cần được tăng cường cả về tần suất và chất lượng. Cần xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra hàng năm, tập trung vào các lĩnh vực có nguy cơ sai phạm cao. Ngoài vai trò của cơ quan chức năng, cần phát huy cơ chế giám sát của cộng đồng. Việc công khai ngân sách xã Đại Phước một cách chi tiết, dễ tiếp cận sẽ tạo điều kiện cho người dân tham gia vào quá trình giám sát chi tiêu công. Mọi kết luận thanh tra và quyết định xử lý vi phạm cần được công bố rộng rãi để nâng cao tính răn đe và phòng ngừa chung.

V. Nâng cao năng lực bộ máy quản lý ngân sách xã Đại Phước hiệu quả

Con người và bộ máy tổ chức là yếu tố quyết định đến sự thành công của công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước. Dù quy trình và chính sách có hoàn thiện đến đâu, nếu không có một đội ngũ cán bộ đủ năng lực và một bộ máy vận hành hiệu quả thì khó có thể đạt được mục tiêu đề ra. Do đó, giải pháp cốt lõi và bền vững nhất chính là đầu tư vào việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý tài chính tại xã. Cần tập trung vào việc nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ tài chính kế toán xã. Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức mới về Luật Ngân sách Nhà nước 2015, các chế độ kế toán, và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý. Bên cạnh chuyên môn, cần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của lãnh đạo xã. Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND xã Đại Phước phải là người nắm vững các nguyên tắc quản lý tài chính, trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm về công tác quản lý ngân sách của địa phương. Đồng thời, cần hoàn thiện bộ máy quản lý, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng cá nhân, bộ phận, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót nhiệm vụ.

5.1. Bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ tài chính xã

Trình độ của cán bộ tài chính kế toán xã là nhân tố then chốt. Cần xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng dài hạn và ngắn hạn. Nội dung đào tạo cần tập trung vào các kỹ năng thực tiễn như: kỹ thuật lập dự toán ngân sách cấp xã tiên tiến, phương pháp phân tích, đánh giá hiệu quả chi tiêu, và kỹ năng sử dụng phần mềm quản lý ngân sách. Khuyến khích cán bộ tự học, cập nhật các quy định mới của pháp luật. Việc cử cán bộ tham gia các khóa học do cơ quan tài chính cấp trên tổ chức là rất cần thiết để nâng cao năng lực và trao đổi kinh nghiệm thực tiễn.

5.2. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức và phân định rõ trách nhiệm quản lý

Cần rà soát và hoàn thiện lại cơ cấu chi ngân sách xã cũng như cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý. Phải có quy chế làm việc rõ ràng, phân định cụ thể trách nhiệm và quyền hạn của Chủ tịch UBND, bộ phận tài chính - kế toán, và thủ trưởng các đơn vị sử dụng ngân sách. Quy chế này phải nhấn mạnh trách nhiệm cá nhân trong từng khâu của quy trình quản lý ngân sách xã, từ lập dự toán đến quyết toán. Điều này không chỉ giúp công việc vận hành trơn tru mà còn là cơ sở để quy trách nhiệm khi có sai phạm xảy ra, góp phần nâng cao kỷ luật, kỷ cương tài chính tại địa phương.

Luận văn: Quản lý chi thường xuyên NSNN tại UBND xã Đại Phước, huyện Nhơn Trạch

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

MỞ ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

1.1. Khái niệm, đặc điểm quản lý ngân sách nhà nước

1.1.1. Đặc điểm ngân sách Nhà nước

1.1.2. Khái niệm quản lý ngân sách Nhà nước

1.1.3. Đặc điểm quản lý ngân sách Nhà nước

1.2. Chi ngân sách Nhà nước

1.2.1. Khái niệm chi ngân sách Nhà nước

1.2.2. Đặc điểm của chi ngân sách Nhà nước

1.2.3. Phân loại chi ngân sách Nhà nước

1.2.4. Nguyên tắc chi ngân sách nhà nước

1.3. Quản lý lý chi ngân sách nhà nước

1.4. Chi thường xuyên ngân sách Nhà nước

1.4.1. Khái niệm chi thường xuyên ngân sách Nhà nước

1.4.2. Phân loại chi thường xuyên ngân sách Nhà nước

1.4.3. Đặc điểm của chi thường xuyên ngân sách Nhà nước

1.5. Quản lý chi thường xuyên ngân sách Nhà nước

1.5.1. Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên

1.5.2. Nhân tố tác động tới quản lý chi thường xuyên ngân sách

1.5.3. Nội dung quản lý chi thường xuyên

1.5.4. Vai trò của Kho bạc Nhà nước trong quá trình kiểm soát chi thường xuyên

1.6. Kinh nghiệm quản lý chi thường xuyên NSNN tại một số địa phương

1.7. Tóm tắt chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN XÃ ĐẠI PHƯỚC, HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI

2.1. Khái quát chung về xã Đại Phước

2.1.1. Vị trí địa lý

2.1.2. Đặc điểm dân cư xã hội

2.1.3. Đặc điểm kinh tế

2.2. Giới thiệu về Ủy ban Nhân dân xã Đại Phước

2.2.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của UBND xã Đại Phước

2.2.2. Cơ cấu tổ chức của UBND xã Đại Phước

2.3. Thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách tại Ủy ban nhân dân xã Đại Phước

2.3.1. Các khoản chi thường xuyên của UBND xã Đại Phước

2.3.2. Bộ máy quản lý chi thường xuyên của UBND xã Đại Phước

2.3.3. Thực trạng lập dự toán chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước

2.3.4. Thực trạng chấp hành dự toán chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước

2.3.5. Thực trạng công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán quá trình quản lý chi thường xuyên ngân sách xã Đại Phước

2.4. Đánh giá công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách tại Xã Đại Phước, huyện Nhơn Trạch

2.4.1. Nhược điểm

2.4.2. Nguyên nhân của hạn chế

2.5. Tóm tắt chương 2

3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH TẠI UBND XÃ ĐẠI PHƯỚC, HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI

3.1. Bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội

3.1.1. Bối cảnh toàn cầu hóa

3.1.2. Bối cảnh chung của huyện và xã

3.2. Quan điểm và phương hướng phát triển công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách tại UBND xã Đại Phước trong giai đoạn 2021 - 2025

3.3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên cho UBND Xã Đại Phước

3.3.1. Hoàn thiện công tác lập dự toán chi thường xuyên ngân sách tại UBND xã Đại Phước

3.3.2. Hoàn thiện công tác chấp hành dự toán chi thường xuyên ngân sách xã

3.3.3. Hoàn thiện công tác quyết toán chi thường xuyên ngân sách xã

3.3.4. Tăng cường chỉ đạo, giám sát, kiểm tra, thanh tra công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách xã

3.3.5. Nâng cao nhận thức, năng lực của lãnh đạo xã

3.3.6. Hoàn thiện bộ máy quản lý ngân sách xã

3.3.7. Tăng cường tập huấn nâng cao trình độ quản lý, giám sát cho Chủ tịch xã UBND, cán bộ Tài chính - Kế toán xã

3.4. Một số giải pháp khác

3.5. Tóm tắt chương 3

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO