I. Bối cảnh lịch sử và lý do chọn đề tài
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, tình hình quốc tế có nhiều biến động lớn, đặc biệt là sự xuất hiện của Chiến tranh lạnh và sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc. Những thay đổi này ảnh hưởng sâu sắc đến quan hệ quốc tế của các quốc gia, trong đó có Ấn Độ và Đông Nam Á. Ấn Độ, sau khi giành độc lập năm 1947, đã theo đuổi chính sách đối ngoại hòa bình, không liên kết, chống chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa đế quốc. Điều này tạo cơ sở cho mối quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Ấn Độ và Đông Nam Á trong giai đoạn 1947-1964.
1.1. Tác động của Chiến tranh lạnh và phong trào giải phóng dân tộc
Chiến tranh lạnh đã chia thế giới thành hai cực, tạo ra sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa Liên Xô và Mỹ. Đồng thời, phong trào giải phóng dân tộc ở các nước Á, Phi, Mỹ Latinh đã thúc đẩy các quốc gia này tìm kiếm sự ủng hộ từ các nước có cùng hoàn cảnh lịch sử. Ấn Độ, với vai trò là một quốc gia mới giành độc lập, đã trở thành hình mẫu và đối tác quan trọng cho các nước Đông Nam Á.
1.2. Vai trò của Jawaharlal Nehru trong chính sách đối ngoại Ấn Độ
Dưới sự lãnh đạo của Jawaharlal Nehru, Ấn Độ đã theo đuổi chính sách đối ngoại dựa trên nguyên tắc hòa bình, không liên kết. Nehru nhấn mạnh việc giải quyết các tranh chấp thông qua thương lượng, không sử dụng vũ lực. Chính sách này không chỉ giúp Ấn Độ củng cố vị thế quốc tế mà còn tạo nền tảng cho mối quan hệ với Đông Nam Á.
II. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận án nhằm làm rõ sự tiến triển trong quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Ấn Độ và Đông Nam Á giai đoạn 1947-1964. Nghiên cứu tập trung phân tích các cơ sở, nhân tố tác động, nội dung chính và tác động của mối quan hệ này đối với sự phát triển của hai bên và khu vực.
2.1. Phân tích cơ sở và nhân tố tác động
Nghiên cứu xem xét các yếu tố như mối liên hệ văn hóa, lịch sử giữa Ấn Độ và Đông Nam Á, tác động của bối cảnh quốc tế và khu vực, cũng như nhu cầu hợp tác giữa hai bên. Đặc biệt, vai trò của Trung Quốc và Chiến tranh lạnh được nhấn mạnh như những nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến chính sách đối ngoại của Ấn Độ.
2.2. Nội dung chính trong quan hệ chính trị ngoại giao
Luận án tập trung vào các lĩnh vực chính như ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc, phát triển quan hệ ngoại giao nhà nước, giải quyết vấn đề người Ấn Độ tại Đông Nam Á, và hợp tác an ninh. Những nội dung này phản ánh sự đa dạng và phức tạp trong mối quan hệ giữa hai bên.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Ấn Độ và một số nước Đông Nam Á như Miến Điện, Indonesia, Malaysia, và Việt Nam từ năm 1947 đến 1964. Phạm vi nghiên cứu bao gồm cả không gian và thời gian, với sự mở rộng để làm rõ các vấn đề liên quan.
3.1. Không gian nghiên cứu
Nghiên cứu tập trung vào các nước Đông Nam Á có mối quan hệ chặt chẽ với Ấn Độ trong giai đoạn 1947-1964, bao gồm Miến Điện, Indonesia, Malaysia, và Việt Nam. Những quốc gia này được lựa chọn do sự tương đồng về lịch sử và văn hóa với Ấn Độ.
3.2. Thời gian nghiên cứu
Giai đoạn 1947-1964 được chọn làm mốc thời gian nghiên cứu vì đây là thời kỳ Ấn Độ giành độc lập và dưới sự lãnh đạo của Jawaharlal Nehru. Năm 1964 đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ này với sự qua đời của Nehru.
IV. Phương pháp nghiên cứu và đóng góp của luận án
Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu lịch sử, logic, và phân tích địa chính trị để làm rõ các vấn đề liên quan đến quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Ấn Độ và Đông Nam Á. Nghiên cứu này có đóng góp quan trọng cả về mặt khoa học và thực tiễn.
4.1. Phương pháp nghiên cứu
Luận án áp dụng phương pháp lịch sử, logic, và phân tích địa chính trị để phân tích các yếu tố tác động đến quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Ấn Độ và Đông Nam Á. Các phương pháp này giúp làm rõ các cơ sở lý luận và thực tiễn chi phối chính sách đối ngoại của Ấn Độ.
4.2. Đóng góp của luận án
Luận án là công trình đầu tiên ở Việt Nam nghiên cứu toàn diện về quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Ấn Độ và Đông Nam Á giai đoạn 1947-1964. Nghiên cứu cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách và góp phần vào việc hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa hai khu vực.
