I. Tính Cấp Thiết Của Đề Tài
Cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ 4 (CMCN 4.0) đã tạo ra những thay đổi lớn trong đời sống, kinh tế, xã hội và giáo dục. Ngành giáo dục cần áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình dạy học, chuyển đổi từ phương pháp truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh. Nền giáo dục Việt Nam trước yêu cầu đổi mới, đặc biệt trong môn Lịch sử, cần khắc phục tình trạng chất lượng giảm sút. Việc nghiên cứu và áp dụng phương pháp sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử là cần thiết để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
1.1. Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học
Nghị quyết TW II, khóa VIII nhấn mạnh việc đổi mới phương pháp giáo dục, khắc phục lối truyền thụ một chiều. Việc áp dụng các phương pháp tiên tiến vào dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh là rất quan trọng. Sử dụng sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử sẽ giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và ghi nhớ nội dung kiến thức.
II. Đối Tượng và Phạm Vi Nghiên Cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quá trình thiết kế và sử dụng sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử ở trường THPT. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các tài liệu về sơ đồ và phương pháp sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử, đồng thời khảo sát thực tiễn tại các trường THPT, đặc biệt là ở vùng Tây Bắc Việt Nam.
2.1. Đối Tượng Nghiên Cứu
Quá trình thiết kế và sử dụng sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử là trọng tâm của nghiên cứu. Đề tài sẽ đề xuất các biện pháp sử dụng sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử Việt Nam từ năm 1919 đến 1975, nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy.
III. Mục Đích và Nhiệm Vụ Nghiên Cứu
Mục đích của đề tài là khẳng định tầm quan trọng của phương pháp sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm tìm hiểu lí luận về sơ đồ hóa kiến thức, khảo sát thực tiễn dạy học lịch sử, và đề xuất biện pháp sử dụng sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử Việt Nam.
3.1. Mục Đích Nghiên Cứu
Luận án tập trung vào việc thiết kế hệ thống sơ đồ kiến thức và đề xuất các biện pháp vận dụng phương pháp sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử Việt Nam, nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và giúp học sinh dễ dàng tiếp cận kiến thức.
IV. Cơ Sở Phương Pháp Luận và Phương Pháp Nghiên Cứu
Cơ sở phương pháp luận của luận án dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục. Phương pháp nghiên cứu bao gồm phân tích, tổng hợp, khảo sát thực tiễn và thực nghiệm sư phạm. Việc sử dụng các phương pháp này sẽ giúp đánh giá hiệu quả của phương pháp sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử.
4.1. Phương Pháp Nghiên Cứu
Luận án sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu, bao gồm phương pháp lý thuyết, khảo sát thực tiễn và thực nghiệm sư phạm. Các phương pháp này sẽ giúp thu thập dữ liệu và đánh giá tính khả thi của phương pháp sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử.
V. Đóng Góp Của Luận Án
Luận án góp phần khẳng định tầm quan trọng của việc vận dụng phương pháp sơ đồ hóa kiến thức trong dạy học lịch sử. Nó phác họa thực trạng dạy học lịch sử ở trường THPT và đề xuất quy trình thiết kế sơ đồ kiến thức, từ đó nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Lịch sử.
5.1. Ý Nghĩa Khoa Học và Thực Tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho giáo viên và học sinh trong việc áp dụng phương pháp sơ đồ hóa kiến thức. Đồng thời, luận án cũng sẽ là tài liệu tham khảo cho giảng viên và sinh viên ngành Sư phạm Lịch sử.
